Francisci Robortelli Vtinensis, In librum Aristotelis de arte poëtica, explicationes. Qui ab eodem ex manuscriptis libris, multis in locis emendatus fuit, ... Cum indice rerum & uerborum locupletissimo

101쪽

, pollinriti potest ieci dent γος βεν se.' Licii Lito qui ilam, ut ceruum perimas miror tui, priuito latenim iri teractu sta perimit hominem. ius a priuila, quia in brutis nisu, sensis caren t rebus est, vicim; liquis runtii domus intrectae uri sum opprimitur, quod de Theramerte mi matur. uno ex ΣπαD ram qui ex ruitia domus, cum cineri omnes conuiuae obruti fuissent, solus incolumis euasit latis is dixisse 'tu Nimirum maiori exitio me reseruat fortuna. connexione causaru,seu muri tua quas succetione rerum eassent, quae longam babent euentuum mem, Crin quibus apparet Mos 6 iis ut i quis exemplum Oedipodi omnia quaeaccidera tribo uero ab Aristotele uocantur με vide. Iam uero cum tria haec ita distincta sint, quaerimus, qua nam mams tr ca s Easan , quae plus admirationis ali unt. In autem magis admirabilia sunt, quae ex aliqua causa, is peruta toen, ex occulta proueniunt, ea enim postea cognitu augeturadmiratio. od autem me με-Mνλα imam admirabita,qμam e quae frtuna, casius proueniunt, probat Aristoteles hac ratione. Admirabile quidem est id, quod prouenit a casu,illud quoque quod Urtuna.Sed si aerripias aliqui in quo appareat casus, Cris με τῖλ 'sitide quo locuti fuimus, animaduertes hoc es multo admirabilius.Hoc quale sit declaratur ab A. ristotele huiusmodi exemplo. Argis Nil spraeclari uiri erat statua, uirtutis συ. Is peremptus postea inseditione ciuium ab improbo quodam homine. contingit, labentibus annis, ut cum adstatuam ipsius inte fictor I ut os stare cadens statua illum peremeri Flanc eandem rem paulo fecius narrat Plutaribus in si bro HAU BNAωρ --θεια μωρουμRIων, his uerbis: mox Poγγει 31N - σιμα μαυρος - α δ ια me χαλ 6ῆν αγομ&αρουσθρὲμ πεσῶν καίνου ζαμιτυοr. IU M/ελῶν.Apud eundem Plutarchum aliud mile huic recensetur de quodam callippo, qui cum amiciat fib praetextu, Dionem amicum suum peremisset,eodem ense aliquot an isspostasiu,s familiaribus peromptus uit.Verba Plata bibunt baec, paulo anteci αδ se αμίτρόπου me σιαγνῖ- γνι οφάας dis λοιον -- Mακοῦμανοι θιν,οιον ἡ Asbi FGαλλιππον, Διφφι- δεω δοκῶν απικτἰνε δων τάτω παλινολον - , Qιλων - ωῶν. Fluisse modi igitur euent πβωμfacta sunt uidentur tamen habere τι μετία ume re ς ε .cr ibo ex talibus euentis pulcherrimae sunt fabula, quia babent m λωιιωτόν,,ο ψοζερον, re ἐMlias, q tria babent ut maximam uim ad mouendos auditorum animos. Simile qui dum ijs, quae superius recita vimus ex Plutarcho, narrat cic.hi libro de fato. Icadio latroni saxum ingens ex spelunca in crura incidisse. B ait enim Puto enim etiamsi leutius tum in clunca nonfusio axum tamen illud casuruinyisp.Non diauersum ab hiurestri Theocritus hi Iollio NXVII I. nod inscribitur pestis finem

Eiusmodi enim Iisc sunt,ut no temere se csse opincmur, ideo , pul

cherrimas tales fabulas euadere ncccsse est. .

Rum corigimus breuem epilogu eorum omniu quae bactenus dicta βerunt. Aitenim pulcherrimas narines aertificiosus fabulas eas esse iudicandasque habent tria haec, πο ἐλεεινον, - ςοζε,ν, ἡ θαυμα- τον , nam quamuis haec fortuito, casu fiant, uidentur tamen fato quodam, Cr certa ratione feri, sed tota

haec res aliquanto copiosus declaranda uidetur. Stoici olim enixe operum dederunt, ut ostentirent in reabus humanis omnia nec irate quadam feri, fatos ueluti quadam immutabili lege natur regi. sancchosippum scisus librum se fato seripsisse, quem in primis exagitat Eusebius in lib. VI. Onit me,sy

