장음표시 사용
221쪽
se ipti' i - ipi tum argumento integro prosecutus Primillia cnim nulla ratione ven tando huic patri vobiscum considenti aduersari poteram: qui orationem velut aliud quoddam debitum exigebat, meque ad predicandas divi Gregorii laudes admodum
paterna&hintiam horitate concitabat,sibique et morem gererem imperabat, seque alioqui nullum me urgendi finem facturum minabatur,atque hanc procreationis edi cationisque mercedem emagitabat. Deinde ne pium quidem & ses mihi esse videba-riir nullam tantae hirtutis rationem haberc: quaesii vim humanae ad imitandum propinneretur, nihil tos λrtasse ad amaulationem cohortari atque cxcitare posset, nec holit stum ipsum dilabi atque evanescere sineret quotidianis nimirum sermonibus subinde esitoresces. Agd igitur, cunctatione omni abiecta, sermonum meorum primitiis, qua istuctibus quibusda recens decerptis,coronam Theologo nectam, si quidem illius in rito ac dignitati imparem, at cerid viribus nostris animiq; alacritate haudquaquana inferiorem. Ac futurum Opinor,ut vir ille,quemadmodum in omnibus rebit vndi i pe fectus & absolutus erat . ita quoque laudationem hanc nostram aequo antinio accipiat: quandoquide & balbiuientium infantium sermunculi, pr sertim a simplici animo prodeuntes, parentibus iucudiores essessilent, quam robustiores adultorum sermones, dc fastuosae ac phaleratae orationes .Quin ipsi quoque verborum honor pulcherrime coim
D axi' gruet. Quibus enim rebus quisq; delectati ir, ijsdem quoq; prosecto honorari mirifice ς Qq ς' Cumqt corpoream adhuc vitam ages, doctrinae dc eloquentiae studia omnibus
iustudiosiis opibus iacultatibusque praetulerit, capientiamque complexus atque amore prose exo tus, ab eaque,ut est in I rouerbiis, conscruatus fuerit: cccui tandem dubium esse potest, quin nunc litoque, cum res humanas rcliquerit, ac prauentem vitam citra pura illa pridentiaeque propinqua commutarit,orationibus impensius gestiat δc exulteit A vobis autem peto,sacrosancte coetus, ne virtutum illius nullii tudine accuratius exactiusque perscriitandam atque indagandam putetis. Primum, quia non caesunt vires in si ut
vel ipse hoc polliceri queam, vel vos a me exigere debeatis. Deinde, quia ncc illius' vitam quisquam literis consignatam nobis reliquit: verum mihi res ipsius ex ipsius scriptis sparsim colligere necesse est,tatomosque imitari, qui posteaquam lapides palmlatim agaciterunt,ita demum ad unam eandemque domum construendam dc abibbilendam eos omnes accommodant. Orationis porro initium hinc ducimus, unde
P i HR Patriam igitur ipse secundam Cappadoctum prouinciam habuit, urbem Naraaimaum,quae quidςm ab eo adeo nobilitata est, ut apud extremos etiam orbis terrarum Liacs propi elim clara atque illustris extiterit. Neque enim Pella Ob Alcxandrum celebrior cit, aut Pers, propter Cyrum ad tantam gloriae splendoris luc magnitudinem evecti sunt,quantam h cpropter magnum Cregorium assecuta est. circa ipsi quique ob educatum Gregorium abunde persoluta osse mercedem existimo, quippe quae& lndis & Britannis,ex diametro inter se oppositis,aeque inclaruerit. Parentibus ortus est nobilibus iustitiaque praeditis,animorumq; puritate, quam corporum nexu, ctius inter se coniunctis. Ac pater quidem, Abrahae cuius iam ii istar, paterna terra idolisque relictis, ad pietatis cultum migrauit: ex classaque Hypsistariorum superstitione ali in postura,syncerus diuinae gratiae discipitius eluxit,ouis quidem primum, postea vero pG ritus quoque ccclesie Naalangens pastor institutus. Mater autem & ipsa sacra,& 1 progenitoribus facris originem traxit,atque ut aliorum bonorum,ita pietatis quoque pa- trimonium liaemeditate accepit. Ohiae cum masculae prolis cupiditate flagraret, supplex Deum huiusmodi beneficiorum authorem prccata est,ut se desideri j compotem taceret ciqueante conceptionem o fidem incredibilem l o praedicandu animi seruorem is e nasciturum filium oblaturam pollicetur, quemadmodum Anna Samuelem. Qindigitur iste,qui voluntatem timentium se facit i Per nocturnum visum ei filium nondum procreatum ostendi puerique vultum dc nomen indicat. Haec vcro ipsum haud ita mulato pbst,quam in lucem editus fuerat, Deo consecrauit, maternos partus dolores fidei
- . . alacritate,& mulierum socordiam largiendi liberalitate superans. At puer cum parenoni, civi tuni moribus imbueretur, regia naturae indole ingenij dexteritate aequales omnes adeo praecedebat,ut immatura stas nullo ipsi ad corum,qui adulta aetate crant, mores
disciplinasq; percipiendas impedimento citet. Ac ludos quidem & pueriles lasciui s.
