장음표시 사용
91쪽
si s I PPUTATIONUM IURI s filio Nisi relationem, seu exceptionem ad genus, non ad sp ciem, ut dicitur de relativo quod aliquando reseri in genere, licet regulariter in specie, ut diximus in l. ij. in principio. ocin l. uinum, ubi Alexander, fissi certum peta. 8c in specie dedictione Nisi, quod excipiat in genere, tradit Iason in l. in a ebonibus, per illum textum. ff. de in lite iurado. Ex hoc infer
tur,utilitatem tradita per Decium,ex hac inuestigatione non procedere, Sc potius debere attendi tempus prolati documen si,quam productioriis memoriae.1 Absoluere accusatum est meri impe m. . E Melius est nocentem absoluere, quἱm innocentem
3 Iudex debet esse magis pronus in absoluedo, quam
Disterentia inter merum & mixtum imperium.
AP v τ π VII. Absentem. T. de pinnis Bariolus in l. imperia. m. de iurisdictione Onan. iud. quem sequuntur L. communiter Doeiores, uult ea dici de mero im imperii. Sec
imperii . l. selent. m. de ossicio proconsulis di legati. 5c tradunt omnes in d .l. imperium.& tamen id respicit principaliter priuatam utilitate accusati,qui absoluitur. Moderni respondent dupliciter ad istud obiectum. Primo, quod immo absoluere respicit publicam utilitatem principaliter per hunc textum, in
a quo habetur mesius esse nocentem absoluere, quam innocentem condemnare. &iura passin dicunt interesse respub. alia quem defendi. l. seruum quoqp. g. publice. st. de procurato. i. si non defendantur. ff.de poenis. cum similibus,adductis per Hos s. in d. g. publice. Secundo,quia absolutio uenit in con- si uentiam . nam a principio atteditur accusatio,cum animus accusantis sit, ut accusatus condemnetur. Et attendi debet, quod principaliter agitur. l. si quis nec causam. si . si cert. peta. Verum haec non tollunt,quo minus absolutio dicatur respiacere principaliter priuatam utilitatem ab luti. Nec obstat lite textus,quia no dicit id ad quod allegatur per Doctare, quod melius sit nocente abseluere, quam innocentem codemnare, sed quod sanctius est nocentem impunitum relinquere.&ita
92쪽
non loquitur de abolutione,nec quicquam facit quod intensit reipub. aliquem defendi. d. g. publice. 5c l. si non desen
dantur. nam hoc procedit secundario,non principaliter: sicut dicimus interesse reipublicae mulieres esse dotatas. l. i. ff. se luto matrimonio. oc interesse reipublicae, nequis re sua male utatur. 6. sed etiam maior. Instit. de his qui sunt sui uel alieni iuris .Et tradit Bariolus in d.l.i. soluto matrimonio. Nam principaliter reseicit defensio utilitatem defensi. Suadetur ex eo, quod iura supra allegata cum Limit. loquuntur tam de defensione in causa ciuili, quam in causa criminali.Et in ciuili non est dubium, defensionem respicere priuatam utilitatem primcipaliter,ut per Bariolum oc alios in d. l. imperium,in materia iurisdietionis. Praeterea etiam quod defensio respiceret principaliter publicam utilitatem ex defensione, non inscrtur ne cellario absolutio: nam potest sequi codemnatio. No obstat, quod principaliter attendatur condemnatio, attento animo accusantis,sed absolutio postea uenit in consequentia. Nam hoc attento, non es let quaerendum an absolutio esset meri imperii: nec esset bona aequiparatio, quam facit textus in d. l. solent. Ideo dicendum est, abselusionem ita principaliter comsiderari,sicut condemnationem. Praeterea in hac materia non habetur respectus ad partem,sed ad iudicem, an hoc uel illud p ssit, nec ne. d. l. solent. ubi uerba diriguntur ad iudicem,ut nemo qui condemnare. st.de re l. iur. Et quo ad iudicem, in eo principalius consideratur absolutio quam condemnais Eo,cum magis tendat ad abselutionem. arg. l. Amanus. T. de action. ec obligat. ecl. denunciasse. g. quaeritur. m. ad i. Iul. de adulter. Ex his constat, differentiam Barioli ec communem, inter merum oc mixtum imperium non Procedere, cum iure non probetur. 5c contra eum adhuc facit,quia inquisitio est meri imperii. ut per omnes in d. l. imperium. 8c tamen pluries sunt ad priuatam utilitatem, ut per Bariolum in l. ii f. si publico. fide adulteriis. Quo fit ut considerauerim aliam disterentiam dari posse,quod merum imperiu exerceatur citaca respicientia petionam: mixtum uero circa respicientia res, di bona, ut est expressus textus in d. l. imperiu. osticio tamen
nobili ad disterentiam iurisdictionis.
