De Aristarchi studiis homericis

211쪽

θῶν ἰξ, λγεν οθεν kκυρολογου/ιεν λέγοντες ἐλπi ειν κaκα. η γὰρ ἐλπις κακίον, Ου θεέῖν sieg. videtur οὐδ' ἐξήει .4. Vid. infra g. 5. Advertent haec fragmenta lectorem, quod videntur inter Aristarchea ad illud genus captiosarum quaestionum pertinere, quod non tam ad gravem lauetuosamque doctrinam quam ad vanam ostentandam scientiam vel ad venditandam ingenii sui tilitatem vel etiam ad carpendum optimum poetam inventum cultumque esse putaveris. Hoc quale fuerit, unde propagatum, is io studio retentum sit, quid denique in grammaticorum commentariis valuerit, hac occasione aeeuratius inquirere operae 202 pretium visum est. Attigit haec quoque aliquot loeis divini operis. quo nos ad Homericam lectionem instituit, Wolfius: sed nee Omnia ille, quae eodem spectant, vel composuit vel comportavit. et, ut eius institutum serebat. in magnis copiis parum dixit explicite, vix ut scientibus satis sit. . l. Constat summi poetae aequalibus quique horum plura per secula vestigiis institerunt. religiosis hominibus, sed simplicibus et poesis delectamentis helluantibus, ne minimum quidem scrupuli iniecisse antiquorum Deorum et mores et facinora ad hominum similitudinem tum bene cupientium tum vero ir scentium atque invidentium. His igitur. ut hoc utar nec Iunonis incudes nec Vuleant reticula displicebant. Sed cum primum philosophari Graeci homines instituerent. tum impia haec talia et scelesta esse duxerunt: qua religione non solos philos Phομ, sed ipsos poetag, Ri quo novae doctrinae colore imbuti essent, inlaetos esse Pindari exemplo edoeemur. Tum igitur quidquid

212쪽

20 l

ex hoc genere sabulae Riferebant, eruditorum animos vehementer offendit: praeeipue tamen Homerus et Hesiodus, qui et plurimum in hominum ore versarentur quorumque sabulae noni orum quorundam finibuη inclusae essent. sed totam Graeciam pervagarentur, philosophorum inridia flagraverunt. Tum Xen phanes exstitit Colophonius ), 'Osι ραπαrης ἐπικοπτει, qui adversus utrumque poetam multa scripsit eorumque de dis narrationes gruriter reprehendit: παντα θεοῖς ανἐλὶ καν Πλιγηρος 'Hσίοδος τε, ἰσσα πιερ ἀνθρεὐποισιν δνεέδεα καὶ Φογος ἐστέ,

Tum Heraclitus veteres poetas insectabatur, severissimis verbis 203nsas . et alii. Hi omnes si ad prisci poetae rationes caecutientes aeerba eum eum irrisione atque obiurgatione increpit runt. quid mirum exstitisse contra. qui vatem tanta gloria ei enm latum. immo tanta vulgo pietate exeeptum defendere conarentur et invidiosas criminationes diluere 3 In quo plerique viam a Thea ne monstratam persecuti, ad allegoriam eonsu- gerunt alii aliis excusationibus usi sunt. Huc aceessit quod Homericos versus ac narrationes iam primis temporibus partim in eommuni vita splenus exemplorum est Diogenes , partim in disputationibus doetioribus vel serio vel ad orationis ornatum ubique adsciverunt: qua in re suo quisque ingenio in vituperandoae defendendo abuteretur. Sic exarsit mature criminantium et patrocinantium contentio, mutuo incenga certamine. Quotusquisque enim fuerit, quem crimina ista contemnere et multa in poesi non ad amussim expendenda esse vel eupiditas vel artis insantia intelligere passa sit 3 Desensores quidem tam multos habuit poeta tanique cupidos, ut certo ac proprio nomine ' λιγγρου ἐπaινέται ', diei mererentur, vocabulo, ut ego suspicor, ad

p. 99.