cursusque & saltationes,Vt inutiles, dc incliorum rerum studio moram afferentes, pro sus contempsit. Ut enim praescias saetor unguenti suavitatem inscit dc obscurat, ita vi
222쪽
DE S. GREGORIO NAZIAN ZENO. 183
tium quoque virtutis adeptionem interscindit. Ciuia autem aetate iam adoleuisset, literarunt amore succensus,Cesaream prosectus Dicitat raueit,iuicque cum praestanti uimis quibusque magistris consuetudine habita doctrinaduenon exigua collecta n Palaestinam migrauit: non ille quidem, ut Rhetorum mores, sed ut verborum et antiam dicendici; artem addisceret. Hinc Alexandriam, quae ad Pli a est,perrexit,ut multas Wbes multorumque hominum prudentiam, sapientiae do aeque colligendi causa ut eruditus quidam dixit,cognosceret. Qua etiam ex um Homerum plurimum utilitatis precepisset, Athenas tandem,literarum paretem, petit naui Aminca vectus. Itaque Parthenium mare turbulento tempore atq; ad nauigandum incommodo nauiganti, coortus repente grauissimus ventus summum vitae periculumi vitulit,atq; & mare & ςthera & celum obducere caligo coepit,nona illa Aegyptiorum Ex implaga nihilo lenior.Oninibus igitur corporis mortem deflentibus,ipse animae exitium, atq; internecionem extimescebat. Nondum enim baptismis obsignatus erat,ac mors uota salutem eam,quae aqua comparatur, anteuertebat Quid igitur iacit magnus ille vir, quique etiam ante regenerationem sese ad veritatem informarat 3 Vestem lac rat,tantisque clamoribus dc querelis vectores omnes exicreet, ut nemo esset, qui non . omni tui ipsius cura abiecta,illius luctui socium sese adiungeret. Ipse autem Deo mir cula ea omnia in memoriam reuocas, quae tam in Aegypto,quam in deserto,ac pleris in aliis terrae vel maris locis ediderat, velut rubri maris diuisionem,eiusdemq- rursus elu e a uie quoque modo aquam ex petra velut ex sente expressisset, & Maram' edulcasset 'Amalecitas inermibus manibus crucem indicatibus opprestisset, murosi Iericho nullis i. '. etiam admotis tormentis euertisset, Propheta ex ceti visceribus saluum & incolumem maximet, teraque omnia,quς sacrosanctis libris continenlud simulque se facturum votum s. recipiens, ut rimaris periculo liberaretur,atque expetito baptismio frueretur, ei a uo. Llutem accepisset, scipsum consecraret:precibus ipsum flectit,quippe benignum&facilem, precesque nostras naturae suae idauitate pMuertetem. Ita tenipestas statim con- qiueuit,&procellam auram commutata est,&mare prius serum& truculentum con- tur. Atque hic eo rerum statu crat. Parento autem ipsius,quem in casum adductus
esset filius, per somnum certiores facti merunt, atque ut parentes quid enim pluribus verbis opus est ξὶ orationibus &lachrymis Deum obsecrabant,ut filio in mari periclitanti opem ferret. Consertim itaque post orationem filium in somnis videbant Erim in qualidam ac daemonem pestiserum, qui ipsi perniciem intentabat, subactum imnentem. Quae cum ipse domum reuersus ex eorum comemoratione intellexisset lau: des & gratias Sematori agebat. Sed haec posterius. Ex iis autem, qui eadem naui velimbantur,adolescens quidam ipsi charissimus, in ipsa periculi flamma beati viri matrem
conspiciebat mare conscendentem, arreptamque nauem in terram pertrahentem
- visione perspecta & narrata, tranquillitas statim consecuta est, vectoreso. omnes se ad Gregorij Deum accurrerunt,periculi tanti deput rem eum agnoscentes atu. confitentes. Hoc vero quid magni illius Eliae miraculo cedit,qui Sidoniae reginae vesa- 3.Rin ir idolorum cultrici, obsistens, sacrificio noua&caelesti flamma consiimpto Israelita, adveri Dei fidem induxit, ita ut admiratione correptus populus, diceret UcrE Dominus est Deus: Hic est Deus. Talis fere Gregorius erat, perinsperatam ex tempestate si lutem eos, qui varijs dc multifidas erroribus tenebantur,ad unam fidei semitam ducens Posteaquam autem in Graeciam ac nobilem & florentem Athenarum urbem se Athenis is contuli siquid referre necesse est,qua hominum laetitia exceptus merit, praestantis sinus' P satinam literis,&a praeceptoribus&1 discipulis iudicatus 3 Non multum tempus si xerat, quum Basilius Magnus Byzantio, eiusdem eruditionis gratia, Athenas appulit Itaque & vitae consueti idinem & contubernij necessitudinem inter se contraxerunt Ex μmutua porris eorum coniunctione animorumque concordia,ne exprimi quidem ora tione tacide potest,quantum emolli menti ad utrunque redierit. Etenim is qui solus est
quantas acutius quiddam animo perspexerit, sibi tamen ipsi minimE fidit, ac proinde
circumiens aliquem quaerit,quo sulciatur & confirmetur. At cum duo ad inani erudi ditionis cupiditatem coniunguntur ac velut coalescunt, tum vero mutuo adminiculo nituntur, duas nimirum personas in sese complexi,nempe dc eius qui veritatem inumni & eius qui eandem confirmat. Atque ut multa breui sermone contraham, praeclarum quoddam amicorum par cilicitur. Nam &Vna eademque side collustrati erant repari rirtutis amore flagrabant, concordi motu currentes, & quemadmodun aratores aut agricola pari animi promptitudine sapientiae aruum proscindetes &serentes,mul-
223쪽
