Francisci Robortelli Vtinensis, In librum Aristotelis de arte poëtica, explicationes. Qui ab eodem ex manuscriptis libris, multis in locis emendatus fuit, ... Cum indice rerum & uerborum locupletissimo

발행: 1555년

분량: 377페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

71쪽

tucritas i non ulterius pretingat, iamia, utpraedicatum iuberere ipsi subiecto, uere aliquo moso sine repraebensioneum dicereposita M.Acptimus ut locum More explicemus per uerba illa τὰ φοντα, expressit Aribtotelis tres illos modos τε - mul omnes una generali uoce complexus, de quibus loquitur libro primo αδετέρων αναλ κύν,bis uerbis: πω δε παῖ πότασιρὸ γινα πόα πάρ

nia uera limul dicuntur boc loco ab Ariistotcle uno nomine φόντα. necesse est enim, ut omnis no ba oraαtio aliquid horum explicet, prostrat, rideo eleganter, ut lue ingeniost ait hoc loco Miltot. ι ιανοιαν ecplicare ταμντα.Quodsi quisquaeratqueialint illa Mormone primi modi,rethontio meprorsus assentiri in hac resententie REMIGII Meliorati Philosophi doctissimiliaris mei, qui unus huc nostra aetate dialecticen,quam superiorum hominum barbaries 'sarat expoliuit,enodauit, ac inlisurustiticuti omnes sciunt qui illum Pataui , postea Pisis multos annos praeclaram eam facultatem interpretantem audierunt. is igitur elegantisim reiectis aliorum sententi js,ostendit in ea dili utation quam edidit propositionem inhaerentem roc est ncti etsi μάρχων eam esse qua ut litur dialecticLTertiam uero issam,quae dicitur: Σιν ρεχιαωρ λεαε ii, oratoriae essedicultatisproprium,nim desecunda nemo ambigeo repotest. Haec ille uere,crdoctescuti caetera omnia explicasymihi uidetur. Aristoteles quoque libro primo Top. ubi loquitur συμ2 κμγ ox declaraturus, quae, qualia i ex eo ex ant problam tu, in. συμ cui se αἰχμοῦ μνδυ An τουτων δB-ἔρρο, ιικτα ἰδιορ, ιυ,- γ. παρχωδ Metina sum, κο oris .aενοα -άρχων ωῆν ενι ημι 'ιωπῶ, μή -άῖχειν, ζιον

ncs,c eam, quα dicitur is ατάοειν,π eum, que dicitur ris P δεχ υἰ- άρχειν ex accidentibus deduci: sed priorem effirmiorem dieram uero imbecillioremutpote quae ducitur ex accidentibus, q- facile eradesseta . oesypossunt: uel quae modo ad uti modo absunt.qualiasiunt, iacere, stare, febre, tarmire, quae bis fiunt similia quod ali suis dicat poetam,cum fabulosa sectetur, exprimere quam ταντα se ρεχομυωesta non τα - άρχον simpliciter, neq; τα-ὐαγκης, respondeos hoc uerum esset,poetam loqui tantu fabulosa,ne illa quidem quae dicuntur seri omUωρ υ--ἡρνοντο prolatu fuisse.Sedprosus poeta res exponit accomodatea persu sonem homin σφdem,neque falsa unquam prostri, nisi eo, quo postra declarabimus modo. patet igitur vere esse dictu ab rist. Πιαορι, in poetica facultate esse eam,qua pro erimus τα φόντα omnia,que triplici insium modo, ut declaratum Νit.Aschines in orat. πόδα - απρεσζὶσωρ γδ ων F φόντων ειπῶν ἄργ . Oh tra ρελιττrp.quo loco μντα aituerit ut significans se dixisse. rquoniam alia uisiunt rebus, alia insium personis ait potia, Socrati,Platoni,Akιbius. Dialecticus quidem ea tantu,quae priore loco dictasiint consederat .Pocta verosicuti etiam orato er quae rebus insiunt, π quae personis explicat, ideo addidit Aristoti σου τα αρμύοντα. Idem Aristo quale hoc texplicauit lib.Rhet.tertio, his uerbae o Aia δε ο νά

tione eam morata faciat, σερι fir Orotiosed oratio exprimiturhaec morata per ipsam διο ου6Critipate quatenus morata oratio prostri διαωοι loquii ametia τααρμοζοντα. colli vigitur,lιά- ινοια dupli iacoficit fer non alis, uiuerus est de necessarius adiu qui uerisimilis prob isti Gracu exprimaturprioiam ciui Jα ἁρμοζον aedite .Et quonia magna habet Uinitalia intersieduae Faefacultates rhetorice,Crpocilacerutras διιωοιαν habet exprimentῆτα νοῆὶ is τα ἁρμό/οντα Ariami loqvA παδιοωρίας , quae in poctica est facultate, eam declarauisper δε-οιαν, quae estinctet rica, conueniunt is firme in omnibus rebus: hoc uno dicterunt, quia haec utitur metris, iri soluta ora-

