장음표시 사용
51쪽
rq UNIVERsAE MEDICINAEro cx prioribus citra negotium probari potest, quod valde imperfecte si iam Medicinan proponant qui ad triplicem illam seriem omnia Medicinae praecepta reducere satagunt: imo quod incauti sint, qui id faciunt, cum
omnes illae res & naturales, de non-naturales & contra naturam proprie
ad Physicam spectent,& in Medicina solum promptioris iuniorum inlim-ctionis causa repetantur.
C A r u T II. De principiis ac materia hominis in communi, ac in specie
de Elementis, eorundemque mistione.
M. I. o Emotis nunc illis, citra ullum impedimentum, secimdiim institu-otain a nobis divisionem , partos Medicinae ordinc exsequi licet. Atque ab Objecto ejus, Iimine scilicet mcrito sumimus tractationis exordium. Nam illud in artibus & existentia de cognitione prius existit. Cum autom Aristoti. 7. Et hic. c. 8. &l. 6. c. s. sinem in artibus principium este docet, intelligi debet istud asserere vel in ordine ad media, quae a fineptae scribuntur, vel quatenus finis etiam concrctive sebjectum importat. A. II. Omnis autem illa de homine tractatio Physica est, atque s cundum methodum syntheticam, quae a prioribus & simplicioribus originem capiens ad posteriora & compositiora progreditur instituenda venit.' Quapropter & nos prius G hognitus principiis a mus , deindc pauca de ipso homine, prout ut totum spectatur, addemus: Giique consequentis, adjunita ct essecta , ac di pistonem accidentalam a Medicis vcl imp Amis observandam subnectemus. Omnia autem ista breviter, & quantum ad Medicum insti-
tutum satis cst, persequemur, accuratiorem & pleniorem istorum enodationem Physicis relinquentes. s. t II. Frincipia hominis sunt diis materia deforma. Cum enim ista omni uin naturalium corporum principia csse statuantur, merito etiam h mini convenire censenda sunt. Occurrit vero hic ea dubitatio, utrum demteria, an deforma hominis prius agendumst ' Ego nullam causam invenio, quare communis in Physicis observari solitus ordo, materiam prius quam formam exhibens, spcciatim circa hominem immutari debeat. Itaque recto a materia inchoabimus. g. IV. Hateria hominis vel remota rei propinqua est. Atque illa rursus Varii ordinis, nempe vel remotisma, nempe prima omnium materia; vel minus
52쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. Is remota, nempe elamenta , vel minimum remota, quae Medicis dicuntur primymplices seupimilares partes, de elamenta secunda, nempe calidum ιnnatum, humidum radicate, pars carnosa, ct pars Ibrosa. Materia rursus propinqua, est vel contιnens, vel contenta. Continens est corpin organicum vivum senstivum, aptum ad recipiendam animam rationalem. Contenta est sanguis ct stiritus tum vitalis, tum animalis, atque ad sanguinem revocamus culum & humiditates Medicis secundarias dictas. Reliqua vero contenta excrementitia non ad materiam hominis pertinent, sed ab caseparari requirunt: quam ob causam ea non recensuimus. Ne quid tamen tractatui nostro de iit, etiam de illis aliqua
s. V. Plana ista materiae hominis distributio cst , neque ampliore ex- , positione eget: solum convenit, ut per partes suas ordinate declaretur. Et a materia quidem prima rona repetere non necessum est. Quippe & dubium eth. an detur. & alii Medici de ea non agunt, & ejus natura quoque in principio Philosophie naturalis late declaratur, ut inde curiosus Lector petere possit, quae eius sciendi appetitum satient, aut fastidire faciant. Plu rima enim somnia de materia prima pro veris nobis venduntur. V I. Ab clementis itaquc initium capiam, maxime ideo , ne vidcarin hac synops qu. aedam omittere, quae ab aliis Medicis tractata sunt. Abs. rue hoc, quid causa: est, quare de elementis hic magis agi debeat. quam e prima materia Pariter enim Sc suis cienter & directe in naturali scie tia pertractantur, ut omnino nostro labore iuste accusemur Me Neque resert, quod sine elementorum notitia nec similarium partium natura . nec debita sanitatis conservatio, ac rationalis morborum . curatio cognosci possit, quoniam ista quidem ostendunt, quod Medico rationali elementorum notitia necessaria sit, non autem quod in ipsa arte Medica, illa tractatio sit instituenda. s. VII. Elementorum nomine antiqui proprie denotarunt prima intemna corporum naturalium principia,& propriissime materiam, sic iit & pr
