장음표시 사용
381쪽
dicat, pro caloris ratione variare illam coetionem, tamen id non ossicit, quoniam id tantum ostendit tristrumenti istius necessitatem, non vim agendi solitariam. Id solum pro robore adhuc addor si ideo, cuila calore peragitur id opus, non intcrcedit anima, ne quidem ab anIma formantur partes, quia illae quoque citore & coctione constituuntur. At consequens est absurdum, ut videbimus circa partium structuram.Ergo & antecedens. g. XII. Secunda quota est: ina' illa anima quaculum in nobus crat' Secundum diversam hypothesin diversinaode respondendum cst. Nam si statuatur una tantum anima in homine esse, utique illa istarum operationum est opifex: si dupleae, una materiae illigata , altera ab ea i dependens, illa indubie istius causa existit: sin vero triplex statuatur, animae vegetanti id munus tribuitur, quid autem horum sit, de anima
Nos calorem dicimus: quandoquidem chylificatio quaedam coettio est,
omnis autem coctio a calore peragitur. Imo quia evidenter notamus, rOborato calore in veniticulo seu ab intrinseco seu ab extrinseco, chylisic 'tionem melioremfieri , concludimus ipsam a calore fieri , quoniam similia a similibus confirmantur. Et sic a frigore chylificationem laedi advortiamus, imo destrui ctiam, quod novum rursum argumentum est, calorem ejusdem esse causam. Nam contrariorum essectuum sunt contrariae cauta. Qui vero aliam sententiamsustinent, probare non possunt, non fieri chy- Iificationem a calore, sed tantum id intendunt, ut probent, non fieri ac lore ventriculi, aut ab aliquo, quod actualem calor i habet, verum ab aliquo, quod talis calorem virtute, de quo mox agemus. s. XIV. Qwυqi lis est: an cor quoque concurrat ad culi=cationem 'Plerique hoc expresse non dicunt, tamen quoniam cor absolute princeps membrum est, a quo omnibus vita datur & conservatur, sineque cujus conseirsu orari non possunt, patet, quod etiam ad chylificationem comeutrat. Quista quastio est: qua ratione cor ad chylificationem concurrat' sane non puto alia ratione, quam cum aliis patetibus, nimirum suppeditatione vitalis spirinis , tanquam communis instrumenti omnium vitalium opera- itionum. Vbi illa de novo quaestio movetur: An etiam ex arteriis qua i semmentam, excidat in ventriculum, quo cor ad culificationem concurrat ' Non nego spiritum vitalem excidere, an aliud quid etiam nescio, saltem nullum evidentes ostendi retcst , nec ratio cogens afferri. Nam si spiritui illi vim inesse attenuandi, incidendi, rarefaciendi, calefaciendique statuamus, ab
382쪽
CONTRACTAE LIBER PRIΜus. 3 sipso fermentatio omnino fieri potest. Quando autem ista sic pono , t quor de statu naturali; nam praetematuraliter quin aliquid ventriculo
communicari queat, nullatenus dubito. . X V. Sexta quaslio est: An ex bene aliquid pro chylificat e commodiore in ventriculum tran mitratur ' Ita enim multi opinantur, per vas breve, seu venosum, seu arteriosum aliquid ad ventriculum derivari. Sed vero secundum naturam id fieri non potest, quandoquidem & ratio distributio a nis vasorum, & observatio motus sanguinis repugnat. Illa enim docci vas . breve seu venale seu arteriosum non oriri ex vena portae aut arteria coeliaca in liene jam existente, sed antequam ad eam accedit,atque ita sanguis cum spiritu vitali per arteriam coeliacam secundum diversos surculos& ramos ad ventriculum & lienem transmittitur, ac per diversas divisiones,concurrentes tamen, & a ventriculo & i liene ad hepar reducitur. Sed de his & supra actum circa doctrinam de ventriculo & liene. s. X VI. Septima quastio est: An is qua vicina partes circumstantes ch Ioatiani commodent i Ad cujus primum membrum dicimus omnino assismative, quippe observatum est, eos quibus omentum sitit ablatum non adeo bene cibos αoncoxisse, nisi aliquod succedaneum adhibuisti it, ut