72쪽

Mnta,quod etiam Arillitis Rhetor apertiusfacinii talem ipsius tibernaesestri inscriptionem laua

D ti omnes sciunt. Alierum est missis uerbis: Oi Uaῶοι ταλι πικde επιιο- λέγονταe, ei A In reci . Postice loqui, es accommodate ad uerum, Crud id quod utile est, aequum, Crhoneas in,ex legibus dicere. etorice loqui estprobabiliastatari saepe obscurando ea sitie uerus L erh in sta quasi in athoe loco Aristotelescorruptosfuisse mores antiquorum, optimosfua aetate: issili sitia gula ita moderabantur,ut uellent inprimis rationem taberi aequitatis, cxhonestatae Grum igitur auriabus inseruientes poetaepoliticepersonas aciebant sequentes, hoc estinauiter,culle, uerecunde. mposta Rhetorice niagis loqui coeperunt,ridicula, Cr parum uera prostrentes: hinc uerbfacitam, ut tam malem. stes audierint oratores quod aperte demor at Aristophanes in Plato,cim ait se rimm ι--,

quasi eodem ordine nicensiendi. Id quoque in Nebulis . bi παδυοιν λογοιν loquitur, alterum ea nim appellat μηδεμ α Aaνme. Demosthenes etiam ipse morationem Nidium. siluit crimen. oblatu a Midia, quθdesset orato bis uerbis: Qui m ρδEνλγισιους με γησσι λάγων, εγωδ ει μῖν

υ δεχμα γ, ονομα,ει δε ε φον λεγει πιν περ λέον δνιυνγορο- τα, -- ειηεκεινγ iu-τ Sed redeo ad poetas. is si quoque parti inpolitice partim rhetoricefaciunt loquentesperstitas, a tonis lacia est adnotandus libro tertio de p.ubiast, poetas eos esse reiiciendos, qui quidpiam loquunto contra leges publicas Illud Platonis dictum ego ita puto accipiendum. ctam in legibus habeatur ratio uiris tutum on: munt,religionis quitatis talis ortitudinistietatis r bonestatis, eapoeniati no elle acriapienda, aut probanda,quc quidpiam refrant i imitentur, quod sit abessis legibus.

in quo fit ut sermones interdum moribus carcant.

Sunt aut e mores inquit Aristoti qui gnificat,qualissit Uinαίρεσιhides electio.coniungatur bocum siperioribus φ.Intertragoedia es prima locum obtinethbala secundum mores: Tertiosinter σ

73쪽

conficiaturali manu Crnegans ex moribus aut strino iat moratus, qui disimilis priori uideturle. In a limis homilium c ut declarat Artitoteles libro sexto Ethicorum sub initium Iria insunt appetitus, Crelictio illam hanc τα, αρεσui uocati appetitus quidem electionis ipsius principia est. elemo duotm estprincipium actionis, iam nihil aliud est elactis,quia ut idem ait eoim loco, pύις βουλGῖκα, unde omnis actio emanat.1 c Cicero libro primo Oscuit: Animorum duplices sunt motus, alteri cogitationis,alteri appetit Maeogitatio ri uero exquirendo maxime uersatur, petitus impellit ad agendum edriaco ad rem.uirtus ut uitium nAuli est in elictionepositum,num unt Uae πρυανῖκ .haec sturea cistri etiam cicero libro primo CD. Duplex est uis animorum, cr naturae, una pars in appetitu posita est, quae quae hominem bucer illuc rapit .altera in ratione,quae doce crexplanat, quid facim dum Hiendum. Si igitar Mores,aut exuirtute boni,aut ex uitio mali proficistuntur,m uιrtus,ac uiritiumsiunt babitus' ne αρεσεως, id est electionis praeclare est hoc loco,eruerisime ab Aristot. dictu.

Mores eos esse, in quibus miscatur qualis sit electio. consequuntur illa uerba, σι ρὐκ sp, amana cima, n*4υγει ὀ λεγων. Duo in his uerbissunt consideranda. priirium, cum ait sectetur ne alia

qui Laniugiat. in πτει αρεσις, cumsit cui libro exto ait Ethici Aristot. opst βουλιlet , appetit, dcc iis ea, quae expetit appetitus ipsie,deliberat autem, an sequi agere ue debeat, in appetitu enim duo

insiunt baec. Ideo Aristoteles libro sexto tibi Lait: ni a se Iti φυγή. Idem quoque libro

primo Topic. ait, loquens de problemate dialectico: πό ληι uer α λαmnace πι σωστειν Fune e cur σι , παφυγl , α περαλί&γαν, Π γνῶσις. Dion stus Halicarim fuls puret. Et oportere in oratione extare,praeter caeteros, unum aliquod morum gerius, i reliqui subsemiant, ut Oa mnes cognoscunt qualis sit qui loquitur, quid probet,qiii ave non probetnexempli causa. 'graue, ac si earum dicendi genus quod in primis extet urbanitatem, iracundiam, inuidentium, sentitudinem, Cr caeteros mores ita primario idi genera commisceri oportet, ut apte inde omnes dependere uideantur. Id uero feria

ναλων ταὶ nyὶ μιμησώρ qm πλάμων . Ide Dion stus Italicarim disputatione et S. λόγων quis - ως. requirit ut in morata oratione extent uestigia' o Hσεως huius equa hoc loco loquitur . . Aristotelas ut enim: αλὰλi αιτα μ' sep πρεσ&- ωρὴ μαλακάτθα, τα δε A: νεωμ ιεροων ακμMais α.ωσαυτως κρα&αδελφὰμ λέγοις, incti vi tum 2 γοις, - ἀμάλα, a taει κον sopω, γ ci Og mm- ἐ' -πωυ, ωρ ηὐγάθ--.. ρλ. ογ,d κληροhei e si ρο - μῖνγ,ή meiαρεσις γορ σωλτρ mare is neci. Alterum, quod considerandum uia cadetur,est in illis uerbispositum, μοιρ ουκ α δῶλίν. nam inter homiηum actiones aliae ita bonestae, tu pes uesiunt, utiles, inutilis de se ambigere nullus po t.utpotu fidicis. Patrem alere, patrem perim re, propagare fines imperit, amicos babere, ex quae bis contraria sunt. Ni unt elasimodae, ut uel ratione μοι et ratione alterius ambiguitatem elisant ollit eligendae, velfugiendae: be magis,qum ita eligendae aut fugisndae:ut,oppetere mortem pro patri diuitem essest iussit,an doctum. Hinc apud Aristotclem libro primo Rhetori danturpraeceptiones hi ια' Πων. Hac igiturusticiens Ariapot .vit hoc in loco.bi quibus non satis liquet an quil iam aliquid jugiat, aut sequatur. Verum, ut propius iam accedamus ad rem, breuiter colligo Aristot ententia. Facultas poetica, quatenus uersatur in tragoedia num de ea is praesentia loquimur arripit mores, crescit orationem moratam, attributis diuersispersonisquae dum illam proferunt, csignificantse aes aliquid sequi uel aliquid fugere: sicuti paterepotest per

exempla ex tragicis poetis,quae ego,quoniam in promptu om ibus essepossunt, ne longior sim, praetemum, ALI VI ENIM SERMONES morat inonfunt: boequalesli, quomodos Meat micilio, tam ex illat. lib.IILRhet. tum ex Dion .mlicaricopio superius declaratum Q.

74쪽

Sententia in his uersatur, quae quomodo aliquid est, uel non est,osten

dunt, uel uniuerse enunciant.

nec ita uertit Paccius sed omnino ita desebant iurii.sentesitia est in iis in quibus bomines demon blaaliquis esse ut non es' Mi generaliter aliquid ὀ rant, ut docet Aristot. Multum dictisret λmoribus, has attulit explicationes amborum, ne qua friasseputaret eandem esse διάνοια/ cum moriabus.Verbum illud α δεικνυ non temere pro returus Arillat ele, nam is it sermonem ab ipse a cata quo utatur Demonstratores, eum ex veris cr necessariis conficientes, lauti ipsic docet in libris ora/αλυῖα ει υτερον. Sciendum ueri omnem sermon quo homines utuntur,uel nec Pius sit,

uel probabilis,oriri taηδιαωοίας, quatenus animae uis est quaedam, eridia ita orditur librum sicli myri lat. πελ διδιτ seMae, vi αEP μα dierit διανο κέ. cum Mia dixit in contextu Aristot οῦ, αἴόλου Ξειε νον roa,significauit aliud quodaRgenus emoni quasses probabilis, quo utuntur dialectis cir Rhetores qui cum sit falbus,tamen uidetur esse uerus Cr qui fabulosus est,quo utuntur sophistae, expoetae.bi enim omnes non a j εικνυουσι quidem,scdprostrant sermonem Ne ανοι λύο Φ, sicuti alibi copiost declarat illo Verum de hac restis etiam superius dicti7fuit.Nune readeo ad explicationem nota οἰαρ, quam hoc loco prostri Aristot ciendum non di simili uoque ratione eandem proferri ab eo libro sexto Et bicorum,his uerbis: ἡ Β δ'ο τόν se clim/οία-α-Pauti post: -τνιύ ο ίδι-οια, - άαλλο πρακὼκή, εὶ δε λωρακαρ δια/οiore, κί - πι- κῶρ, ιι δε -δώς - ευ, rixa -κύς, τ' ἀλκ erii, - Ω γ, Q γάρ ἡ Λ παμ-ρ ωοηζῶ6 γον,το δε πρανδο, s Prae νουκῖκου - ἀλήθεια ομολόγωevi ου hψει τοῦ o Q. Necuero me latet guωοια duo significare, t m uim illam de facultatem animorum nostrorum, per quam ratiocinamur, ac colligimus uerum, aut fatifum tum ipsumsiensium, assententiam, quamprobisimus in oratione. Sed haec significatio ab illa ducitur. itaque Rhetores π poeta usurparunt.Sciendum uerb Aristotelem bocisco δια/αιαν ita definiis,nuba plex lautum ipsius officium demonstrarit, quodestallimare uel negaere liquid esse ion quidem, q*odor mnatior non sit, etiam apud poetas, sed ut ea ratione dili ingueret amoribus,2 raparte tragoediae. Ioetoα res Mia non simplici ub bae tantum forma proserunt μόνοιο sed cui is uocano hineapud illos circunstrantur ναματα διανοιας, non enim subsest in Betorica facultate docere, quomodo aliquid uel negamus ut a firmamus,sed alia multa quos qua ratione ornatius prostrai possint, tra di necesse est brie AI xader Metor Graecus in lib. πα υμάτων ait nidi Isiadeste χαμα noti uiuenquam με πλασι F διαoe μα- ἐκ- πω νηλεέουσα ταρ - πατιμώ- ον mira ἀναγκαχανδι-οι oti . Appellat necesseriam δι-οια, Rhetor bicdocti ima, quae tantum sensi aniami egeri sine ullo ornatu quaeque tantum allimat,aut negat, quo prorsus modo hoc loco distripta suis ab Aristot. Hincgruust extitit olan inter Rhetores quaestio.artificio ne iis in continerentur τὰ se eis διανοidet, an potius ab ipsa natura proficisceret uinomnis sermo ἰχηιιιδο ρύων, quaestionem haut tam apte, eusterii soluit idem Alexando Rhetor, b,sue M. ει μαιυδια ἔνιιιτ, re in , σφίσιν

alteram intue R ipsius utar lim σιν, Pam paulo ante uocarat M/υκrumst, alteram εχ μαζ Multi . Aristoteles igitur hoc loco de priore locutus est, non quidem quod non maxime egeat altera etiam

poetica ipsa facultas, ut posteasuo loco commodius dicemus: Ad quia aptius ea ratione uisus est bitas: ostendere,quantum inter mores,tπ δι ωοιαμ esset discrepantiae: Id nitionem ab ipsius primaris, naturali uecto deduxisset.

Quarto sermonum dictio appello autem quemadmodum diximus principio

75쪽

principio, Dietionem, per uerba sensus explicationem, id quod in metris

aeque ac in soluta oratione eandem uim habet.

Hrcita uertit Paccius.sed commodius crapertius ita uerti postant, nam nonsitis reprefit in uerba, , μονομα naee. Quartum,quod attribuitur sismon dictio appello aut dictionem, explicatioαnem, seu interpretationem eam, quot per prolationem nominisalicuius seu appellationem rei pernome. coniungunturhaec cum Aperioribus si Postquam Aristot.tres explicauit partes tragoedi seu totius poetis ex quibus ipsa uum opus conficit. FABULAM, MORES, SENTENTIAM: quarto loco enumerat dictionem, explicuis qualis', quale sit ipsius officium. Sic. Dictio est quarto loco statu da, quoniam per eam explicantur priores tres partes, definitur autem hoc loco ab Aristotcle dictio pulcherrimeac docti iniceum ait esse ἐριιtu Goω δ α δ ονομασixe. Haec quae uocatur ἡρμΓυεια duplex est aut enim 'persimplicia ac fiuncta uerba in quibus neque album neque uerum in Aut per coniuncta, in quibus est illa,quam uocat Aristotelis in libro Lesalu Maeciae re*-σui,id est Enunciationem, ficu pronunciatum,Crproloquium,in quo mestaut ueram,aut album.Neque alia ratione librumsuum instria Ut-έρμιυ Core. Idcia uero dixit in contextu ὀνομαm mst, quia dictio estore quam statuitur appellatio uniuscuiusque rei propriae, hinc libro tertio Rhet .ait: Patri ' ονοματων, Gra rvmeτων Orcpῆ ιλ

θώα ς κῶ ,sb αγῶν , usu ποκειρῆ μ. His ατ γαm Pp o εωρ u --s misi eviri. Reliquarum uero quinque partium sic Melodia suauissima est, ut spe istaculum gratissimum. quod tamen nec artificiosum est, ncc ipsius Poe/ticae proprium, si quidem Tragoediae uirtus extra quoque scenam ac sine histrionibus consistit. Ad haec ars strvcndorum apparatuu propria ma/gis chorago, quam poetis est.

Reliquae duae partes tragoediae sunt bae, MELODIA, APPARATUS: quamuis paccius hoc Ioaeo,nescio qua adductus ratione διιν vertat,SP EcTAc VLVN. sed aptius est,uti etiam superius simper, apparatum uocare. cum igitur de his duabus nune sequatur partibus Arii teles, Discuti mihi uiis Otur,quutuoer conclusa seu decreta. Primum est, quod με 'dexsit μεγ-ον τ αδυσιώπων. Vertit Paccius, quod melodia suauij H.Sed notandum est,Aristotelem hic pro rere ιι υτπιι mr,non μελ , exit enim cui opinor ad ipsim urtem nam μευ τmiae est, quae conjicit μελ γ, seu μελορροω. Ea igitur est maxima ψς ρυσματων,id est tera omnia oblectamenta poetica superat: respicit uero di id, quo superius in definitione tragoedia dictum est,λογον αδ υσμIsον. Plato lib. II Lder .ait: - μέλω - τειῶν ni συ κει in νον λογου o, G ἁρμονitae, ψ ἐυθμῆ. Critim eodem libro rursus: με

76쪽

ca facultate apparatus minime eget artificio tu in Rhetorica pronunclarioGrectio, quae a nat aprofaciscitur,nec tradi urnpraeceptionissim potest. Non disimili ratione Arit telis libro primo fetoricota Argumenta quaesam, quibus utitur orato uocat αννα,atque e explicata' να ἐκ λέγω, ὁλμα li ἀμῶν et mei u,ἀλλα τῖι πηον,οι - ι eir, θάσαι ρι, συγ=ῖα γα. Ρι iis a ficis N lia, quae ipse uocat seria equalisset, declarat bisuMR in δε ολυ μίνMατα- αχύ αδαγαπμ,ῶτε δει τόπων κα227,τα AM/ρών. bas explicationes si quis restrat ad partes tragoetiae artificiales: π ad apparatum, qui est hiartificialis, perbere cum ijs uidebit conuenire.Tertium conclusium est positum in ratione,Cr confirmationesuperior R, insit hoc. Quos tragoediae iist tota pes icitur, etiamsi tollatur certamen poetarum, Cr recitatio histrionum, quaest inscen Verba Grecasunt αν Δαγίνω, ἁ πικροψ .quo locostendum ueteres poetas in Theotroglorie causa inter, certa re coquese recitatio poematum. de hac re loquitur Aristophanis intera pres in prooemio,bA MUR: ά in . R H-ας κωμωδεας πτιντα - -βεσε - αλκῆς, αλλα απιδειας ι ηοασἀλσγνόμυοι chra za cn αγίναροῦ die in .Aristoteles quoque distis.

ter se certa se de laudes ribendi poematis. mox tibi bitos qui bistriones recitarent, quimulti sua peritu

si non recitetur infro, ex quo pactunificiales non esse κhetorices partes, memoriam, π pronunciati n .m artum conclusium χ.Qsed apparatus omnispot spectat ad artem σκ οπτιου dest euis, qui apparatum scenicum eo cit it pote es sula collumos,Cr reliqua elusino LPaccius non ut turm apte uertissessium dictionem σκόl οπιιός, mait choragum, nam choragus, id est ηρυορ απctitabatura Graecis viqui sumptum faciebat in ludos. Demosthenes is oratione in Nidiam: εα tis. N

HA declarat Ain hunc modum, hoc loco libet mihi apponere quandam explicationem excerptam excoriam turio G paraphrasi errovi quae spectatas superiorem locum, quem exposuimus, ubi Aristotelas Nores. π sententia in definiebat,ac declarabit . post enim iniqcere crapulam ali i Aristoteles, quodHs explica

77쪽

A explicet Mo REA SENTENTIAM. restrum autem ipsius errastverba qualiscios uti ut missicius, hoc estminus biarbare, qvim leg tur inparaphrasi,qum babonus, in Latinam linguam con Mersim. Postea eliciasiensium. PARS tertia tragoediae est dianaea, rhaec estpoteritia reprae toti sc esse, uvit non cesse oc uero est senseri, quod conatur eiserare Rhetorice perfremon se orium, mi idem stii det efiine poetice per sermonem repraesent suci crimitantem. Et Nec repraesentatio reperitur etiam in sermonibus politicis: nam ueteres contenti fuerunt ad simiandassiuas rationes, erinducenisu in animos auditorumsermonibus policitis,quousque posteriores coeperant inuenire uias metoricus. Aedis strentia intre fermonem poeticum incitantem ad credendum et sermonem poeticum incitantem ad mores, ς idcit: moratum,haec est,nam ille qui moratus est,incitatia agendum aliquis,aut ad uitandum,aut ad fugien dam. Sermo ino qui incitat ad fidem, σpersuasionem, incitat tantummodo ad credendum,aliquid esse, Inoncsse: non autem adsequendam ipsum, aut fugiendum Cr respuendum. Haec ille totidemstreuerbi . videtur autem posteriorum uerborum,nam prior ad ea, quae supreius dicta sunt,si relint, si sus hic esse: tantundemini Psitrere τοῦ αἴ π διάνοια/, ut ex AIORIBUS Misermo moratus nquo expria initur aliquis uel Aquenques fugiens aliquid ex dianora autem fiat sermo, uel affirmas, vel negans aliquid,

quem nos audientes uel credimus, uel rei cimus.