. Ordinarius iudex si serat sententiam nullam,potest
iterum in ea causa cognoscere& iudicare.
et Delegatus principis an possit lata sententia nulla ite
93쪽
ς Causa semel exempta a manibus ordinarisnon potest ad eum reuerti sine licentia iudicis.
c APUT π VIII. - Sr ut proponis. Ia. t. Cod. quomodo, ecquando iudex. Ordinarius iudex si serat sententiari, L. nullam potest iterum in ea causa cognostere reiud re. l. si praeses. hoc eodem titulo. Secus est
in delegato,qui lata sententia nulla denuo iudicare non potest,ut hac l. ec hoc non habet dissicultatem. Di hium maius est,quid in delegato principis.& communis opinio Doetarum est, in I .iudex posteaquam. ff. de re iudicata. idem in eo esse,quod in alio delegato,ut iterum iudicare non possit. ecpotis limum fundamentum est in hac lege, quae t quitur indistincte re generaliter, ergo generaliter inrelligem da. l. de precio. ff. de publici. l. i. g. oc generaliter. m. delegata praestand. Ex hoc inserui Dodiores in alio proposito, in rub- ff. de ollicio eius. Iudicem ordinatium habere firmiorem i
risdictionem. Angelus tamen ind. l. iudex: posteaquam mnuit contrarium,delegatum a principe lata sententia nulla iterum iudicare poste.quem sequitur Decius in c. in literis.
tra,de ossicio delega.rationibus de quibus ibi per eos. Et haec
opinio contra communem mihi placet, nec obstat hic textus
Nam respondetur, non loqui de delegato principis, sed de delegato ab ordinario, scilicet a praeside, ut ex uerbis expresse
colligitur, ibi, Non immerito piaeses denuo negocium alte rius iudicis notioni terminandum commisit. Pondera dicti nem denuo, quae significat iterum. glosia in l. i. Cod. de assiaiocat. diuerso. iudicio. & in l. cum prior. Cod. de distracta
pignor. Fuit igitur praeses, qui primo secundo commisit causam, seu delegauit. Nec obstat si quis subtiliter dixerit,
quod illa dictio, denuo, non resertur ad uerbum commisie, sed ad uerbum terminandum: ut sit sensus, quod praeses commisit negocium denuo terminandum. Et sic fieri potest,quod princeps primo commiserit, postea praeses: siquidem replic tur, hunc sensum nullatenus admittendum, ea ratione,quia cum causa est a principio delegata a principe, re sic exempta a manibus ordinari j, ligatae sunt manus ordinarii, nec ad cum tamen potest reuerti,sine licetia principis.c. uinosi unude appellati. Ergo necessario est dicendum, quod hic pra ses etiam primo commiserat. ex hoc apparet responso ad i. de precio, ec ad g. generaliter, quae non procedunt quoti
subiecta materia sindet distinctionem. Sed supra ostensuma est,
94쪽
D. NI c. BELLONI LIB. III. ssest impossibile esse, quod princeps primo commisisset, d. c. ut nostrum. Ergo non potest intelligi l. ista generaliter in delegato Principis: oc diuersa est ratio inter delegatum principis, Zc alium delegatum, ut late habetur in d .rubrica, st. de
officio eius. & in rubrica, tr. eodem titulo, per Modernos. alia etiam adducuntur, pro communi, quae uideas loco suo ordinario, ad quae facilior est responsio. Volui hic enoda re tantum intellectum huius i. si ut proponis. quam ita intellexi primo anno promotionis meae ad ius ordinarium matutinum, &dicctaui scholaribus meis. Nuncaute reperio idem uelle quosdam Modemos,repetentes ind. rubrica, ff. deonscio eius. Si habuerunt a me, ego consentio, ne furti ten antur: si minus, laetor concurrere cum spiritu Doctorum utirorum . nam 5c idem mihi accidit pluries inter silidendum, ut in mentem ueniant legum sensus, quos postea reperio alios
tradidit scii Fideicommissaria substitutio, non est proprie sub stitiatio. 1 Substitutio est largo modo institutio. 3 Substitutio non habet se tanqua genus ad fideicommissum.