notavimus, cum de omento ageremus. Atque quod de eo verum est, multo magis de hepate a dextris,M liene a sinistris ventriculo incumbente, similiterque de vasis substratis, ac de pancreate. Vnde liquet quoque solutio ad alterum membrum. Sed amplius dubitatur: quo modo calorem νentria 'culo tribuant Arbitror equidem, quod partim calcfaciendo propter contiguitatem, partim impediendo ne transspiret calor ventriculi calore chy- lificationem adiuvent, atque quaedam magis uno quaedam alio modo. Sic vasa & ventriculum ac lienem magis caloris in ventriculum impressione judico conserre, at pancreas & omentum parte maxime membranosa sua
magis impediendo dissipatione. g. XVII. Octava quastio est, an ventriculi eater aliquid c0lificationi
contribuat y Aliqui negant, partim quia ventriculus membraneus adeoquestigidus existit, partim quia ventriculus locus csh in quo chylificatio cel bratur , partim quia advertunt chylificationem a circumjectis visceribus
adjuvari. Veruntamen communis lententia contrarium asterit, ventriculo
non solum concoctionem, sed & prinus in concoctione tribuens. Atque haec nobis quoque probatur. Nam in ventriculo cibum concoqui in chylum notissimum est, sicut & hoc eandem concoctionem varie turbari pro
varia prava ejusdem dispostione, unde necessario sequitur, quod illa con-X x coctio
383쪽
3 6 VNI v KRsAE MEDICINAE coctio primario celebretur, vel a ventriculo, vel ab aliquo aliorum calid rum ac coquentium enumeratorum: ab his vero id praeitari nequit, quia chylificatio concoctio quaedam specifica est, atque simul conjuncta ejus lacci ci productio, quae in illorum potestate non est. Ergo sequitur, quod
a ventriculo obeatur, maxime cum advertamus, etiam in aliis nostri corporis partibus aliquid recipi & concoqui. Ad dubitationes autem non difficile est respondere. Nam ad primum dicimus, non totum ventricu-
una membraneum proisus este, sed & aliquanto carneum, neque etiam ventriculum considerandum csse absolute lectindum temperamentum mistionis, scd maxime respectu temperamenti vitalis. Ad secundum autem dicimus, non esse opponia locare ac mutare, atque ideo utrumque ventriculo attribui posse. Ad ultimum vero rcponimus , quod juvantia ventriculi concoctionem, non destruant actionem prunarii agentis. X VII I. otia quaestio et , parte ct qua virtute ventriculus m x e chylum conficiat ' Ego censeo, quod maxime ea virtus consistat in membrana interiore carnea, quatenus insito calido gaudet, & influente vigoratur, ut sic tota illa actio a corde dependens sit. Sunt quidem, 'ui maximam vim tribuunt orificio ventriculi dextro, cum id carnosius ut, verum non advertunt, id remotius csse a cibi loco , minus item, quam ut actionem cana primario obcat, imo obtinere aliud officium, nona si e ventriculum claudere, & cibum emittere. Aliqui etiam peculiare aliquod fer- mentum ventriculo ad concoquendum tribuunt, qui si spiritum vitalem influentem intelligant, nobiscum sentiunt; at si praeter eum aliud quod in-
digitent, majorem ejus probationem exigo, quandoquidem quam dant de consumptionc plurimi cibi praeternaturali, ni nil praejudicat nostrae sentcntiae in naturali ventriculi constitutione ad id sufficere insuentis calidi vir
s. X IX. Decima qMflio est, An cibus proprio calore in venIricula coquatur Ad quam judico respondendum csse, non posse negari, quod calor
ciborum aliquid & multum ad concoctioncm conferat. Nam ideo solemus aromata adjicere cibo, ut promptius digeratur, & etiam commendare cibum aliquanto calidum. Interim arbitror ipsi primarias partes non convcnire, quandoquidem ex diversis etiam cibis eadem specie substantia chylosa producitur, quae non .videtur in potcltate ciborum fuisse. Nisi quis dicere velit, omnino etiam in diversis cibis . utpote chylo subordinatis, quasi in suo seminio talem virtutem inexillere: quod non adeo probabile
videtur, quia non solum ex iisdem in diversis animalillus diversus specie chylus
384쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 347 chylus multorum opinione producitur, sed maxime, quia si talis virtus cibis illis inesset, etiam extra ventriculum posset in actum deduci, quod non est observatum, nec credibile.