Foru inimi tiplicemque messem colligentes. Fortitudine quidem dc in aduersis rebus perserendiisse Ni '40 constantia omnes se Ea quales suos ant cibant. Hoc enim sociuuentutis vitium est, ut quemadmodum equulei strepitus & umbras, sic ipsa quoq; ingruentes adueribs c, sus rc ac moleste serat. Ipsi contra ea firmitate erant, ut ea, quς repente plerunque ac praeter morem accidebant, tranquillis atque immotis animis exciperent: adeo ut etiam terr motu Graeciam inuadente fortes animique magnitudine praulantes apud omnes Hai M. inuenti lint, dignique qui propheticis verbis uterenturi Propterk non timebimus diisti Vicias par turbabitur terra. Frugalitatem porro iaminde ab ineunte aetate coluerunt, necessario contenti, quemadmodum Elias & Iohannes loci istis victitantes, atq; omnia qua ad linum ventrisque lenocinium spectabant, respuentes, voti aptatoque longum vale. re iubentes. Castix α t: Nam quid de castitate dicam,quae toto vitae curriculo eos puros&sanctos Deo G. seruauiti Vt propemodui ac parte Xenocrates illedi Polemon ipsis cedere cogit quorum alter scorto ad lan illius cubante nullis libidinis stimulis ad venerem incit tus est alter vitς asperitate ita meretrices perterrefaciebat, et vix etiam ad cum propiti 14st; si ti accedere auderent. Verum his quidem fortasse virtutibus illi tantopere floruerunt, cori Epiri terum iustitiae & paupertatis cura non perinde habuerui. Minime vero. Nam hi qui ruuntκ. que, quod de Aristide memoriae proditum est,non virtutem pecunia comulabant, nec
philoibphia ad quaestum abutebitur: sed gratuitam Omnibus probitatem suam beni. gnitatem: proponebant putidam submissionem, improbamq; plus habendi cupita
talem aeque fiagietes,atq; intra virtutis fines cosistentes .inopia autem ita excellebant, tantoq; Antistheneto,dc Diogenem, & Cratetem interuallo praecedebant,ut eorulam des magnificisi: tituli promeris nugis haberentur. Neque enim minus,quam illi, opes aspernabantur,& ostentationem interi inanisq; gloriae studium procul ablegabant: quo vitio admirandi illi canes tenebantur,publicis praeconi js reliquotumq; hominumpi Enili. cotemptione, philosophis grauitatem labefictantes atq; obterentes. Iam de prudelia quid dicere attinet, cuni ipsi toto rit curriculo nihil aliud meditati sint,cupiditatem , omnem suam in eius adeptione noctu atq; interdiu defixam habuerint, non secusa: Iob.3. ij,qui thesauru e diunt 3 ut verbis Iob utar.Probe etenim norant egregii visi aborem in meditatione prius impensium,in perseuerantia scient qι ubertate & copia vim suam proferre.Ex quo hoc assequebantur, ut non modo ςquales sitos,sed etiam natu multo maiores nominis splendore superarent,tum propter laborem & industriam, natum ibonitatem, tum etiri, quia in honestarum latum laudabiliumq; rersi studiu incubebati tu mul. Atque in tota quidem Grammatico nihil omninis eos fugit: non metrorum scio tia non poetici scopi & tropi,non historie copia, non forensis dictionis p uritas. In Rhos torica autem eam rationem habuerunt,ut verborum elegantia decerpta atq; collecta, falsitatem ipsius mentiendici; libidinem euitarent. Philosophiam porro tam eam, q in moribus,quam quae in placitis & doctrina,medicin q; indicatione & ra cinai ne Versatur, no liberali tantum eruditione tenus perceperunt,ne indoctis duntaxat simperiores este viderentur: versim quemadmodum praeceptores quida, praestantilliini doctores.Iam in Musica ita se compararunt, ut quicquid in ea antiqui & cocinni est asdiscentes, eam animae partem, in qua irarum existit ardor effrenatusq; impetus,miola rent: Quicquid autem ad voluptatem impelli ad theatra relegarent. in etiamnu merorum supputationes,& Geometriae aequitate astrorumq; situm ac motum ut noui Moyses & Danieles edocti sunt: ita tamen, et non tam ab illis ducerentur, quam x. Lib. quod ait scriptura,intellectum Omnem in captiuitatem redigeret in obsequiti Clitici, atq; hac primariae sapientis pulchritudinem tegumentumq; statuerent Ac per omnia, ut ita loquar tam meliora quam deteriora grassati sunsivi cu iudicio ea parti in niger partim amplexari possent. Mihi enim magnopere probatur, quod quida,licet a nostra causa & religione alienus, dixit, minime turpe atq; ignominiosum esse, aliquid eorum, quς minus honesta sunt, cognitum habere: quin potius curatione ex eo contingere jurique, qui non inuido, sed cadido ac benevolo animo ea,quq dicuntur, accipiunt. Sed quid mihi accidit, o amici 3 Interea enim progrediens oratio, ut equus selibrem, sicme haec dicentem abripuit, atque in beati Basilij laudibus collocauit. Quscirca me repta
mana, ac velut quibusdam habenis orationem restringam, temeritatemque composcam, ne ulterius praeceps seratur. Etenim qui viribus maiora concupiscunt, ne me diocria quidem assequuntur.
Ergo Basilius praeci E negociatus, domum se recepit: Gregorius autem a midiosi
224쪽
DE S. GREGORIO NAZIAN ZENO. is
Atheniensii iuuetute consertis,ut dici solet,manibus retinebatur, ne discedendi quiddpotestatem ipsi faciente,& ut docendi prouinciam subiret, ac sbphisticam cathedram
acciperet, obnixe rogante atq; obsecrante. Ille vero,ne in ipsorum gratiam nihil facere velle videretur,aliquantisper masit. Vcrum haud multo interiecto tepore,cum omnes amicos,quos in ea urbe habebat,exorasset, suaeque ad parentes prosectionis necessit, . rem ipsis probasset ta demum tricesimo iam anno in artium studijs exacto, patriae sese restituit.Ae primum diuino baptismo tingitur,vi dc 'cultate iam ante collustiatus, le- p,riis iis inquesibi indicit nunquam iurandi, quandiu in hac vita versaretur : quam etiam ad in muta, ac extremum usque diem seruauit.Deinde ut parentum & amicorum,qui ipsum verba sa- η cientem audire gestiebat, cupiditati satisfaceret, neque enim idipse ambitiose affectabat hoc quoq; munere defungitur. Verum cum ijdem authores ipsi essent, ut publicis domesticisque malis sic enim rerum terrenarum spledorem amplitudinemque voco, seipsum inuolueret, ipse contra sibi confluebat, ut, quemadmodum in vitae discrimen adduinis promiserat, Deo sese offerret,&1 mundo separatus, cum ςo, qui solus purissimus est, vitae consuetudine iungeretur, atque ex librorum sacrorum tamiliari lectione veritatis splendorem hauriret. Id quod etiam per omnem vita facere non destitit, in nachus esse potius habens, quam mundaniis,& pauper, qu1m quaestuarius. Ac tapcnu-mob ipsi accidit,ut Christum quoque perspicue in somnis, nocturnaque,ut scriptura
