De Aristarchi studiis homericis

221쪽

pungentia, Z, 3l6 es. 335. II, li6. II, 850. X, 208. Z. 262ι - ω 343. Aliquoties etiam aliquid concedere debuisse eommuni studio infra apparebit.' φ. 4. Primam attulimus cau8am, cur rem per se inutilem, sed utilium observationum saepe indagatricem, noluerint plane ex hominum memoria elabi. Sed efficaciores tamen aliae eausae erant atque partim decori ac dignitati litterarum minus aecommodatiae. Accepimus in Alexandrino Museo aliisque loeis ad philosophorum et rhetorum morem grammati eos quoque ambulantes de rebus suis disputationes instituisse. Strabo XVI p. 793τιοῦν δε βασελHt0ν μέρος ἐστὶ και το Μουσεῖον, ἔχον περίπατον και ἐειβραν. Quorum usum ambulastrorum cum praeterea n

tum habemus. tum ex Vitruvio V. ll, de palaestris dicente hoc

modo: constituuntur autem in tribus porticibus exedrae sp

tiosae, in quibus philosophi, rhetores reliquique, qui studiis delectantur, sedentes disputare possint. Rem doete illustravit Gmnovius de Mus. Alex. in Thes. Gron. Τ. VIII p. 2742. Hic igitur quamquam in vegeta, qua plerique utebantur, memoria multiplicique doetrina aliquanto doctius quam hodie evadere

poterat disputatio. atque, ut non uno loco apparet ex Gellio re vera evasit. ut nimis inique de hoc genere existimari nolim. quamquam de rebus ad universam grammaticam pertinentibus colloqui poterant. librum quoque secum ferebant sGell. III. l. VI. 163: attamen multae huius Operosae doctrinae partes. et solidissimae quidem. aut non poterant ibi tractari aut male. Vix igitur dubitandum est, quin sine commentariorum bibli thecarumque adiumenis conversantes grammatici haud raro ad 2i4 minutias lususque ingenii delaberentur. Quid porro illi anti- ριτα drριόοιντες Μουσέων εν ταλάρqν in syssitio suo discem laverint non aecepi quidem: sed nescio quomodo patulas aures admoventi quaestiuncularum susurrus adstrepit. In conviviis enim eruditorum, quae apud utramque populum frequentissimRerant. Proponendarum 80lvendarumque quaestionum pervulgatus mos et quasi propria sedes fuit. Postquam enim ad epulandum vocati edendi libidinem exuissent. bibendi induissent. tum Diqiligod by Gorale

222쪽

mensis remotiη ), poculis mini Atratis, ad doetam garrulitatem sese accingere: quippe neque muti esse poterant, homines pra sertim Graeci. quos in litteris quoque omnium loquaeissimos esse Strabo professus est, neque disseiles iis et convivandi hilaritati parum aptae disputationes placebant sPlut. SympOR. qu. I. l. max. c. 3). Neutrum decere ex ipsis philosophorum sch lis retulerant, in quibus de boni convivae virtutibus multus

Cie. Oss. I. 37. Quare si quis natura esset tristior atque ad seria iocose traetanda difficilior. abstinebat sese in convivarum metu ab hoc genere ludicrae eruditionis: ut Isocrates, qui secum in convivio a sodalibus oraretur, ut aliquid tu medium de eloquentiae Suae Mute proferret, hae venia deprecatus est: Quae praesens. inquit, locus ac tempus exigit, ego non calleo; quae stibem calleo, nec loco praesenti sunt apta nec tempori . Sic rem

narrat Maerobius Satura. VII, 1, mutuatus a Plutarcho Sympos. qu. I, i, l. Prudenter Isocrates: iure insipientes. qui aliter agerent, Vituperati. De eiusmodi intempestive docto Gellius . I. 2 . .Erat ibidem nobiscum simul adolescens philosophiae sectator disciplinae, ut ipse dicebat, Stoicae, sed loquacior impendio et promptior. Is plerumque in convivio sermonibus, qui post mulas habeni solent, multa atque immodica de philosophiaedoetrinis intempestive atque insubide disserebat et reliqua quae repud ipsum Gellium legantur, vivide, ut solet, et lepide reserentem cs. XV, 23. - Cs. Epiet. I, 26, 9. II, 10, 8.

At quam frequentia per omnia saecula eruditorum conri- via suerint, non ex nostra consuetudine diiudicandum est, sed ex ipsorum usu ac moribus pernoscendum. Nam et philosophi

rant Aristoteles, Speusippus, Xenocrates, Athen. I p. 3 s. IIorum et similium ad irrisionem pertinebat Gnathaenae νομος σWanoMκος Ath. 585. b. 14.

