장음표시 사용
101쪽
non potuimus, ceriatim confluentibus, habentes maynum Xercitum bellatorum, tam copiose, quod hostibus nostris caute possimus istare.
Verum Australes existentes in superioribus partibus apud Renum non minus se munierunt auxilio pugnatorum. Dantes larga munera, donativa plurima pollicentes, collegerunt magnum exercitum equitum, Sed multo pauci0re quam rex, sed habentes numerosam multitudinem peditum armatorum, de quorum virtute confisi contra regem Ludivicum ad pugnandum celerius perrexerunt. Quo cum venissent et viderent regem sortiorem in multitudine equitum, mandantes ei se velle Unare cum eo solotenus, et dinvssis equis cum eo pedestre bellum inire, ut securius dimicarent. Respondentes vero de exercitu regis se nolle pugnare cum rusticis, sed miles contra militem, ut moris est, et ubique hactenus est consuetum.
Interim cives Argentine dolose partibus adulantes exhibuerunt se regi LudWico familiares et ossiciosos, petentes ut civitatem eorum non dedignaretur intrare. Quam axo. eum intraret, susceptus est ab eis gloriosissime, et tota civitas ad eius introitum gaudio et tripudio est commota. Communitas et maior pars civitatis favebat ei, sed maiores et polentiores, qui videbantur regere populum, clam Australibus adherebant. Quam civitatem cum rex intrasset consilium inierunt, ut ipsum dolo tenerent et occiderent. Dicebant autem non in die sed in nocte, ne sorte seditio et tumultus fiat in populo, simulantes Jerosolimitos, qui cum salvatorem mundi gloriose et cum gaudio suscepissent, non multo post ipsum mortis supplicio tradiderunt. Sic etiam isti de morte regis tractantes, miserunt pro hospite suo apud quem se recepit, qui erat de melioribus unuS, rogante eum, ut erret eis auxilium et regem eis iraderet opportune. Qui ut fidelis ac prudens dispensator domus sue, dixit eis: se potius esse mori quam regi aliquod malum facere in domo sua. Et recedens ab eis estinus persuasit regi, ut quantocius et sine dilatione exeat civitatem, quod si neglexerit diem crastinum xivus non eSset Visurus. Qui mox civitatem exiens reversus est ad
102쪽
1320 suos. Et videns se dolo circumventum a civitate, et esse cum inimicis, desperavit se tot milibus posse resistere, licentiavit suos, valedicens eis declinavit de loco. Et sic unusquisque pendente lite sine pugna ad propria remeavit. ostris ut estimo peccatis exigentibus, in malum reipublice et ad turbationem pacis campestre bellum jam negligitur quarta Vice. Multa preterea que diligens scriptor censeret exaranda et legendum memori indaganda sed ego simpliciter per transeo, studens decurtare ne legentibus fastidium ingeram qui minus delectantur in his et ex hoc me incipiant deridere vel etiam subsannare. on licet tamen silentio preterire quod comes videlicet de Oettinga, qui cum intimus et familiarissimus esset regis, nescio quo pacto, ruplo sedere ad duces Austrie declinavit, inique et graviter errans, quod sidum et propitium Dominum dereliquit, qui sibi frequenter sua secreta communicavit. Quia hoc solum rex querebatur, n0 quod ab eo recesSit, sed quia sibi secretissima sui pectoris revelavit et cum his ad suos emulos declinavit. Qui inquam comes, cum SSet privatuSconsortio coniugali, duces Austrie viri prudentes, gavisi de tam honesto viro et nobili a rege recessisse et ad se divertisse, susceperunt eum benigne, dantes ei germanam propriam in uxorem ut ex tali copula fieret eorum amicus, et eius ruerentur perpetuo famulatu et obsequio, quo regem Lud Wicum infirmarent et infirmato seu destituto sibi Romanum imperium libere usurparent. eo cogitaverunt
Tunc temporis etiam domina Maelithildis ducissa Ba-warie, relicta quondam Rudol si illustris ducis Ba varie, que
vehementer exercebat tyrannidem contra regem, filiam memorati comitis silio suo duci Adolso accepit in uxorem. In quo etiam malam voluntatem suam ostendit, quam habuit contra regem, nam uterque contractus fiebat contra eum, et sine eius licentia et assensu. Quod tamen non ceSSit ei in prosperum, ambo enim ab rege exterminati sunt de terra propria et expulsi. Ceterum solutis exercitibus, ut premissum est, et omnibus loca propria repetentibus, dux Austrie ridericus di-
