장음표시 사용
401쪽
. CAPuT XIV. De Himiditatibus secundis vulgo appellatis.
s. L A Ristoteles equidem l. 3. de historia anim. c. io. 3 alibi , ac Ga-IMenus etiam l. 2. de aliment. c. ult. docent sanguinem esse ultimum alimentum partium. Verum Avicenna I. I. doct. q. c. I. existituat sangui-' nem prius in quataor humiditates converti, antequam in partium substantiam mutetur. Hinc adeo doctrinae de sanguine hanc doctrinam subjicimus, ut tum quid de ea statutum sit apud Veteres cognoscamus, tum quid veri subst,
s. II. Ergo quidem docet Avicenna, quod antequam sanguis in partium substantiam mutetur, primum vertauur in quatuor humiditaιes quas sanguinis respectu, ut quo sint posteriores, secundaι nominat. Earum prima dicitur generari in extremitatibus venarum , partibus similaribus vicinis, quam cum Avic. nomine nullo donaverit, aliqui ex ejus Sectatoribus appellarunt humorem in minatum, adi qui ctiam demensum, quia illam portionem pro mensura nutritionis singulis partibus tributam esse credunt. Secunda ex hac ipsi producitur, quae per capillaria vasa roris modo dispergatur, unde dem dici coepit. Tertia humiditaι ex hac originem capit,& quia jam similior partibus existit, nomen apud multos ob -tInuit. Viraria denique ex hac prognata, partibusque assimilata adhaerescens, gluten dicta est. Alii tamen nomina ea invertunt tertiam humiditatem lentam jam redditam nuncupant, at quartam, utpote immediate in partium substantiam transeuntein, cambium. s. III. Hic prima quastio oritur: An hac doctrina a Gracis hausta sit,an uero ab Arabibus inventa i His acceptam serendam esse eam doctrinam inde videtur consequi, quia Graecorum opinioni adversa est, quemadmodum
ex principio hujus capitis colligi potest: sed in contrarium est, quod Gai
non solum l. 7. Meth. med. c.6. & 7. quatuor siccitatu in ad t bem ducentium mentionem faciat, quibus suae humiditates veniunt opponendae : Verum etiam I. I. de natur. facult. c. I expresse doceat, veram nutritionem requirere triplicem actionem, nempe initio appψtionem, deiune quium/tionem, ac denique cine hic locus valde similis est , allegatae sententiae. Nam si per appositionem intelligas singuinis per universam partis distributionem, rorem ab eo significari, non αξ intellectu difficiter Sic
402쪽
CONTRACTAE LIRER PRIMus. 363 Sla gluten per agglutinationem manifeste indigitatur , & cambium per assimilationem.
s. IV. Attamen diversitas quaedam inter Avicennam & Galenum est , quod hic an timem & agglutinationem adhuc versari circa sanguinem credidit, at ille rorem , deglaten aliquid jam a sanguine diversum esse judicasse videtur. Atqu deo solvi potest, secunda quastio: quare Galentia nonidia humiditates dionctis nominibus dignatus sit, neque etiam seorsim numeraν rit, quod tamen ab Aricenna es factitatum ' Nempe, quia Galenus uni eidemque rei distincta nomina ex accidentali illa diversitate tribuenda esse non censuit, sed Avicenna diversis rebus diversa nomina tribuere necessum habuit. s. V. Sed his missis, tertiam quastionem porsimus: An illa quatuor bmmiditates dentur, nec ne ' Siquidem id tantum quaeratur, utrum non fit prorsuconicta hac doctrina, non adeo multum negaverim. Nam nemo tam naturae parvus observator est, quin non de facili concesserit, naturam per gradus etiam in ipsa nutritione procedere: atque id eo, quoniam una pars t to sanguine ali nequit, quin unicuique parti portio sua sit a natura tributa , quae demensum est , dehioc eadem per universam Priem roris modo sparsa sit, atque antequam plane in substant;am partis convertatur , prius lent
scat,glatinique respondeat, dum jam proxime parti senilis reddita, cambii ad instar in ejus substantiam facessat. Sed vero si hoc quaeratur: an illa humiditatesecie a sanguine discrepent, aliud mihi asserendum esse videtur.