'sine. Ar .ucro,pcripatetici, omnes longe aliter sentientes, nec itatem bane tollerere actior bushumanis conatisan quibus auia rationibus lycerint hoc ut rique,non est visor recesscut hoc loco exancem,lagat igitur qui uolet,Alexandri 'brota. Liberum, de Vere uberrime scriptum in bracsentenoti Vcteres aute poetae tragici aut Stoicorsi opinione secuti, aut uidentes una hac ratione pos audientia imos clari ad comiserationem, robstringi religione, o metu dura: eiusmodi arripuerunt actiones, in

102쪽

uolui sesequi ad opinionem uulgi. illlimant enim homines,cion occultas non perspiciant causas rerum, at sectionum fato inferi, cum praesertim habent κἀ - ταλληλsν illud, quo verius locuti fuimus.1lara seriem caustrum ex se, mutuo pendentium asserebant esse fatum. sebius quoque in chrψπu iiis B

,, - κυο,,οῦστ10 οφυῖς, τι άς εκει - - τεκνῶ' η μ', ἴτως οτο- - α iura, κραμῶ. Aristoteles igitur luiscntiebat, haec quidem τα μεταλληλα non fieri fato,aut necessitare ut cupio bat tamen, cum loqueretur de tragoedia,in strui reflua dignitate,acstententias loiturum, uulgarium, opimoni ion quid fato eas doci nam hoc ipsis sintentis usa repugnans,sed non temere uiseri haec ieri, uidentur enim fato ieri: atque binc omnis error hominum, acphilosophorum quoque extitit, quod ea, quae apparent, approbantes, occultiores, Molorcs, ca sus non indagarunt. Eustauit tamentio

imen alij per atque ideo hoc loco dixit ἡκωκη, id est non temere, quatenus enim ita ait, Cr illis induit, quoi si non temere iam, ergo fato, prouidentia, morum, duo enim haec consequantur Dul necesse est, ,, quo perspexit Alexander, in suo libeas, mait: - μυθα pes his te Ita,1 πιπόνοιαι κα-σκsi di x G tamen per illa uerba κ ci , ctia significauit Aristotcles ionussa ex ijs, quae ipsi fato fieri dicebant, ortuito fieri, nonnulla uero natura. Haec enim est ipsius sententis,sicuti declarat idem

103쪽

Aristotelisq; sententia sed esto, e nou t m icti, ia natura, sed fato ac necessitate quadam, seu prouis dotia Deo scuti existimas olim stoici uidentur, agicis poetae omnes,secuti uulgarium sententiam hominu necesse est omnino omnium laudatis pulcherrima j bulis in tragoedi s eas esse, quae buti modi

ferint . ratio autem huius conclusionis est,quae elicitur ex uerbis Aristot.quia has res bomines opinantur,

non feri temere sed fato,ac uoluntate Deorum regi homines igitur audientes talia invadit, occupat. sua perstitio, ac religio uehemens quae timorem et ums iiiijcit ipsis, quod existimat ea quos sibi posse acc do metuuntq;,ne eadem sibi aliquando accidunt. Libet uero inibi breuitero tendere in qs, quae Ocii potia i rurit, omnia posse ad naturam redigi lauti docuit Alexander.Laius rex prouidus, si Q timens saluat ostrum a quo exponitur iussu regis crudeliue: pastor, a quo fuscipitur alitur, infans expostitus, b manus plus j.Oedipus iam grandis natu iracundus,iniuriarums acerrimus ultor perspicax, prudes, Cr callidus: idco exponi iubetur a Laio infans.Seruus ob crudelitatem no genere si pen perimere uult infantem. pastor humanitate impulsius infante folait Aerat, aliis. Occurrens Laio in uia Oedipodus rae nimia iraacundi cum iniuriam ιssatam j ssim non posset, perimit Retem, Cr comites .Hec igitur ita a natura proαμης tit, praeterquam quod multi eventus fortuiti interea misti sunt nam cum Laius alio tenderet cum comitibus, incidit in Oedipodenti Oedipus in Laium, illud quoque fortuitum, ut alia de causi per diluam runt pastor incideret insuspensium infantem eruaret .Aristotelis igitur tentis,escuntur ista tum natura m ex furtuna itaprouenisse eteres autem Stoici dicerent baecfato contigisse.