borum autorum autoritas, & origo vocis --i. e. a materia ostendere potest: sed postea etiam ortis principiis internis tribui coepit, & maxime quidem primis corporibus, quae adhuc speciatim elementa vocantur; deinde autem etiam propriis animatorum & in specie hominis componentibus primis partibus, quae ideo discriminis gratia 1 quibusdam et
g. VIII. Hoc loco medium significatum obtinet, ut ita elementa no-Mi int corpora prima seu simplicia ad compsitorum corporum compositionem ομ
53쪽
is VNIvTRIAE MEDICINAE.dinata: seu secundum Cal. l. de EI T. I. & l. 8. de plac. c. 2. minime partes
eorum, quorumJunt elementa. Nam per partes, corporeae partes, i. c. corpora, quae sint partes notantur: & addita voce minima partes, idem significare voluit, quod Arist. l. q. Metaphys. c. l. 3. de caelo c. s. docuit clementa sua natura aι θecie induidua se in aliam eciem. Nimirum sunt mi mina partes et. seu secundum sieciem, non seu secun
s. IX. Sic definimus elementa, quoniam etsi spectari possunt, & ut partes mundi, & ut principia mistorum, tamen impraesentiarum soluin posteriorem rationem ostendimus. Nam in declarandis nisterialibus
principiis hominis occupati sumus, qui praecipuam de nobilissiunam milli speciem exhibet.
g. X. Elementa numero quatuor censentur, non solum approbatione summorum ex antiquitate Virorum, sed etiam rationibus non levibus, quibus
ii usi sunt. Illae apud Arist. l. 2. de gener. & corr. & l. q. de Coelo atque .apud Gal. l. I. de clement M& alibi legi possunt: nobis hic locorum nae sufficiunt, quod & omnia & sola dicta elementa ut prima corpora exhiberi queant, & cadem in mistione notentur, & in magis compositis sibi correspondcntia analoga habeant, ut hoc ex capite sequenti clucebit. X I. Sunt illa sequentia: Ignis, aer, aqua, terra, atque singula binas qualitates primas,ac unam ad minimum secundam possident, & id quidem
clispari intcnsione. Niminuat ignis summe calidus, moderate siccus, dc summe tenuis est; unde calefacit, coquit & corrumpit, incidit, attenuat, rarefacit, dissicit; si quid aliter sequatur, per accidens rejectu ignis evonit. Aer moderate calidus, summe tamen humidus , rursusque moderate tenuis est, igni valde utilis ob ventilationem in compositione mistorum. summum frigus, moderatam humiditatem, cum moderata crassitie obtinet, ignis calorem temperat, singula pervadens unionem ac continuitatem tribuit, & partialiter corpulentiam praestat, ut alia omittam, quae cxtra compositionem officit. Terra denique moderata, frigiditas, summa siccitas & summa crassities competit, atque ab cadon niaxime corpule tia & consistentia mistorum derivatur. ut nirsus silentio praetervehar alias virtutes, quas extra mistionis negotium exercet, aut quae in eodem secundari ae habentur. I. XII. Ut ex iis corpora composita constituantur, misso seri debet, quae est miscibilium alteratorum inio, ut Arist. l. 2. degenerat. Se corrupi.
sub finem non male describit. Mistibilia cidem Philosopho sunt corpora
54쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. I7eommuni materia participantia , invicem agentia & patientia, apta per parva junsi, seorsina existere, & ex iis unum per se scri. Cum addit alterata significat ea postulari in actum deducta, & sic in parva divisa, secundum parva conjuncta,& viribus ita fracta, ut ex iis in virtutibus quasi medium quid factum sit. Denique ait unio , ut ostendat in misio non corrumpi miscibilia, sed quae seorsim ante existebant, in misto conjuncta esse. Et si autem in mistione duplex unio observatur , nempe inchoata qua dum dividuntur, & alterantur, ac se pervadunt miscibilia sibi mutuo apponuntur;& perfecta, qua post alterationem junguntur ad unam spcciem: tamen Philosophus in descriptione sua unionem perfectam denotavit, utpote qua proxime mistum oritur. XIII. Hoc vero modo mistio procedit. Cum debita protortione
clementa in unum locum convenerunt: ob virtutes contrarias in se agunt,
Ze quidem frigus aquae & terrae excessum caloris ignis temperat, qui ipse humidum sicco dcbite associat, & utraque coctione ad debitam qualitatum habitudinem ducens, eadem instrumciitaliter & effective unit, atque pari ratione mistum constituit, quemadmodum hoc a Philosopho declaratum est l. q. Meteor. c. I. Ex quibus patet, quod inmistione sese habeat maxime active: aqua vero de terra maxime passive, unde & materiamistorum absolute dicuntur. Sed quid de aere dicendum 'An ille cum humidus sit, sub humido comprehcnditur An ventilationem igni praestat ' An ignem inmisto continctZ An ista omnia obit 'Relinquo hoc cuivis meditandum.
