Werböczius illustratus sive Decretum tripartitum juris consuetudinarii inclyti regni Hungariae

81쪽

rina quantitate iacentdS. f. s. ITEΜ Occisiores , Vel vulneratores fratrum , ac consanguineorum siuOrmia, usque adl quartum gradum inclusi Ve. Nec non patricidae,

uxoricidae, ac matricidae. Verumtamen uxoricidium, & mariticidium, intellige praeter ju'ris processum, & aequitatem, paeraLum.

6. ITEM - stupratores consan vinearum,

similiter usique ad quartum gradum inclusive , Aut noVercarum violatores , incestuosi, dum fuerint evidenter conVicti, Vel protripti. 7. ITEM incendiarii publici villarum, &possessionum. 8 ITEM inductores exterorum hominum spoliatorum, vel stipendiariorum, ad disturbandum internum Regni statum. f. 9. ITEM violatores literarum fidei publicae , vel falVi conductus, dum evidenter fue

Io. ITEM traditores castrorum Domino, rum propriorum. Nec non expugnatores, &interceptoreS, aut siubtractoreS castrorum, Vel castellorum , aut aliorum s sortalitiorum quorumcunque regnicolarum, dum evidenter tuerint conVicti. A. II. ITEM interemptoreS, captiVatores, Verberatore S, Vel Vulneratores Judaeum ordi

82쪽

g. I 2. ITE 31 occisiores litigantium, seu cau santium, sive ad Regiam Majestatem , aut ad octaVas, Vei brevia ludicia , sive ad Sedem Judiciariam alicujus Comitatus, aut alia quae cunque loca Judiciorum , ad causarum scili cet prosecutionem proficisicentium , vel ad diae tam , & con Vocationem generalem, de Regio Edicto celebrandam , venientium, & acceden'tium. A 13. ITEM Occiχres, Vulneratores, aut

Verberatores hominum Regiorum , ac Testimo'niorum Capituli, vel Conventus in executio 'ne aliqua procedentium.14. ia ΕΜ publici haeretici, damnatae scilicet haeresii adhaerenteS. f. I s. ITΕΜ mutilatoreS membrorum , &eruitores oculorum: Praeter Banos, Way vo das , & alios, honores in confinibus Regni leo

15. ITEM amis res castrorum finitimo. rum Regni. 17. ITEΜ administratoreb armorum , dc

victualium Turcis , di aliis infidelibus, Regni Icilicet hujus aemulis & i, stibus.18. ITΕΜ turbatores, detentores, &spoliatores illorum , qui sectae eorum damnatae renuncianteS, ex Turcia ad illud Regnum con fugiune moraturi,

83쪽

Αχtis I. Ti Tu Lus I s. 79 Quod bona latronum, furum, tr homicida. rum Donationi Regis uou subjaceant.

ipX praemissis itaque casibus subsequitur, quodn furum, ac latronurn, seu praedonum, &aliorum eiusdemodi spoliatorum; Item hornicidiarum , & alio modo Nobiles Vulnerantium, seu verberantium c demptis casibus praedeclara' vis domosque eorum Violenter invadentium ;nec non possessiones, & Juta possessionaria ,

territoriaque aliorum depraedantium , Vel occupantium bona, &Jura possessionaria in Fiscunt Regium non devolvuntur, neque collationi Regiae Majestatis subjacete dignoscuntur: sied tales capitali duntaxat sententia , fures sicilicet pa Libulo, pr dones Veno palo, Vel roza, Caeteri autem gladio, juxta scilicet eorum demerita

sunt seriendi , atque puniendi. I. Bona Vero, & Jura possessionaria ipsio. xum si morte damnati fuerint) in filios; vel- illis non existentibus, in fratres eorum iu gene raudo e caces , Inficientes, aut legitimos

gorum successoreS, derivantur. A

Ubi autem gratia Regia illis concesse sis, & sententia nihilominus eXecuta fuerit; tunc Jura ipsorum posses nonaria, a manibu SJudicis,&adversiae partis, B ) ad in tantiam sicilicet, cujus sentencia lata CXcicerir, pCr bitos,

84쪽

PAR Tis I. Ti Tu Lus 16 aut fratres ipsiorum generationales vel alio successores legitimos , aestimatio De communi mediande redimuntur: prout in Sententiarum feriebus in secunda parte clariuS dicetur. A