-αὶ cisti casu με Πδαεις γ ταπετ, λεν seu γἱ ἐς s de oγαγνωρ σι ι ἡ π tm- ,u δε αγὶρ η με ζαας m. Fabularum aliae simplices, aliae implexae: quemadmodum 5 actiones, quarum imitationes sunt ipsae fabulae, talem illico speciem prae se serunt. Simplicem actionem uoco, in qua quidem ut dictiam est continua una, absque peripetia, agnitione ue agcndo fit mutatio: implexam, quae uel agnitione, uel peripetia, uel etiam utra .

connemntur haec cum moribus,arci: ex iis deducuntur in hunc modum. Postquam declarauit Aristot .in tragoedijs tria inesse, is ελεεινον, γ, φούε6ρ,- θαυματον, corint ex his, duo esse fabularum tragicarum genera, in diue unis plices, aliae sunt implexae. aut enim tria illa simul omnia insunt infabula ut siquas aratim: istparatim, ut me M νον simul aut duo,ut re M i epis c lit., aut tria,

ut o ελε ιυμ, που ὀρω esos. Neque plures bis quatuor modis r cristiposunt, quor mduo funis plices,aut duo sunt implex num δε φο ερον non ponitur unquamnaratim post neque sis δωματὸν scuti ex iis,quae dicta sunt antefacile perspici potest, o paulo post apertius patebit per Myla ex veteribviarita. Probatur te sinperioresvisio Aristot.bacratione.Quot siuerint actionum genera, tot iam etiam sint oportet genera fabullarum. nam fabula uni actionti imitationes aut ueram, aut ueri milu m.Vt igitur apte intelligamus qualis thylax aut implexu uul prim est declarandum, quae nam ' cataractio imple Cr quae implexu Actio simplex his uerbis describitur ab Aristotele: ut μηδε- er τα,πι-utis, 19 μιῆς, οἰώ παττετειαρ, ανι me σμῆn μετίωσις γινεπτα. vertit Paccius μετάζασι , mutation quod alienti est a 'tentia Aristot. nam non de mutatione, sta de

exitu inioni erfabula sequitur, mutatio autem fabula non potest eri sine gestione, operipetia 'b , litur

104쪽

Cragnitioncmmcζασιν intur vociis Arillat mictitationem fabile: seu eum,qMe i norinta uocatur, cata seopb hoc est exitus rei, ea itaque fibula, in qua fit actionis decli ratio ne ulla peripitia, magnitione. dicitiirsimplex quis uite'peris et lucr agnitio, arabit postea positi bigere aliquis missis uero is, D cs πεπιτειαρ , usia/αγμοσμῆ, fibula dicatur una, quotiensius periperiam agnitionem ueno habea alioqui n5 Gatur una, fuerit mi saperi petis, σagnitio.sed scienda

istae uoluisse significare Aristot nihilo enim minus vita mula dicitur, quae peripetum, cragnitione habet, quam quae no habet .ver quoniam fabula citius Hexitu deducitur, si non interstratur ulla agnitio, aut per etiantiaoj recta colendisad carastronen, pia usi se per Has partes la nuet: ideo di illest uisnam esse, cotinuos abutim, quia miniis multis interrupta est epipod is, nam peripetis, creanaesertim quae per agnitiones episeolrum Uu occupent necesse est,cr quoRepi fodia cum re ipsa coiuina tinctamen quia abulam protrahunt prolixiorei faciunt: obliquiore uia tendere ad existi, cum talia epifodia habuerit, uidetur abuti. Exemplum peti potest ex tragoedia Subota quo Aiax Mezιγος. - is cribituriea enim nes peripetia, nes agnitioneussam babet, ercelerrime deductu fuistia exitu, ni R ingeniose poeta captasset epifodia tum dapersona Tecm4sae trum a colentione Menetice Teucri.NΩ redeo ad quo tuor illos modos declarandos, quoru duo inplices sunt,duo implexi. Prior modus inplex est, qui habet μελεεινον taniam.qualis est in philoctete,m Trachiniis, hi Medea, in Hecuba. Alter modus simplex est, qui habet is ελεἰών, ἡ ζερον, qualis et in Aiace, bomine quilibet comiseratur,er bi timet, ne meo. rum ira liquid mile accidat.Priora te modus,qui implexus est,habet τα ελ νον,1ἡ θαυματόν, qua lis in Iphig in Tauraenam crco eratione digni sunt mactandi Hostius: er agnitio illa fortuita, ae peripitia admirabilis esse uidet uis, qualis in Electra sophoclis: nam tr ipsa lugens comiserationem cieti agnitio illa admiratione habet, quod praeterlpem sitim insperatu africomodum. Alter modus implexus est,qui habet is ελε νον, - φοδερόν, 19 - θαυματω qualis Oesipus Tyrannus, nam stamistratisane dignus est, ira Deoru immissa pestis, oraculo Apodinis, uaticinios Tiresiae Diectum fretus, quod ab impio fuerat patratu reum in cit,ac reli Ione praeterea euentus illi reta, qui e fato pendere uisetur, Ionga quas serie dum ultu afferat admirationi perplexam fabulam describit his uerbis Aristoteles: χρne μετ 'άναγ me σμου, α ιιεταοe t m dest, ex quapostagnitione, uespcri yctio uel utros exitus, rastrophe is se ortinam aliae sunt fabula in quibus itio tantum inis est, qualis est Iphigenia Euripidis in Tauri Asiae in quibus peripetia tot m, qualis Antigone Sophoclis, nam cicon post peremptam Anti gynen, cum speraret te laetum fore, magna caritum molestia, luget Euis dices coniugis interitum,quae impaties dolori qum conceperat ex Haemonis μὴ morte suspendio finierat uitam nam Haemon, qui peribat Anti gynet eius morte audita bimetinone consciuerat. Asiae sunt, in quibus est mul peripeti cx agnitio,qualis Oedipus oramus Sophoclis.