s. XIV. Maniscita hinc evadit descriptio generationis mi ii , quam Philosophus i. q. meteor. c. r. ponit: & taliter sonat: generatio misti est transmutatio a virtutibus aclivis facta, cum habeant rationem ex subjecta unicuique
XV. Plura de his non repcto, utpote in Physicis declarata, & haec omisissem, nisi morem gerere voluissona receptae consuetudini: atque ideo pauca adhuc de interitu misti subnectam. Opponitur ergo generationi misti interitus ejusdem, qui vel naturalis,vel violentus est. Interitus naturalis si paulatina dissolutione miscibilium oriunda a debilitate caloris insiti, quae potest pendcrea variis causis. Appellatur ille interitus naturalis putredo. Violantus interitus si vel simplici, ves composta ria. illa rursus Vel dissolutione vis- ista, vci tramina ratione in aliam speciem. Ad dissolutionem violentam pertinet tum putredo pratematuralis,tum combustio, tum alia quaecunque si qua detur. Transmutationis violentae variae sunt species, qua d ominationem sortiun- C tur
55쪽
18 VN Iu Ens IE MA DI C I N IEtiir speciein quam transitus sit. Composita deinde via variis quoque modis corruptio contingit. A tqcie de his etiam satis sit.
De Temperamentis , & secundis ac occultis qualitatibus.
s.I. λ astionem sectam sequuntur varia adjuncta, inter quaecum qualia Italum notitia Medico maxime utilis sit, de iis hoc loco paucis agemus. Et quanquam ordinatis Medici officio suo se satissecisse putant,
cum temperamentorum doctrinam exsecuti sunt: tamen melius iacturi videmur, c secundarum & occultatum qualitatum explicationem non pro sus praetermiserimus. Hoc tamen notamus, ne injuriaaccusemiu, nos his ipsis non notare eos Medicos, qui nomine temperamenti stiam secundarum & propriarum qualitatum moderationem comprehendunt, seuid velint , quod secundae & propriae qualitates in natura & definitione temperamenti contineantur , seu judicent earundum qualitatum habitudinem temperamenti tin'sequi.
g. ΙΙ. Veruntamen quia distinctius res percipi intest, si rebus dive sis diversa nomina tribuamus, ct hoc a praecipuis pnilosophiae ac indivinae Cultoribus observatum adyertimus , sigitatim de his onuubus tracti-bimus , & a temperanientis initiivi, ----- ramcnsi turam, originem. ψquentia, O misemen ig. III. mbis V c erusseuc- eum. Variae hic sole moveri durum es, sed meo arbitrio nec ita difficiles , nee Medico multum utiles. tamen temere omisissejudicemur,levi pede eas transiliemus. Solet initio quani tempera emo nequeat disi pubstantia' Vel uirum noscat quasit - , ira esiam substantiarum delar temperamentum Tota liraestionis hujiridccisio tandet ab usii loquendi apud irobaxos A utores. Quoniam igitur illi substantiarum unionem nomine seu unstionis designant, iminerito nomen κρα-- seu temperiuraemi, quod s-mili qualitatum conjunctioni attribuorunt, ad substantiarum unionem re
: g. IV. Deinde solet in controversiam vocari: an temperamentι m rectius relatio, quam qualitas appelletur i Negamus. Etii eiusu luben*s largiamur, relationem in nomine temperamenti involvi ; tamen id dare non possennis Diqitigod by Corale
56쪽
possumus, absolvi nudo respectu totam temperamenti essentiam. Quippeii hoc foret, necessario alia vox inveniendaeesset, qua ille qualitatum complexus, qui istius relationis proximum fundamentum est, appellaretur.
imo ab autoribus ea temperamento tribuuntur, quae non relationi isti, sed fundamento Mus proprie conFruunt, ut hinc co oscamus,eos consuevisse eo vocabulo insignire primarium in temperamento, nempe qualitatem, attamen cum secundarii, scilicet relationis, connotatione. Sic crum&iii
aliis pluribus vocibus factitatum observamiis. Sin autetu aliter loqui pro bati Autores videantur, hoc tantum voluisse putandi sunt, sub certa ratio ne qualitauim primarum unionem fieri debere.