213쪽

irrigionem invento. In qua re eum non tantum philosophi, sed medioeres homines et rhapsodi praecipue. nec docti nec ingeniosi, sibi partes sumerent, iure nostro opinamur, iam tum pingues plurimas suisse defensiones, quales usque ad extremam aetatem suisse cognovimus. Iu melioribus Soeratiei temporis laudatoribus. si Xenophonti fides est. Glaucus et Stesimbrotus 204 suerunt, quorum hodieque aliquot. sed exiguas habemus solutiones, Sehol. PI, 636. O, 193. D, 76. es. Aristi t. poet. XXVI, 23. l. 2. Ac prudentibus prolaeto opus suit poetae defensoribus. Etenim exortum erat novum genus reprehensorum. et laudi quidem vatis illis vetustioribus periculosius. Hi enim non impie cum cecinisse iactabant sed inepte: versum versui repugnare, sententiam sententia . non distingui voeabula similiter significantia, horrere stribligine. Sophistas dico. Hi ad coarguendum nati homines poetas quoque traduxerunt: in quibus gloriolae suae abundo satisfacere poterant. Simonidem ut ostendat in eodem carmine sibi contraria dicere, quam carpere instituat Protagoras. ex Platonis dialogo p. 339, C notissimum. Quod pro similium exemplo est. Euripidem in voeabulorum minutiis Aeschylum coarguentem ad sophistarum morem effinxit comicus. Denique Aristoteles σο νισrικοες ἐλέγχους enarrans non omisit de iis dicere, qui Homerum redarguerent. atque ut reliquis eorum argutiis, sic his medicinam paravit. El. Sophist. IV, 8. Poet. XXVI i. Verum ne omnia quidem malo consilio ab iis excogitata sunt: sed cum grammatteam doctrinam primi inchoarent, quippe qui rationem potius quam usum Spectarent. multis in Homeri earminibus offensi sunt, quibus explicandis imperfecta ars non sufficeret. Ex quo genere equidem puto illud fuisse, quod in imperativo αειθε λα Protagoras vituperasse traditur. Vid. Spengel συναγ. τεχν. p. 44. Cf. Herodian. gehol. II. V, 2S0.205 Alterum genus hominum, qui ingenii ostentandi gratia res

214쪽

personasve ab Homero fictas invaderent. ab eadem radice propagatum erat, rhetores. Qui cum in laudando ae vituperando acumen aciemque exercerent i Cie. Brut. e. l2. Foss. de Gorg. p. 433, saepe Homeri ea tractanda sumserunt, et ita quidem non

nunquam ut quae ille laudasset ipsi extenuarent. quae illo vituperasset. ut Cyel0pem, Thersitem es. Geli. XVII, 12 , ipsi laudibus exaggerarent 'i. Et vidit haec aetas qui utraque ra-

Certa res est, captiosas criminationΡs rhetorum sophistarumque studiis maxime auetas ac celebratas esse. Undo vocabula plura in hac re

o πολογεῖσαι et aliis locis. Cf. Aristot. rhetor. I. 3, 3 δisce δὲ rὸ ut ν καrηγο- ρέα. τὰ δὲ ἀπολογίας v. II. 22. 7. 8. II. 23. li. rhet. Al. I. l. VI l. Deinde ἔνσrωσις, ἐνσr-κoi. CL Aristot. el. soph. IX, si s εἰ ri r ODr ἔχοι αμ. καὶ rας λυσεις εχουεν ' αἰ γαρ rοίrιον ἐκσrωσεις λι σεις εἰσδε XV, l4. 15. XVII, 20. rhetor. II. i 2, 17. II, 25. II, 26, i. Dion. rhet. III. l7,li. διι σι ειρ quoque et διαβολη, quae haud rara gunt in hac re, possint a rhetoribus ducta videri. v. Spengel συναγ. ruam P. 95. 96: inrtasse etiam ς έγειν, v. Aristot. rhet. I, 3, 3. Sed de hoe non pugnabo. De vocabulis autem λύειν, λισις res certissima. IIaec in scholiis frequentissima de dissolvendis quaestionibus. unde Σωσίβιος ὁ θανυασι - λυνικος apud Athenaeum: de dissolvendis vero sophistarum captionibus apud Aristotelem Dropria: o λύει ν ὀνs s lGrικον λογοκ, rhetor. III, 2. la, et tu libello de olenchis sophistieis in singulis capitibus iuvenies. Ceterum grammatici. nec raro, etiam Verbo ἐπιχνεσθαι utuntur. Unde ἐπιλυνικοί apud Suid. s. - ωσί8ιος. ἐπιλιεσθαι Sch. Dion. gr. p. 730, 26. Sehol. Od. ι, 106. Athen. p. 670 s. sπρόβλημα