223쪽

auetorum disciplinae suae natales anniversaria epularum seAtivitate instaurabant. quod Epicurei ex Epieuri testamento saciebant Cic. 1in. II, 31. Diog. La. X. 18 alii sponte, ut Socratis et Platonis memoriam quosdam coluisse legimuη Plui. qu. mp. VIII, l. Euseb. praep. ev. X. 3, cs. Ruhnken. de Longin .

. Si et eiusdem scholae seetatores conventus epulasque Uebant, ut singulis mensibus Epicurei Cie. Diog. ΙΙ. l lx alii Athen. V p. l86 a. X p. 419 d. , iuvenesque studiosi litterarum tum inter sese Geli. XVIII, 2. XV. 2 tum apud magi8tros. quos cum maxime Aeetabantur sGeli. VI, 13. es. II, 22. III, 19. XIX, 93, epulari solebant; et si Musarum saera fierent, quode. g. Athenis solenne suisse ex Plutarchi Symposiaeorum libro ultimo tenemus, eadem sestivitas; denique reges. praetores s Plui. mp. IX, in. , patroni haud raro ad convivia litteratos clientes et is invitabant ). Ct. Eschenbach de Sympos. Sapient. l. X sqq. Graves igitur ac serias quaestiones ex laetis eiusmodi circulis exeludebant. Qualia contra admiserint atque probaverint. ex Plutarcho. Macrobio, Athenaeo, Gellio intelligitur. Gellii quidem duas lepidas narratiunculas. quibus haec convivandi ratio regio illustratur, orationi meae includendas putavi. VI, 13. Factitatum observatumque hoc Athenis est ab iis. qui erant

philosopho Tauro tu notiores. Quum domum suam nos vocaret. ne omnino, ut dicitur, immunes et asymboli Veniremus, e-iectabamus ad coenulam non cupedias ciborum, Red argutias quaestionum. Unusquisque igitur nostrum commentus paratusque ibat quod quaereret: eratque initium loquendi edundi finis.

8ymp. I, l0 in. II, 4 in. V, 2 in. V. 3 in. V, b in. Hinc fluxit persuasio

Mytem Sapientes non convenisse tantum, sed convivantes contabulatos esse. Plui. SOl. e. 6: et 4:-M ni titi' mahχων ιν τε Λελτοῖς

224쪽

Quaerebantur autem non gravia nec reverenda, sed ἐνθυμηstara quaedam lepida et minuta et florentem vino animum lacessentia. Quale hoc serme est subtilitatis ludierae quod dicam. Quaesitum est, quando moriens moreretur, quum iam in morte esset, an tum etiam quum in vita foret: et quando sui gens Surgeret; quum iam staret, an tum etiam quum sederet: et qui artem diseeret quando artifex fieret; quum iam esset, an tum quum etiam non esset ' XVIII. 2 -Saturnalia Athenis agitaba- 2iτmus hilare prorsum et modeste . . . . Conveniebamus autem ad eandem coenam complusculi, qui Romani in Graeciam Veneramus quique easdem auditiones eosdemque doctores colebamus. Tum qui coenulain Ordine suo curabat, praemium golvendae quaestionis ponebat librum veteris scriptoris vel Graecum vel Latinum, et coronam e lauro plexam; totidemque res quaerebat quot homines istic eramus, quumque enS Omnes eXposuerat rem locumque dicendi sors dabat j. Quaestio igitur soluta corona et praemio donabatur, non soluta autem tramittebatur ad eum, qui sortito successerat: idque in orbem vice pari sere batur. Si nemo dissolvebat quaestionis eius nomen, praemium ipsum et corona deo. euius id festum erat, dieabatur. Quaerebantur autem res huiusmodi. aut sententia poetae retoris lepide ob-xcura, aut historiae antiquioris requisitio. aut decreti cuiuspiam ex

philosophia perperam invulgati purgatio, aut captionis sophistieae solutio, aut inopinati rariorisque verbi indagatio, aut tempus item iri in verbo perspicuo obscurissimum' '. Ipsas quaesti0nes plus minus utiles qui cupit, is apud elegantem narratorem ipse cogn0seat. Sed quas veterum p0etarum Sententias lepide obscuras dixit, ex hoc genero plura Homerica apud Plutarchum disceptantur: cur Nausicaa non marina sed fluviali aqua sordidas luat vestes I, 9, ci); cur Achilles ροτερον poeula miseeri iubeat. quod multis bibaeis visum est V, 4i;