g. V. A mplius dubitatum est: An temperamentum sit aliqua qualitas simplex, o mustipisxῖSed nomen satis indicat multiplicem esse:Nam idem non est respectu sta ipsius temperamentum. sed multoru est temperamentum. Atque id & origo, & corruptio, & sensus temperamenti manifestat.Quod ipsum cum '& Philosophiae & Medicinae pruni conditores confirmcnt, merito contemnimus Scholasticorum in hoc a nobis dissidentium singula
s. V I. Rursus hoc constituto aliqui controverterunt: an ille complayim qualitatum possit vocari qualitas una compositat Negarunt aliqui, sed causatra non invenio. Si enim in Metaphysicis recte dcterminatum est, quod non solum detur unitra simplicitatis, sed di compositionas, nihil repugnat, quo mi nus dour etiam anum compositum: nec ratio est, quare in qualitatibus talem unitatem magis negemus, quam in substantiis. Et quid' Colores, sapores. odores sunt Dalitates unae compositae. re ergo non & temperamen tum dici pomi qualitas una composita g. VII. Hoc etiam ad naturam temperamenti restius percipiendam nosse conducit. Vtri qualitates prima in temperamento uniantur in gradu summo, an voro in gradu remisset Sunt aliqui ex Medicis, qui primitin accipiunt. Caeterum si ullae reales qualitates, & verae ac positivae alterationes concedantur, mani seste quidem haec sententia salsitatis convincitur. Nam contraria sibi conjungi, citra id, ut in se mutuo agant, aut in se mutuo agore , citra id ut ad mediocritatem graduini reducantur, vald reditu alia ficile est. Vt taceam, quod sensus attestentur. remissionem primarum qua litatum in mistione osse factam. g. VIII. Porro agitatur quaellio: An temperamentum ' emper se, asper accidensi Pro iis Logica est illa quaestio, & parum refert, quid dicas.
Arbitror tamen temperamentiu3acile cns per se: quoniam alunctum pro-
57쪽
ro VNI v KRs E MEDICINA uin est entis unius per se. Et licet plures & adverseqivssitates a' temperamento socientur, tamen id non ningis ens per acestans introducit,
quam unio plurium dispiratarum substantiarum in misto , vel qualitatum simplicium, in quibusdam qualitatibus compositis.Nam quae plura secundum naturae unitatem intendentis praescriptum uniuntur, non faciunt e per accidens. .
, s. IX. Ultimo quae itur: An illa prima pialitates conjuncta intemper mentosingula in im suu elmotis, an omines onmibin, ita ut qualibet pari mistismmum quMatum Ilipartisvit Vltimum a plerisque accipitur, & positis rualitatibus&alteratione facile probari potest. Quippe alterationei
ucitur in contrarium alis . Nec obstat: quod contraria non Dossint
conjunsi in eodem subjecto secundum eandem partem & aliis observatis oppositionum legibus. Quippe id locum tantum habet in contrariis in gradu summo existentibus48 inhaerentia contrariorum aeque pinna. At neutriun istorum hic urge . Nam censemus qualitates primas in gradu remisso sociati,& in primis simplicibus componentibus spartibus ita, ut. qualitas propria per prius, dc qualitas introducta per posterius iniit. Praecipue vero ista staritimus de qualitatibus elementorio activis: m depamvis sorte paulo aliter fentiemum est, de quo vide Physicam nostram.
s. X. Satin malia de natura temperamenti diximus, quod strinum. eius spectat, Astea vel origi sit. ves proxima. Originalis ab elementu pe . ides, inde ab clementis temperamenta derivari non pauci autores docent. Sed proxime temperamenta k qualitatibus primis procedunt, quatenus praevia alterationeretundumire, & primum quidem confunduntur, postea autem ad mediocritatem redactae uniuntur, & in misto secundum elemen . t un siil,stantialem unionem fundantur. . s. XI. Nihil hicoeeurrit dissicilis vel obscuri, recta ergo transitum faciemus ad declaranda-temperament . Hie praecipue illa dubitatio occurrit. Vtram in misto mines actiones instra eato imperamentisam Non pauri absolute aiunt: aliqui etiam absolute negant: mo mavelim dis tincte respondere. Proinde existimo qualitatibus aliis miliorum, & max, me propriis vim agendi den ari non aebere. Nam nimis quam evidentes illarum operationes sunt. Hoc tamen concedo figuram, quantitatem de smilii non aliuicta per se non esse instrumenta activa operati nis , licet non sit mandum necessaria esse ,ut operatio minus fiat. Quod ipsum cum non metur, ulterius inquirendum non venit.