103쪽
rexit iter suum versus Austriam per montana, volens inibi s320 hyemare, fratre suo Leupoldo in Suevia remanente. Sed rex LudWicus quasdam regni civitates peragrans Bawariam intraturus, ibidem etiam hyemem permansurus. Et cum in Monaco natale Domini celebraret, non multo post domina Beatrix serenissima regina, infirmitate correpta vocante Domino moritur et in eadem civitate in monasterio beate virginis Marte, facto ausoleo, celebratis debitis obsequiis,
Verum principes Austrie videntes se pro regno caSSoda 1322bore multum satigatos et magnum dampnum pro eo in pecunia accepiSSe consilium Super eo ineuntes, quomodorei sinem imponerent et regnum commodius p0SSiderent, tandem invenerunt utile fore, ut totis viribus regem Lud-Wicum de BaWaria extrudant, vel cum eo bellando ipsum DP ei dant quo facto nemo sit qui eis regni introitum valeat prohibere inde mox lolo illo anno de omnibus visceribus ditionis sue magnum exercitum pugnatorum collegerunt. Porro dux et fratres sui juniores quos habere poterant de Austria, de Ungaria, clavia Styria, arinthia et aliis provinciis numerosum exercitum congregante multo collegerunt. Inter quos venit etiam eis in adiutorium quidam rex Tartarorum cum exercitu suo, qui in ascensu multas abhominationes et scelera commiserunt, que melius est Silentio preterire quam scribere que etiam Deus postea in ducibus Austrie, ut estimo, vindicavit. Nam preter alias abusiones quas secerant cattos et canes SSato VoraciS-Sime comederunt Interim dux Leupoldus non vacat otio apud Renum, sed t0to posse laborat, ut etiam convocet multitudinem armatorum, et quos habere potuit de Reno, de Lemanno, de ElSatia, de Wevia congregavit, ut possit fratribus suis ad pugnandum in Ba aria obviare. Et cum collegisset magnum exercitum electorum virorum profecti sunt versus
104쪽
1322 BaWariam. Quo cum venissent, et antequam eandem terram intrarent, fixere tentoria apud Licum, expectantes ibi nuntios de exercitu Australium, quando ad eos debeant proficisci, ut Sicut pisces capiuntur, sic duobus catervis congredientibus rex LudWicus eorum in medio concludatur. Sed rex pren0scens sibi pretiorum grande periculum imminere, fidens in Domino cui se totum commisit, cui etiam non est difficile salvare in multitudine vel in paucis, nuncios celeres misit ad omnes quos prius sibi asciverat, et qui servire sibi antea promiserunt, hos Vocat. Primo Francos monet, quosdam de Rheno, plures vero de provinciis Noricorum et per totam aWariam. Hortatur omnes et precipit universis, ut summa cum sestinatione visis nuntiis sibi in necessitatis articulo non disserant subvenire, qui vero neglexerit vel supersederit indignationem regi maiestatis se noverint incurrisse. Mox recepit se in campis, habens tenuem ursam in camera sua, victi librarum allensium, Sicut sertur. Verum serenissimus rex Bohemi et Heinricus illustris dux BaWarie incunctanter veniunt ad pugnandum cum Suis optime expediti. Qui se pro rege strennue exp0nere decreverunt, timentes ne rege LudWico victo vel perempto ipsi etiam postea ab eisdem malum simile sortiantur illud cogitantes Runc tua res astitur, paries cum promimus arde Et cum rex Bohemi didicisset Australes munitissimos esse ad pugnandum in duobus magnis exercitibu S, et re gem SSe tenuem, et suos segnius advenire, ex magna parte spes ab eo recessit, et super eo regi 0quebatur dicens: O bone rem, cum adhuc simus pauci quid contratam magnam multitudinem faciemus Cui rex respondit, dicens: quo animo estote, cras enim egressiemur et auri-Dum Domini videbimus super nos. Quod et factum est. Cra-sκpet Stina enim die proxima ante pugnam a mane usque ad η noctem tanta multitudo equitum et peditum divina co0perante gratia passim confluebat, quod re multitudine non poterant numerari, et cum ventum esset ad noctem quando lumina accendi solent ante papilionem, tanta l0ngitudo erat lentoriorum, quod a prima parte castrorum ardentibus sa
105쪽