215쪽

204 266 tione adver8us poetam pugnavit, et rhetorum artificiis usus et

sophistarum argutiis, Zoilum Amphipolitanum. Ad illud genus pertinebat eius iboγος ' λι ρου, ad hoc libri. qui apud Suidam

dicuntur κ circi τῆς τοῖ υμίρου ποιήσεως λῶ Ot ιννμ. Strab. lib. VI p. 27l salsum fictumque esse demonstrans multos fluvios subter mare per aliqu0d spatium labi integros . plures asserti

qui uilibus sabulis fidem habuerint: Ἀλωειον di, inquit n

Zoilus propinat. is qui Homerum ut sabulosum poetam vituperare ausus est In quo miror, Wolfium sibi persuadere potuisse s p. CXCII, ultima verba ὁ τιν ' ia ρον ipθων ως tiDe oracl/φον, in quibus vis sententiae est, ad marginem releganda esse. Recte Strabonis locum intellexerat Hardio in Memor. Aead. Inser. et Litt. T. VIII p. lST 3. In mente habuit Strabo poγον υμ, ρου, quae haud dubie declamatio erat, a Suida inter Zoili seripta commemorata atque a novem libris adversus Η merum secreta. Ex eadem declamatione putaverim desumptum esse. quod Longinus servavit. IX. 14 τους ἐκ Κέρκης συοφορ- 207 βον ιενους, οἱ ς ὁ Ζ ῖλος ἔνη χοιριδια κλαέοντα : quod habet eolorem rhetoricum. En speeimen fabulae, quam sabuloso

poetae exprobraverat. Novimus praeterea orationem eius ad Homeri reprehensionem pertinentem. cuius fragmentum Rerva-

216쪽

lum clarissime patelaei t. quid in illa declamatione in erit: Cyclopis precibus ι, 52Νi ita Deos immortales commot0s esse, ut eum antea ex sociis quidem complures Ulixes amisisset, sed navem adhuc nullam, ab hoe demum tempore omnibus et ami- eis et navibus orbaretur: quod ipsum Polyphemus. Dis sellicet

eoniniae Qualia vero in n0vem istos libros eongesserit ridi- pulti. ne hoc quidem latet. Parti in enim excitaverat, istae in Deorum heroumque moribus, partim quae in arte poetae, par- 208tim quae in oratione eius carpi possent. Singula fragmenta primi, secundi, tertii generis recensebo. Ap illinem vituperavit, quod dieatur sagittis mulos primum et canes adortus esse: quasi vero tam vehementer irasci deeini Deum. ut ne a bestiis quidem abstineat, Heraclid. Rileg. Hom. c. l4. In illo, qu0dAehilles dieit I. 203 Ἀγροτερον δὲ κωπιρε. quod dei neeps exer-euit plurimos, Pelidae bibacitatem perstrinxerat, Plui. quaest.

i Hae tamen rhetorum nugas videntur adducere potuisse lepida mythologorum eapita, ut vel serio yclopem pro prudente homine venditarent. Serv. ad Aen. III. 636: -Hie i Polyphemusi vir prudentissimus suit. et ob hoc oculum in capite habuisse dicitur, i. e. iuxta cerebrum, quia prudentia plus ridebat. Verum Ulixes eum prudentia superavit et ob hoc eum coecasse fingitur. Longe aliter Aristarchus: vid. ADOllon. lex. Hom.

217쪽

eonv. V, 4. 2. Immen8um eiusdem luetum increpat Σ, 22 V. sehol. - De arte poetae haec sunt, quae Vel Meurate perpenna iniucundas ridiculasque imagines ante Deutos constituere, vel sine ratione, vel adversus rationem fieri esse persuadere voluerat. X, 209:

Sic argutari lidebat in eo versu, quem idoneus profecto iudex Virgilius supra modum admiratus et identidem imitatus esse dicitur. Macrob. Sat. V, 13. - Sine ratione fietum visum illud, quod in Cleonum impetu si, 603 ex singulis navibus par soci

rum numerus interiisse dicatur, οἰδσπερ an ἐπι Tars a TOς

- Rationi contrarium visum. quod K, 274 Ulixes eum Diomedo209 egressus ad Rhesum Occidendum magnopere gaudeat ardea a Minerva missa, de qua poeta: ουκ ἴδον ὀφ9αλμοῖσιν - ἀλλα' κλωγων coς ἄκουσαν. IIoc male finxisse poetam: etenim latere volentibus alitis clangorem sinistrum omen esse. Similiter E. 20. ubi Idaeus et Phegeus fratres in curru contra Diomedem pugnantes inducuntur. Phegeus Diomedis hasta ictus caeditur:

tum alter timore percussus a curru Re proripiens aufugit: κατ- ηγορε7 καὶ τουτου του τοπον κεὐιλος, ora λιαν φησὶ γελsi υς