225쪽

cur ιιηλεαι πλαοκαρποι V, 8 , eur αλος θεloto lib. 10ὶ dixerit. haec prae aliis epitheta eligens; cur eum tot liquida apud eti8 poetam eommemorentur in oleo potissimum adiectivo ἰγρον utatur VI, 9ὶ; cum Paris se Helenam opesque redditurum promisisset. si a Menelao in singulari certamine victus fuerit i Tl. 92, es. 10 lj, postquam Victus quidem esset sed non caesus iustamne hanc Troiani excusationem paeli habuerint IX. 13 ii: denique utra manu Venus a Diomede vulnerata fuerit IX, 43. Commemoravi supra epulas a regibus ac nobilibus in litterat rum gratiam apparatas. Ne ab Alexandri quidem conviviis doctae quaestiones afuisse videntur. Apud Ptolemaeum Hephaestionem Photius sp. 147. n. 3 Be. legerat, dia τί ὁ ποιητης 1rελειαδας irros σε τῆς τροφῆς τευν θεων διακονους θι, 62), καὶ et να ', λέξανδρος ὁ βασιλευς καὶ Ἀριστοτέλης εἰς τουτο εἶπον. Quae quidem alia occasione possunt a rege Homeri studiosissimo tu. Wols prol. CLXXXIV, add. Ηemsterh. Luc. dial. mori. XII, 3 in prolata esse. sunt tamen convivali disputationi aptissima. Ad Ptolemaeorum convivia pertinet narratio de quaestione a Comano, regis pincerna, proposita, fragm. 3. Apud Plutarchum ne sum. qu. rivi p.) Epicurus suadet regibus φι

ex Plui. II, 1, 12 : -Cum regis libertus, ad novas divitias nuper ereetuη, philos0phos ad convivium congregasset et irridendo eorum minutulas quaestiones scire se velle dixisset, cur ex nigra

219 et ex alba laba pulmentum unius coloris edatur. Aridices philosophus indigne serens Tu nobis inquit absolvas. cur et de albis et nigris loris similes maculae gignantur M. Haec nos du- eat narratio ad conditionem grammaticorum, qua et ipsa laetum est, ut haud sacile possent haec principum crepundia abiicere.

226쪽

Seniret reges ex quo Museis, mercedibus, honoribus studia et eruditos fovebant sustentabantque, haud raro et doetos et doctrisam sibi delectationi atque etiam ludibrio esse voluerunt. Ipsi Ptolemaei, litterarum studio tantopere illi laudati . ab hae

noxa haudquaquam vacarunt: vel ut Diodorum eromiui dialeeit eum et Sosibium gris minati eum his derisui suis80 ex Diog. La. II, III. Athen. XI p. 493 cognovimu8. Postea cum Romam migrarent plurimi atque nobilium Romanorum in domibus versarentur. pro rege uno multis regibus f sic enim se diei volebant, serviebant, et saepe ne natis quidem, sed saetis. sed servituti

qua emereeraDt maeulis conspersis.

I. 5. Satis, puto, caussarum collegimus, quibus quaestiun- eulae istae cultae celebrataeque sint. Romanorum florente imperio praecipue viguisse satis ex testimoniis, quibus usi sumus, apparet. Et plane huic rei consentaneum. quod imperatorum Romanorum temporibus hoc quasi summum ut praecipuum grammatici munus postulatum atque efflagitatum esse invenimus ut is omnes quaestiones possis dissolnere Sic Tiberium et alios imperatores eiusmodi problemata iis proposuisse legimus, nonio quantum ex auctoribus intelligere licet. sed serio. Suetonius de Tiberii studiis narrans e. 70l Maxime tamen, iu-quit, euravit notitiam historiae fabularis usque ad ineptias atque derisum. Nam et grammaticos, quod genus hominum praecipue. ut diximus, appetebat, eiusmodi sere quaestionibus experiebatur: Quae mater Hecubae: Quod Achilli nomen inter vir- 220gines suisset: Quid Sirenes cantare sint solitae' . De Hadriano Spartianus c. 20: -Apud Alexandriani in Museo multas quaestiones prosessoribus proposuit et propositas ipse dissolvit' .mperatorum Vero Ruorum studia quid mirum est servito hominum vulguη aemulatos esse 3 Iuven. Sat. VII. 229: Sed vos saevas imponite leges, Ut praeceptori verborum regula constet Ut legat historias, auctores noverit omneS, Tanquam ungues digitosque suos: ut sorte rogatus,

Dum petit aut thermas aut Phoebi balnea, dieat

227쪽

Nutricem Anchisae. nomen patriamque novercae

Anehimoli; dicat quot Acestes vixerit annos, Quot Siculus Phrygibus vini donaverit urnas.