i, νημῖ. συM- ,1 ἰἱ γ εικὸς γιγνεθα φν e. eri or tari Haec uero in ipso rem contextu ita astruenda sunt, ut ex his, quae erius is acta suerint, necessario sequi, aut ccrte uerisimiliter agi uideantur. Multu,, cinna dissert, stant haec per haec,an ex his.

Praeceptum tradit Aristoteles,quod est huiusmodiis fabula,quam diximus implexam iureari tu Aggiltionis, ta peripetias habensa ratio,utinterseaptem reant, Cralterum exaltero consequatur aut acessirio aut siecundi. uerisimile, multum enim distere MuisAristot.o bee per hec fant,aut post haec is

verba sunt uertenda,quae non apte uertit Paccius uerum locus hic, quoniam debue obscurus est, copiosius videtur esse declaranda L. mignam ubiq; ratione esse habendam praecipit Aristot inscribenda tragoedia, ordinisacconiunctionis rerum cum igitur interserendouerit tagnitio, aut peripetia videndum emit noextrinsecus,sed ab ipsa abulae constitutione ducatur, atque ex ipsa prorsus allione enasci uideatur, sicuti consequentia expraecedentibusμlent, testina Huicnopri s. eris causis indoctiq*i pepore deparum periti artificis scribendarum tragoediaru aepe haec extrinsecus rebus longinqui petunt,quod valde est reprehendendum. Fuit ane etiam olim sicuti nune inscribendis comoedi sui demus genus quoddam indoctorum poetarum, qui seriem hanc se connexionem rem non struantes,constitutionem fabulae dictunctam ac distretatam sericiant: atque quando adii nem, Ut rectum H Gre sola, i d minus apte

105쪽

diptes ciebant, iii terrumpentes serum fibula, quo enim Dei at dicam enim qitale tuitium nostratrum

hominum, pii multum ibi placent inscribendis comoediis inama illa amat oram satellitum, seu lictora, qui perstitas in scola in emerem rapit,niagnas ciet tu M qii uero peripetia, aut solui o fabula, notre ipsis rebus ab ingeniost poeta deducim sit, ita ut sit cum tota coistitutione coniuncta. legant uelim hi,poctas Graecos,obstruent ei: quali ratione ab ipsis c peripetinc agnitiones inducatur infabulas, interriseruntur . exempla hoc loco clyrrem,sed quia de agnitione paulo post copiosius agemus, tunc exemplis rem toton declarabimus .c quoniam peripetis ipsemet Ari toteles alteri exempla, in consequenti conte. xtu ibi copiosius allatis exemplis hoc patefaciemus. Nunc declaro uerba illa: τε ἐκ r. γ υ--των συμ πινει F,uocat Aristo τα τειχι Pr ae ea, quae antefactus ructa praecedentia, ex praecedentibus pendent consequentia. consequentia fiunt illa,in quibus est aliquidprius liquid posterius: atque haec me huiusmodisunt ut quod ita interse fiunt collocata, Cr posita: aut quod eiusdem sunt generis, haec similia inter Uo π altera ex altero gignitur ut avus, pater, Ilus, emens tex, λι Elius ylia. illa verbes milia, diu Vorum generum esse posunt, tamen tum ei modis tur ut hoc prius, laud posterius

fit. Sicuti in Panathenaeis pompa,certamen tragicorum,certamen comicoru, astatio chori. Requirit igitur

Aristoteles infabula praecedentia, σ consequentia eius generis: utque peripetiam σagnitionem ait ita debere collocari inter scio coniungi cum caeteris partibus fabulae, ut ex ipsis enasci uideantur. Et quo, ni agnitio, operi petis primu locum non obtinent in fabula sed caetera consequuntur. ideo est ipsas deis duci in i π έν ηαυων, qua innuat Aristoteles has esse posteriores, consecqui priores partes βια scuti dicimus duo consequi unum no autem unu ,duo: nam illud semper consequitur hoc. hoc semper

praecedit laud. talem orsine significauit multo magis Aristot .cum ait, ii e θ qu ruerba fiunt a me alio loco saepe declarata,cum destri cac cocinctione fabula partium, actionum i loquerer ex Aristot praescripto. constequuntur alia uerba in contextu Aristotelis, uae consideranda sunt, σexpliacanda diligetius, διαφερ se πιλυγiri διτάλιζος τάδε, α μετατά. s. Eaque cuturMAEc PER HAEc unt cilina, ne exsuis causis proueniat:ea uero,quae dictitur HAEc POST HAE

sutit res, quae diuer' fiunt tempore, altera po, ineram. Aristot. in lib. V κατηγοροων ait, altem altero dici prius, aut posterius quatuor, qui rur modis. Primus modus cottinet ea, quae distinguuntur tempoore, uerba illius sunt ham. mpaῖν κυρι ατα εἴ is ν ηἱνον, iure δ οπεκυτθον ετ λον παῖ αἱτθον λελ II γδ π ψονον πλέω --παλαότψον, cs πρεσαν pepi Q . cum igitur in libello hoc Poetices ait ταμ μετὰ τα ρε, id est hecpost haec, ea fignificavit quae priora sunt, seu posteriora tempore, er diuersu tamen inter se. Non hoc modo peripetiam, Cr agnitionem consequi caeteras partes, sq: e leposteriores oportet: nam essent disiunctae ab alis, quamuis ordine eo collo caerentur. Baequiritur autem in primis in saluti ut omnia cohaereant atque ita set mul connexa, ut alteruex altero tuodammodo enascatur, ac deducatur. sed huiusmodi non fuerint, sint τά ρε μετὰ τάδε, hoc est ii I AOreg. Secundus modus, qui explicatur ab Arist. se καμγρeoae,et dicitur ὰὐλόρησιμ- nihil constri ad rem nos, in hanc, de qua loquimur, explicandam.nam ea sunt ut inquit Hammonias prior uel posteriora δε φυσει, hoc est impliciora, cuminus composita. Tertius modus continete quaesunt priora κριτα πινατηιν, id est ordine. Ordo autem aliquando semper idem est,ut quae priora lini, semper iit priora, c posteriora semper posteriora, aliquando eiusmodi, ut non semper eadem priora, e posteriora, ut elementa tu dictionibus conficiendis: aliquando enim hoc prius, aliquando idem in alia dictione posterius est. sed omnino elementum semper prius est r Meridiana prior dictionciataque bis ordos per idem est,cπ eadesi per priora cotinet, alia semper posteriora, sicuti etiam inscientys demonstratoriis: nam propositiones duae apta serie intersec ocatae ultera post alteram, pra cedunt conclusionem: atque ipsi conclusio ex illis deducitur, tanquBu Octum a sua causa. Eodem modo, in f bula tragica agnitionem, ac peripetiam ex prioribus deduci vortet, atque c crunt ταμ ηις ταδε, non secus,ac ab igni existit sumus necessirio, tanquam, --δ'ε. Patet igitur per haec verba uois luisse significare Aristotelem: oportere agnitionem, de peripetiam: non tuito inseri in fabula truagica, ut distinctae uideantur, aut alienaea reliquis partibus, temereque interpositae sed connexas esse inmtota actione, ita ut ab ipsa enascuntur. Quid multis segnitionem, ac peripetiam huiusmodi tragicurum fabularum loquor de iis, in quibus insiunt esse partes rationis sic enim omnes loquuntur exprimenates uerbum Aristotelis λογον dicendum est, id est,ex quibus uinatur ipsarum definitio: nam, sicuti brupes, ratione praeditum iptum adridendum, terrestre, Ginis, haec omnia dicimus esse quήIam partes ra tionis, ex quibus scilicet avia ratis,seu definitio hominis constat: dicimus enim hominem die anserat,to Ire, bipes, ratione praeditum, er aptum tutam ad ridendum: sic, alis partes q-t itquc sunt,

106쪽

. Splendide mendax,c in omne Sambilis aeuum.

107쪽

γκJσιν Ηομῆν, Σκιπι γνωρίζειν SP ν λαγοmbo aλλ' m/αμνασκία. Sed si diligenter confideres, quamuis primus hic modus recognoscendi declaratus ab Aristotele,cr Philopono, similis sit huic agnitio, ni quaesita pestis di fine tamen uiscis aliqua ex parte, hinc ab illa: iram haec no tra, de qua loquimur, agnitio poetica, paulatim sit da statim quoniam i latentibus signis deducunt suam agnitionem poetae,quaeno 1latim percipiunturAnsu post longa igitur tempus interiectu tu colloquendo': plane enim poetis tuali fuit opus artificio,ut magis augeretur admiratio, id est Uο θοαγιιαςον, illud, de quo superius locuti fuismus, ad oblectandos animos spectauora. Ruera uero agnitio tum fit interposita mora, ubi primum faciem utiqua aliquis est intuitu Adde quaerat aliquis causam rei huius, quia Poetae nunqui inducunt agnitione influa poemata iis inter eos, qui post multos annos no reuiserunt,nes intersee collocuti fiertit: praetera ea etiam cupidos fui reuisendi, vis nihil aliud quam id ipsium cogitantes, C loquentes, ideos de absentia illorti dolent redit uideri potest in Sophoclis Electra, ct Euripidis Iphigenia in Tauricis. Alter modus reis cognoscend qui apud Aristot.eodem loco declaratura Philopono, no uidetur mihi stectare ad tragoedia. est aut sicum aliquid uniuersale, quod ante percepimus ab aliquo, adaptamus ad singulare, quod tim sese