Quod diserentia sit inter notam ius delitatis , di sententium capitalem dupliciter. TITULUS 16. Differentia itaque est inter notam infidelitatis, & Sententiam capitalcm dupliciter , Primo, quia per notam ius delitatis & caput,& haereditas Jeu perpetuitaS omnium bonorum, Juriumque possessionariorum infidelis hominis amittitur, & nunquam haereditas ipsiorum Jurium possessionariorum, ad portionem suam cedentium , in filios, Vel fratres generationa les , talis infidelis, aut labe infidelitatis aspersi, obsuscatique, S condemnati hominis sit etiam

capite plecteretur) de caetero revertitur. I. I. lmo geneal igia sua, vel generationis suae propago in ignominiam , cointemptumque inlidelitatis, S in laudem praeclarae Virtutis illibatae fidelitatis, quantum ad devolutionem bonorum , a se perpetuo aliena efficitur. Filios tamen intellige jam natos, & non nasciturOS. Nam post paternam condemnationem, sevi labe inlidelitatis eius innodationem filii nascitu.

ri in juribus paternis i i gratiam Regiam , &Dominium adhuc bonor in suorum paterno l

85쪽

PAR Tis l. TITu Lus I 6. 8rruiri consecutus fuerit merito , riteque succe

dent.

g. 2. GRATl A tamen haec Regia ad succesilonem mutuam, quantum luper devolutione bonorum , generationi suae demptis filiis post Condemnationem procreandis )A in nulla parce suffragabitur. Nec trahit alios filios prius na-tOS , vel fratres generationales ipsa gratia cum condemnato illo ad priorem successionis eorum statum , nisi mutuus super devolutione ho norurn ex noVo contractus per fassiones instruis mentaleS inter eos sequeretur, & consensius su perinde Regius impetraretur. Hoc enim modo, S non aliter , mortua, & amissa successio vivificabitur.

f. 3. Per sententiam vero erepitalem B proprietas, & haereditas bonorum , ac Jurium possestionariorum non amittitur, sed si sententia Condemnatus quispiam , extremo supplicio pu nietur; tunc universa bona, &Jura sita possessesionaria in filios si habuerit J vel fratres suos propinquiores , aut alios legitimos succes res simpliciter devolVuntur. 9 q. Si autem gratiam Regiam meruerit,& eXecutio siensentiae nihilominus per adversiam partem peracta tuerit ; tunc eadem Jura posses sionaria filii, vel fratres , aut alii legitimi successores, aestimatione ut praesertur communi, in termino per judicem ad id praefigendo, ad inredimendi habent authoritatem ε

86쪽

& sententiam est; quoniam condemnatus homo cum ad Versia parte, etiam post latam , &pronuntiatam siententiam ante tamen ejusdem sententiae executionem ) ii Concordaverit , aut concordare poterit; tunc illi neque gratia Regia est necelsaria, neque Judex te in dominium bonorum , ac jurium posse Iionariorum ipsius se n. itentiati hominis ingerere poterit. 6. Notam tamen infidelitatis si quis in currerit; si etiam Cum eo, quem in casib praenarratis laesit, plenS ConcordaVerit, ab irnpetitione tamen illiuS, cui Regia Majestas bona, ct Jura posse ilionam Per aliquam notam Contulit , se praecaVere non poterit: EX jurisdictione

etenim sacrae Coronae Regni hujuS, contra Cu-juS utpote dignitatem, auctoritatemque infidelis ipse deliquie, & ex consequenti collatione Regiae Maje statis; impetra or ejuscemodi bonoa rum, S Jurium possiessionariorum liberam si agendi, procedendique, &ea b0na, juris ordine lobservato, pro se Vindicandi, S appropriandi plenariam habet potestatiS facultatem.

Quis ut, re tutelligantur haeredes, posteri- tacesi fae qualia bona solum masculivum,

quoliave utrum que sexum cou eruunt

CAEterum quia ab inceptae materiae prosecutione ob occurrentem , S quidem neces

87쪽

PAR Tis I. Ti Tu Lus PI 83, siariam noto, & sententiis hoc in loco decla rationem pariteri, ae distinctionem digressionem feci s igitur ad Donationum Regiarum eviden- liorem explanationem revertendo , & Primo clausulam illam , Sine birede decedentitum, Velio semine descientium Λ ) declarando. g. 1; Notumdum est, quod quamvis appellationeposteritnum, omne sdedus e patri, Vel matri buccedere debentes cetiam possibum is inclusis) sive mares, sive foeminae sint, i ntelli

