장음표시 사용
141쪽
bere fieri vel periislationem seu inversenem, Nel per inficiationem , et per instantiam, et per iolentiam ct instantiam simu
orationis. Iusta Peroratio constat tribus partibus. R petitione principalium argumentationum , a
plificationes infectibus. Exempla passim in
orationibus Ciceronis occurrunt.
142쪽
tet praeceptis, quorum admonitione
regatur se mens se manus in agendo Ocam tametsi saepe accidit, rudes artium aliquidsimile artificibus acerertameno certius se expeditius agit artifex, ut qui causas cur ita agat cernat, ac hJAν quandam operis apud animum constituat, antequam manum operi adhibeat. Huc
facit quod sagax natura ad operis cui 1
absolutionem requirat αυαμιν , εξιν, νεργειαν, εργον. - αι enimfacit, ut assuefieri possit. Ei praeceptis gubernatur, crebris actionibus ab luitur. νεργεια regitur habitu, unde quartum emergit opus
143쪽
opus, hoc est το εργον. eundem modum qui Theologin futurus en, instructata esse debetpraeceptis monstrantibin certam rationem tradendi se discendi dogmata, quorum inis mentem se vitam inpietate conferuet Longe enim falluntur illi quisti intolerabili contumelia sacrum Dei
verbum afficiunt, quasi citra omnem rationem se ordinem in eo omnia misceantur. Cum tamen in omnibus rebus a Deo conditis admirabilem quandam oeconomiam is ordinem consticiant. Sive enim
sursum oculos tollant, siue deorsum destici
ant, omnia Ident ornatistima, reicquid est confusionis es taxiae, id totum ex malicia se pervicacia Diaboli se hominum proueni se certum est Mare ut in omni-bin rebus a Deo conditis ordinem videmus pulcherrimum, ita etiam in sacra
Theologia eundem se nequaquam dubitandum essi quem qui obseruat, multo celerim adstetem perueniet, quam qui confuse omnia miscet se confundit. Porro haec ordinis obseruandi ratio, aptissima Metaphor Methodiu dicitur riemadmodum
144쪽
enim qui viam certissmam sequitur, facilimperuenit quo vult, quam is qui per aquas, montes,saltuπ,praecipitia,magno ac difficili labore eodem contendit. Sic velut in reliquis fient, , ita in Theologia citim peritiam cosequetur, qui ίethodum tenet, quam qui magno labore citra ordinis rationem in lectione Libliorum destigatur , ut interim taceam huiuscemodi labori maximum fastidium coniunctum esse. Cum contra amans ordinis umma cum voluptate idem faciat. Hinc ectquod non inepte veteres definiant Methodum certam tradendarum rerum rationem es viam, qua celerrime adperitiam
apropter constitui Methodum The
ologicam conscribere, in qua rat Ionem
interpretandi scripturam ct formandi sacras conciones complectar, quorumprius faciet, ut facilius alios interpretes intelligamus, ct ipsi interpretandisomo teneamuri quas sequi utile erit. Posterius vero, ut citragarrulitatem, dextra es co
145쪽
pis de re proposita dissererem coetu Ec
clesiastico valeamus. Verum pri quam ad has partes explicandas accedam, ope preciumfore iudico, paucis uniuersae fcriptura Ecclesiae diuisiones quasdam recensere, ut cum partes scripturae obferuentur facilius, tum fussingularum partium in interpretandi formis ac concionibus consticiatur apertim. F
146쪽
Disis sacrae foripturae alia ab aliis autoriabus traditur, neq; id absurdum cuiquam Nideri debet. Nam ct earundem rerum interdum pluressunt differetitiae, pro quarum diu se sitate dis rimina diuis um fumipossunt, autores diutisionum formas constituere tales consueuerunt, quaesu proposito potissim seruire, dentur. Quare cum varie diuidatur scriptura, ordine recitabo praecipuas ripturae dissones, earum sum sub clam, quo conspiciatur huius arietatis utilitas.
Vulgati ima scripturae diuisio haec en, quod in rem O nouum instrumenta diuidatur, quae coniundia Graeca pellatione Biblia nominantur, idq; κατ lia,siue Antonomasian. Haec Biblia ideo instrumenta dicuntur,quia sunt organa qua iam per quae diuina oluntas, seu verbum Dei nobis fertur innotescit Epitheta eius Onouumta circumstanti s temporum desumta sunt. vetus quidem quod prim erat tempore, Vovum Nero quod posterius Uerum si quis a foederum diuersitate hoc discrimen desumtum existimat, non magnopere refert, prior tamen ratio Nerior et O accommodatior citerum qui eteris noui
147쪽
noui Testamenti appellationes libris accommo
vetus instrumentum a Iudaeis dicitur sim Neorba, idq; a numero librorum, qam q. indu bitatae aut0ritatis recipiunt libros , quos in quatuor partes, sue classes digerunt. Trima ab illis j hora, id eri exseu doctrina dicitur, e continet libros quinque, nimirum G nesin, Modum Leviticum, umeros. Desinteronomion, quos simul Graeci qπεντάτευχον n0-s minant.