Vel sic, frtasseaptius, mapertius.His declaratis, dicamus, qualem oportet esse constitutionem roram,id est abulam. idem enim est dicere μῆθον,σσυατσιν πραγμάτων : namj uti dictum estante, μυίω est συατσιρρ πραγμάτM ,σpponit hoc loco Aristoteles ipsam definitionem,pro ςς eo, quod.definituricam bactenus dictum luerit ab Aristotele,quid ι tragoedia, erquot sint ipsius partes, ex quibus conficituri. π quae ita sint,cr quo ordine eo candae, ins declaratum, primo loco debere col, locari fabulam, ab ea primum exorisitur,tanquam a primaria Cr maxima parte. Has partes omnes ait Aanoroes appellari principia cular enim ipsius uerbo existendi, quod uidelicet ex s tanquam principi sexistant tragoedis,libuit apponere uerbum hoc, quia frequens est apud recentiores nostros pbilosophos, qui barbare, em Iecut aut eius interpretes potius, loquuntur.

Propositum si, semel nobis, Tragoediam imitatione esse actionis pcr/ Oseetae, totius ., magnitudinem quidem aliquam habentis,siquidem de to istum datur magnitudine carens,totum uero est, quod principium, mediu, reaim finem habet. Principium illud esse dicimus,quod no neccssario post e aliud est: contra posterius aliquod esse, uel fieri natum est, Finem, huic . econtrarium, illud ipsum, quod post aliud natum est esse necessarib,uel pic cirun*, Medium, quod aliquo posterius, aliquo prius est. cc

D putatum Aristotelis de constitutione rerum,H AEdefabula repetit quaesum ante declaratu in derifritione ipsius tragoedi quibus innititur, tanquam fundamentis. Sunt autem haec: primum quiti tragoe .diam actioinesse imitationem. Alterum ues: Actionem illum, quam imitatur tragoedia, debere esse mi x m Crabsolutam. Notandum hoc Ioco apponi dictionem hane ολνcique in superiore desinitione non sinatupposita nam ibi tantummodo Gut dicta τελωα ὶd hic imponitur, tum ut e quα prior est,

78쪽

m uagoedia debet habere mug italinem. Nam, cuti declarat in cimtextu Aristoteles, totor quos est, quod magnitudinem non habet . Ac la inmanu hoc qualesuscuti pulex, fmies, Creui modi Our diserar ab illo,additur rursus hoc loco. MAGNITUDINEM Habe M. clara tota hunc se cum apte, Virigeriis erim ita paraph.Verba illius, qualia restri interpres raeclisme*nt.Oportetiit, , tragoedia in imitatione Cr repraesentatione pertingat ad 'm, ad quo potest pertingere , fecundum, , si iam naturam, er hoc erit per aliqua,quorum utrum erat fit ei, quod habeat magnituditum quandam de

M terminatam,perquam' totum, completum totum autem,er completum est id, quod habet principis. D medium,atque ultimum. Hccisse. Definit uero in contextu,quidsit principium, sic: ανο αὐ--,-ἀγωμα μετ ααο ita, με - .Haec ita uertit Paccius. Principiuillus ese licinius,quod non necessirio post aliud est, contra posterim aliquod esse, uel feri ratum est. Ses,, aptius sim apertius uerti potu stent. Principium est,q od ipsum n ecessario non est post aliud post id id ,, autem alius est, contingiae erroes haec ita retulit in D paraphra L Principium est, quod ante rem est, i, nec oportet ut sit cum ijs,quibus est p rincipium. Vltimum est cum G, quibus est ultimum, neque est ante ,, Medium autem est ante ea, π cum illis.Ipsum ergo medium inest utrique extremo, cum t medium in loco. ,, qui est inter id, quod est ante, Cr id quod est post omnia haec Averrou uerba uolui a cribere, tum quia ingenisse uidenturprolata, Crualde exprimΞt Aristotelis sententiam, tum quia mibipropositum est uelle omnia,quae in mutit ac deprauata conuersione ei impar brasis intelligipossunt, colligere itque huic nostrae interpretationi instrere,ut uiscunt homines cui usui Crasumento instruire illa sint, meprosciis rei clant.Verba Aristot per quae desinit.VLTIMUM Le FINEM tb .Hλs 3 HAM non νγ eruiuo ιι 'EMο πεφυκῖνα, αἰθιωρ κηρ,n ἄρ zoἶπιλυ. haec ita uertit Paccius. FINEM huic D contraria illud ipsum,quodpost aliud iratu est esse,uci necesserio uel ut plurimzNolaniti illa uerba ἡ χριν ιμαγκεν taάeta ὀφλυ. Duplo enim si sinis, aut inre,aut in Nieta cogitatione nostra in reburit imper necessario ultinuus in cogitatione nostra,antequi aliquis agamus, no ultimus quidem est, fles primus, qui appellatur niae sevina, id est cuiusgratia,Crquoniam pluressi tres naturales, in quibus fani, ultimum locum obtinet, uim e in quibus ponitur primo Ioco,in cogitationesti licet agentium homi intim, ideo dictu est ab Aristotele ubiἶ - .Verba Aristoteli per quae explicat M E DIVII, ant haec: ' Hi τιμετ cev ο,υμετ ἐκώνοοῦ ον quc ita uertit Paccius, NIedium est, quos aliquo