liquando fortasse hunc agnitionis motarpos induci a poetis, sed id nunqua a ueteribus factum legias usi

quod quidem nunc mihi haec scribenti ueniat in mente. Sca huc posteriore modum immutes aliquantulu, dicas , cum sensu ante aliquid percepimus,mentcq arripuimus, creposivimus cogitatione eius ymam ac imaginem postea incidentes in illud post mulor tempus, illud constrimus cum notione nostrae mentH,collia

simus s ima esse,quod ante perceperamus: Ortas ita es ius,immutulusq; modus hic pertineat ad Poeatas immutatu uoco, quia disertab eo, que exponit Aristot .er Philoponus, quod in eo notione rei uniueras alam percipimus intequam rem instexerimus η hoc nostro rius rem in icimus tostea cogitatione raripimus eius notione, quae uniuersalis dicino potest cuti illa: quia uerlatur circa indauidui unius rei accianiis aliquod unu particulare it patet in exemplo cicatricis philoponus in posteriore illo modo recognoascendi latuit appetati res ευεσάωρ π ύντήσεως, id est inuentioni er inquisitionis, quora tamen uis trans' cut ille aio εκ πινα Q πωγν uiuoes, no enim inueniret aliquid qui iam, no inquireret: neque inquireret, no buberet aliquid ante perceptu generale tantu, quo cum metiens, conferens, rem, qua ignorabat ,recognoscit ipsam est igitur, a liqua agnitione esse is si ἀγνοίας oin memγ- id est. ne ulla inuestigatione crignoratione no praecedente. Ars sia haec agnitio prioris illius mos cum statim occurrente ali ut recognoscimus,nullo interiecto, ti ante diximus, tepore, quam his uerbis declarat Aristot. lib. I. ii φων ωαλ .' γνω, ι τὰ Α πρό α γMori θντας. in hoc agnitionis modo nuta me, vi I αγνοια, cuti puteis; ευρεσις inquit Philoponas me, γηλμυνprimae donoωρ γ irit, id est precedente ignoratione, et adhibita inuestigatione.

Si igitur clostras hunc locu Aristo qui in Poet est que nac declaramus, cu ait: Mu mea σιρ α μεῖαδε οπινοίας cie γνῶπιν, uideas in priore illo exposito in lib. ύτερων ιμαλi'. no conuenire, quia

hic ri Poetica agnitioerequiritur αγνοια, issicito requiritur ἄγνοια imo ' μα me ν ν Pinure ἰο GiM.Ad interlicias mora longλimo longi imu teporis interuata, tu, ut mutata frina, figura, oris noncmplius Ooueniat cu notioe prioris Si mogurael ante arreptae,necesse omnino fuerit etia cosequi αγνοις ἰσὶk, Mui hoc addito, perbeti coaenia prior modus isserecognosces ceto rus lib. ιυτερ. ιμαλῶ

