Pauli Manutii In orationem Ciceronis pro P. Sextio commentarius.

61쪽

IN ORAT. PRO SEXTIO. Tν, ipsa, blanda conciliatricula, commendatus - mnes boni semper nobilitati favemus, quia utili est reis' nobiles homines esse dignos muto D ribus suis, quia ualet apud nos clarorum ho-ν minum bene derep. meritoris memoria e

D iam mortuorum . quia tristem semper, quia ta- citurnum, quia sub horridam atque incultum uidi debunt; e quod erat eo nomine, ut ingenerata familiae frugalitas uideretur fauebant, gaudedi bunt, ad integritatem maiortim ste sua ho- minem Aocabant , materni generis obliti ego di, alitem uere hoc dicam ilidrces' tantum spe in homine sceleris, audaciae, cylidelitatis, qua λ: tum

in ipse cum rep. sensi, nunquam putaui neqliam in esse hominem, levem, falsa opinione, errore hominum , ab adolescentia commendatum, sciebam etenim animus eius uultu,flagitia pa- γγ rietibus tegebantur sed haec obstructio nec diuturna est, nec obduecta ita, At curiosis oculis per-ν 1 ici non polsit . videbamus gen Esuriae , des- γγ dium, inertiam inclusas eius libidines, qui paur lo propius accesserant, intuebantur denique e 1 tiam sermonis ansas dabat , quibus reconditos γγ eius sensus tenere possemus laudabat homo do--, Eius philosophos nescio quo neque eo flim ta-

γγ men nomina poterat decere sed eos tamen lau--γα dabat maxime, qui dicuntur praeter ceteros essedi auctores laudatores uoluptatis Ucurus, quo tempore, a pi modo, non quaerebat Aer

62쪽

O ME N T A R INSη bum ipsum omnibus modis animi corporis D deuorabat eosdems praeclare dicere aiebat,spientes omnia sua causa facere, remp. capesserea hominem bene fanum non oportere , nihil esse D praestabilius otiosa uita, e plena, conferta uoluptatibus reos antem, qui dicerent dignitati esse perstendum, reip. consulendum, ollicii ra-

D tionem in omni uita, non commodi esse ducendi damJubeundapro patria pericula,uulnera χ- cipienda, mortem oppetenda uaticinari atque D insanire dicebat. Commentari ilS. ALIENIS OPIBUS: Pompeius M Unus A. Gabinium, quem hic Cicero ignificat, neque sua Birtute, neque maiorum commendatione insignem,

suis opibus ad conputitumproduxit. INSULI TAM quia lustrorum ac stuprorum in tenebris diu tituerat. subitam autem post tenebras lucem oculi non sustin t. et estpraeclara a mari ad rempublicam transtiti, squarta regere ac tueri debet conput in periculo constitutam, uigubernator nauem in mari fluctuantem. NOB IJ IJ 's Arnon quὸd esset patricius Piso quia maioribus ortus clarissimis num nobilis os homines etiam eos, qui plebes s familus nati

erant, appellatos esse animaduerti. BLANDA ON ILIATRICULA ut ad conciliandum umorem dotae sunt blanditiae ic ad opinionem hominum excitandum nobilitas ualet plurimum. EO NOMINE no