3. VI. Ergo quidem eorum opinionem probo, qui sanguinem ultimum alia mentum partium esse existimant, nullaque modo concedunt, alios humores streieci stinctos interponi. Nam I. nulla datur causa propria, a qua ille efleetiis intem medius dependeat, quoniam postquam partibus communicatus est , a se .lis partibus mutatur & conficitur. 2. nulla omnino apparet necelsitas illos intermedios humores ponendi, quin potius, quia sanguis omnibus partibus communicatur, non id videliu alium obtinem fieri, quam ut illae eo nutriantur, per ipsius commutationem in suam substantiam. Solent quidem hoc urgere, quod tanta diversitas partium uno eodemque alimento
nequeant sustentari, verum quoniam omnes partes ex eodem unoque se
mine constituuntur, atque in ipso sanguine diversae portiones sunt; nihil inde absurdi sequitur, si dicamus, omnes partes uno eodemque sanguine
s. VII. Quarta quastio est: an doctrina de humiditatibus see dis est Iruat cum circulari sanguinis motu Facile cum eo conciliari potest, si modo
403쪽
366 VNIva RsIE MEDICINAE illud circa eam mutetur, quod sanguis non per venas , sed per arte ias in Iartes deseratur. Eiso quidem illa sanguinis portio, quae ex arteriis tenuius in singulas partes illa oitur, optime demensum vocabitur e cadem roris instar per partes distributa nuncupabitur rost ubi iam incipit alterata glutinosa fieri, glusinu nomen sortietur: ac ubi in subitantiam partium sece
s. VIII. Quinta An illa humiditatessecunda rectivi recentur humiditates secunda, an humores secundi ' Qui inter sanguinem & partes intervenire arbitrantur humores aliquos specie ab utrisque diversbs, illi indillincte liis vocibus utuntur: sed qui nostram sententiam defendunt , &tamen Avicennam excusarenudent, illi malunt humiditates quam humores vocare, quia ejusdem humoris sint diversae habitudines. Et quidem videntur se si quatenus Avicennae sententiam tolerabiliorem facere, qua quam non scio, utrum illa mens Autoris istius fuerit. s. IX. Sexta quaestio est: An illa humiditates quatuor recen=M pertineant ad sanguinem, vel ad paries λ Priores tres videntur ad sanguinem pertinere; ultima ad partes. Nam demensum formam totam sanguinis adhuc retinci, neque ab eo differt, nisi hoc quod sit portio ejusa, artibus alendis destinata. Rω itidem superaddit tantum, 'quod secundum pororum ductum sit per partes distributus. At gluten majorcin mutationem secundum qualitates inseri, ita ut calidior, crassior, at bidior, & tenacior sanguis sit redditus , interim nondum forinam substantialem sanguinis amisit. Secus contra canisum, quod non solum forenanti partium recepit, sed & parii bus jam imule traditum emi sinstantiae continuatur. Ex his dictis patet, qu modo Aam citi divisibilitatem formae sebstantiales partium acquira tur, ob quam evitandam aliqui illas intervenientes humiditates neculiarias esse putarunt, sed citra urgentem causam.