218쪽

igitur Zoilus quamquam ineptas proposuit quaestiones, tamen

aliorum exempla secutus est, ut verissime Wolfium dixisse arbitrer. . eum nihil O modum praeter ceteros peccavisse ).

3 Quod unum restat in schol. P, 204, pertinens ad 200, non iu-telligo. ', p. CXCII. Sed de hominis ingenio ac moribus minime mihi cum viro egregio convenit. Primum quod dicit orabiem addidisse , hoe non video unde eolligi possit nisi ex veterum admodum incerta persuasione, qui plurimi sando hominis memoriam tenerent ac declamatorum Exaggerationibus pollutam, quorum fidem dissentiente, de taetra eius morte Darratiuneulae testantur, es Hartes. ad Fabrie. I p. 560. Porphyrius quidem. eui quae in scholiis Homericis de eo tradita sunt debemus. Dum γυμνασίας - scripSi8se ait: quamquam. ut mox VParebit, ne hoc quidem accurate die tum arbitror. Ex vocabulis, quibus in poeta aggrediendo u8u8 e8t, γειλο me, raro πως. nihil asperius de homine colligi posse eontendo: nam haec vulgata suerunt in excitandis captiunculis. Quod si quis illud asperam eius orationem signifieare reponat, quod est in schol. V 22 de Achille

rit λ ἐποίισεν . ne ea quidem nova eius loquendi ratio sed proverbialis: Aristo apud Sext. Empir. Rilv. Mathem. VII, l2 ros roνς γαρ ει r Irθας ἄν και mira γωγοὰς nisrειν. Addit deinde Wolfius illam rabiem prosectam fuisse iaab acerbitate et pravitate animi. ' An cogitari potest, pravitate animi quemquam .insectari priscum scriptorem, cuius nec de vita nec

de saetis quidquam constaret ' Quasi quis hodie malivolus in Ulphila ea pendo sibi placere posset. Admonet Wolfius de Vet Testamenti repre- nrionibus. At ne hae quidem a pravitate animi proiectae, Sed a Pe suasioue rationum. Quod vero in Sallustio. Cicerone, Virgilio factum est si eui succurrat. id et fieri poterat iustius et laetum est partim perversa imitatione partim studio civili et aemulatione artis. Iam ut de Zoilo di- eam quod sentio, non graviter reprehendit. sed iid quod fragmenta ipsa demonstranti irrisit. non Homerum, sed studia doctorum. In eo si multi non intellexerunt cavillatorem, idem ei quod Platoni accidit. At. inquit,

non uno eiusmodi eontentus suit opusculo. tria novimus Homerica, novimus Draeterea adversus Platonem eum atque Isocratem scripsisse. Hoc

ideo metum, quod non animi causa scripsit, sed disciplinao. Philosophum fui se Suidas tradit δε ιν καὶ v ιλοσοφος. Qualis vero philos phuq Videt ieet Cynicus. Aelian. V. H. XI. lo ἐκαλεῖεο ει κωῖλος ODropΚέων-: quo nomine quem aptius significari putabimus quam rhetorem, qui idem esset Cynicus Et lege mihi Aelianum, qnalem eodem loco hominis habitum depingat: merum agnosces cynicum. Ergo si Diogeni, ut censeo, et maximo Menippo similis erat Zoilus. σΠουδογελοιος suit, et dictorum scriptorumque eius idem cum illis color, idem consilium. Duilige

219쪽

210 I. 3. Quantum vero immodestiae ae potius impudentiae his tortuosarum quaestionum captatoribus posteriores grammatici iure adseribi posse arbitrati sint, ex memorabili scholio Aristonici apparet, F, 269 actooυνται στίχοι ae, Oτι διεσκευα-

2il tamen hi versus Aristotele antiquiores, immo quaestio ipsa versibus adhaerens iam Aristoteli tentata. Poet. XXVI, 22. Similisi prorsus eiusdem grammatici observatio R, 372 ora θέ