men pro familia ueteres usurpabant, ut ab exemplis planum

63쪽

IN ORAT PRO SEXTIO. 8 planumst hic tamen pro cognomine di lunaiidetur. ut cognomen Frugi, quo Pisones appellabantur, intellexerit potius Cicero, quam Calpurniae gentis nomen. quo spectarit ei, qμ proxime secli untur , uerba. Vt ingenerata familiae frugalitas Eideretur praeterea nostr sententiam confirmat illud in oratione in ipsum Pisonem Quod immum 'ecimen in te ingemj, ingeni autem 'imo ingenui hominis, nc liberi qui colore ipso patriam si ernaris, oratione cnlis,mori uelis nomen . quo in loco non pro fimilia,sed pro cognomine nomen esse positum Pedianus interpres significat his uerbis Tum eis haec oratio inscribitrer, in L. Pisonem: tumen non puto vos ignorare, hunc Pisonem ex ea familia esse, quae Frugi appestata fit ideo dicit Ui ernari eam moribus nomen FRUGALITAS ob cognomen sunt autem frugi homines, ut in re domestica, sic in republica continentes temperati, ideoq; praeter ceteros iusti Piso autem, qui publicam rem pipi me curauit, degenerasse a suo cognomine uidetur. MATERNI GENERIS OBLITI L. Pso matrem bubuit, non Romanam,sed homine Galio natam aurium Placentia consedisset in eam ciuitatem ascitus,postea Romam venit. Pisoni caesonino eius Pisonis filo, quem ab Heluetis interfectum Caesar scribit, ilium collocauit. hinc ista in pisonem sis o familiae non dicum C dlpurniae, sed caluentiae, neque huius Aersis , dediticcntini municipis, neque paterni generis, sed bracbatae cognationis dedecus hoc autem ideo dixit, quod Piso exrna terno genere cognatos haberet homines brachatos,

64쪽

COMMENTARIVS hoc si assos transul nos qui Dachis urebantli . et in eadem oratione 1 3 O tenebrae, o lutum, sordes paterni generis oblite materni vix memor . et in ea pol reditum in senatu a Is non me, Eanquam e quidc non cognorum etim propter sonum affinitat m, silcm longe hinc ab hoc genere cognatio materna transalpini sanguinis absititisset sed uosIpol'lillim si R non censito, neque electhentia, uod in multi saepe accidit sed ruis spercilios decepit autem, qui patris huius Pisonis siccer fuit in Auentius es ap-

s, quod uidebam, quibus ch hcminibus D interiore aedium parte uiueret Duodita γ domus ipsa simabat, ut mνlta eius sermonis in-n dicia redoleret statuebam e boni nihil ab istis N ligis expectandi ,mali quidem certe nihil er-n timescendum. sed ita est iudices ut, sitidium Ilist pliero, aliis imbecillo seni, aut debili de- η diris, Is impetu seu nemini noceat Gin adnun cum vel fortist mi uiri corpus accesserit Dospit in acie ipsa C ferri,iribus uulnerari ita, cum son minibus eneruatis, atque exanguibus consu&D tu tanquam gladius esset datos, qui per se punn gere neminem unquam potuissent, hi, summin imperii nomine armati, remp. contrAcidalie - runt fortas iecerunt cum tribuno pl. patim iit ab eo prouincias acciperent, quas ipsi uestet

exercitum,

65쪽

IN ORAT PRO SEXTIO. a s exercitum pec iam, V imam vellent, ea, lige si ipsi prius tribuno I .as lictam rem tra, didissent id autem foedus meo sanguine actum, sanciri pol edicebant ciliare patefacta, ne, que enim di sermulari antlim scelus poterat, nec, latere promulgantur,no eodemq; tempore ro- gutiones ab eodem tribuno de mea pernicie, o de prouinciis consulum nominatim. CottamentariUS. CUM TRIBUNO PL. P. Clodio. PROUINCIAS ACCIPERENT, QUAS IPSI VELLENT: non enim in eo legum ratio habitu est luia Gabinius S trium accepit, cum ei iam cilicia data esset Piso autem Achaia, Thessaliam, cunctam Graeciam, qΠζspo

Pilos caesar, eius gener ova lege liberos esse ivsserat. de quo sic in oratione pro cmo seu a r : Quis prouincium homini post homines natos turpissim sceleratissmo, contaminatissimo, visitam opimam fertilem surium, quis bellum pecat semis gentibus, qui pecu

nium ad emendos agros consti istam, ereptam vi ex caesaris rebus actis, opus imperium infinitam dedita cni quidem cum ciliciam dedisses, ut sit parilion Cilicium ad Praetorem item extra ordinem transtulisti Gabinio, pretio amplificato, Uriam nominatam dedisti quid shomini teterrimo, crudelismo, Dilacissimo, omnium scelerum libidinumus maculis notatissimo L. Pisoni non ne nominatim populos liberos, multis S.C. etiam recenti legesoceri ipsius liberatos , uinctos