s. I. D quam de nutestivis humoribus dictum suit, nune porro de Sy I ritibin agemus, qui tum humoribus illis permixti sunt, tum ex iisdem generantur. Prius vero de iis in genere, ac dehinc in specie quaedam proponemus. Ne vero in primo limine aberremus, notamus, quod licet stiritus nomen alias dicat, vel substantiam omiuno incorpoream, vel etiam
404쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 367 ai rem, vel aliam, nobis impraesentiarum eo veniat substantia luadam corporea tenuis ac mobilis in nostro corpore , a parte aliqua principe ad alias missa, ut in iis istud rivum o virtutem agendi instrumentaliter o sic dario conservet
g. II. Inde necessitas & utilitas stirituum cognoscitur, ut adeo non eus sit quaeri, Utrum stiritus dentur Maxime cum infra, ubi de divisione spirituum agemus, sigillatim de eorum existentia quaeremus. Id etiam ex descriptione innotescit, quod quanquam alias stiritin voce tum calidum innatum , tum stiritui influens indigitetur , a nobis tamen impraesentiarum s lus spiritus influens insinuetur, ut ut calidi innati notitia non parum ad ejus cognitionem iaciat.
s. III. Supponimus itaque hic illam divisionem, qua in insitum & influentem distribuitur. Nam stiritin infitin est ipsum calidum innatum, quatenus in suagulis partibus existens animam in iis fundat, & iis primum vigorem ac robur instrumentaliter suppeditat. At stiritus influens hujus esse si in est, a parte aliqua principe in alias transmissa, ad languentis calidi insiti & animae refocillationem & subsidium. a de causa 1 peciatim stiritia influens mobilis appellatur, quia scilicet non solum movet, sed &ipse movetur, quatenus nempe a principe parte ad omnes alias derivatur
s. IV. Huius ergo influentis tritin naturam ct essentiam , quoad fieri poterit, indagaturi, notamus, quod ea per quam sit similis naturae & essentiae spiritus insiti seu calidi innati. Non solum , quia hoc illius causa est, verum etiam, quia spiritus influens simile officium & munus in corpore nostro obit, quam insitus. Sicut cnim hic animam corpori originaliter &primo alligat, ita ille secundo de dependcnter . dc ita uterque animae quoque instrumentum est, licet spiritus insitus per prius, at influens per posterius. 's. V. Atque adco hoc supposito naturam universam tali descriptione comprehendimus, Spiritus influens est substaηtia corporea mixta, ex igne pracipue constituta, calida, subtilis, ct mobilis, ex subtiliore sam gulae in principali aliqua parte genita, O per convenientes ductus in universum corpus diyributa pro conservatione o vigoratione calidi insiti in eisdein existentis, ct feliciori muneru exsecutione. Hanc ipsam ad imitationem desinitionis calidi innati sit prac. q. allatae liceret persequi , sed quia jam multa ex ibi declaratis patent, & aliqua etiam jam in praecedentibus exposita sunt, solum
controversas aliquas hic occurrentes solvemus.
s. V I. Prima quaestio est: trum spiritus in uentes=nt animati necne Equidem
405쪽
Equidem coira inunis sere sententia negativa est, quia festus illi in corpore non sunt quieti, nec permanentes, verum valde dissipabiles , quia item non ibi it continui cum reliquo corpore. Sed tamen aliqui valde docti Viri affirmativam tuentur, tum quia ejusdem cum calido innato aut saltem non valde diversae naturae sunt, quia item ad compositionem nostri corporis pertinent, ac speciatim, quia sine iis anima commode opcrari nequit, ut adeo ipsius instrumenta sunt. Atque hanc opinionem etiam probabiliorem esse existimo. Itaque ad opposita argumenta repono, principio non esse candem omnium partium conditionem particularem, ideoque non necessum est, omnes esse immobiles, aut quietas, intcrim hoc non obstare, quominus omnes eae sint animatae. Deinde si dissipabilitas spirituum in causa foret, quo minus essent animati, ne pars quidem alia animata foret , quan-
.doquidem unicuique aliquid decedit. Porro si spiritus non ita sint reliquo corpori continui, ut aliae partes, tamen nec sunt ab eodem separati: &sunt quidam insgnes Peripatetici, qui etiam contiguitatem inficientem existimant, ad communis formae rcceptionem. Vtuntur aliqui & hoc argumento, quod spiritus careant dispositione organica, sed suo loco docebimus , illis post calidum innatum per prius convenire rationem organi, quam aliis partibus.