cibus seu luminibus sitis non poterat speculari. Et cum 322 tanti essent, preco regi sortius exclamavit transiens omnia tentoria o Deus misisti nobis avxilium de aecelso, si nomen tuum benedictum in secula. Responderunt omnes Amen. Ceterum inter duos exercitus occupantur nuntii diem et horam, quando convenire debebant nunciantes. Sed ambo casu accidente non procul a claustro nostro de Furstenveltprivati suis equis, in executione sui negotii, volente Domino, negliguntur, quia ablatis equis destinatas litteras apto tempore non poterant preSentare. Quod n0n parum profuit regi LudWico, quia, si hi duo exercitus Australium convenissent, dubium non est quin pugnando in certamine triumphassent. Ideo eliam ante ad entum ducis Leu-poldi rex Bohemi strennue agens pretium maturavit, ut ipso absente fratres suos de Austria facilius superaret. Anno igitur,.ccc.xx.ii. in Iugilia Mychahelis Lud vicus svr'. rex Romanorum, rex Bohemi et Ileinricus dux Bawario 'et alii multi nobiles, summo mane ducem AuStrie cum exercitu suo cingunt, ne in alteram partem declinet', ubi possit fratris adventum tutius prestolari et conflictum diutius prorogare. InStaurant militem, instruunt aciem, conserta pugna hortantur suos sortile dimicare, quibus pugnantibus ridericus dux Austrie vellet nollet inire pretium perurgetur. Et videns cum suis, aliter SSe non p0SSe confidens in multitudine virtutis sue, non Segnes ad pugnam
ceperunt durius rebellare, tam lartiter quod utrisque partibus certantibus diu dubitatum fuit, cui potius victoria deberetur. Stetit igitur anceps victoria per longam horam, sed tandem multi pedites ducis einrici optime preparati
ad bellum supervenerunt, cum impetu in pretium irruentes Australes debilitaverunt, equos eorum Secantes et pers0dientes, ut assessoribus ruentibus super terram necessario eo Succumbere oporteret. Ideo non mullo post cessatum est a prelio et sole ruente post meridiem regi Lud vico
Victis igitur Australibus omnes capiuntur; lam principes quam ministeriales et quique nobiles diligenti custodie mancipantur Purkravius vero de iirmbercti qui dicitur ibi Strennue dimicasse, habens unum clientem nobilem et magne
106쪽
l322 probitalis, virum bellicosuin. Hi cepit ridericum ducem Austrie et fratrem eius Heliaricum in pretio, ignorans qui
essent. Cum autem eos postea cognovisset, assignat eos domino suo Purkgravio, ille autem regi LudWico cum reverentia presentavit. Qui cum venissent coram rege entes et eiulantes, corruerunt coram eo in laciem Super terram, timentes Se occisuros. Rex vero erga eos regia cle
mentia utebatur, quia clementia decet regem Sumite, inquit, considue, non moriemini ista vice, sed vos conservabo quousque inde de obis satisfiet. Et non longe post timentes ne dux Leupoldus post bellum, irruat Super OS, recesserunt de loco abductis captivis. Propter cautionem receperunt se in Oeltinga proxima civitale contra morem bellantium, victores enim debuerant ibi per triduum exocr. pectasse Deinde profecti Sunt Ratisponam. Ubi rex Hein rico duci Bawarie quosdam de melioribus ministerialibus Austrie dedit pro servitio, a quibus fide accepta dedit eis diem cum termino redeundi, sed cum a quodam dicto de Walse nimiam exegisset pecuniam, violata fide sine eius licentia clam dicitur receSSiSSe. Heinricus vero juniorem ducem Austrie dedit regi Bo- hemi pro munere donativo, quem secum duxit in Bohemiam diligenti custodia observandum. Sed rex Fridericum ducem Austrie, auctorem totius litis, quem Dominus tradidit in manus suas, duxi in castrum dictum Trausennini in captivitate, jussit eum vigilantissime custodiri. Qui re mansit ibidem justo Dei judicio in captivitate, tamen sine vinculo et compede tribus annis cum familia sua propriis in expensis Versus: Luit in humanis dioma potentia rebus. Nam captus est qui dominari voluit ab oriente usque ad
Porro dux Leupoldus volens fratribus suis ferre presidium ad eos quantocius properat. Et cum non procul a claustro BaWariam pertransiret, prima nocte in Altingenfixere tentoria apud ripam suminis, ibi cupientibus pernoctare. Et cum ibi pausarent, nuntii inter ambas catervas laborantes instanter claustrum nostrum accusant apud principem, dicentes se spoliatos in claustro et prope claustrum, ideo non potuisse eos litteras apto tempore as-
107쪽