s. X X. Undecima quaestio est: An saliva etiam concoctioni chyli aliquid conferat . Negari posset, quia observatur, non aliquid facilius in saliva ,
quam in aqua concoqui. Sed tamen multo probabilior est sententia affirmans: tum quia omnino salivae virtus modice calefaciendi, incidendi ac attenuandi competit, ut ex effetas ejusdem constat, tum quia in masticatione observamua, ipsam multum ad masticati concoctionem conferre, &quia etiam advertimus, deteriorem esse concoctionem in iis, qui salivae non
satis habent. Verum de salivae virtutibus plura infra, ubi de ipsa agemus. F. XXI. Duodecima quastio est , Ad quem modum seu ad quam heciem concoctionu chyliscatio pertineat λ Aliqui ad maturationem reserunt, qui nempe a proprio ciborum calore coctionem fieri existimant, aliqui ad elixationem referu nt, qui putant concoctionem feri a calore ventriculi, aut ci cumstantium viscerum, aut utrorumque: aliqui etiam omnino ad nullam
coctionis speciem referunt, sed ad extractionem, tque sic liquorem non ad coctionem pertinere putant, sed menstruum csse asserunt, quod imbibat virtutem ciborum. Ego illorum opinioni accedo, qui elixationi primas tribuunt, quod sicile ex prioribus elici potest. Nam quoniam hic reperitur aliquod crassum decoquendum, & liquor in quo concoctio fieri
debet, ac denique externus calor ventriculi nempe di ciborum coquens, manifeste clixatio apearct. tiuerim&extractio dici potest, quatenus omnino nulla clixatio sine extractione str atque etiam maturatio eatenus ,
quatenus illud quod imbibitum aliqua succedente & continuata coctione magis magisque perficitur.
i. XXII. Restat nobis intercato chyli ejusdem sinu, qui est, ut ex ipso conficiatur sanguis. Vbi solet a qciusdam quaeri, Utrum restentu illivi sinis absolute necessariinfit Quandoquidem natura semper optimum iacit,
omnino utilissimum chylum esse ad sanguinis elaborationem satis constat,& quia natura brevi munis quoque lineis ac compendio agit, non redundat , imo quia nunquam observatum est, immediate quicquam in sanguinem citra id ut primum in chylum abierit mutatum este, credibile est, id non esse in naturae potestater Sed quod scuti in aliis ab extremo in extremum per medium progreditur, ita & hic eandem legem observare neces sum habeat.
s. X XIII. adjuncta chyli sunt eiusdem temperamentum, qualitateιρ-
385쪽
cunda, color, quantitar, Iocm, ac marin. Ac principio de tomperamento quae ritur, quodnam it temperamentam chyli ' In genere responderi potest, quod si calidum di humidiim, sicut & hominis est. Nam quoniam nutriciis de nutritum non debent omnimode temperamento differre , ncc chylo aliud temperamentum convenire credimus. Verum in specie , quousque temperamentum se illud extendat, ad amussim definiri non potest. Interim probabilis est illorum sententia, qui aiunt , chylitin e se minus calidum quam sanguinem, at aliquanto calidiorem, quam lac. Illud qu: dem, quia sanguis coctione ex chylo fit, at quaecunque concoquuntur calidiora evadunt: at hoc, quia ex lacte chylus producitur. Hoc vero Axiomate hic uti possumus, quia in his coctionibus non apparent. calidiorum evaporationes aut alio modo separationes, utpotc quo casu fieri potest, ut quaedam cocta sint minus calida. quam fit erant non cocta/ν. XXIV. Respectu qxabratum secundarum Chylinmoderate tenuis, uidusque est , unde in intellinis compressus colaturae modo venas lacteas subire polost. Ac etiam tenuior sanguine existit, utpote qui coctione ex chylo sit, & quidem segregatione substantiae tenuis. De lacte haereo, attamen videtur m aliquanto crassior esse ex eadcin ratione concoctionis. Quanquam id certo asseri non possit, cum in illa concoctionc crasia quaedam separentur, ut patet ex excrementis alvinis puerorum etiam cum solo lacte.