CL Luci . mere. cond. e. lli. Hine Reumen est epigramma

tis, quod de Valerio Catone Bibaeulus seripsit, Sueton. iv.

Catonis modo, Galle, Tusculanum rota ereditor urbe venditabat. Mirati sumus, unicunt magiStrum, Summum grammRtieum, optimum poetam

omnes solvere Posse quaestiones,

Unum difficile expedire nomen. En cor Zenodoti, en iecur Cratetis. Denique eadem ratione Quintil. inst. Or. I, 2 p. 28 Bum. Grammaticus quoque de ratione loquendi edisserat, quaestiones explicet, historias exponat. poemata enarret . Haec undique resonant. Laudes sibi videbatur praedicare nescio quis ineptus grammatieus de Satyro, cum seriberet sap. Phot. p. 1513 -ώ-rDρος ὁ , ρισταρχου γνείριμος Κυτα ἐκαλειτο δια τι ζ τητικοναυτου, et de Apollonio Dyseolo auctor vitae eius, qui hoc cognomen excellentissimum grammaticum reportasse dicit, οτι ἐν ταις γυμνaσιαις δυςλυτους απορέας ἔλεγε εθος γαρ ην τοM

dixisset, venisse ei hoc cognomen, quod homo gravis ac tristis ad loeos lususque litterarum cum cohorte grammaticorum de- Rcendere fastidivit. His postulatis si respondero volebant grammatici, si magna pars nihil metuebat magis quam ne quaestionibus non haberent paratas solutiones, si studebant etiam subtiliter atque argute, etiamSi perverse, respondendo eommendare esse vel ingratiam opulentorum hominum insinuare, non laudabuntur quidem, ged apud aequos rerum humanarum aestimatores lacilem habebunt excusationem. Factum est ita: atque haec iactantia vel alioquin parum doctos vel ingeniosos inflavit, tali eruditione Diuiligod by Coosl

228쪽

subnixos. Gellius rapite X libri octavi nunc deperditi narraverat. ut epitome indicat, siqualis sibi fuerit in oppido Eleusine

disceptatio cum grammatico quodam praestigio8O tempora ve borum et meditamenta puerilia ignorante, remotarum autem quaestionum ululas et sormidines capiendis imperitorum animis ostentanto i. Quid quod etiam sui ostentandi gratia acroases laciebant publice, in quibus, ut hodie musici solent themata per varias modulationes ex tempore peraequentes poetaeque subitarii, extemporales poscebant quaestiones 3 Plui. Qu. Symp. III. 1: G ἐν odio stlχρον atir σοντι γραιι ιazικεῖ ποιον ανέ, δε TOν ἐν τεῆ θεὴρ ' προτείνος ' ρ HL νήσου Θασσον ι λέγχιστε ζωοντων ωδηλον ε τε παιζων ἐφυβρισεν εἴτε ακων ηστοχησε 3. Geli. 222 XVI. 6: Redeuntes Graecia Brundusium navem advertimus. Ibi quispiam linguae Latinae litterator Roma a Brundusinis acce

situs experiundum sese volgo dabat: imus ad eum nos quoque

oblectamenti gratia .... Legebat barbare insetisque Virgilii septimum: in quo libro hic versus est: Centum lanigeras mactabat rite bidentes:

et iubebat rogare se, si quis omnium rerum vellet dicere. Tum

ego indocti hominis confidentiam demiratus Docesne inquamni,s, magister, cur bidentes dicantur Τ - Hinc laetum est ut eiusmodi quaestiones litterati in docta adversaria referrent. Narrat Gellius IXIV, 6 hominem in litterarum cultu non igno-

ι Qui meminit quid ,, δνrou γραμμαιικόν' significet apud Sext. Eru-Pir. MV. Gratum. e. la l. 277, concedet mihi talium, quales hic Gellius depingit. vanitate philosophorum fastui egregie subventum esse.

i Cons. Plui. Sympos. Qu. IX, 5 in. ravret τοὐς Maovς απαν1ας ί. Moav ἐnsi σε, μονον δὲ γραμμαr ὀν Yλαν δ vrωρ Σωσπις ορευν αποσεισπωμra καὶ σωρυθρομούμενον loti πάνυ γαρ σεν ἐν εαῖς έntini 1MM -. Geli. XVIII, 5 ,,Puteolis Iuliano nunciatur, αναγνώσDiν quendam, non indoetum hominem, voce admodum scita et canora Ennii annaIes legere ad populum in theatro. Eamus, inquit, auditnm nescio quem istum Ennianistam: hoo enim se illo nomino appellari volebat. V. Casaub Sueton. ili. o. c. 2. - Ceterum a ridicula auditorum cavillatione ne v teres quidem sophistae, plurimorum summa admiratione aecepti, sibi eavere poterant, ut Gorgias a Chaerephonte elusus, V. FOSS. de Gorg. p. 27.