Substituere est sub aliquo praecedenti aliquid sta
s Fideicommissarius non compmhenditur in statuto faciente mentionem de haerede, nec de substia
tuto.c A P V T XIX. vh. Instit. de fideicomissariis hinedita. Cum alias legendo Institutiones interpretarer hanc R rub. quan ebam quare esset quod ubique instri hcretur de uulga. pupilla. substit. re nulli bide fideicommittariis substitu. Et post multa re spondi eam esse rationem quod fideicommissaria substitutio non sit stridie ec proprie substitutio, secundum communem opinionem Doetorum in rubr. ff. de uulga. 5c pupilla. re Cod. de impuberis, diali js substitui. &quamuis Alexander
utrobique sentiat contrarium, quem sequitur Socinus ind. rub. m. de uulga. tamen semper arbitratus sum communem ueriorem,quam optimis fundamentis sustinent Dodiores indictis locis, ec eam defensavi luc,oc in rub. Cod. de impu-
95쪽
εε aviPPUTAT r ONVM IVRI sher. in ciuitate Papiae,& latius in d. rubr. T. de uulgari. cum Placentiae legerem hora pomeridiana. Pro qua facit primo rub. Cod. de institutionibus ec substitui. 8c restitutio. natu copulae est, poni inter diuersa: glossa in rubr. ff. de iuris di faeti ignorat . Stringo inductionem, ex prima parte rubri cae, ubi ponitur copula inter institutione ix substitutionem ec substitutio est largo modo institutio, non autem proprie
5 stridie,ut tenentomnes ind. rub.de uulgar. Vnde exserie illius rubr. l. de institutio. apparet manifeste,haec omnia tanquam diuersa accepisse imperatorem. confirmatur ex l.
generaliter. in principio, eodem titulo. ubi substitutio oc restitutio ponuntur tanquam diuersa: & rubrica solet sumere de clarationem a nigro: Doctor.in l. a. ff. si certum petatur. Nec ob stat responsio Alexandri denota. in rub. Q d. de seruitu. ec aqua. nam gloss. d. rubricae procedit, quando quis est na gis tractaturus de specie, quae eximitur a genere. Sed in dicto
titulo de institutionibus, no tractatur plus de fideicommisi quam de alijs substitutionibus. nec est uerum quod substititio sit gen us ad fideicommissum . nam substitutio si ter pra curatur, ut uidere est in l. i. si .de uulga. Ad idem f. h. supra de pupillari substitutione.ubi habetur,quem no posse extrane substituere, sed potest per fidocommissum eum obligare. Igitur oblisare aliquem Πdeicommisso, non est proprie subsita tuere. Facit haec rubrica nostra, in qua appellatur haereditas fideicommissaria, non aut substitutio. Nec obstat, quod iura aliquando appellent fideicommissarium substitutum, uel substitusionem fidescommissariam: ec quod in legatis, Qdeicomissis, donationibus causa mortis potest substitui. Ad hoc dicitur, admitti fidei comissum esse substi tutione, sed noti
proprie 5c stricte. aut enim uolumuscosiderare uerbum sub
latuo, uel substitutio, quoad sui significatu 5c deriuasionem. quo casu nihil aliud est, quam sub aliquo praecedenti aliquia statuere,& ordinare.& tunc fideicommissum dicetur proprie substitutio nam est quoddam statutum, ec ordinatio testatori facta sub praecedenti institutione, uel praecedenti uoluntare,quando fit ab intestato. habent enim uenietes ab int inam tacitam uoluntate defuneti . l. conficiuntur.ifide iure dicit. ,
facit f. sed si gregis. supra, de rerum diuisio. ibi,in vinearum demortuaru, uel arboru locum, alias substituere. 8c l. ues inutilium,cum is .is de ususructu. Similiter iudex dicitur iudici substitui l. n. F. iudicatum solui. Aut capimus haec uerba, Prout capiutur a Iuriscosulto in l. i. ff.de uulga. restringendo in ad haeredu institutiones. Quo casu nihil aliud est substititio,quam institutio frusta sub alia institutione, ut supra de uul-M in principio,ibi, Seruum neces latium haeredem instituere
96쪽
D. NI C. BELLONI LIB. III. grultimo loco, id est substituere: N l. cohaered. g. qui discretas. ff. de uulga. N pupilla. ibi, omnem institutionis ordinem. Et loquitur de institui ne oc substitutionibus,*tunc fidei commi ilum non est substitutio. non enim fuit fideicommissarius primo, nec secundo institutus, sed alius de cuius manu fideicommissarius debet accipere. Praedicta sunt utilia propter statuta facientia mentionem de substitu ne, quae cum stria Re intelligantur,& proprie l. quicquid astringendae. de uera
horum obliga. l. iij. g. haec uerba. ii. de nego. gest. non comis prehenderent substitutionem fideicommii fariam, ut concludunt plerique in supradictis locis, ec late tradidi infra prori
1 Probare quis tenetur se agnouisse bonorii possec
2 Agnitio simplex bonorum possessionis coram iudice faeia,de iure nouisssimo sit Test.
3 Testari nihil aliud est, quam animum suum decla
c APUT ππ.Pin. Instit. de bonorum possessione. Bonorum possessio debet agnosci intra certa tempora a lia 6. heris intra annum, a reliquis intra centum dies. S. liberis. hoc eode titulo. Inde dubitarunt Do ctores in rub. Cod. qui admitti. Si quis agnouit bonorum possessionem,non tamen constat debito tempore agnouisse, an praesumatur tempore debito agnouisse, an uero hoc debeat probare. Et Barbat. quem communiter se quuti sunt Doctores in d. rub. tenuit,eum debere probare,oc potissimum fundamentum est super hoc S. dum dicitur, Si eam, scilicet honora possessionem admittere, intra statuta tempora ostenderit. Iason ibi tenet contrarium, quod praei matur pro eo qui agnouit, nec requiratur probatio, pluribusrundamentis, ut per eum .5c si quis uelit sequi Iasenem contra comunem, poterit facile euadere hunc textum super quo
fit maximum capitale a tenentibus communem, ostendere
quod nihil penitus iacit, nec meruit in proposito allegari. Nam quaestio Doctorum procedit, postquam quis agnouit honorum possessionem, si contingat dubitari an intra tempora agnouerit,an hoc debeat probari per agnoscentem : puta, cum is qui agnouit, agit possessorio quorum honorum, uel possessoria haereditatis petitione, aduersus possessores rerum
97쪽
ra svPPUTATIONUM IVRis haereditariarum. Et illi excipiunt, actorem non agnouisse bonorum possesssionem intra tempora. Sed hic loquitur de tempore, quando quis agnoscit honorum possessionem coram iudice, di sic in aliis terminis. N eo tempore quo quis Mgnoscit, non est necessaria probatio aliqua, maxime de iure nouissimo. per t. fi. d. qui admitti. ec hunc S. per quae iura est sublata causae cognitio, quae alias requirebatur. &sufficit, simplex agnitio coram iudice facta, ut per Bariolum in I. iij. si causa cognita. ff. de bonorum pollessione. dum quaerit, an in agnitione honorum possessionis requiratur citatio.Nec obstat iste textus in illis uerbis, Intra statuta tempora ostem derit. nam quamuis diuersimode intelligatur per Doctores, non debet exponi ostenderit, id est probaueriti quoniam hoc est falsum iure istius M. requiri probationem,ut diriproxime. 3 Sed sensus est, Inna statuta tempora ostenderit, id est declara uerit. & hzec intelligentia suadetur ex l. si. Cod. qui admitti. unde est extra 'his hic f. dum ibi dicitur, Susticiat qu2liscunque testasio ample flandae hyeditatis.&, Testati est animumnium declarare. l. scire oportet. g. scire aut . ff. de ex se. iiDtor. 5c ibi glois. Inde dicitur protestatio occ. Voluit ergo Imperator hic dicere, nunc quem n5 debere curare formam amtiquam petendi bonorum possessionem, sed susticere
intra tempora statuta declarare animum suum coram iudice,ut d. l. s. ad quam se reserthic textus,dum dicitur, Sed bene anteriores Principes huic cauta prouiderunt, ecc.