. s. XX V. Quoad colarem, ch Iin albin est.. Vbi quaeri solet, unde eum coistem habeat ' Quandoquidem omnis color ex admistione opaci & lucidi oritur, dubium non est, quin ει ex eisiacm certa proportione commixtis ille color proveniat. Sed hoc difficultatem habet, utrum a tinctura quadam admista an a coctione illa lucidi ct opaci conjunctio contingat In qua ego posteriorem sententiam sequot, quandoouidem & concoctioncm in Ventrieulo dari probavimus, & nihil tingons at in inveniatur, seu venimculum,seu liquorem, seu sermentum consideres.' s. A XV I. sinantitas porro absoluta chyli edisseri nequit, setit nee relati restiectis cibi, quoniam ex aliis major ex aliis minor provcnit, neque restectu ventriculi, quoniam ille itidem aliquando plus, aliquando minus. eontinet de officit: attamen repectu nec italu ct viriAin corporis, naturaliss-mum cst, ut tantum chyli in ventriculo cx cibis sat, quantum satis est, pro restitutione sanguinis, qui in partium alimoniam cessit. Quaeri hic solet, , trum non ponderatione humani corporis , colligi possit quantitas chyli in corpore 'Ego sane non eximino rem ita certam esse, cum pro varia habitudine spi
386쪽
CONTRACTAE LITER PRIMus. 34'ntuum, humorurn e corporis illud plus se minus ponderare possit, ac quoniam etiam, illud tanti non refert , ut illa multiplici ponderatione M
g. XXVII. Locingenerationis culi ventriculus est, aliqualis persecti nis is segregationis intestina , transitus ad hepar venae lacteae. Haec omnia partim jam explicata sunt, ubi de ventriculo, intestinis ac venis lacteis diximus, parti in , si quid omissum sit, explicabitur, cum de functionibus tractabitur. Motis denique chyli naturalis est ex ventriculo in intestina tenuia, ex his in venas lacteas, ex his in hepar, quemadmodum ctiam de his omnibus supra jam actu inest. s. XXVIII. Absolvimus, quaecunque de chylo proponere constituimus, nunc desanguine eadem consideremus. Nomine vero sanguinis
nobis venit substantia quadam mixta temperamen o calida ct humida. colore rubicunda ex chflo in hepare primum inchoata. ac in corde perfecta, inserviens omnium partium totιin corporu nutritioni. Ideoque sanguis perfectiori chore est, utpote qui quidem reperitur tum in iis, quae sanguine ob imperfectionem naturalem carent, tum in iis, quibus secundum naturam sanguis convenire debebat, sed tamen vol virtutis praeternaturali debilitate, vel ch1 Ii ineptitudine sanguis persectus gemmii nequit. Primo casu on.nino sannis deficit, at posteriore non deficit ex toto, sed tantum ex parto, tum re- pectu quantitatis, quatenus non totus sanguis bonus est, tum respectu
qualitatis, quoniam languis non ex toto concoctus & elaboratus est.