gantur et prolium Vero nominatione tum filii, tum filiae, jam nati ; vel natae , posthumjS eXClusis , significentur: liberorum autem nuncupatione & filii, & filiae, nepotesque , dc nepveS- pariter contineantur : tamen de vetusta , & approbata Regni hujus nostri Consiuetudine, boeredes id ummodo Am legitimi, qui juribus pater'nis haereditariis siccedere solent, intelliguntur. A. a. Licet in casu , quo bona, & Jura

possessionaria paterna , Vel etiam materna utrumque sexum , tam scilicet mar S, quam etiam foemellas concernere dignoscuntur: Haeredis nomen ipsis quoque filiae licet improprie gerere permittantur; Filiae itaque, quia non nomnibu' bonis , & Juribus paternis participant, ideo recte nou hineris , sed posteritates potius

pZri, non quantum ad Jurium paternorum dommuniter, Ssemper devolutionem; sed quan F a tum

p. i. t. co.

88쪽

84. PAR Tis i. I ITu Lus II. tum ad sanguinis propagationem, S in casibus ii quibus legitime sortiuntur bonorum paterno rum , Vel maternorum successionem. 4. Nam Jura duntaxat possessionaria pecuniis paternis, aut maternis empta, & comparata: Praeterea in homagium alicujus interempti Nobilis data, & obligata : Caeterum pro lJure Quartalitio, seu in sortem refusionis, &l restiturionis quartae puellariS perpetuo collata, S inscripta, dummodo hujusmodi perennalis in criptio Quartali ii non sit in praejudicium fratrum , vel aliorum rite succedentium facta : Item illa etiam Jura possessionaria, in quibus alia quae puellae , Vel sceminae per Regiam Majestatem sine tamen praejudicio fratrum generatio na tum in veros successores quoad utrumque lsexum praeficiuntur ; J us idemineum aequo, Ve luti masic num siequvndur. 5. Alia vero universa Jura possessionaria, qualitercunque acquisica, solummodo Juri masculino deserviunt. 9 6. Et dixi notanter : securiis pute Vis i Vel matervis empta, quoniam in bonis,& Jur, bus possessionariis , pecuniis aliquorum fraerum Comparatis , puellae, sinu foeminae, sorores Vi licet eorum nil Juris habere possunt: nequς collaCerali modo ipfae scominae succedere, auu

portionem aliquam acquirere permittuntur sed Juribus tantum de paterni Si aut portionem COI gruencem, in casibus immediate praescriptis,

89쪽

bent auctoritacem.

7. Dixi etiam : Quoad utrumque sexum

ParI modo nOLancer, nam in Caiu, quo Regia

Mjeitas puellam seu mulierem aliquam in Jur bus Paternis, Vel etiam iraturnis si frater ipsis haeredibus careat, & praesectioni consentiat ) in

Verum haeredem, S siuccessorem masculinum simpliciter praeiecerip ; v non insierendo scilicet in literis praefectionalibus utrumque seXum s. tunc hujusmodi Jura possessionaria, mortua ipsis muliere, solummodo in filios si habuerit al; terautem rursim in Fiscum Regium devolvuntur: Et filiae siuae, luribus duntaxar earum Quartalitiis , de eisdem juxta hujus Regni Consuetudi-nom provonire debentibus, contentari debent.

S autem quaeratur , quare bona, ae Jura pose sessionari ervitiis acquisita , C du. i 'mineum non sequantur i Re ponde, quod ideo; quia Regnum istud Hungariae cum partibus sibi subiectis in medio, faucibusque hostium situm, potitum est, quod gladio semper, dc armis tutari, defendique solet: Bona etiam, & Jura

s a posse

90쪽

PARTIS I. TITULus I9possessionaria ut communiter arte militari, hi sumisque effusione progenitores nostri aoquulerunt, & mod0 quoque acquiri consueverunt Mulieres autem, & Puei .e armis milliatare , cum ii stibuSque decertare non solent, neque possunt: Et ob hoc bona ipsa Juri fue-

Paternis, aut materniS empta, Jus foemineum inque, ac masiculinum concernant 2 Dic, quod ioco; quoniam in tuter res mobiles com-ρ tautur, Ab de rebus autem mobili Vs tampas er niS, quam etiam maternis filii, dc filiae l.equgies porciones torriuntur, S ex c0nsequenti etiam de bonis, S Juribus possessionariis hujus modi pecuniis c de qui ius, utpote d*cedente

Patre, vel matre, filiae portionem habere debe-b ne a comparati , pqrpiones congruentes ipsiS filiabus dantur. 1 Licet originem, & fundamentum Coninsiderando, quod etiam pecuniae maximiS sier- vitiis, & laboribus, interdumque ingenti sangui- his etfusipue *cquiri, cQngregari consueVe xint: