Arnobii Disputationum aduersus gentes libri septem. Quibus accessit eiusdem argumenti Dialogus; M. Minutii Felicis Octauius. Geuerhardus Elmenhorst recensuit & notis illustrauit ..

141쪽

33 ARNO.s Ic ABVRRSIs G1 T 83 este, qua sit deus praissitus forma. Si veram vultis audire sententiam, aut nullam habet D cus forma 'si infora, 'siqiur ea quae sit rofectis ne, mitivi Neque enim his, vidim iis nunquam nescireesse ducimus turperam ea re profibemur ali

or ita sententitistestis, nivi super fide hostiaris

ii illam ipsi sententiam promimus. Vt enim mulati eius esse dicatur mundus,s argenteus ferreus, ea

mus falsum esse comendere, quamuis quae sit eiΗs in nescitarius istaeid in s specie agatur Dei, quam perhibetis conuincimus non esse eri quae

sit minii possumus explicare. 4ersos alii hynon audi Mirimori misitum ori nte sepositas res videt: 'non intuetur'Suo forsitan genere nonnostro.hliniae nim viri aliquidis tam talium pocmus, aut suspitioiabus inis ale quas essedi,ud nos liquet instabiles, lubricas,d vanor Gnilitudiness,mniorum. Si etiam di erimus iisdε illuuii rationibus videre quibus S nosvidemus sequitur,tantelligi debeat superiectas pupillis eunt tu, rei embi aulas,)5niuere,inctar. 6. imas inibus cerner aut quod oculis commune est 'oninitas, eine iusti omnino conspicere. Quadipsum simiIiter de aut ditu ac de eloqui sol ina,vi verborum prolatione dicindum est. Si aliis, iuviat, dia here flexuosis tramitibus perforatas, qua irrepere ,- assit se, sum nuntiaturiisermoniti aut si Vei ba ore fi induntur, labia habere cum dentib si16- .rum inmetuo mobilitare in il nuga ly gub j nos et &vocemisHrbatio seriise : Mi inimimQtumhon recusatis audiret tantum abest

143쪽

13 Arinosi ADVERsVs orηTEsvo tridienis podunt in partibus subuenire t Hiemserinone secundus est, atque in verb--co tinuationibus promptus bardi enim sunt alii, nec possunt aliquid stilum si oratio faciςndaest eloqui. At rogo quae ratio est, quae tam dura necessi tas,quae causa,vt artificia haec super tanquam viles nouerint atqi e habeant sellulini Iesi odit enim

cantatur&psallitur urinterualla 'numeros vocum nouem conseraniscitulae ac modulentur sorores.sunt in 'dereis montibus sylvae tint lustra, sunt nemora,vt venationum praepotens habeaturi peditionibus Diana. Imminentia dii nesciuiri sortibus vivunt, agitanturque fatalibus,ut u dcique crastinus dies ferat,aut hora, Latonius ex- instetitque aperiat vates ipse alio imigesui deo,&vi numinis premitu exagitaturq; maioris, ut merit,dicatur habeaturi ne si Corripiuntur dii morbis,& uulne ui. xari re possuti ut cum exegerit ratio, auxiliator subueniat Epidautius piae sitimi puerperi rum tricas Iuno mulceat corripiatq; Lucina. Rem rustic μ' 'ctant, 'it curant militaria Pimerar ut

flamm, tens Vulcan his enses, aut rimiser Mnenta procudat.Vestis indigent te.mines, uir oriton, ame neat: quia

litate pro temporis,aiit trilices tunicas, aut se Ierico ut ponat. Accuilin domuut crimina: ut Atlan

citatione quaesiti. Erras inquit is, falleri non e

nim ijsi opillies dii sunt aediligent. D

iiciunt,a; artes, atque 't vitavit instruigior, tra- domicienda nortalibus Sed qui aliquam subiicit