g. VII. Secunea quaestio est : Utrum stiritus influentes recte possimi dici
vinculum aninia ct corporut Solent aliqui diccre, quod spiritus sint vinc luna animae & corporis, quia illis dissipatis aut corruptis anima in corpore superstes esse non potest, & cadem illis mediantibus in sngulis partibus
operatur. At modus operandi de modo essendi testatur. Alii tamen hane loquendi consuetudinem improbant, quandoquidem animam corpori immediate conjungi arbitrantur, utpote cum actus potentiae suae inam diate conjungatur. Ego utrinque ponderatis rationibus mavelim primae
sententiae adstipulari, ob rationes adductas, hac tamen sub distinctione, quod calidum innatum sit primarium ct originarium anima vinculum, sed stia ritus influens secundarium ct ortum. Ad oppositam autem rationem dico, beneficio spiritus insti & influentis corpus esse potentia vivom, atque ideo nihil absoni sequi, si ille eo respectu medium inter corpus & animamitatuatur. Hinc illa distinctio partium hominis mihi usitata, quod aliae sint
extrema, seu unienda , quaedam media, stu unientes: illa anima ct corpus: har. vel primaria seu Originaria, nempe calidum innatum is humidum radicala: vel
secundaria ct orta, nempe stiritus influentes o sanguis. s. VIII. Tertia quastio est: sit causa sciens stiritus influentis '
406쪽
' CONTRcATAE LIBER PRIMus. . q69 Non dubitamus, quin anima princeps illius causa sit, ac calidum innatum primaria instrumentalis. Verum quia calidum innatum & anima ad elaborationem illius spiritus non aliter concurrit, quam quatenus in aliqua principe parto consistit, ideo in definitione diximus, quod pars princeps sit causa generans spiritus influentes. Sed annon θ stiritin influentes adgenerationem stiratitum in uentium concurrunt ' Sane si de spiritibus animalibus sermo sit, nihil sane cst dubitandum,' litandoquidem eos cerebrum non elaborat, nisi spiritibus vitalibus influentibus perfusum: sed de spiritibus vitalibus distinguendum est interprimnua & secundam productionem. Secundum hanc, cum cor, quamdiu sanum est aut moderate se habet, spiritu influente redundat, dubitari non potest, quin ille ad gcnerationem spirituum vitalium novorum concurrat,verum secundum illam quando primus
spiritus vitalis influens elaborandus est, quid evenit λ Ego & ibidem aliquantum spiritum influentem a matre cymmunicatum conferre arbitror.
nisi arbitretur quisquam, eum denium communicari,cum jam primi aliqui influentes facti sunt, quod non probabile videtur, quoniam materia nulla illi suppetit. Ad consimilem sere modum etiam quaestio determinari potest , de spiritibus animalibus influentibus, an scilicet illi generentur in cerebro iv- dependenter a spiritu animali influente ρ Nimirum secunda non videtur independenter feri,prima tamen videtur, quandoquide tunc nondum alii producti sunt, de a matre secundum probabilem sententiam non tribuuntur. f. IX. Quarta quolio est: Ex qua materia stiritus influentes generentur'. Nos in des nitione unam tantum recensuimus, ncmpesubtiliorem sanguinupartem. Alii autem multi secundam adjiciunt, judicantes aerem quoque
ad eam generationem concurrere. Velum nec hoc necessum est fieri, nec .
etiam fieri commode potest, cum nullae sint patulae viae, quibus aer in cum elaborationis illorum spir tuum deducatur, quemadmodum id in divisione post plenius excutiemus. s. X. Quinta quaestio est: Quo modo ex illa materia au'iritus insiuens ' Puto, quod modo concoctionis, quam persubtiliationem & attenuationem sequatur quasi destillatio: quemadmodum scilicet & ex aliis rebus in operationibus Chymicis spiritum clici advertimus. Ac qucmadmodum in his saepe non solitarie provenit, ita & ibi si, quatenus prodiens vehiculo suo
commiscetur & propagatur. Hocmrodo maxime eum ex corde cum sanguine in arterias propagari arbitror.