Secunda pars ab his resobonim ebiim, id en
Trophetaepriores, O haec pars quatuor libris,nia mirum Iosue, Iudicum, Samuelis, O Raum abfoti itur. Tertia pars en acta nimiebjmta eL Prο-pbetarum posteriorum , ct continet quatuor Lbros, Esaiam eremiam, cretinetem librum duodecim Tropbetarum,quos minores appellant, Ῥt sunt Osee Ioel, mus, Abdia Iuno, Michen, Nahum, Baruch, Sophonias, Hageaes, Zacharias, MalachiaN. Quarta pars en belubim, id en scriptorum Hagi raphorum, O continetindecim libros, Taralipomena, salterium, Trouerbia Salomonis, Iob, I ut , Ecclesiasten, Threnos Ieremiae, canticum Canticorum, Estor, Danies, Esdram,
148쪽
O Tlehemiam, tuorumpostremi duo oonordi putantur. Atq; ita habemus libros eteris in-srmnenti indubitatae autoritatis et . in quatuor classes digestos. Caeterum praeter hos libros habent κρυφα, t 0cant, id in secretaseu abscondiata, deost dinia, quia non producebantur in lucem ad confirmanda dogmata. Huius generis sunt Iesus Drach, Iudit, Tobias, libri Mach baeorum, Sapientia Salomonis, Baruch Ieremiae scriba. Atq; haec In veteris instrumenti iuxta Hebraeos Graecos diuiseio. Duum autem instrumentum diuiditur iu
gelistaa Secunda, Acta Apostolica Tertia, vi ginti, iam Epistolas Apostolorum, Pauli qua-
ωυrdecim Ioannis tres, Petra duaS, Iacobi ν- nam ct Iudae unam uuarta pars, Apocal)π-sm Ioannis. Porro nes hi noui instrumenti libri tu Can ne sunt praeter Epistolas , fecundam Tetri, sicundά tertiam Ioannis, o Epistolas Iacob et Iudae cum Apocalypsii. Nonnulli etiam Epistolam ad Hebraeos extra Canonem ponunt. Iam pauca adiicienda identur de Uu memoratae diuindilonis Parum enim pro ita accurate distinguere , nisi quid inde captas utilitatis animaduertas Prode Ligitur primum haec Astin iis, ad recte iudicandum de sacrorum uluminum autoritate. Omnes enim veteris O noui
instrumenti libri indubitat sunt dei, adeoque
149쪽
valent ad consimanda dogmata, praeter ea quae dixi appellari μκ υφα, quae quidem ci si uaul gi possint, sed in disputationibus de dogmat,bus non sint adhibenda Soli enim illi libra indubitatae sunt autoritatis, qui Mosei, Trophetis, Euangelistis,Apostolis Nere tribuuntur. Quare cum de autoribus Apocryphorum dubitauit primitiani purior Ecclesia re te rejciuntur, quando aduersus scripta Tropbetica O Apostolica producuntur ab aduersarijs. sis alia liliatasinins distinctionis. Troden enim ordinem librorum habere certum, istudiose partiri of- sint lectionem Bibliorum in certa tempora , pr0tit commodum ipsis ad libros sacros discendos,ideatur. Tertia tilita sint,it ratio certa haberi possἰωiue conciuneris, siue in scholis satira siriapta interpreteri 9 citandi siue allegandi testimonia scripturae,Υt locus testimoni quasi digito mousretur, nominato autore si ipti, capite libri.
Scholastici Theologicum eteris tum noui instrumenti libros secant in Legales, Historicos, Sapientiales. Tropbeticos Niteteris instrumenti, Legales, sint quinq; Mosei libri Historici libri, Iosue, Iudicum, Rura, libri Rrgum quatuor Iob, Machabaeorum libri duo. Sapientiales, salterium, Trourebia, Ecclesiastes, Canticum Canticorum, Sapientia Ecclepiasticus. Prophetici, si*
150쪽
tendecim Tropbetae supra eni erati. Ad hune quoq; modum, tisa scissori institia appare at , noui instrumenti libros diuidunt , t legales sint quatuor Euangelistarum libri,Historialissit liber Actorum Apostolorum , Sapientiales sint Distola Apostolorum I. Trophetalis sitia sca-0psis Ioannis. Haec diuisio nullo colore excusari pote t enim prorsus absurda, quatenus Lbris ab imis accommodatur Uerum se rebus accomm0darent hanc suam subtilem diuisionem, quemadmodum etcres scisse existimo, toleran
da forte esset Sed quia mani e Disa est,prout
libris accommodatur lo in re aperta longiorem confutationem instituere. Porro sus huiu diusionis prout rebus accommodatur, frtassis hic esse poterit , ut discentes inter legendum, prudenter inter historias, leges. Propbetio, sapienter dicta,id enigno-ma discernant. TERTIA DIVISIO.uniuersa scriptura, sei res subiectas consideres, commodissime diuiditur in historiam ctrinam quae duo diligens edior sudiose quaeret in sacrorum librorum lestione. Ei autem historia duplex, eius noua. vetus quidem continc historias omnes inde, siq; a principio creationis rerum, sq; ad conceptionem Domini, seu initium Euangelicae historiae.