98쪽
D. NI C. BELLONI LIB. IIII. s.
i donorum possessio hodie non requirit decretu, nee petitioncia'. sed nudam dcclarationcm animi. i Libellus non requirebatur in agnoscida bonorus ollistione de iure antiquo, sed susticiebat qualis qualis petitio. 3 Dccreti interpositio no compriit iure magistratus. Pupillus non habens patre, nec tutorem, post septemnos agnoscit bonorii posscssione in decreto.
E X. s. Cod. qui admitti . Ante hanc legem magnos ceda bonorum possessione requirebatur
solennis petitio, l. i. d. commv. de successi. N in causae cognitione pro tribunali, praetor in terponebat decretum sum,decernendo bonora
possessi. l. 3. f. si causa cognita. ff. de bonorum possessi. l. i. f. dies. ff. quis ordo in bonorum posse. seruetur. Nunc aute non requiritur amplius petitio, sed sufficit quali scun*testatio ania mi in iudicio,ex qua appareat quem agnoscere bonorum possellionem mec requiritur cauta cognitio,.decreti interpositio,uthaci.&6. s. insti. de bonorum possessi. Ethsc sunt communia. Fuerunt tamen qui censuerint adhuc decrei si essen cci Iarium dicunt per hanc legem sublatum tantum libellare petitionem, non autem decretu ut resert glosirin l. s. g. nox itaq;. in uerb. cx decreto. in s. Cod. de curato. furiosi. Et hane partem sequutus est D. meus Alciat. libro. a. Paradox. cap. 3. Mouetur primo, quonia ratio hic assignata, ut captiones uer horuna inanium excludantur, non potest habere locum in de creto quod cum seret maxima solennitate 5 cognitione uinta, nullo pacto est dicendum id cotinere captionem uerborsi.
Loquitur ita hic tex. de petitione et libello,in quo talis captio considerari potest. Secundo facit, quia expresse sustinianus ind. f. nos itaq;,attestatur petitionem bonorum possessionis sublatam per Constantinum: sed nillil habet commune petitio cadecreto. Terreo, Iustinia. in d. q. nos ita ,squiparat eam bonorum possessi. de qua ibi, illi quς furioso decerni solet. Sed in furioso plusquam manifestum est requiri decretum, igitur ide Orit in alijs. Et quod per istam l. non sit sublatum decretum, teq
99쪽
nuit quoq; Bulgari. supr. eo l. t . l. 3 3 .Ego uero quavis maxima sit apud me auctoritas praeceptoris mei,a qua Plemiaque non soleo recedere,crediderim opinionem communem ueriore,praemittendo eurare eos qui credunt etiam ante hanc l. fuisse necessarium libellum in agnoscenda bonorum possetis. nanullus libellus requirebatur, sed simplex petitio, non in is a
libelli ut concludit Bart. in d. l. 3. f. si causa cognita. Et haec est communis senietia,uttcstatur Signorol.de homode. supr. eo. l. . l. 3.& .et ideo etiam nulla requirebatur citatio. Si uero comparuisset contradicitor, oc ita sitisset uidendum de iuribus partium, tunc requirebatur libellus,citatio, lius cotestatio S c. r quam quis deducebat causam, qua peted honorum possessionem. Et quoniam praetor decernebat postea adhibita cauta cognitione, fiebat haec petitio ad inso ionem iudicis, ut posset cognoscere an decernenda eslet bonorum possessio, necne, ut pcr Bart. 5 Dodio. ubi supra. qui discum, iura loquentia de cegnitione causae,intelligi respectu in- rmationis iudicis non partis. Haec istis petitio nodie est sublata, unde non requiritur amplius causae cognitio: N per coim sequens, nec decretum. Sed sufficit qualiscunq; declaratio animi illius, qui agnoscit cora iudice, tamen ut adipiscatur boni rum possessonem. Et haec opinio probatur in primis per d. f. nos ita p,ibi queantea ex decreto dabatur. θc tempus praeteri tum est abnegati uum praesentis, maxime iuncita illa