loquitur, meditatione intueretur, eamque puritatis mercedem ferret. Beati enim n- Ciris a criquit, mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Purum enim eum dicit Dominus, qualis erat magnus ille Gregorius,qui urbes,sorum,theatra, siphistarum fanum, primcipum dc magiitratuum amentiam iudicum iniquas causarum instexiones,litigantium rixas ct contentiones, Rhetorum mendacia furum insidias, inexplebilem negociatorum auaritiam, diuitum arrogantiam,pauperum fraudes & facinora,ingluuiem,temulentiam gloriam fluaam dc fragilem, estes magnificas, egregiam supellectilem auro argento consectam,domos pictura Sc marmoreis tabulis ini ignes ac gemmis exo natas, aliaque omnia reliquerat,quae animi puritatem turbant, purissimaeque luci adiutum omnem intercludunt. Atque in iuuenili aetate huiusmodi erat Gregorius. Posteaquam autem pater silium, quem inuitum& repugnantem aegreq; cedentem 1 resbyterum creaverat, praesulem quoque instituere aggressus est,quid fecerit, audite. epi. Ab ecclesia clam se proripit,vi curas mentem humi detorquetes ac deprimentes effugiat: atque in Pontum profectus. cum egregio illo Basilio philosophatiir.Nam cum simul in literis instituti atque ad breue tempus alter ab altero distracti suissent, inter se Hirsiis mira celeritate iuncti sunt: nempe & morum cocordia, dc mutua pollicitatione impulsi atque incitati,adeb ut in ipsis dictum illud impleretur: Ubicunq; duo vel tres in Matili iti nomine meo congregati fuerint ilic sum in medio eorum. Hic porrb commorantes, α mutua extimulatione virtutem augebant,& vitς monasticς leges piis Deoque deuo--p ix iis hominibus, atque a mundi societate disiunctis,ferebant, Lycurgi legibus pacatiores, eb, iis Solonis grauiores,Minois aequiores.Immb verb,ut de his viris sublimius aliquid dicam, ne, edit. Mosem imitantur, nube iue obtecti,atque via tumultuaria dc turbulenta hac vita procul se remouerent,in montem secedentes,legislatoris officio ingebantur.At verb pax dccanitie&curis graius ac praeterea Cael iiij filii interitu moestus, dc luctu prostig tu orbitatemque suam dc sblitudinem aegerrime serens,eas ad Gregorium eristolas scripsit, quibus ipsum pudore quodam dcreuerentia ad reditu impelleret. Ipse igitur horrendum esse censens patri non obsequi, praesertim sacerdoti & natu grandi, ad reditum
se accingit partim inuitus, partim aequo animo ac lubenti. Ut enim traquillae vitae amor cum, et in Ponto maneret,hortabatur: ita eundem altera ex parte pietas trahebat, inseruiendum patri esse praescribens. Cum aut e Caesarius,cui prouincia maxima comissa, ac thesaurorum cura, publicarumque pecuniarii quςstura mandata fuerat,magistratus sibi tempore vitam cum morte commutas let, ac patrem, ut leges serebant, simul&filii 4 iheredem declarari,&actiones eorum, qui litem desuncto mouebant, cipere atque in se transferre necesse cisci, magnis grauibusque tumultibus Gregorio Magno inuolui contigit, permultis videlicci instar canum ad praedam accurrentibus, ac mortui facultates, nullo obsistente se arrepturos existimantibus. Nam pater& senectit te & morbo friatiis. nonaginta enim iam vitae annos expleuerat) iudiciorum turbas molestiasque perterre non volebat,ob idque ad hunc tota curarum moles deuoluebatur. Caeterum parentum cultus molestias leuabat, spem eorum praemiorum asserens, quae misis parcim
tes osticiose pieque colentibus promissa sunt.
225쪽
Aus,ri; sis Hic quoq huii asinodi quiddam ab Arriana haeres,quae per neqilitiae spiritu, pcclesui ut in C, siam obruebat,accidit. Pleriq; antistites ciuitatibus pulsi fiunt, multiplicibus ii tormen- invii Q - tis calumniisque vexati: sacerdotes ac numerosiissimi populi coctus sub dio amictaban. tur, ne domos quidem orationis habetes, nec legu aequitate cum impiis ex aequo fruem tes, haeresi nimirum omnes sere orbis fines peragrante, inapij j: Imperatoris ope atque auxilio siubnitente ac serociente. Concessa est itaque licentia perniciosis pastoribus Ecsub Orthodoxorum pelle lupum tegetibus fideles Episcopos & Christo primo palla.
iii aες re dignos exturbandi .Qtio factum cst,ut alij metu perculsi, alii verborum illecebris de ebii cta liniti, aut pecunijs expugnati, alij morusimplicitate decepti, hoesis esse. am susceperint, chirographo suo & communione cum aduersarijs coniuncti. Quo in numero beati quoq; huius viri pater erat animi simplicitate in hamum prolapsus .Quod illius factum clim prouinciales monachi ferre no possent, ab ipsius coetu & consbrtio sese abstraxe runt,simulque abscessit pars populi haud exigua, monachorum authoritatem aper: secuta .Quid igitur hic cosilii capit Dei seruus3Primum orationibus & peruigilijs Deu placare studet, ab eoque impetrare ut hoc malum ex linguat,disssidiumque exortum cscatrice obducat: silentiumque sibi indicit,ut animi moestitiam hac ratione declarare Postea patrem ad veniam culpae petendam eritatem j; pure & syncerE profitendam sedi reeie hortatur,atq; eos, qui iecesserant, ad consensum & concordiam adducit: sicque suum
sae Naitan Ecclesiae ornatum reddit,veneratione nimirum sisi utrosque permovens, patrem nem.