s. XII. Superest temper memoram - , quae non una apud Physicos
58쪽
CON TR A C T AE LIBER PRIMus. 2I& Medicos occurrit. Namque initio secundum diversam quaIitatum primarum inter se proportionem temperamentum dividitur in aquale de ina-quala. e quale temperamentum vocatur , in quo omnes qualitates paribus gradibus ac virtutibus praeditae uniuntur , & appellari solet temperamentum ad pondus. Temperamentum vero inaquale importat inaequalem qualitatum secundum gradus ac virtutem sociationem atque in Implex & compositum dispesci solet.' Simplex unam obtinet qualitatem contrariae suae praevalentem, ita ut aliae duae mediocritatem observent: de secundum numerum
primarum qualitatum quadruplex censetur, videlicet calidum , frigidum. hκmidum Se pucum. Compositum duarum qualitatum primarum domicium supra suas contrarias inducit, de pro pombili quatuor primarii in qualitatum conjunctione etiam statuitur quadruplex, nempe calidum ct humidum,
calidum Ofucum, frigidum o humicum, frigidum ct siccum.
g. XIII. Circa hanc temperamentorum divisionem varia a Medicis solent quaeri, ut an detur in rerum natura temperamentum ad pondin' Item an simplex temperamentum inaequale inveniaturi Rursus an reperiatur temperamentum calidum ct humidum , ac frigidum ct Rcum' Verum ista ad Medicinam nil conserunt, & manavit illorum error inde, quod existimarunt temper mentum ad pondus esse normam & quasi Polycleti statuam, ad quam tem ramentum hominis referri debeat: cum contrarium verum sit, quod temperamentum ad justitiam , quale perfectissimo homini icongruit, sit illa regula, secundum quam excessus di desectus in temperamentis hominum occurrentes aestimari debent. Interim mentem nothram supra hisqvxstionibus manifeste exposuimus I. 3. Institui. Physic. c. q. s. XIV. Deinde temperamentum dividitur respectu subje hi sui in conveniens & inconveniens. Conveniens temperamentum vocatur, quod unicuiquemisto debetur ad actiones suas debite obeundas, & nominari solet temperamentum aquale ad justitiam, aut absolute temperamentum ad justitiam. Qiuppe secundum justitiam unicuique tribuitur quod suum est. Hoc tem peramentum suam habet latitudinem, atque quod mediuincit, seu accuratius, summe S: persectissime debitum mensura est aliorum. Inconveniensumperamentuiti, quod adversum est operationi misti cui convenit,& potius intemperies, quam temperamentum est. Solet pariter ratione varii excessus ita distribui, quemadmodum temperamentum inaequale. Sed distributio- iii, istius magiia est diversias , ita ut quod in unas cie est temperamenti inaequalis saepe sit in altera respectu temperamenti inconvenientis.
s. XV. Haec temperamenti distributio usum suum habebit in sequen-
59쪽
22 . VNIUE RIAE MEDIClNAE stibus: proinde quaestiolies circa cam moveri solitas breviter solvemus. , i Principio ergo dubitatur: An temperamentum aquais ad justitiam coincidere lpossit cum temperamento ad pondus Sic fidem in rerum natura temperamen- ise tum ad pondus dari necessum judicatur, satoeidum est eo casu idem futu- ruin temperamentum ad pondus N ad justitiain: sin autem quod probabilius cst, temperamentum ad pondus non detur, quaestio supervacanea est. Deinde quaeritur: An temperamentum equale ad justitiam, maxime pers ct ima e in coi tutio actiones omnes persectissimas inducat i Caeteris paribus .
assimamus. Porro controvenitur: temperamentum optime externis. injuriis resistas' Non ausim hoc universalitcr asserere , cum videatur quod aliquibus citernis causis possit 3 temperamentum 1 naturali statu aliquantum declinans optime repugnare. g. XVI. Tertio loco pariter ratione subjccti temperamentum vel tota- .