229쪽

bilem niagnamque aetatis partem in libris versatum sibi in noetibus suis adornandis Occupato librum grandi volumine o tulisse, ut inde peteret si quid memoria dignum inveniret. Gl riabatur vero esse istum librum omnigenis doctrinis praes-tentem atque ex multis et variis et remotis lectionibus sibi elaboratum . Gellius libenter accepit; at pro auro earbones invenit: maximam enim partem tollegerat spinosa8 et minutas quaestiones. Ex iis igitur . quae se ibi invenisse dicit, nometra nulla haud scio an magis Gellius eontemnat, quam fas sit grammatico: invenit tamen et haec: quam ob causam Telemactuaelibans iunctim sibi cubantem Pisistratum non manu attigerit, sed pedis ictu excitarit so, 45l; quae nomina suerint sociorum Ulixis qui a Scylla rapti laceratique sunt; ex quinque Operimentis, quibus Achillis clupeus moenitus est. quod factum ex auro est summum sit an medium, F, 269. Hi ipsi versus sunt

quos Supra notavimus Recundum scholiastae sententiam fietos esse uno τινος τῶν βουλοια νων προβυγια ποιεῖν. Quod vero

idem addit, id nunc ad rem nostram saeit. Dicit enim: ινα δἐ Mn δοκῆ λυσειυς τι εἰρηκενοι sieg. ὐπορηκέναι) και δια Τουτον erigηκέναι φησι. - Εrgo si vel Aristarcho illic enim signifieaturi et illis temporibus aliquando commodum visum, cavere invidiam quaestiones postulantium, quid postea et a mediocribus laetum esse putabimus Ad idem studium quaestionum pertinet quod in recenti ribus nonnullis commentariis invenimus explicationes atque o servationes etiam graves et utiles ita tamen verbis eoneipi, ut larinam iustae quaestionis ac solutionis reserant. Hoc qualosit duobus exemplis, uno Graeeo, altero Latino illustrabo. In Servii commentariis hoc fecit is, a quo codex Guellaristanus Iadornatus est. Ε. g. ad Aen. IV, 55 legitur in commentariis vulgo: -Obtrunmt, Oceidit intellige. Nam obtruncare proprie est capite eaedere . Sed in eod. Gueis. I additum: -Quomodo obtruncat, cum sit hastis interemptus 3 Solvitur: quia veterea plerumque truncum pro unoquoque genere interemptum dixerunt, obtruncat ideo est occidit . Item ad III, 70 in commentario legitur vulgo sic: -Auster autem pro quovis vento . Sed

230쪽

Gueis. I: , Quomodo Auster ex Thracia, eum lenis sit 3 Solvitur: Auster pro quolibet vento accipimus . Ex Graeeis exem- 224 plum esto hoc: Ad Hesiod. Theog. 139-143

λίσις . V. Werser Aes. phil. Mon. II p. 100. Sic igitur placebant sibi in nectendis nodis, ut non mirum sit quaedam inventa esse, quibus solvendis se impares profiterentur. Lege mihi haec Servii: Aen. IX. 363: Sane sciendum est loeum hunc esse unum de XII sal. XIII, Virgilii sive per naturam obscuris sive ius Iubilibus sive emendandis sive sic relictis, ut a nobis per hist 22briae antiquae ignorantiam liquide non intelligantur. Ib. 412: Sciendum tamen loeunt hunc unum esse de his, quos insolubiles diximus supra. XLI. 74: Selendum tamen est locum hunc

, Idem homo in fine secundi libri quaestionos tertii colligere coepit:.. Incipiunt quaestiones libri tertii ' i p. 176 Lion. : et si quaestiones dein-ems propositas inspicies, invenies ex Servii commentariis exoerpta sed magis in formam quaestionis redacta esse. CL ex eodem genere III, 203. 276. 34l. 379. IV, 399 sel. 386i. 545. 655. V, 410. 493 cet.

라틴어 텍스트