praepostatione antea. Cui non obst.re onsio D. mci,quod ibi erat dibitatio: ex quo Imperator ipse admittit curatorem, ad bono norum poli estionem, an esset talis bonorum possessio ciuilis, uel praetoria: quam dubitationem Iustinianus tollit: nam hoc est diuinare. Et ex casu illius *. apparet, dubitationem circa aliud suisse.Secundo, per hunc tex. dum uult, pud quelibet iudicem posse facti talem testationem: sed quicunt iudex no potest interponere decretum,quoniam interpositio decreti no co ut iure magistratus, ut per Bart. 5c communiter scribetes, in l. imperium. T de iura id. omni. iudi. in quarto gradu mixti imperii. Tertio, per d. s. insti. eo. dum dicitur,quocunq; modo se admittere bonoru possessione in iudicio ostenderit, plonum consequatur eius benefacium. Sed si requireretur adhuc decretum, non esset uerum, quod ex declaratione animi sella vis consequeretur eius beneficium. Quarto, quia hodie est 3eciale in pupillo,qui excessit r.annos, ut cum non habet patrem,nec tutorea noscat cum decreto l. si infanti. in si . Cod. de iure deliber. Ergo in cotrarium est ius commune, i. iussin sulare. ff. l. legibus. Et haecpars magis confirmabitur ex re .
100쪽
D. NI c. v rLLONI L . I . saresponsionibus dandis, ad allegata pro alia opinione. Et pismo non obst. quod ratio posita in lege de exclusione inanium uerborum, non conueniat deσeto , sed libello. nam respondeo in . ista non excludi aliquam captionem uerborum , quoad libellum uel decretum respectu bonorum possessionis. Sed Constantinum loqui similitudinarie, ut quemadmodum e cludit captiones uerborum inanili, scilicet in titulo de formulis subla. uel supr. .l. pen. ut per gloss. hic. ita hic tollit petitionem bonorum possessionis uel tenendo quod illa uerba intel . ligantur de petitione, dic, ut statim dicam ad 9 . nos itaque, quod sublata petitione per consequens, censetur sublatum decretii. Secudo non obstat g. nos ita*,ubi expresse Iiutinianus inquit, Constantinum hic sustulisse petitionem bonorum possetii. nam dicitur,etia Iustinianu dicere,este sublatum decretu,
in uersic que antea ex decreto, Θ c. Nec est uerum petitionem nihil commune habere cum decreto, quoniam ut supr. dixi, petivo sebat ut praetor pollet super ea cause cognitionem adhi- hereI deinde decretum interponere, si res postulabat: sed cunuc nulla fiat petitio, sust quo cognosceret pretor et super quo decerneret Sublata ita* petitione, necessario sequitur sublatum decretum.Tertio di ultimo no obstat, quod Imperator in d . q. nos ita*, aequiparat bonorum possessionem, de qua loquitur illi quae furioso decerni solet. sed furioso decernitur cum decreto ergo S in aliis idem erit. Ad hoc dicitur d. g. non loqui de bonorum posse. qus decernitur furios quia tariosus nullo modo admittitur, ut ibi habetur: sed de bonor. postes C decernenda curatori furiosi. 5c eam Iustinianus aequiparat lijs bonorum possessionibus : sed in aliis nunc non requiri
tur decretum,ut hic,ct supra probaui ergo nec in illa. Θ ita lascponderatio ad d. g. retorquetur ,sequedo communem intelle
ctum ad d. f. nos itaq;. Sed uide quid sentiam contra eum, P. sequenti.
i Praetor interponit scimitigando rigorem iuris ciui lis, suis deactis. 2 Praetor decreto admittinat aliquando alias inop cem,ad petendam bonorum possessionem. 3 Curator furiosi non admittebatur ad petendam bonorum possesson , sine decreto.cAPUT II. R. f. nos ita*. Od. de curato. furiosi. Dixi praecedenti cap. per huc tex.in illis uerbis,quae antea L. ex decreto dabatur,fundari communem opinio