yyμῖ V- pe ac pium gregem. Quinetiam orationibus de pace habitis collectam multitudinem exhilarat, distracta ac diuulsa membra conglutinas & medendi celeritate obliuionem morbi asserens. Crates quidam Thebanus solitus esse sertur dissidentes domos adit controuersiasque lenibus & pacificis verbis disceptare. At hic noster longe sit petior. non enim priuatim quibusdam,ut ille,sed uniuersae patriae concordiam rcduxit: quos ue maximum est, non de pecuniis aut iniurijs contendentibus iudicem se interpositi ubi persaeph vel leuis cohortatio facile prodest: sed de fide pugnantibus ubi rei magni. tudinem rixandi studium aequare sistet ac proinde quantuituis prudens dc crudi Norbetio ad componenda dissidia parum Vrcque proficit. Enimuerb postquam Christianorum peruersitas ac di Gluta ignauia Dei mandum rumque ipsius contemptu, quasi morbo quodam laborans, Imperatorem Christili Iuli, g ,m stem nobis incitauit: tyrannum Iulianum dico, qui auitam Constantini Magni fidem ιiatae prase virtutem i, contrariis viiijs superare obnixe laborauit,eamque ob causaria Christianos omnibus iuris praesidi js spoliare instituit, non quide publico edicto Christianorum imsectationem promulgans sed voluntate, ijsque rebus,quas tacitus aduersus eos perpe trabat,profana cruditione atq; doctrina ipsis interdicens ac Dei aequanimitas, quae ne farium & execrandum hominem diutilis esseni atq; insolescere permiserat, po quin ipsius improbitatem nulla omnino poenitentia frangi perspexit, exacuto gladio, quo ipsius impietas merebatur,poenas exegit, in Barbaroru finibus barbaram ipsius & bel- , 76 s luinam vitam abrumpens: tum vero magnus Gregorius ipsius scelus dc impietatem im , e . inue uectiva oratione proscindit, ac Sybariticas Graecorum obscoenitates veteresque mcti in iv l multiplicisqi diuinitatis errore detegens, atque omnibus ob oculos ponens, conse/- μμ mune tu ibrium cordatis viris proposuit. Sed quid magnas & excelsas huius viris ita des orationis breuitate imminuere, contumelioseque deprimere conor, planequeia contrarium ire,quam orationis institutu strat, idq; laudationis tepore, quo in hocpintillimum claborandum est, ut is, cuius laudes praedicantur, rerum gestaru comemor tione diarior fiatu cum cuiuis liceat ex inuecti irarum orationum lectione tum historia rum copiam,tum orationis concinnitatem,ciusque in dicendo vim & facultatem asmirari Z Iam egregiam illam tyranni legem, qua Christianos Graecorum disciplinis in bui vetuerat, videte quaesi,quam stit te & prudeter vir beatus eluserit. Heroicis, &ia Multa o- bicis,& elegiacis, dc trimetris,aliisq; multis versibus,& tragoedie & comoediς chara xi' ς mi' re,atq. o irini constriptionis genere us est in eoque labore ita se gessit,ut vix ullum do Oh tibia. ctrinae sit genus,quod non libris suis expresserit, pia argumenta ubiq; instituens, vel laim dem virtutis, vel animae & corporis purgatione vel T heologia, vel precatione, vel a eiusmodi versibus complexus, obscoenitates & tabularum deliramenta, Deorumque
prςstigias omnino ut par erat,igiens, ac sapientissma doctrina Christianis proponens Ita impius homo, Christianis doctrint nomine inuidens, ex scelerata lege nihil ositam in consecutus: quin potius ipse superatus est, grauiorique damno affectias.Huiuin cnim est inuidia paru aut nihil eos lςdit,quos lacessitigraue aut noxa patentus ai.
226쪽
Gregorius porrb, Athenis adhuc agens cum Iuliano admodum adolescente, nec-dlim ad imperium evecto, sed ludi magistiis operam dante congressius, qualis aliquando liturus esset amicis tanto ante signi incauit, subdolum videlicet & impium Sc infi- Grestorius dum, atque ad omne scelus procliuem cum fore praedicens: coniecti iram huius rei fa- . '' iciens ex perturbatis oris lineamentis, & risu petulante, dc ferino adspectu,& toto corpore vago temereque subsultante, dc progrestibus vecordiae plenis, dc di siputationibus impietate plenis, etiamsi illae exercitationis disputationisque praetextu tegeret tur: ex eo denique, quod improbos complecteretur, & virtutis laudatores cultores ij contemneret. ac pro nihilo putaret. Haec ille perspiciens, omnibus ire praedicebat, ut in gratiistinaum scelus tandem erumperet, atque in apertum prodiret. Purae enim naturae, mira suturi coniiciendi ficultate valent: ingeniique sagacitate atque sole tia, obscuris etiam indici js id, quod euenturum est, coniectura altequuntur. Ac sice, teratus quidem ille depraehensi is est, frustraque inique ac scelerate se gestit, nihilque aliud proiecit, quam ut poenariim materiam sibi ipse congereret. Gregorius autem haud multo p bit tempore, haereticorum agmine Caesareensem ecclesiam populante,
Eusebio quidem pio riro adhuc Metropolis clauum gubernante, C. et crum cum magno Basilio presbyteri dignitate ornato, atque in Ponto philosophante, inimicitias
gerente, haereticorum coniurata arma impctumque rcformidans, quod antistes aciem contra educere non posset, quanquam enim ille vitae integritate praestabat, Theologiae tamen rudis erat de imperiti in ad Basilium, illustre, inquam illud sidus stribit,