s. XXIX. Atque sic patet solutio qtiaestionis: An inter c 'lam ct sanguinem detur aliquis humor medius f Nimirum nihil repugnat dicere, quod detur medius , modo addamus, eum non specie differre ab alterutro: sed
pro somue suae substantialis habitudine vel adhuc ad chylum. vel ja' ad ,
sanguinem pertinere. Nulla enim causa specifica istius humoris sonorativa adest, sed quaecunque pars in elaboratione seu potius transmutatione chyli occupatur, ea ad sanguinem per se tendit. Quod ipsum etiam ex in de confirmatur, quoniam per se nulla illius modii humoris necessitas, nullaque utilitas apparet. Imone ipse quidem naturaliter invenitur. Ergo
quidem hinc patet, quare post tractationem chyliflarim subiiciamus sanguinis explicatioηem , quia nempe etsi paulati in ex chylo fit sanguis, ut post videbimus . tamen non intercedit inter sanguinem & chylum media quaedam stinantia spccie diversa. XXX. Materia sanguinis ea quageηeratur est chylin. Vbi quaeri solsit, amomamgenerari queat ex alia materia, quam ex chylat Naturaliter
387쪽
id fieri posse negavimus & probavimus supra de fine chyli agentes. Sed
tamen aliqui nobis objiciunt odores, aliqui a fleres nutrientes, adii emplastra& cataplasmata nurritiva: quibus respondeo, quod quamvis ex his quaedam spirituum vitalium & animalium refocillatio probari posset, nihil tamen concludi queat, veram omnino sanguinis produi onem ex his fieri quemadmodum suo loco de his in specie inquisitiones initituemus. g. XXXI. Materia deinde compositionis sanguinis non uniformis, ac simplex cst: sed quemadmodum ipsae partes constant parte terrestri fibrosa, deinde parte aquca caritosa, tum parte aeria humida pingui, ac denique parte quadam spirituosa ignea: ita etiam in sanguine illis cognatae partes debent inesse: alioquin enim alens & alitum non suffcienter essent similia. Interim aliquatenus differunt, ne nempe sint actu similia, sed tantum p tentia. Atque ob eam causam supra chylo quoque diversas partes attribuimus. Ganquam in sanguine specialis quoque ratio hanc quadruplicem partem confirmat, quae ab experientia Iumitur. Nam spirituosa calidaque ejus substantia manifeste deprehenditur exhalans in ostuso sanguine , & calefaciens in appellente ad aliquam partem; fibrosa deinde ex Languinis emissi consistentia, cum sine iis sanguis omnino non cohaereat, at rosea illa maxime pinguis est, sicut reliqua hepatis colorem habens carnosa, interim fibris comprehensa.
s. XXXII. Alii Autores solent dicere sanguinem esse conflatum ex quatuor humoribus, nempe bile, pituita, melancholia, ct sanguine in steriesic c
ro. Sed No iis accedo. qui eam compositionem in sanguine negant. --que enim heri potest, ut quia essentialiter excivinentum est, idem sit compositivivn ejus, cuius eu excrementum. At talia sunt, quae Autores prae- . tersa uinem nominant, quemadmodum ex omnibus signis identitatis emi potest. Caeterum quod in sanguine per venam emisso aliqua ist rum sanguini conjuncta advertuntur, id non compositionem in sanguine, sed contrusionem tantum indicat, quemadmodum illius confissionis fundamentum suo loco circaegenerationem excrementorum indigitabimus.
g. XXXIII. Illud vero magis adhuc improbamus, quod siqui sanguinem omnino nihil aliud esse perhibent quam bilis, pituita ac melancholia
commixtionem. Hoc ipso pro alimentario obtrudentes, quod omni sua par te excrementitium. Quemadmodum enim postea ostendemus, omnes partes sanguine solo nutriuntur, nullae bile vel alio excrementitio humore. Neque cos exemplum lactis juvat, pote cujus compositio magis nostram sentcntiam confirmat, ut de lacte agentes, notabimus.