confrictos tradidisti 'quo in loco manifestum in omnes

impresso

66쪽

COMMENTARIVS impressos ιbros irrepsit mendum non enim, lege se eeri legendum est,fed, lege generi quia C. Caesar, Pisonis gener, in consulatu eam legem tulerat quod in oratione in Pisonem τ declarunt illa uerba obtinuisti prouinciam consularem finibus iis, quos lex cul'iditatis tuae , non quos ex generi tui pepigerat nam

lege caesaris iustifima atque optima spopuli liberi pla

ne uere erant liberi lege autem ea, quam nemo legem praeter te, collegam tuum putavit, omnis erat tibi Achaia, Thessalia, Athenae, cuncta Graecia addita et in ea de prouinctiis consularibus o Emistia foedissim tribuno pl. tum in illo naufragio huius urbis, cum tu idem, qui gubernare debueras, euerteres' tum, inquam, emisti grandi pecunia, ut tibi de pecuniis creditis ius in liberos populos contra S. C. et contra legem generi tui dicereticeret. PECUNIA QUANTAM VELLENT: quam deinde cum ijs Clodius partitus est . unde infra et s. Omitto, inquit, gratulatio nes, utis,partitionem aerarθ. et pro domo sua ar : in Pisonem AFFLICTAM REMPUBLICAM consulum praesidio nudatam , minimel ualentem.

essent, praeterfuriosium illum tribunum, duo

67쪽

IN ORATA PRO SEXTIO. o

D re . turbines, qui non modo praecipitu=rti par, triae non pubuenirent , sed etiam nimium tarde D concidere moererent fugitabatur ab H qaoti, die cum querelis bonorum omnium alim etiam precibus senatus, ni meum causim si sciperent, γ agerent aliquid denique ad senatum referrent. m hi non modo negando, sed etiam irradendo, am: plissimum quenque uius ordinis inseqtieban-

D tur hic subito cum incredibilis in Capitolium multitudo ex tota urbe cunctaq; Italia conuenis: set uestem mutandam omnes,meq; etiam omni γγ rationepriuato consilio quoniam publicis duci γ bus res . careret defendendum putarunt erat D eodem tempore senatus in aede Concordiae, quod: ipsum templum repraesentabat memoriam con- D sulatus mei, cum flens uniuersus ordo cincinna, tum consiulem orabat nam alter ille horridus D. O seuerus conpultos domi continebat . qua

D tum puperbia renum illud de labes , amplissisimi: ordinis preces tir simorum ciuium lacr*D nias repudiauit 'meippum ut contempsi helluo

si patriae iam Mid ego , patrimoni , dicam D quod iste , cum quasi quaesium faceret , misit,

di cum uenisset ad senatum, uos inquam equites: R. omnes bon ueste mutata , hos inquam

a pro meo capite ad pedes lenonis impurisi mi proiecistis , cum uestris precibus a la- αν tronesilio repudιatis , vir incredibili fide γα- gnitudine animi, constantia , L. Mummius ad senatum

68쪽

COMMENTARIVS

D senatum de rep. retulit, feratus .frequens ue- D stem pro meus lute mutandam censuit.

Commentari US. DE MEA PERNICI Ξ, ET DE PROVINCIIS CONSULUM NOMINATIM non, nominatim de

mea pernicie,sed, nominatim de prouincis consevium. nam lex Godj, ut in Dione, Velleio, Mepimia quadam ad Atticum legimus Ciceronem non nominebat, sed in eos generaliter scripta erat, si qui ciues Roma nos indicta causa condemnassent in quo tamenpraecipium Ciceronis factum notabatur, qui coniuratos sine populi tu icio damnauerat. prouincias autem consulum in ea lege nominatas esse, indicant illa noxime recitauimus ex oratione 'o domosua. IN AE DE ONcORDIAE: qua in aede factum est Cicerone consule senatus conpultum de coniuratis occiden

dis ideo subiicit in dipsum templum repraesentant

memoriam consulatus mei qua de re in Philippica s. Gq. In hac, inquit, caesi concordiae, o di immorta les in qua me consule salutares sententiae dictae sunt, quibus ad hanc diem uiximus , eum gladiis homines collocati stant. CINCINNATUM CONSULEM ad contemptum quod ampli simus ordo nequissimum conpulem, qui ibi calamistro comam in cincinnos intorqueret, cum lacrymis oraret. CONSULTO SE