eum que obtestatur, ne ullam inimicitiarum rationem habeat, sed animarum perib lum animo & mente perpendens, metropolitanae ecclesiae sitne ulla mora stuppetias strat: simul etiam se aifuturum, bellique societatem cum eo coiturum pollicetur. Qua oratione eximium ducem ad bellum suscipiendum impellit. Prosectus igitur F' ipse quoque, susceptaque cum eo expeditione, in haercticorum praesidium de arcem irrumpit, concisisque impiorum hominum ac prostigatis dogmatibus, trophaeum simul cum Basilio erigit, hostibus ignauiae suae imbecillitatisq; conscientia in fugam versis. Ac talia Deus per silos esticit: qui cum immodice excrcscente atque exundantem homina iniquitatem videt praestantissimi figmcnti miseratione permotus,viros omni bus Urtiitis numeris absolutos excitat, auxilium quoddam disciplinamque ijs quorum salus pei clitatur, procurans, ne sulturae atq; adminiculi pcnuria humanu genus labosactetur Ec opprimatur: quemadmodum tum quoquc secit, hos viros excitans ac co sulci quodda lacti iniectum in mediu poncns, atq; ita eos, qui multifida improbitate de impietate plurimu inter se dis isti erant, in unam amicitia concordiamq; constringens. Non multum teporis intercesserat, cum praedictus Ecclesiae Caesareensis antistes ad meliore vita migrauit. M. ignus porro labor Gregorio subcundus suit, tum priuatim quibusda, tum publicE uniuersis urbis ciuibus scribeti, atq; dc patris δc suo nomine su denti. ut Basilium in Archiepiscopatus throno collocarciat. Praeclare id quoque atque perfecte. Neque enim ut amici commodis inseruiret, hanc operam suscipiebat, sed ut publics utilitati prospiceret. Norat eum perspicue, norat opitulatorem spiritus ancto dignum. Ob eamque causam non ante conquieuit,quamquod recte proposuerat ad exit si perduxistet, quemadmodii in cita perduxit. Ac Basilius quide Caesareensium gu- pistri, M. bernacula tenebat: Inuidia autem dominandique cupiditate gliscentibus, Cappado- gnus fit Cinopa, quae ante id tempus pro una agnoscebatur, in duas partes diuisa est, ac Tyanensis ciuitas a Caesarea distrahitur, eiq; opponitur, adeo ut deinceps de oppidis quoq; inter eas controitersita moueretur, inter se contendentes, viri potius metropoli ea asseredae sent. Atq; hinc magna cotentio exorta est, hoc quidem obtentu & pr textu,quasi ibisci negocio atq; animaru cura moueretur: re aute ipsa propter auaritia dominandi ii, libidinem, hominibus nimirum res turpes & scedas honestis nominibus obuelare co nantibus. At veris magnus Basilius nouo atque inussitato exemplo suis oppidis spolianis, episcopii Sassimis constituere proponit, ut comuni facto siegna cto,detrimentu aliundE acceptu hac ratione sarciret, simulq; regione episcopis obfirmata, Ecclesiarum administrationi melius consuleret. Nemo porro ei ad moderadas episcopatus recens s creporti creati habenas Gregorio comodior ac sortior videbatur. Ac proinde, consilio cu ipsi si' ' M patre habito inuitum hominem ac repugnante clectioni admouet, negociumq; s h conficit. Caeterum ille, ut scipe diximus, tranquillitate negociorumq; immunitate sibi proposita habes,angebatur animo, permolesteq; re huiusmodi serebat, sibi jpsi animuattentu habere ac priuata vita colere necta triuesse cxistimas. Huc accedebat loci ii Q con
227쪽
commoditas, utpote procellis urbicisque tumultibus pleni. Sasimorum enim priudum in regiae & militaris viae medio situm, ac veredariorum equorum stationes habes, pr tereuntium tumultibus undique perstrepit & agitatur: atque ingentem quider o lestiam hominibus tranquillae vitae studiosiis gignit, fiuctum autem atq; utilitate ne mi. nimam quidem propemodum affert. Quod cum ille perspiceret, ad aegrotorii domi. cilium confiigit,ministerio suo paternaq; Oratione morbi dissicultatem grauitatem leniens: ac philosbphiae exercitamentu tempus illud sibi constituit. Fersit autem eum nec Oblatione, nec ordinatione, nec quicqua aliud eoru quς apud episcopos in more α instituto posita sunt,Sasimis peregisse,veru simul atq; episcopus designatus est, iuga animo cocepisse.Hic vero pater multu quide diuq; cum,Vt Sassina teneret, obsecrauit. Cum aute quod proponebat, assequi nequiret, hoc Iecundo egit, ut pro se ille Eo
F ς'ςβῖ elesiae Nazianzenae cura administrationemq; susciperet. Ad eamq; rem non admoni euia susei. tionem tantum & cohortationem afferebat, sed iam etiam imprecationem quandapit. admiscebat, ex senectutis contemptu nascentem. Hic aute simul & quiete nullis occe pationibus interpellatam sibi procurans,& magni momenti esse censens morem p tri gerere, his verbis cum alloquitur: Pater, tametsi mihi molesta sunt, quae imperas ngratiam tamen tui haudquaquam recuso: Nazianzi curam suscipio.Hoc tamen velim sacrosancta tua&pia prudentia cognoscat, nulla ratione fieri posse, ut te ex hac vita. cgrcsso Ecclesiam rctineam. Subiungens igitur patcr: Ita sane, inquit, osti, mihi vi uenti scipionis vice csto, senectute mea fulciens, paternisque precibus vicissim ii altus. Cum autem e vita cxcessero, pro animi arbitratu res tuas constitue. His auditis assidimus ipsit adhaerebat, praeclaris lime curans, tum ipsius canitiem, iam ad centesimu annuaccedentis, tum matris senectutem, non multum ab ea aetate distantis: quorum ricique, ut probabile est,niagna cura & refocillatione opus habebat, praesertim iam mor tuo Caesario & Gorgonia sorore, sanctissima muliere, atq; ambobus ad vitam seni j empcrtem aeternamque beatitudinem translatis,quos etia funebribus orationibus dcco