signare. Audiens hoc dux iracundia permotus, precipit mar 1322scalco suo, ut claustrum ignis incendi concremaret et quantum posset Vastaret. Ille respondit suum non esse claustra principum destruere, in guo plurima sanctorum corpora requiescunt. Et declinans in partem alteram subito audit sinistros rumores in exercitu personare, videlicet Fridericum tineinricum duces Austrie in prelio captos, et regem LudWicum strennue triumphaSSe. Quod cum credere noluissent, duo nobiles optimis equis ascensis ad explorandum rei veritatem Versus civitatem Monacensem velocius properantes, cito in via habuerunt obvios qui dicebant, se vidisse in civitate nuntios regis victoriam exclamasse. Qui statim conversi ad suos citius redierunt et dicebant verum esse quod fama publica personabat. Isti autem de insperato et lamentabili casu perturbati, in medio noctis silentio moventes se de loco, ad partes S evie per viam qua Venerant, redierunt. Sed ego cum essem tunc temporis et eadem nocte ui Puoch proxima villa et ibi laboriose grangiam custodirem, mulli quasi furiosi transibant incendentes villas, ut ignis Iuceret eis per n0ctem, duo ceperunt me, tertius lancea me plagavit, et illa nocte quasi unus de scurris sui duabus vicibus denudatus Que tamen omnia parvi pendi, cum viderem illos versos in sugam et regem nostrum nobiliter triumphaSSe. Interim hi tres principes, videlicet rex LudWicus, rex Bohemie et Heinricus dux Ba arie post victoriam de novo consederantur, sed non multo post inter eos pacis vincula dissolvuntur. Unde rex Bohemi ducem Heinricum captivum Suum sine scitu regis et eius consensu mediantibus 1323 arbitris, pro quibusdam castris sibi adiacentibus solvit ac zy liberum dimisit. Quod rex egre serens et doluit Veli menter et non parum se ipsum reprehendens, ductus penitentia quod ambos duces non captivos in propria potestate tenuisset 3. Preterea rex cum divina opitulante gratia in prelio trium phasset, non sicut debuit et oportuit concessa sibi gratia utebatur Debuerat enim post victoriam mox omnes fines regni diligentius perlustrasse, quia tunc reVera omni po-
108쪽
1323 tentatus tremiscens eius iniperio paruisset, et nichilominus omnes clausure civitatum seu castellorum sine obstaculo ad eius introilum patuissent. Plures enim post bellum eius adventum eum tremore expectabant, quo non Veniente, rursus ceperant reSpirare, vires assumere et Sua cornua
Verum cum Fridericus dux Austrie captus esset in pretio, ut premissum est, et in castro Trausenili diligenti studio Servaretur, Leupoldus frater eius, sciens difficile lare contra stimulum calcitrare, convertit gladium in vaginam et apud regem temptat pro fratre suo placitare. Qui super eo ipsum audire noluit, sed prius sibi regni
insignia resignaret. Ideo habito super eo maturo consilio omni cum reverentia transmisit ei ad civitatem urem-bercti, ubi rex accepit ea in potestatem suam omni cum honore, et multis milibus hominum illic conssuentibus ut viderent, ea viderunt et gavisi sunt pariter et compuncti. Post hec delata sunt in Ba variam, ubi in civitate Monacensi loco tutissimo servantur', quatuor monachis de cenobio Fursieni et presentibus, juxta SacroSancta Sacramenta divino cultui dediti, qui preter alia pia bsequia
singulis diebus missarum solempnia solvere non obmittunt. Unde civitas Monacensis gaudeat et exultet, quod tam pretiosum thesaurum servare meruit. Quod multis civitatibus famosis et antiquissimis est negatum huic soli pluribus S conceSSum. Ε propter cum rex regni insignia in propriam redegisset potestatem nichilominus requirit a duce Leupoldo, ut civitates regni, que sibi sacramen laliter juraverant, a juramento absolvat et eas pristine restituat libertati , quo facto mox cum eo que pacis sunt tractare velit vel etiam penitus concordare. Ad hec dux Leupoldus stendens et iracundie lacibus incandescens: Si integre, inquit, non fue-1in assimpleta, que mihi promissa sunt quando regni insignia resignayi, non erit a nec concordia quamdiu is carebo et necdum frater meus de captiritale fuerit liberatus. in rursus preliorum discrimina renovantur. Hinc
109쪽