144쪽

eer onnullius operis scientia contendit ut latii reeisse est primusio, quod alterum colerestituit. Neque enim traditor alicuius la scientiae potis est, x non eius quod tradit praece et habeat

cognita,&rationem teneat exercitatissime com-

prehcsam Dii ergo sunt artilices primi; siue quod, i, si, ditatis,sebdunt scientiam mentibus siue,

immortales, geniti nunquam, genuS Omne terrenum vetustate temporis antecedum.Hoc est ergo quod quinitur, cum sit nullus apud superos artibus his locus: neque usus illorum, neque natura deposcat ingeniosum aliquid, aut sellulariues re: cur esse dicatis in aliis praeceptionib gnarures, habere solertias,in quibus vi gulis euincant se entiarum cognitione discreti, Nisi forte hoc dici- ris,deos .rtifices non est sed eos his artibus prae si dere, eluare imiso sub illorum posita esse tutela

omnia, quae administranaus, quae gerimus: atqUe,

ut bene ac feliciter cedantallorum prouisione curari. Quod quidem herub dis ac probabiliter vi sederetur, si ad 'oluntatem Umper sententiamquo procedes ent mi, quae oblinus, qnegociis periclitamur humanis Cum vero in contrarium quotidieres 'ertantur,neque ad propositum volutitistis actionum respondeant nites,4 dutis est dicere deos nobis superessemust' suspitio finxit ilostra, non explorati veritas com prehendit. Per maria tutissimas praestat Portunus commeantibus Rauigationes: ocur insanum ma . re tam frequentes exposuit 'dalium naufragi itum ruinas Salutaria,&fida consilia nostris ruet igerit cogitimonilinus Consus &in contrarios -- tus cur assidue vertitur placitorum inop na. - S

145쪽

tatio Armentorum . pecorum gregibus Irales praestini nuus ille custodes: cur saeua contagia, de pestilentes morbos ab pestiuis auerteie celsationc inimica non curant 'Flora illa meretrix,& sancta obscoenitate ludorum bene curat ut arua floretant S cui quotidie gemmulas, S pubescentes herbas adurit atque interficit nocentissimum frigus ' Puerperiis Iuno praeposita est.&auxiliatur

genitricibus foetis, S matrum intereunx cur quotidie millia parricidalibus nixibus interempxae In tutela Vulcani est ignis. S. materies eius in illius rςgin e constituta est S cur aedes tequentistinaciacras, atque urbium potiores ad cinerem patitur flammarum voracitate collabi Divinationis sci eutiam largitur hariolantibus Pythius,in cur Obliquata dubia, eur obscuritatibus lubmersa cali- tine dat saepius sub monstratque responsa' Ascli-lapius ossiciisvi medendi artibus prς, es: S cur prura morborum&valetudinum genera, si sanitate nequeunt incolumitatemque perduci, immo sub ipsis fiunt curantium manib atrociora curae'Me 'curius ceroma pugillatibus ductationibus prae-- stat,&cur inuictos onines non perficit, quib. prae est cur unius in osticio praesidatus , hos victoliae compotes, alios vero perpς titur ignominiosa infirmitate rideri autelaribus, inquit, stipplicat diis nemo,&iccirco sinῖuli familiaribus ossiciis atque auxiliis do sunt, Nili enim thura,& falsas accipiant fruges, benefacere dii nequeunt 'in nisi pecorum sanguine delibutas suas conspexerint arulas, suos deserunt atque abiiciunt, ram datus at quin ego resar pauloant sp pntaneas esse numinum beni

gnitates ultroque ab his fluere inexpectata belle. '

uolentiae

146쪽

uiolentiae munera Nun qtiid enim expoli libamine aliquo, ambitur,aiit'0stia,ut omina istbsis vivitur . commoda mortaliurii generi largi α-tur et Non feruorem genitalem solis deu , noctis tempora, v ni si pluuias fruges, cunctis haministrat aequaliter bonis, malis, ingenuis, ii Istis,

priuili dei potentis aes eri , inexocata beneficia

quo a potiari annuere, non et Hlua pi

stula tipus subuenire , sed benignitatis propriae inlinificentiam venditare Ludimus&lasciuimus' tant in re homilies, quid si deus obliti, quid istius onagrethcentia nominis , quicquid fluet qi Grdidum suspitiosa potuimus credulitate confinsere, diuis tutelaribus arrogamus. Vnchionubias inquit, supereti Oxia cingulorum Cinxia replicatiopi, Vieta& 'otu et sanctissimae victui potui, procistantias egregia numterpretatio pote tui, ita si postes virorum adspa- li,nguiri opitinerentur ab ponsi. nisi virgina lia

vincula iam feruentes dissoli ierent, atque immi uenfra triariti, nisi potarent, domandercnt homii dii homina non haberent: Quid quod non '

ires hienis iiii Miani bus subdidine atque implia

cuisse deos curis, naturas his etiam feras, truculem B,in triana s,ni3' eneris attribuitis vastitate. Non commemora 'limus hoc locci Deam Lauernam fu u

nas discordias, si fias, de laedant i quis coiistii hi

numina taciturnit Aris silentio praeteribimus. Mar-

xem ipsum p. mus in medio, dispeciosam illam

147쪽

' . - . . V

i ARNosi ADVERsvs ENTEscupulinum matrem: ex quib unum praescitis prae itis: amoribus alteram & cupiditatis ardori. ot statem, inquit,bello um Mars habet virumi evi mota compescat,an vicessantiari qdicta comm.ueat 'Nam si sedator militaris in laniae est,cur quo- tidie bella asi desunt'Sin autem conditUr illorum est, Deum ergo dicemus in vo luptatis suae dulcedinem collidere orbe totum: discordiarum aio criminum cauta inter gentes serere terrarum longinquitate disiunchas conducere ex diuerso totniortalium millia,& intra verbi 'nius morascam pos cadaueribus aggerare sanguifieos praecipitam

porrentes, fundati itima delere imperia,aequarev

bes isto libertatem ingenuis abrosare, & seruit se iis conditionem imponere, dissentionibus gaude re ciuilibita commorietiumfratrumparricida ne ς , ad ultimum filiolum patrum parricidalis congrestionis i rrore. Quod ipsum licebit in V nerem pari atque eadem ratione traducere. Nam si amoris haec flammas sicut peihibetisvi creditis)cog tationibus subdit humanis,sequitur ut intelli-- si debeat, quicquid labis&ctiminis abinsaniaticiscitur tali, venereis debeat vulperibiu iput ii Ergone I ea gentem vilissimi no*stram saepius produnt etiam nobiles gignitate, dis

suuntur tenacium matrimoniorum nexus, incesta

libidine necessitudo sanguinis inaesescit in liberos matres,ta tres virginum suaum vota in si ereunt, decus aetatis senes in obscenos ingemunt curis iuuenilibus appetitus, sapientes&- Destiis viri soluunt decreta con stantiiviri tauri vir. . o monito,innectuntur Huiribus laquisenduntire ardentes rogi, per vastas atque au

148쪽

rissimas rupes iaciunti passim voluntariissutibi Cc it xii ciuisquamne est hominum, sonis ui primordiis imbutus, qui diuinitatis conmitiam tam foedis polluat aut contaminet moribus'

qui naturas attribuat diis tales, qua in m estibu vetuis lenitudo saepe permulsit atque extenuauit humana 8 Vbinam quae est illud,quod ab omni

tertii attonis tactu dii procul amoti suntὶquodenes, placissi, mites, quod in genere virtutis unito perfecitonis apicem, rque ipsius rexinent sapietiae sanimitate aut cur emorauius, ut a nobis aduersa atque inimica propellant, si malorum omnium,

tur auehores'Quantumlibet nos impios,irreligio, ses, elis,auxatheos, nunquamfidem ficietis es se amprum debs,esse bellorum, esse qui discordias conserant, qui furialibus stitutis animos inqui tenta Aut enim verissime diissensi, eaqmemorastis non faciunt: aut si ea quae dici is faciunt, stis vlla dubitati*n dii non sunt. Et taloen