. rauit,solus relictus senectutis solatium, infirmitatis medicina, piorum parentium, iii loqui fas est, melior haeres, abundeque ampla maioribus suis gloria ad propagandam corum memoriam, simulque cum orbis incolumi statu porrigendam. Ecquis autem maiori pietatis laude domesticis praeibit, scientia & pietate domum moderans,velut optimus quispiam dispensator, quae cuique commoda erant, distribuens, cognatis, amicis, simulis, hospitibus : atque ita rursus Ecclesiae negocia administrans, ut eius puscendi gregis ratio omnibus, velut recta am uilis, proposita essetὶ Commode autemii.Ti ,. Paulo dictum est: Si quis domesticis praeclle nescit, quomodo Ecclesiae Dei curam habebit 3 Etenim qui unum prudenterrexerit, hic utique dc domum seruare queanqui autem domum, id i&Ecclesiam: qui rursus Ecclesiam is&ciuitatein. Nam&domus, contracta quaedam respublica est: dc ciuitas, persectior quaedam domus do scriptio. Eiusdem enim scientiae est, & multos, & paucos, aut unum seruare: nec in totum &uniuersum, sed ibia quantitatis ratione huiusmodi res inter se disterunt. Enimuerb cum Gregorius pater sic enim ipse quoq; vocabatur ex hac vita nil I sis T Iset, funebris orationis cum honore affecit, Deoq; dilecta matrem Nonnam adhuc vibra. uentem, laudibus prosecutus est : pie id quidem faciens, atq; ut hominem decebat,&patris & matris & Dei amante, ipsiusq; cura amplectens, inviduitate & profunda caesi. si se summa ope & quiete opus habentis . lato perfuncta,ex Ecclesia se proripui
festa. ,ri' Seleuciamque prosectius, in virgineo sanctissimae Tectae coenobio commoratus est: Gregoti . videlicet interim, dum ipse abesset, Episcopus quidam Nazianzenae urbi praeficeretur. Vt autem Nazianaum reuersus, codestatu omnia, perit,nec pastore ultu instituti tumetsi plebs cum lachrymis ipsum obsecraret, precibus tame minime flectitur: sed ii mus & immobilis manet, non secus ac quercus, vcntoria impetus incocussa excipio Quod aute mihi pene memoria cmuxit, hoc iam comemorabo, utpote maximia nam mentum habens tam illi ad laudem, quam vobis ad utilitatem .Quicquid enim honosium & praeclarii est, id quoq; aemulatione gignit: quicquid autem aemulationis studiuaffert idem virtutis quoq; coparandae facultatem assert: Virtus porro sui studiosds ad Deum ducit.Magnus itaque Basilius iratres lepraeliae insectos,licet admodium calamitosos & comiseratione dignos, minima tamen miseratione animos hominia perminueri, immo etiam plerisque, qua erat stoliditate & immanitate, velut licias quodda &piaculum horrendumq; spe aculii haberi perspiciens, naturaeq; humanae conditione animo voluta, pia consiliu, lignumq; ipsius charitate in mediussiscit Amplissimis enim
228쪽
aedibiis extructis, atq; annuis prouentibus constitutis, quos adiuitibus &copiosis ho PQ M ii minibus, prudenti oratione ad largitione impulsis, collegerat, aegrotos omnes in unu coegit, pauperum gymnasia haec loca appellans. Huic in ea re adiutor laborisq; pa pauperrum auceps fuit Gregorius. Ex ea quippe, quam de pauperu amore habuit,oratione liquido patet, quanto studio in eam rem cum Basilio incubuerit, maximu omni u mandatoruesse ostedens, alendorti pauperu studium, Deique magnificetia & benignitate digna. Atque haec quidem hactenus, ne adeo praeclarum iacinus praetermisisse videamur. Arriana vero h esii iampridem Ecclesia opprimente,imper toriaeque manus ope, Dei praesidia subuertete simplicioribus nimiru animis ad impietate sertim abstractiqiuagnumq; Deu Patrem,& paruum Fili & creatura Spirituitandisi astirmante: o tum est velut ex hydra quada nouu caput, hostiu Spiritussancti haeresis, de filio quidecandide sentiens,eumq; Patri aequale statuens: caeterum Spiritumstanctum blasphemis Mimbis impetens,idque bitaria. Alij enim meram creatura esse, aperte asserebant; alij cedonian hec creatura nec Deu,sed liberii; quos proinde Semiarrianos ille vocabat, non e scili- cet eorum dogmati congruu ia apposivi ipsis imponens: quippe qui ita fili sihonor rent, ut interim Spi itumsanctu aspernarentur hi tur huius oc contentione per to. ' ' tam Romanora ditione glisicente magisq; eti4 Byzantis vigente ac dona in trii Dcus
, qui pestistra hac doctrina ex xjnguebantur,.miserat iis, sanctu Gregorii Thςologi spiritu excitat, ac velut ad Mqsen ait: Videns vidi aflictione popμli mei, qui in is P tisapto est: Aegyptus autem Hςbraeorum qui delingua tenebras at: nunc vero sum, ' iam ab haeresibus caliginem significatὶ dc gemitum eorum audivi, atque ad eos 'ibe
randos descendi. Quoςj rca nuc veni: in Aegyptii te mitta. Atq; hac cohortatione pe motum,Spiritusq; sancti numine impletu, Byzantium itiit, ut pro Spiritu certanae inibret. Protinus igitur ille, Basilio, luminari magno, ipsius cupiditati alacritatiq; quasi filisco qua da subdente, atq; ad ipiritus certamina ipsum inungente, alijsq; compluribus et copis, principisque urbis ciuibus,sdcipietate praeditis, ab eo obnixe cotendentibus, Wipsis aiaxilio egentibus qu.as Herculem quendam Alexica cum se praeberet, Costan- tinopoli statini astitit, terrena quide omni materia & luxu aς diuitijs carens, caeterum risii ritu plenus. Exceptus aute a quibus da,&genexis & pietatis cognatione cum eo co-pugn mirus iunctis, Ecclesilaossendit,qualii natu in monte, aut quasi signum in colle, ut Prophetae verbis utar: hoc est,numero perexiguam atque obscura, quod videlicet pijs viris liber zz' ta omnis obtemporis tyrannide erepta esset, sacros etia omnes domos spoliatas acor vim occupatas. Viasi sanctae Anastasiae