multa mala in terra cumulantur et novissimus aclus est 132, peior priore. Castrum enim Purga v quod est marchionatu SWevie, Australes habentes in sua potestale tanquam sontale principium multorum malorum seminarium fuit. Omnes enim predones et male sic habentes ibi tutum refugium, partes Swevi et a varie ab eisdem in spolio et ignis concrematione multu incommoda pertulerunt. Unde rex de pre- salo castro quotidianis querelis inquietalus, non surdus auditor ad clamores pauperum, parat illud obsidione occupare, ut eo humiliato vel destructo, ali urbes etiam pacem turbante paveant, et timeant eis fieri similia vel maiora, si a rapina et Spolio non desinant malignari. Quare rex recipiens se in campi apud V erdeam et congregato magno exercitu arinatorum, motus de loco direxit ' iter suum Versu Purga v et eam prevalida obsidione cinxit. Sc Illuc enim Augustenses venerant in multitudine virtutis sue et alie plures cilitates cum machinis suis, ad vindicandum se de mullis malis que de castro acceperant memorato. Et omnes vehementi desiderio cupiebant urbem celerius impugnare, ne dilatione interveniente sortiores fierent, vel etiam se melius premunirent. Sed rex quadam pietate' motus prohibuit eos, volens parcere populo, limen ne dampno accepto de castro lamentabilem Stragem cerneret in plebe, et postea mullorum orphanorum preces ei Viduarum maritos inconsolabiliter incipia deplorare. Sed licet pietas ad multa valeat, tamen hic multum n0cuit, quia ex dilatione urbis impugnationis', sicut habetur infra, rex multum se dicitur neglexisse Antequam enim urbs obsessa suerat, omne in castro lanius elus constrinxerat et gravi solicitudine premebantur, quod levi motu urbem resignaSSent, Si Sal a pace rex eo in gratiam recepisset. Sed cum iiderent se diu ab hostibus in saligatos, cito ceperunt evagari de urbe et in hostes contra se veniente graviS-sime des evire, ita ut contra se venientibus et recedentibus acciperent quingentos equos, exceptis his quos gladiis et lanceis peremerunt. Quod cum Augustenses et alii prudentiore et meliores ferre non poSsent, persuaSerunt
110쪽
132 regi, simul exorantes eum, ut erret eis auxilium tota virtute, et opus lab0riosum, ad quod Venerant, inciperet, et omnes ad hoc compellat, ut maleficorum munitionibus dissipalis subtrahatur eis occasio malignandi. Interim dux Leu politus, dolens vicem fratris et castrum Purga jam vallatum ab hostibus, de omnibus provinciis ditionis sue congregavit numeroSum exercitum, temptat et parat regem LudWicum invadere, ut Si quo modo posset, urbem cum suis habitatoribus liberaret. Misit exploratores qui diligenter discerent virtutem regis et renuncient quando contra eum expediat vel debeat proscisci. Cum autem rex in obsidione memorali castri mullum temporis expendisset, et necdum semel ad expugnandum attempla SSet, fraudatu est a spe sua sperabat enim se urbem sine essusione sanguinis habiturum. Sed quia di scilis et periculosus sui accessus ad urbem, quidam de
exercitu prudentiore exe0gitaverunt expedire, eum centum curribus de nemore comportare magnum Struem lignorum, ut ex uno latere urbis ante vento, erat enim
tunc frequenter magnus trepitus veniorum, insultantibus faminis sine periculo hominum omnia menta urbis et instrumenta inextinguibiliter cremarentur. Sed nec illud rex fieri permisit, nescio quo errore decepius quod se et suos neglexit cum dampno irrecuperabili, ut creditur, diebus omnibus vile sue Unde Augustenses et multi alii, qui cum ibidem apud regem laboriose septem hebdomadas integro remansissent, et multis ex eis deficientibus in expensis et nihil viderent ibi seri quo negotium sinem citius sortire-vSc. tur, adierunt regem, instabat enim nativitas Domini, sup- ' plicantes ei, ut permitteret eos ad civitatem pr0priam remeare, simul promittente ei cautione id eiusS0ria, se reversuros quacunque die Vel hora eos duxerit revocandos. Quorum precibus rex acquiescens permisit eos a se recedere contra Salutem propriam, quia his recedentibus multi alii sine eius licentia recesserunt. Et factum est, ut die noctuque multis clam recedentibus regis exercitus attenualu et minoratus esset in tantum, ut ibidem vix pars tertia remaneret. Quod cum viderent exploratores qui missi fuerant a duce Leupoldo, mox ad dominum suum celerius redierunt, nun