posterius, aliquo prius est Possent etiam sic apte uerti: Media est,quoi est post aliud, Tm stipsum aliud.

V Aristot .lib.LPriorum αλυῖκῶν,non disimili ratione dixit:μείμμῖν ἡ Βν,ἄκί αὐγ-υυ γαο ν τουτω ί - θά rvi πρότ0ονγiri . I. mmcdiu est inter duo extrema, Cripsa utrinq; melit, alterum hine ultera illinc 'artem filii uendicant. His ita expositi duo traditpraecepta Ari tot quois rum alterum ad ordinem alterum ad magnitudinem Fabulastectat. Vt enim optima sit rerum constitutio

in Tragoedi duo bo requiruntur,primum ut ordinate omnia collocentur. Deinde t magnitudinem bobeant decentem. rarum praeceptum inest in ut dictionA issimo λειας οληρ positum scuti patet: alis rerum tu ais dictionibus, ιυς - ἐλουσκρ. Aristot .lib. a.I I Iinbi loquitur deperiodo in oratione,habet quiddam,quod millimum est his uerbis,quibus utitur nunc in declarando,quis sit ait enim: λε γ' γωδεπς ιο ονλον ἐχουσα ρύω, s 'λsbaa αυτιυκ ναυτιυ,ν me σαυσυ αφν. De principio autem loquitur Aristotelis, quod magnitudinisprincipium uocatur, de quo libro si cundo de corio.nam disimile estprincipio, quod appellatur temporis. Praeter principiaboe,quod quaearimus in fabula est, quod οργ ab eo alibi uocatur: nam omne principium est terminus, quamuis non ornanis terminus sit principium,haec cratia multa a Irim in medium pollent,sica iam Iaris patet lacus Aristoti

in dictis partibus.

Haec ita uertit Paccius, sed aptius fortast sic. Decet igitur nam ita debet uerti lacus hic, quia Aristoc habet in contextu hae, deducit j conclusionem ex prius dictis diui noti bene constitutas fabulas: minia me unde fors tulerit,incipere neque ubilibet Discuti uero semper redictisfiguris. in uerbis continetur prior illa,de qua paulo ante diximus, praeceptio, quaeipectat ad ordinem. Sic autem Asthabet. Quoniam oportet truo diam ese absolatam, er tot ariseu integram,totum autem constat principio, irretio, fu,

79쪽

IN ARIs T. DE POETIc A M, oportet ipsam ita esse constitutamini tria glasii locR Alposita de collocata apte appaereant, ex quo conρφntur que undelibet exordiendum que ubi libet endum ne media primis tima medi sunt epono turiquare maxime conuenit se repraedictas is axe se enim uocat id est forma seu mesis dicere parotes principisii licet esum: inem. Habet Auermes in si paraphro uerba quaedam ingeniose excoogitata, apteprolata ad locum hunc explicansum. edium est,quos componitur ex extremis, rex quo non componuntur extrema ex quo colligi potest necessario talem in fabulis esse seruandum ordinem,quais Iem diximus nam principium componeretur ex mediis,liceret principio anteponeremedium. 'sic opia ς nor, iam pate tota ratio,Crpraeceptis Aristotelude ordine, quo multa etiam praecepta dat Horatius infla de Poetice Crmetis epistola ad Pisones scenim potius uocanda, quam Ars poetica.

Ad haec pulchrum siue animal, siue quodcun*ex aliquibus composi/

tum, non ordine tantum, uerum ctiam congruenti magnitudine,constare ης

debet, siquidem cae magnitudine ordine , pulchrum oritur. ες

Altera praeceptio de quasuperius laquebamur haec est, quae explicatur ab Arstotcle, Crspectat ad

magnitudinem, ita autem 'est babet. librum duobus constat,ordine, magnitudine : oportet igitur fisbulam praeterordanem, babere etiam conuenientem magnitudinem,probatur hoc militudine ducta a pulchritudine animalium,m omnium rem,quae corpore aliquo constantsc. Sicuti in animantibus decoram, conuenientems inesse oportet magnitudinem, ut pulchra sint ita quoque in poemate, num omnis pulchrio