388쪽
Co N TR A C T AE LI E R R PR I M us. 3 sis. XXXIV. In hac opinione nobiscum sunt aliqui docti Autores , qui tamen aliam compositionem in sanguine esse arbitrantur, non ex bile, pituita, melancholia & sanguine: sed ex portione quadam subtili calidaticcaque bili respondente, deinde ex portione quadam crassiore aquea frugi da & humida respondente pituitae: alia item crassa siccaqtie respondente melancholiae : ac denique aliqua pingui respondente butyro aut sanguini speciatim sic dicto. Qui ipsin suam sententiam nostrae conformem esse
arbitrantur, facile de modo loquendi nobiscum convenerint, sed si eam ut diversam inserant, accipere eam non possumus, cum nulla sufficientia documenta alterius compositionis, quam recensuimus , hactenus nostro arbitrio adducta sint, interea quemlioet suo sensit abundare permittimus.. s. XXXV. Ex dictis solvi potes qliaestio, Ansanguusir simplex qua- dum substantia i Neutiquam sane id dici potest, quandoquidem non solum
sanguis est aliquod mistum primum, conflatum nempe ex elementis quatuor primis; sed etiam mistum secundum, utpote compositum ex elementis quatuor secundis recentitis. At tum porro quaeritur, an sangus sit quid homogeneum Z Nam videri potest, quod non, quia ex diversis conitat: ait men quia illa diversa inter se commixta in unam naturam conspirant, omia hino nomogeneum quid & similare dici potest. Verum in genere mixtorum , in quibus sane militum discrimen notatur, ab homogeneo simplicium, ageo ut si nullam partium diversitatem, ne quidcin inter se unis o miter commixtarum admittere volimus, nullum tale homogeneum inveniri confiteri necessum habeamus, contra Philosopliorum ac Medicorum unanime placitum.
s. XXXVI. Quoad initio id quaeritur, an sanguis sit aliiquod unum perse Z Ad quam quaestionem eadem dici queunt, quae supra de chylo super simili quastione proposuimus. Deinde quaeritur, Virum
sanguissit animatus λ Autores in diversas hic abeunt sententias : sed tamen plerique negant. Ego etsi eorum rationes urgentes esse negare non pos-1um, puto tamen probabiliter assi antem defendi posse: non solum quia fuit communis Veterum, ac etiam Scripturae sacrae calculo approbari videtur, dum anima & vita dicitur esse in Languine; verum maxime, quia nisi animatum, proxime non videtur alere posse: quia etiam naturali productione ab animato provenit, vitam conservat, & vegetam reddit, ac in sui co ruptione alia animata producit: ut adeo rpse Philosophus 2. de pari. anim. c. a. & alibi animatum esse pronunciarit. Neque obstat, quod anima diciatur esse actus corporis organici: quid si enim Aristoteles ibidem animam, deisiverit,
389쪽
definiverit, prout est in partibus omnibus collective sumptis, non singulis aut disti ibutive acceptis λ Quid si dicamus, sanguinem esse quid mixtum ,
aptum ut informetur ab anima, adeoque hoc res diu quid organicum pEt quid de seminc dicemus, quod animatum esse postea conabimur ostendere. At inquiunt: sanguis nullam operationem vitalem edit Verum dicimus, quod id faciat, quia fovet conservatque partes vitaliter operantes, non solum materialiter dc oKective , sed ctiam cstecti ve, utpote cum sine eo vix queant operari. Hinc non solum primo, sed & proprie solum viventem languinem quidam Veterum existimarunt. Αjunt etiam, quod sanguis nutriat. Verum enim vero hoc ipso palam est, quod sanguis debeat esse animatus, quiaanimatum non alitur proxime ex inanimato. ΛΩserunt quoque sareui in non esse continuum corpori δε sed unde id probent Imo si concedatur secundum Averrh. nihil absurdi erit, quaedam contigua etiarix anima communi gaudere posse. Denique inquiunt: Sanguis eii in corpore tanquam quicquam coniciatum in vase. Vcrum repono, id non esse verum adaequale & cxclusive, sed inadaequale & inclusive, adco, ut & alio modo ut in corpore, nempe tanquam compars hominis.