βαλεν οιδ' ἐφά1ιαρτεν, ἐκ bν δ' νγιάρτανε φευτος pro η ἔα και ἔγχος αμαρτεν, ἐκ - . Certe Virgiliomastix talia ausus est: Serv. Eclog. II, 23 . Sane hunc versum malo distinguens Virgiliomastix vituperat: Lac mihi non aestate novum, non frigore: defit, i. e. semper mihi deest . De Aristonici observationibus quidquid iudicaveris, demonstrant tamen grammaticorum de vetustis quaestionum professoribus iudicium. Quo magis mirere, quidni una cum invalescente accurata Alexandrinorum scientia diligentique poetarum interpretatione hi lusus abiecti planeque exstineti sint. Quod tantum abest ut sactum sit, ut et Alexandriae retenti traetatique et postea Romae aliisque studiorum deversoriis gnaviter culti et ad ultima saecula propagati sint. Sed Graeci quidem grammatici praestantiores

quales Zenodotus, Aristophanes, Aristarchuη suerunt, neque videntur haec pleraque in commentarios suos recepisse, neque istos artis nostrae eunditores, quibus ex integris atque illibatis novae disciplinae sontibus plenam ae copiosam doctrinam haurire licebat, quibus primum rudia et confusa exemplaria ordinanda, di Stinguenda. perpolienda erant, minutiarum libido vel invadero vel delectare poterat: si quid autem se offerebat vere impeditum, ut nisi captiosis artibus enodari posse non vider tur. tum non hanc quasi gratam ostentationis oceasionem arripiebant. sed medicinam habebant, quae ab acutulis, omnia sol

Novem eius libros adversus Homerum ipsos puto inscriptos suisse Din eo ut Licinii liber Ciceromastix: similiter Carvilii Aeneidouaastix. Ceterum illa Omnia ad unum eundemque Zoilum pertinere Patet.

220쪽

vere paratis grammaticis nunquam inventa esset, eruditam aesimplicem - adHτησιν. Illustre traditum exemplum est. Aristarehum in dissolvendis quaestionibus, quae sibi inanes riderentur. minime gloriolam quaesivisse. Quid enim responderit ala pereontantibus, cur in recensu navium a Boeotis potissimum.

poeta initium ceperit. apud scholiastam ad B 494 legimus h

ri αν τῆς ρχῆς. Audin' virum sobrium atque in melioribus

exquirendis occupatum, eum molestos argutiarum scrutatores

aspernatur atque eludit Τ Εiusdem generis exemplum praeterea

est I. 489. Narrat ibi poeta, Antiphum, Priami filium, in proelio Aiacem hasta petiisse, eam vero, cum ab Aiaee Bberraret.

in Leuco, Ulixi socio Da7ρος) haesisse. Hic quaestio suit, id

quomodo seri potuerit, eum ex ordine exercitus Graeci constaret, Ithaeenseη haudquaquam stationem prope Salaminios habuisse. Quidam solvunt pessime, Dαῖρον non es8e socium, Sed universe amicum; alii melius, in proelio Ordinem exercitus confundi. Quid Aristarchus Τ - ἴς ποπὶτικον παραιτεῖται , talia in poeta ne quaerenda quidem esse. Attamen haec non pror-gra neglexerunt, si qua sorte ad utilem observationem ansam praeberent. Sic quod de σεληνη φαεινῆ quidam sibi ineptum invenisse videbantur, hoe poterat admonere doctiores, ut Aristarchum admonuit, ut de vi ac potestate epithetorum perpetuorum dieerent. Sic quas Aristonicus in selioliis tangit quaesti nes, quae paucae sunt, aut ad verborum potestates definiendas receptae erant, ut V, 65, ubi sine dubio de signifieatione vocabuli ἔλυν exposuerat, aut ad lectionem expediendam vel eou- firmandam, Γ, 379. K, 447, aut ne poterant quidem in eommentariis praeteriri, quod explieatione necessario egent, ut de versu ρ ρχηκεν δε πλέεων νυξ, των δυο ιιοιραων Κ, 252, et de Pylaemene Ν, 643 quae sunt quidem quaestiones, Sed graves et 2 laure sariae ac longe ab istis argutulis segregandae. Item alia quaedam attentum ieetorem iure ostendentia vel semel excitata