108쪽

ij ij

'O FRAN. ROBORT. EmpLIcAT: hac agnitione tragici Alterureb conuenissati quoniam babet ἄγνοιαν:eo uno excepto, quos Amiu/Mui Ad quoque, si uti ostendimus aliquantulum immutes infice poterit adaptari, tum adagiumn tragis . non Himon assat hoc loco ab Aristot. Rec nos fortassee copiosius, quam oportebat: m necesse omninosiit locum bane diligenter explicare: ne quid nobis uideretur esse praetermissum, in quo iure possemus reprehendi iam uero consequitur nun talia noli illa quaesunt in hoc contexta decurenvis ac prima quidem cur in Agnitionis definitione hac ediderit Arritoteles illa uerba: u Aer. His uerbis significat Aristoteles, qui fuis 'propositus poetis tragicis in in serendauistione. Finis igitur, tanquam causa,sipis est her quidem α. vari,alter Mia οπινας seriis.quod si magis libet ciceronis uti uerbR agnitionis croscium, Conise plicaturi tam oscium agnitionis est deducere, uel ad amicitiam e coniunctionem, uel ad multatem, humicitis Finis uero est,ut hi quid filices, illi uero inlices appareant. Ac sumis ex oscio pendet: ex amicitia igitur, coniunctionesticitas oritur, ex inimiciti s uero, Crodio in licitas. Atque, summotis ut dicam,Crbi quanto apertius. Duplex est agnitionis finis alter quidem,qui ad amicitiam, Crodi m icit, aster uero ad insilicitatenisici filicitatem,posterior expriorependet. Exemplum mi ip , Sophoclis Electra, inqua, agnitio sit Orestis cie. λιουν quidem Electrae, euh- uero Argi uri, cintemnestrae rursus Me tinnia, Orest. Cr Electrae, A/- - Aegi , Cr cinemnest εμι perimuntur ab Oreste. Addidit uero Aristoteles in contextu, quia connet uerba huius ioci debent omnia simul c. Agnitio tendit ad amicitiam,Cr multatem eorum, qui ordinati sunt, ex dist siti adficit rem, uel inmisitatem nam antequam conscribat tragoediam Poeta, ecum ipsierem totum, ataque actionem cori erat,distonit, ac diuidit lis, personis statuolicitatem attribuendam ese, at s instricitatem,non pro arbitratu quidem suo, sed pro personarum dignitate ac moribus: nam probi filices, ima probi uero insilices esui debent neque enim imitationis ratio sibi constaret, si improbi filices, probi is, silices exprimerent inferet hoc dijs,bo novis: repugnantibus.Aliud quope est adnotant ,cum e plexo nis in agnitione itidictum Ahaliquando utrunque poni, ita,ut quatuor irasingulis bina comi neantur ut in Electra, hoc uero ferino posse,ns is disimili bus peribes ut issic patet, Crnossuperius deis curauimus. Aliquando alterum tantum ipsorum poni ut iri Oedipo e Dranno, nam exeaagnitione existit silicitas Thebanoraim a quibo: propulsatur ira Apollinis, er pestis, er lamcitas oritur ipsius Ocili. npodis: tamc: prius cruduix apparet mese, nam filicitas iis api attribues personis, vix corruenit ira male,ri licitas magis, quia luctuosa est Aliquando ex utroque De alterutrum utpoteamicitiam,σβ. , licitatem ut in Iphigenia Euripidis semperloquor de ea, quae inscribitur v/το rapuit nam ex agnitione oritur amicitia interstatum,Crsororem,cruterquesilicuum ascquisis,hic f. s, Cr insania mentis liberatur ri in patriam fostes redit.

,, Pulcherrima autem fit si cum peripetia suerit,ut in Oedipode.

Post finitionem, de explicationem agnitionis aestitam preceptionem dat Aristoteles maxime neces rime iis,quae est butu 35. Madmirabilem Munda, atque artificios magnopere uideri Agniationem, cum fueris annexa peripetis per esse enim hae coniungit Iunt, quod satura ipsarumpepiratim magnum babet rivi,quanto maiorem habebit utraque mutperiptii quoniam iusteratu continet incommodum,admirationem ortier commiserationemreluicquid enimpraeter 'em accidit, cur essit timo, ri prosiis contraria, nos ualde si cruciet necesse est Effectata e impendentia mala, a nobisantenore sminia ludunt.Non expectata s ingruantici maxime nos filius Iuturos putabamus: uehementer animos percellunt, mouent s. Locum uerbsuperita ex Aristotelis libro Rhetoricorumprim,recit u Abipeis ripetias admirationem affiresiast. Agnitio quoquecumseruit asi praeter omnem opinionem, plurima moveat animos oportet. Sed non omniς Agnitio, quod diligenter est con errandum, potest cum omnimoriptita coniungi, quae enim contraris Anti misceri non posuit. Agnitio igitur, quae tendit ad filicitium non potest annecti peripeti quae tenditat in licitate neque e conario, eminerim miles Micyoporte ut apte iunguntur.Agnitio in Iphigenia tenditassilicitat .Peripetiae igiturquoque Ii iungitur. Agnitio in Electra tum adflicitatem,tum ad investatem diuosarum quippe personarum, quae vel hinc, vel illam Ibriiuntur, peripetia etiam eius generisi Agnitio is Oedipode tendit ad hasticitamn,itidem Crperi petis ciendum uero Agnitionem nunquamprilemni, quis consequaturperipetis, ut probatum

est antea posit igitur mirari aliquiscur Aristoteles ait hoc loco Agniti E illi pulcherrimum esse, γα

109쪽

nam intellexit peripetiani iis commutationem habet infestucitatis in infelicitatem emptos probaui sumpto ex Oedipode Sophoclis , cuti iam salsi patet s Ninus igitur laudanda Agnitio, quae uerit coniuncta cum peripetia, quae commutationem cottineat infelicitatis in filicitatem: quai est iu lphigeniae verum debacrepostea fortasse copiosius, nam alibi Aristo. optimum tragoedi specimen ostendere uo P .lphigeniam praefert Oedipodi oc qualesit, postea suo loco commodius considerabimus.

rum cunque,ut accidit, fiunt si quando ut dictum est euenit, ut si quid pa ..trarit quis, uel non patrarit, agnoscamus, illa tamcn, qua potissiimum a te fabula,quaeue ab actione pendet, est,quam diximus, Etenim huiusmodi . . agnitio, at I peripetia, uel misericordiam, uel metum parabiti receptum . .

autem est actionu imitationem esse Tragoediam: sortunatum 4 insuper . . seu miserum fieri ex his contigerit.