Sic anima dicitur esse in corpore tanquam in suo domicilio, sed nemo inde inseri, quod non animet illud corpus. Ae hujusmodi exemplo plura adferri possent. . g. XXXVII. uicientemsanguinu causam consimili ratione e habere credimus, quemadmodum ipsius chyli. Nimirum principalis cavi est anima Pegetans aut communis, at instrumentatu primaria cor calido innato impra-
gnatum, se daria autem tum hepar, tum lien, tum renes, & ν uula fellis,
forte & pancreas. Quod principalem causain effcientem attinet, quae de ea dici queunt, ea ex iis , quae de chyli essici te primaria attulimus, solvi sicile queunt. At de causa instrumentali multa Rin attulimus, partium iliarum ossicia declarantes, adeo ut pauca nobis nunc expendenda restent. .
g. X X XV III. Ergo initio quaeritur, an cor primariumst sanguisc tionis organum ' Etsi pleri que id munus hepati, aliqui & vasis asscripserunt,
nos tamen cum Philosopho l. 4. de pari. anim. c. 6. idciri ossicium cordi attribuimus. Nam ad id chylum in hepate elaboratum deferri omnino experientia confirmatur, deinde in eodem magis calefieri, adeoque de coqui sensus & ratio docent, quae utique attestantur cor calidissimum viscus esse, atque cundem sic in omnes partes corporis distribui iisdem documentis,ab experientia nempe & ratione sumptis, approbatur. Vnde taliter concluditur : Ad quod viscus aliquid devenitur, ut incalescat & coquatur, ac quod idem
390쪽
C ON TR A C T AE LI B R R P R I Mim. idem se consectum in suum snem refert, id est ejus primaria omina. At respectu sanguinis se ita cor habet. Ergo. s. X X X IX. Secundo quaeritur: An recte renes o vesicuumsessis satque pancreas recensuerimin inter causas efficientes sanguinis i l espondemus quod quidem non directo sanguinem elaborent, sicut circa carum partium tactiones est notatum, attamen indirecte & secundario hoc munus obeant, quatenus a sanguine excrementa secernunt. Sunt ergo quasi causae sine quibus irem sanguis elaboratur.
s. X L. ergo generationis satiuinis hic est : Quando chylus
per venas lacteas ipsarum ac intellinorem propitisu, atquc hepatis tractu in par deducitur, beneficio ejus caloris insiti ab infitcnte por arteriam ccc liacam consumati, atque infiniinento sermenti a liene transnisii in vasa hepatis ab hepate incipit ebullire atque coctionis initium acquiris, inde Vero porro partim Venarum cbntractione, partim pulsu succedentis sanguinis & chyli, partim etiam attractu cordis per venam cavam primum in auriculam dextram. & deinde in dextrum ejus thalamum transvehitur, ae ibidem partim contritione ae motu cordis, partim calore hujus insto ca-I fit & ebullit, ac tum contractione ac expulsu cordis per arteriam pulmonalem ad pulmones derivatur, ut aliquanto refrigcratus impediatur adustio, dehint cx artoria pulmonali partim pulsu succedentis sanguinis par tim contractione arteriae ejusdem, partim attractu cordis idem sanguis in- choatus ac alius quoque in venam pulmonalem,ac deinceps in auriculam sinistram, ac tandem in sinistruua cordis ventriculiun pervcnit, ubi sitii limodo ebulliens magis claboratur, ac per arteriam aortam pro alia vinia in universum corpus mittitiin, ita ut si quid nondum concoctum cil cum rclia quo sanguisae per venas revehatur, ac ab infernis per truncum venae cavae deiccndentem ac asscendentei nusque ad cor, at a supernis Der truncum venae cavae alicendentem rursus ad dextrum cordis ventriculum vcniat, &
3. X LI. Circa quem modum generationis sanguinis adhuc quaedam declaranda sunt per sequentes quassones: Qua virtute cor so-g ιitiem elatores ' Probabile equidem est, quod non paruin ad elaborati nem conferat calidum insitum cordis, cum coquere proprium officium c loris sit, tamen , quin multum etiam contritio sanguinis S cjusdem commotio eo conserat, vix dubito. Nam observare cit, quod antequam sanguis in cor illabiti ir ex vcnis minus servens sit, ille tamen contractione
cordis commistus & auritus incalescat valide & dehine paulatim iniam V 1 deserveat.