possentius ut umque ac pisea vobis has merit impiarum plenistimas iistionum, ii oon multa dadiis ipsi tam conis' p mentes,dii se ipsa, sustin re animi copelleretis tu ensem.Cum . n. in singulis singulos anteira interioris contendiatis metitiae laud α deos ipsos , qu 3 opinamini, tollitis:&reponiti alios, quos maniscitum est n5 Hς,α alius aliud de eiusdem dicitis rebus d in numeros esse conscribitis, quos esse singui se . per consensio accepit humana. Iiiciet imas ergo Menniter ab Ianori nospatre , quem quidam ex vobis mundum,avinum alii solem esse prodidera

149쪽

tur; ut intelli, debeat nullum 'n qu fuisse o

tum in Italia reguasn primum aniculi oppidi condiforem,patrem Fonti, Vulturni senerum, n inartinni t atque ita phr vos Dei hianen elawtur, quem in cunctis anteponitis pre laus.&yi Vobis inde e deorum' ad audientiam creditis. I tu sus tero si latius est annus , Deus clae nec siepoteli mis enim annum ignorat temp0 6 est circi instriptio, tali statam . hec faber. vim niihibinis id,quod syaciis mensium & dierum dinume ritione conchirilia est 'ritio ipsum licebit in inum noti ab nidi ratioris tra sit Eri tempus significatur' oc nomiii 6- Graecorum viii sterpretes intillat aliti vi quod chronos est,habe- ut tu Crono hullum est Saturni uni humen. Quis est enim tam demes, qui tempus sa dicat Deum.

ite perpetuitatis inclytii atque ita ex ordine tolle

ne, magno ruesse procreatorem deoria,& vitisatbia

tem, falciferum vetustas ediditprisca, minoru

mem solem esse dictitauere sic eientes agitantem planato, curriticuith, - , clier honnulli fit grantem vi stam hi ea, atquesar doris inextinguibilis vastitate ' Quod si liquet,& nitit nulla, Iermonia lino e troes tructoribui Iuppiter: qui patre editus Satumo, irque Ope matre, omnitoris euaderet rabiem in Cretensium finibus memotaintellectitatus 1 invergopinationbnne consimilis deorum tollit e censu

150쪽

iliait te consuestisGraeci, iiiiiiis praeposteritate

vetita onulla sero sescoesu omnipotentis Le- serietur rouis, nulla Fluuonia nulla Pomona, nul-Caprotina. atq; ita reperietur inanisluria esse istius nominis fictio opinionis vacuae celebrita .vul L

praepotens,atq; in doctrina Praecipuus,Mineruans ter3ta ala istori rate demo nitrat. Eanilem hanc alii vexticem, dc summitatis ipsius esse tum manici ceruntZanemoriami unde ipsum nomen Minerua, quasi 'usdam Meminerua formatum est ' Quod si accipitre de nullaestergo mentis filia, nulla Victoriar, nulla Iouis nata de cerebr,inuentrix oleae, nulla magisteriis artium ec

bat terram, appellatus est inquiunt cognominatus neptunus Si erg0 liquoris obtentio uomi-isistitius appellatione lignatur, nullus deus est ordirino Neptuns s atq; ita tollitur.&remouet Te ne mgii frater Ibuis,olympietq; germiniis ti deriti armarus ferro, pistricu donnini atq; menis si, rex falserum surgitum. ω motator sali. Mecturius etiam quasi quida in edicurrius dii fusest quod inter Ioquentes duos media curvat reciprocerii oratio . nominis huius cone nitata qualitas. Ergo si haec ita sunt, non est dei Mercurius nomen, sed iermonis reci6xo anaas vocis, atque ita hoc pacto aboletura e tingi n-tur caduceator ille Cyllienius inalgido fusus subnie: vuinoruni excogitator iroibintimi ni di-

natum, mercium, commerciorumque mutator.