DOMI CONTINEBAT: dissimulat causam, qua Piso domo non exibat non enim consiuit se domi continuit tit hic Cicero adereundam inuidiam fingit Iedaduersa ualitudine impeditus quod in Dionis hi torra legimIs

69쪽

ligimus lib. 38. denis ex oratione in ipsium a. facile cognoscitur . QVOD ILLE , CUM QUASI QUAESTUM FACERET, A Mi Str salsie simul acerbe . mirimi enim , quas meretrix diuulgato corpore quaesitum faciat , eum spatrimonium amittere. notat impudicitiam nequitiam Gabinij. V IINQUAM EQUITES ROMANI: iteranda, ut opi nor, dictio, uos ut fit nos, uos inquam equites Romani proxime uero, ubi est, uos inquam pro meo a Pte, abundare pisto, inquam. O R AT IO.

D O diem illum, iudices, funestum senatui bo nis es; omnibus, rei luctuosum, mihi ad domer isticum moerorem grauem,ad posteritatis memo-α rium gloriosium. quid enim quiscium potest ex ν omni memoria fumere illustrius, quam pro unodi, ilico bonos omnes spriuato consensu, ini'ν uersum senatum public consilio mutasse ueste quae quidem tum mutatio non deprecationis caur sa est factu,sed luctus quem enim deprecaren D tur, cum omnes essent sordidati ἰ cum hoc satis D esset signi esse improbum, qui mutata ueste non D esset hac mutatione uestis facta, tanto in luctuxi ciuitatis, omitto, quid ille tribunus, omnium rerum diuinarum humanarumq; praedo , fece 'D rit, qui adesse nobilissiimos adolescentes, honem strissimos ecplites R. deprecatores salutis meae,ius D serit, eos si operarumsuarum gladiis, et lapi- , dibus obiecerit de consulibus lollior suorum

70쪽

id res'. niti debuit exaniniatus euolut exse- natu, non minus perturbato animo, atque uul- D tu, quam si ante annis paucis in creditorum ἴ- Μ uentum incidisset aduocat concionem: habet orationem idem consul, qualem nunquam Cati, lina uictor bubulbet errare homines , si etiam di, tum senatum aliquid in rep. Ube arbitrarentur: qt ite Eero R. daturos illius dies poenas, di quo me consille cum gladi s in clivo capitolinodi fuissent uenisse tempus iis , qui in timore fui di sent, coniuratos ut elece: dicebat Dulciscendi se si dixisset hoc omni supplicio esset di- , Inlis; nam oratio ipsa consulis perniciosa potesidi, remp. labefactare qzid fecerit, Aidete L . La- γγ iam sat clim me ipsum pro summa familiari, tale, q:sae mihi cum fratre, cum patre eius erat, , unice diligebat, tum pro rep. liel mortem oppe, tere cupiebat, in concione relegauit , dixitq; ,

, ut ab urbe abesset millia pussulun ducenta, laed, esset upus pro cive, pro bene merito ciue , prodi amico, prorep. deprecari. Commenta rui S.

L. MUMMIUS triblinus pl. vi deinde retulit adsendium de reditu Ciceronis , ut est in et 8 VESTEM MUTANDAM non modo senatui, ut hic cicero uidetursignificire , sed populo quoque Mummisispersuasit, ut, tanquam in aliqua publica calamitate pro salute ciceronis uestem mutaret . Dion lib. 38. BONOS OMNES: hominum uiginti millia prosa--