s. XI. Sexta quulia est: ma ratione stiritus influens in vηixersum corpis pro agetur ' Arbitrerid fieri maxune propulsu, quatenus de novo genitus A a a . spiritus
407쪽
spiritus priorem sequitur ac propellit: caeterum si quis aliquatenus & a tractionem partium eo conspirare judicet, cum eo non pugnaverim,quandoquidem mihi valde probabile videtur, unicuique rei rim allicitivam seu attrativam sui perficientis aut alio modo necessarii a natura communic
XII. Septima quoio est: Quare opus fuit stiritu inqueste 3 Ponimus
equidem in descriptione nostra cestiam. attamen ea non videtur omnibus congrua; quia natura semper brevissimis lineis agit, ideoque cum calidi innati munus sit partes conservare, de visorem agendique potestatem illis tribuere, non videtur ad is spiritus innuens necessarius. Coeterutra haec notet valide stringunt, vi natura quidem brevissimis lipeis agit, interim sic , ne deficiat in neces lariis. Atque ita in praesenti casu spiritu influente praeter calidum innatum fuit opus, ut aliquo mediante pars princeps cum minus principibus conspiraret, & ominata sieret omnium functionuui inhumano corpore administratio. g. XIII. Da generalem stirituum influentium doctrinam abso imus, postquam stecialem subjungere convenit. Vbi initio quaeritur: An detur stirituum animalium steci ca quadam distinclio λ Aliquibus non videtur, quoniam sibi sunt subordinati. Verum Eanc objectionem in prioribus jam sustulimus, concludcntes, quod diversa subordinata dentur, quae specifica diversitate differant. Atque ita de spiritibus multi arbitrantur, nostra autem qua sit sententia ex prioribus liquebit.
g. XIV. Deinde controvertitur : Quomodo .stiritus influentes Apida tur 3 Aliqui quadruplices eos faciunt, nempe naturales, vitales, enitatit, dia animales ; alii tri lices , omissis nempe vel genitalibus vel naturalibus; alii' duplices tantum, recensentes nempe solum spiritus vitales alii
quoque solum animales pro propriis spiritibus animalibus habent. Hanc controversiam dirimere non poterimus, nisi sgillatim de singulis istis spirituum differentiis seorsim agamus. s. X V. De stiritu naturali primum videndum, quid fit, & quomades neretur , dcinde utrum Omaino detur Qui stiritum naturalem diiunctum a1itPi & animali esse credunt, judicant, eum se substantiam tenuem, mobilemque ex sanguine factum in ct a jecinore, ac inde per universum carpin I
cundum ductum venarum distributam, prosenctionum naturalium expedition via talisque stiritingeneratione ac calidi insiti nutritiane. Aliqui ad ejus generationem acrem quoque concurrere arbitrantur, per transspirationem cutis in hepar susceptum, sed iis alii cordatiores xontradicur φ,ac merito equidem,
408쪽
CONTRACTAE LIBER PRI Mu S. 37Iquandoquidem taliter aerem in partes interiores recipi nulla sunt documenta, quin potius id non seret adeo salutare. Verum in aliis constanter consentiunt, causam scientem spiritus naturalis esse hepar si tralam vero vel generalem, quam in omnibus partibus obtinet, velJecialem, quam subit in determinata parte. Hanc esse aiunt, quod materiam suppeditet spiritui vitali in corde. At illam esse asserunt, tum inferssire pro materia nutritionis calido innato, tum commodare singulis partibus ad functiones naturales obeundas, quae sunt nutritio, augmentatio & ge ieratio. Aliqui tamen solam nutritionem hic recensent, cum augmentatio non sit distincta a ni
tritione actio, sed generatio ex illorum sententia proprium spiritum genitalem obtineat. Porro in co quoque consentiunt, quod secundum venarum distributioiicinin universum corpus propagetur.