n trums habet σταμν. Idem Plato in Smposis, ubi loquitur de pulchritudine cupidinis, ait illum esse apte compostu Crnitidum: quatenus enim apte compo situm dixit, significauit ordinem, ta magnitudinem'.quatenus uero nitidum dixit Olendore,Cr colore corporis significauit. illot. quos ipse lib. Enie.HII pulchritudine in magnitudine uersari ait: v μγερω γδ ἡ μεγαλο υχία, re era. γ μεγαλώ μαῖα,οι μικροὶ δ ατῆρι, G συμμεῖοι. Qu)daute a pulchritudine coris ecporam ad pulchritudinepocinatum ducatur apte militudo,eiustim Platonis exemplo demonstrari poαtest, ubi ait in Phaedro,oportere orationem omncm,tanquam animal quoddam constitui, ut franam,cr collocatione partium tulem habea qualem corpus,quod nes capite,nes pedibus careat .quodq; habeat membra bimet ipsis,totis corpori couenientia, sit disimilis ei epigrammati, quod de Mida scriptum olim

80쪽

- FRAN. ROBOR T. ENPLICAT.bere numbra, Porpbrius hi libro de caminii regeneralibus uocibus, i loquitur desperi: ῶ ἀνιύ; A

CN. a. Ita. τυριωνίιρ .tunc maccipi debet raro me te. quem locion eo libentius adnotandum putata a.iteia.no vi,quia iur usi λὶ τ sumptus est ex Euripide, quod niuiti ignorantes, tantulare, ac deprauare tapb. m. conati sunt,ussatis omnes sciunt. rem totam explicat Ast aeus Io.ri II U Auerbis: I, feci

τυραώνis . In quibus uerbi praeter lepam confletudinis Spartanorum recitationem, licet etia persspicere iocum suauisunum que ingeniost prolatu, qui est miris daemonibus, ctaeo ιυσκόα τι βασι bigi enim potest, icit 'ne reges paruos, an basiliscos,qui inter serpentes connumera iturior m ut redeam ad rem) pulchritudo eiusmodi debet inesse in poemate, cuiu'odi est ante declaratu. lam ali qui existeret, quale declarat Horatius monstro simile, cum ain. υ Humano capiti cervicem pieiorequinam Iungrare iurii emorias inducere plumam Pause post:

H γίνεο,αὶ οιχεται τοῖς λωρ- γ υ, κρα Υ ἐκ F λωθας. Γορ, ει μυ/ , , , Κουρς ηἱ Gur μM Nam sicuti fieri non potest, ut perexiguum omnino animal, pulchruis appareat, quandoquidem quae insensibili tempore speculatio fit, confun/is ditur: pari ratione nec illud, quod omnino sit permagnum. ipsa enim spe/, , culatio simul fieri non potest: illud p totum, & unum e contemplantium ,, consideratione potius elabitur: ceu,si dece millium stadioru esset animal.

Postquam Arii tela declarauismagnitudinem requiri in poemate .eius retallist probatione ductam ex similitudine eadem,quaelpectatas ani tantum corpora.Ac ne quis inmens mgnitudinem rursuputaret a perequiri altera militudine modum statuere conatur. Deducitur intur ex bis duplex concusum seu preceptum, quod ad artificium tragoedi thectat.Primum est bui moti Rei ualde exime, utpote tmesisti ullam esse pulchritudinem posse, quia inspectio eius momento temporis breuissimost, ac statim con unditur. Uιnditurautem, tum quia nuda interponiturmora infliectando,tum quia res exiguae non ba bent proportionem uri aut συμμετά c quaesectantibus contemptadi occasonem, flagula cula ingulis conferendi praebeat. αὐαιοίσω κουροι cum dissed esse uidetur, quod stuprostri Ari tophanes hi in Plato.se 2 reia χάνω. Alterum preceptum est. Neque ualde magnas res, aut animalia, quae nimRuulto, ac tamen d sint corpore: pulchra esse existinianda quia simul inspectio eorum fieri nonpotest, o mularripi oculis intuentium res niagnae nequeunt, quia illud M oMν,π se subterlabitur intuentium oculo ac mentem tum singulis partibus, quaeperbe ualde magna unt, .mst iciendus intintenti. Ex his omnibus facile colligere possumus ea pulchritudorem praefestoe in quibus intueri simillicet omnia. hoc est ni tudinem totius corporista symmetriam fingulorum membrorum,ex quibus corpus est compactum. Haec sicuti alia satis apte explicat Averroes in sua paraphragvideas qui cupit, ne ego cogar tam multa isteris ferere,cum praesertia barbare in Latinum conuersallat: qu)dRaliquando interperam,id plane coactus sciatu . uel aptioribus uerbu pro rere conabor docti fimi illius uiri sententium. Dicit sius Halicari: μα

SEARCH

MENU NAVIGATION