Ie vel partiale est: quorum illud toti nusto adaequatur, hoc uni alterique isti parti competit. Atque aliquando solum una divisionis species in inulto reperitur: aliquando utraque, sicut in viventibus manifeste apparet. lIn iis cnim de toti qua totum cst,& singulis partibus suae temperies accen- is clatur. . lg. XVII. Quarto temperamentum ratione originis vel infitum vela ventitιum cst. Illud dicitur, quod ex insitis unicuique principiis a primo o tu competit. Hoc vocitatur, quod ab externis causis introauctum est. s. X V ta I. Quinto respectu modi inhaesionis aliud temperamentum est habituale, firmum ac constans, quale sere est insituni: aliud actuale, infir-ipum ac mutabile, quale est aliquando adu titi una. Caute dico'aliquanta do, cum nihil repugno ctiam aci ventitium temperamentum conflans sit inumque exissere. s. XIX. Ultimo temperamentum etiam in aqMbile de inaequabile dispe-stitur. illud cit quod in subjceto suo uni somni ratione inest: hoc quod difformiter subjecto inhaeret. Eodcm sensu Medici intemperiem in aequalem& i qualem partiuntur z attamen aquabitu dc inaequabilis nomen sisnifican-' tius est, quia ad qualitatem pertinet, cum aequale & inaquale proprie quantitate prae ditis asscribatur. γg. X X. Anicquam de temporamentis sermonem abrumpamus , adhuc inquirendunt est, an sicut Medici intemperiem in materialem ct immaterialem d. munt, Iitiliceat temperamentum quoque aliud cum materia, aliud ne mate iafacere ' Non invenio causani dissimilitudinis : non tamen nego, de eo posise quasti odum asitari, an ipsa Medicorum distilictio satis proba sit. 1ed
id suo loco notabimus. s. XXI. Diuitiam by Coo e
60쪽
CONTRA ITAE LIBLR P R I M u s. 23s. X XI. Praeter temperiem primarum qualitatum etiam misto qualitates secundae, eaeque plurimae conveniunt, inter quas raritvi de te'nuitra Ze crassities, durities & mollities, lanior ac piabilita , color, sapor, de odor potissimum solent observari. De his omnibus repeti debent ea . quae a Philosopho l. q. meteor. de a nobis breviter i. s. Institui. Phys. c. 6.&seqq. scripta sunt. Impraesentiarum id imum observandum, illarum qualitatum moderationem certa ratione limitatam unicuique misto secundum' naturam competere, tinde a qui busdam nomine temperamenti illae qualitates comprehenduntur, ut supra jam notatum est.
g. X XII. Porro sicut unicuique misto sua species convenit, ita idem proprias quasdam agendi & patiendi virtutes obtinet. Eas Medici quidam
qualitates occult , alii ἰδὲ συναραπιαν, aliqui totam substantiam appellant. Circa essentiam illarum mire tumultuantur.Nam alii putant eas esse distinctas a temperie & secundis qualitatibus: alii contra existimant esse utrarumque secundum speclcm S gradum sub aliqua tamen latitudine talem restrictionem, ut unicuique millo secundum speciem propria evadat. E so neutrius
sententiae rationes apodictice probatas reperio: attamen autoritate posterior vincit. Nam & Aristotelem de Galenum pro se habct: a quorum virorum sententia in dubio recedere nolo. s. XXIII. Hinc sana patet, quid de origine illarum qualitatum arbitre- muri Nimirum existimamus causam earum primariam essesorniam milli: sed instrumentalem qualitates primas ecundasCadaequatam deniquc totum mistum: Impugnatur equidem illa sententia a pluribus variis modis: attamen rationes illas contrariis solubiles esse in disputat. nostra de occult. qualitat. de l. 3. Instit. Phrs. c. D. breviter ostcndimus, ubi reliqtiam quoque illarum doctrinam breviter discussimus. g. XXIV. Divisionem occultarum qualitatum quod concernit , scaendum est, quod eanon sit una. Nam initio mihi tuitur secundum varietatem subjectorum. Quippe occulta qualitates Hiae sint similarium, ilia dissimilarium corporum: horumque vel lotorum, vel partium, vel humorum; vel excremento rum. Dcindo secun sum adjuncta dispescuntur occulta qualitates in s=mpath ticus de antipatheticas: quarum illae in similitudine unius ad alterum: hae in dissint illitudine sundantur. Vtraque autem vel elisormatu de actualis vcl xio tualude paten tralis. Denique etiam secundum essecta occulia qualitates variant. Α tque huc nertinet Medicorum divisio, quod aliae occalta qualitates sintaleudiri ut alimentorum: aliae medendi, ut medicamentorum: aliae nocendi, ut
venenorum: aliae venenis resistendi, ut alexipharmacorum. g. XXV.