5. XVI. Hanc illorum sententiam doctrina de circulari sanguinis motu eridenter refellit, utpote quae docet, nec persectum sanguinem in uepate gigni, nec ab eo in universum corpus tangitaem pro nutritione spirituum propagari, sed utrumque illud fieri in & a corde. Atque eadem ostendit usus illos spiritus naturalis esse parti in salsos, partim non necessarios, cum cordi satis virtutis competat, ex sanguinis subtiliore parte spiritum vitalem pro calidi innati restitutione de partium singularum vigoratione elaborare. At ea etiam non supposita haec sententia non ita probabilis est. Nam sane Phy scis principiis repugnat, dari aliquem spiritum vitali priorem, qui nutritioni inserviat. Etenim si nutritio non antecedit vitam , neque instrumentum nutritionis prius esse potest instrumento vitae.
Et ideo vitalis spiritus prior aut saltem non posterior esse potest naturali spiritu. Imo quandoquidem vitae propria lanctio nutritio est, idem videtur esse spiritus vitalis & nutritivus. Vtex tali & simili discursu appareat recte ab Aristotele fuisse conclusum, cor principium nutritionis & nutrimenti essh, adeoque hepar non esse aliquam partem principem.
s. XVII. Patet etiam assertionis illius falsitas ex debilitate argumentorum, quibus nituntur. Nam etsi aliqui ad autoritatem Caleni confiigiunt, tamen is tam dubitanter de eo spiritu locutus est, ut eum non agnovisse videatur. Neque hoc ipsi diffiteri queunt. Deinde allegant necessisitatem spiritus naturalis, ex usu quem praestare debet, verum non longe ante eum rejecimus. Denique aliqui ex fluxu sanguinis in vulneribus aut venarum sectionibus id probant, verum committunt fallaciam causae,sicut ex iis . quae de motu sanguinis attulimus, patescere potest. Quippe ex eo
colligi potest, sanguine cffuere ex perpetuo sanguinis asiluxu, Simpedit a
409쪽
37r VNIvs RsAE MEDICINAE via refluxus, ae suppeditata patula via effluxus; neque secundum seriem deductum venarum ab hepatu in partes, sed a partibus ad hepar. s. XVIII. Interim hoc dubitationem habere videtur, quod capite abhinc secundo F. ult. probabile esse judicavimus , elaborari aliquid in hepate essentialitcr diversum ab eo, quod fit in corde, quo posito, non absurdum sit statuere, etiala. spiritum aliquem in eo generari. Cui ego ad hunc modum respondeo, quod nullatenus dubitem, quin in eo, quod in
hepate sit, insit aliquid subtilis & spirituosit quandoquidem etiam in ipsochylo tale quid agnoicimus. Caeterum e solum inpugnamus, quod ii lud venditetur pro vero spiritu, cum nos id tantum partiali, atque pro portione inchoati illius sani uinis habiam . Alioquin nulla s rei ratio, quare non plures spiritus faciamus, ut spiritum ciborum, chyli,&ita eonsequenter. Hoc tamen largiorialiquos de spiritu naturali ite loqui, ut eum tenuiorem portionem sanguinis esse dicant: verum quoitiam illi supponunt in hepate sanguinem perfectum, qui sit ultimum partium alimentum gigni, contendunt, liquet, quod eorum sententia prorsus ab hae nostra alia & diversa sit. s. XIX. Verum dimisso spiritu naturali, accedimus ad νιω-lem. Ille nobis est substantis corporea mixta, ex igne pracipare costituta, cadi da, subtiis, o mobilis ex sabiliare guine in hepatefacto in cordeonita, ae per arteriaι is Minyerseum carpin vagata, pronavim calidi re laoratione o rigora tione ad munia suum promptim exsequendum. In hac deseriptione totam ejus
naturam, quoad nota est, exprimere conati sumus, ita tamen, ut dubia ci ea eam occur tia adhuc Gye nda nobis restent.