In hoc contextu im ci ποῦοταγέ mr uerba baec distingui debenta prioribus cisis utrumaliquis uiameris suillauerba Olio προθεωνα se παγωδ iαιώμησι -όκει L. cvertenda. Qualium actionum imitatione habet mi propositam tragoedia. Haec quis conferre cum Pu uersen

B facticipe pisset, quid minus rect ipsie uerterit, etiam me tacente. Verum his relictis, iam declaro Aristot . e textum. polluit Aristotelis, qualis sit agnitio tragica, qua uti debent poetae. Quoniam uero alia multu genera agnitionum sunt,ne quis crederet Aristocper imprudentiam ea praetermisis, huius rei rationea eri, expilicuis, tarpraetermiserit. Deindebat quam exposivit, extola comprobatq; duabus rationiabus, quassingillatim postea deat rubimus. Ses primum illudexplicandum cst, curalia agnitionum genera praetermiserit.Sunt nonnullae agnitiones, quae partim ad poeti ii non ectant, partim uero, etiam siste cto non possint connecti cum Fabula, sex ijs existit uriperi petis ictiti requirimus in primis. Artifcios quid , π lapis excogitantur ira etiam, sed quia particulam potius Fabula exornant unum,neque partes dici possunt, cuiusnodi superius exposimus nil prorsus cpararae ab euentu, C peripetis, ideo non spectantus tragoediam. Exempla duo oret Aristot.barum agnitiomari,quae alienae sunt a Fabuti, Privi exemplum est it avitiosa ergares inanimatus incluti aedes, urbem. se nonile, en sim agnosius. alias huius generis, quaesint inanimata, quid uero uoluptati ex huiusnodi agnitionibus capi potest sane quae hinc per imita σψEt num prorsus. Quod si quis dicat, secus reii cse habere, nam ex inanimatis re bus,quales supra commemoraui omnes fere tum in tragaesi s um in comoediis etiam existunt agnitiones,

Ri pondeo,uerum quidem id esse se non per se tunc existere talis agnition capropter liud, per ρ diis

, cum agnitio,percepta re illa inanimata, non ulterius progreditur. Propire iuricum ust iusprotenis

ditur agniti et resticiis es nam aliquam. In illo modo priore agnitionis, res inanimataesunt tanquam inis, quo tedit agnitio nihil enim praeteridas ibi habet amplius propositum. In altero moso agnitionis res inanimatae fimuntur tanquam signa, ex quibus lucitur agnitio ad poesionam aliquam. Omnis enim agi liis necesserio e signis pro cisiituri ut postea docebit Aristo. suo loco copiost. Haec um casside, prude insignificantur iri trisuerbis, tates tae. Is enim mos s loquendi terminum agnitionis statuit in re inanimata: tanqua in proposito ultimo me aliquo. Quod i uoluisset aliud agnitionis genus significare, dixisset Aristoteles εκ ρς α χων - ρLναρὰ 'πουρ. Excpla igituravitionis illius,quot περ me Equae non est, quod ullas i me requirati non enim reperiri possint uiueterrimetas, cum ea usi non ii quia minus ste Ialat ad artificium tragoedie. Ligere quidem est apud Sophoclem in Oedipode iam κολον Uiuionem quanda loci, quasi edi. ἄψ i Φ. ut ait ciso Aristot. ci magno tonisducit Oedipodem cum dum in Attica rePone, quos eruenerat ea filiae, cum cac sesti ob

110쪽

Habetum Agnitio haec artificios peripetiam ubsiquentem Debocvnerelatur unitionum, quamuis exinanimatis fant, non est lactat tu hoc loco Aristotelis: nam baeplurimum pertinent ad Tragiacos poetas.llam satis, opino declaratum est, quomodo be agnitiones set distinguende ab hac, de palm uimur osus inutili, er minime apta ad tragoediam. Nam tae ut rursussu Mociligamuι sunt V εκ n. ιδυλων haec fit περ τὰ α υχα. Alia est etiam agnitio, quae parum uidetur ad tragoediam per V tinere, quam explicat Aristoteles,bis uer κηρα G2em πριον οῦ μαστίττιον, ni νς αγναρι- μ. id est UIGisian nonficit .mcpotius ad Oratores agnitio tela qui coniecturis quaerat, in aliq*ia

merit,