g. X X. Itaque prinium si jam fer an deturθiritus νita. ' Videri poctest rite quaestio in f, quandoquidem omnes spiritum vitalem esse su
ponunt, , sine eo vitam consistere non posse asserunt, imo eundem spiriatum etiam sentiri a junt, tum in anatomia vivorum, tum in vulnere arteriarum. Sicut etiam ex retractione ejusdem ad cor frigus in universo corpore observari potest. Veruntamen aliqui intenPeripateticos omnino nullum spirituin a sanguine distinctum esse volunt, ac etiam probabilibus argumentis defendunt, non substantiam a sanguine diversam, sed ejusdem c lefactionem aliquam novam in corde fieri, cujus respectu singula ita caliadus sentiatur, atque hinc fieri arbitrantur, quod ebullitione cessante
sanguis calorem eum vicissim amittat, & in trituram suam redeat.
existimo omnino quidem vitalem spiritum dari, attamen eum pertinere ad integritatem sanguinis.
410쪽
s. XXI. Atque adeo hoc secandum dubium est , Anstiri, ritatissit pars sanguinis ' Multi, imo plerique sic de eo loquuntur, ut diversam stibstat seriam ab eo videantur indigitare: caeterum quia sanguis adaequatum alimentum omnium partium censetur, ac ideo potestate in se colitinere debet omnia , .quae partes actu habent, & quia etiam una cum reliqua si
guinis massa ab eadem causa efiicitur, & quia etiam in chylo & sanguine in hepato facto spirituosa subtilisque portio pars chyli ac sanguinis reputa tur , probabile inde evadit, quod & spiritus pars languinis in eoiae facti
g. X XII. Haec sententia eam patitur objectionemreaare ergo stiritus xitalis distincte asa irine recenseatur, cum tamen destiritu chyli ct sanguinis in
hepate facti non distincte tractetur ' Iudico id inde factum esse. quia hic spiaritus magis evid cntcr se manifestat, atque sensum potentius assicit, de quidem mutabiliter respectu sanguinis, cum totum illum calorem, quem sam uis in corde accipit, ab hoc spiritu pendere existimarint. Ae sane id none nihilo est, quanquam enim certum judico, illam caliditatem sensuinis non totam a spiritu pendere, sed etiam aliquantum a sanguinis attritione in corde factam, quandoquidem etiam in extremis ab eadem eausa ebullitionem subit, nihilominus praecipue ab eo originem capit, neque tam prompte incalesceret, nisi spiritus abundans in eo foret. s. XXIII. Tertium dubium est: Ex qua materia stisitus vitalageneretar pΙudicem eum ex subtiliore portione seu spirituosa parte sanguinis in ii pate facti fieri. Nam sic explicari potest,quomodo cor in suam materiam consimili generali modo agat, sicut ventriculus & hepar in suam: ac etiam
quomodo una eademque coctione , & actione cor po se aliquid unum i tendat. Nimirum intendit aliquod unum totum, nempe massam sanguineam perfectam, non autem tantum partiale, quandoquidem in ea quatuor secundis elementis partium supra cap.4. a nobis pertractatis respo
dentia habet elementa secunda analoga sanguinis, inter quae seiritus vit lis calido innato, flos sanguinis humido radicali, aMosanbrosaque portio aquear librosaeque partium similis est. s. XXIV. Itaque non prorsus eorum operioni accedimus, qui putant, spiritum vitalem, cx sanguine in corderi demum generari, quanis doquidem hinc sequeretur duo essecta specie distincta ab eadein causa na turali aeque primo eadem actione gigni, quod aliquantum improbabile est. Istud ergo se constitutum sit: Ied tunc quartum dubium oritur: an Mnais quoque ad generatimem stiri ritatu concurrat Sane ille non necessa-