temptu orthodoxis patebat, fortasse etiam quia propter ambitus & circunscriptionis angustia contemptui habebatur, quem ad Uodum norunt,qui vetus hoc temptu perspexerunt. Confestim itaq; ipse Dauidis cuia 'hiusdam more ad pr liu se coparat, atque argumentis firmis ac solidis Philist a dogmata . findit, libertatemq; pijs hominibus pie reducit, quotidie nouam aliqua copiarsi accecsohem faciens, Deoq; eos qui aduersus veritate scelerate insilirexerant,captiuos assiducens. Perexiguo itaque temporis curriculo exacto, tantum multitudini incrementii t tulit, ut ii ulla iam cum priori rerii statu coparatio relinqueretur, atq; hic illud Scri- rpturae impi eretur: Domus Dauid ibat, dc increscebat: domus autem Saul ibat, dc viri, iat et , Mus minuebatur. Ac variu quend in eorum, qui salutarem doctrinam amplectebatur, t ordinem cernere erat. Alij enimiam euerriculo tenebantur,alij iamia capiendi erant:
alii ctiam iam persecti & abibluti, aliorum piscatores magistrosque se profitebant ut, Verumenimuero quis alius hinc Arrianorum iram, hinc propinquinu inuidiam pex ferre potuissetὶ qui quidem quum ipsi opem serre ac decersantem adiuuare deberet, Usius rectEsactis offendebantur, Ecclesiae incrementum liuoris secem dc inceptiuunti cientes: ει quum ijsdem rebus superiores ipso esse vel nequisient, vel nollent, virtutem scelere superare contendebant. ii:
Nodum hoc malum sedatu erat, cum exortus Apollinarius Syrus, propria quanda. c noua haeresim in luce emeri. Humanitate enim Christi nequasi vera esse sentiens, carnem ratum aium in in rationis experte ab eo assiumptam csthdocebat, anima ratior ς atq; intelligentia praedita ab ipsus humanitate abscindes. Cumi proiana eruditione excelleret, multos verboru lenocinio in fraudem inducebat. Aderat ubiq; terrarures, discipuli, indoctos homines quasit hamis quibusda in ilium pertrahentes. Ru Eam oppii. iis igitur dissicili certamine constrictus tenebatur Gregorius, arguens,increpans,ob MM G - secrans alios in fide retines, alios eb, unde exoderant,reduces. Vt aute in huiusmodi rebus accidere si, et, perse iamcarnationis coiciso ab imperitis ira ccepta est,quasi Christus
229쪽
piritu ad tribunal. Matthar. Praestet ut ecclesiae
Christus in duos filios diuideretur. Ac proinde Apollinari j discipulis, plebi nunquam
non assidentibus, piumque virum accusantibus, vim habuit calumnia. Guna enim continenter fluens, petram tandem excavat. Et quoniam huiusmodi disputationes multitudinis captu sublimiores erant, quippe quae incarnationis diuinae profundita tem assequi non posset, idcirco lupi fide & authoritate apud vulgus valebant, pastor contra veritatem docens, si picione laborabat. Qu'circa Arrianae sententiae propu gnatores, qui velut apri truculenti iram suam iampridem aduersus sua tum acu ant, accedente iam eo tumultu & calumnia, quae ipsi ab Apollinari j studiosis conata erat, falsis sermonibus inflammata plebe, lapidibus hominem, quemadmodum olim limdaei Stephanum,insectantur. Verum Deo militem suum causaeque suae defensorem te. dente, frustra in eum saxa coniecerunt. Tum vero correptum ipsum consulari iudicii; stunt, velut quendam tumultuum&seditionum authorem. O maporem adminisdum: 5 vim mendacii insignem, si Gregorius de his rebus causam dicedam habebat: ille, inquam, etiam alienae irae & perturbationis lenissimus medicus, ille pacis arbitet, ille Christi mansueti dc humilis, mansuetudinemque nobis lata lege promulgantis,es scipulus. At vero ipse, tametsi tot tantisque rerum acerbitatibus premeretur, haec tumen sentiebat ac proloquebatur: Propter nomen tuum Christe, etiamsi ambulauoro in medio umbrae mortis, non timebo mala, quoniam tu mecum es. Atque a iudicesne verberibus & tormentis missus famis est, martyr sine periculis, & sine vibicibusta cariis quum hoc unum praestitisset, ut ea animo & voluntate perferret, quae ipsum pati Christus minim E permisit. Huiusmodi porro certaminibus clarissime perfunctus iam apud omnes clarus erat, beatusque tum ob liberam verae doctrinae promulgationem,tum ob virtutem, tot exanilatos labores censebatur: illustris etiam & conspicitus, ob Ecclesiae multitue, nem. Qu9factrina est, ut Petrus, magnae urbis Alexandrinae episcopus, egregiique illi . iEsiae Athanasiij in pastorali munere successor, ad Gregorium magnum scripserit, O Constanti. stantinopolitanae Ecclesiae praesecturam ei confirmans. Et quidem rectissime& et os nurii φῖ simEeum Episcopum esse voluit, qui labores anse impenderat, quam ad dignita in
perueniret, thronumque non humano fauore, sed pro sudorum praemio&merciae acceperat. Qisenquam autem rerum ab eo gestarum copia, repente in animum sub iens orationis seriem perturbat, ac velut in reciproca fiuctuum agitatione, sequenti iam impetus priora obruit: quoniam tamen addicendum semel aggressus sum, noprius abscedam, quam ad finem peruenero, Gregorij Deum in infirmitatis meae sub sidium assumens, vestraque humanitate facilitateque subnixus. Erat in regia ciuitate Maximus quidam, genere Aegyptius, moribus barbarus,inuus quispiam Iamnes aduersiis Gregorium, velut aduersus Mosem, aciem instrucas,
Hic quum Cynicam philosbphiam amplexus esset, baculoque & coma & pallio gr. uitatis speciem prae se serret, hactenusque philosopharetur, caeterum ingluvie & cupi ditate atque impudentia canis potius, quam Cynicus esset, Antisthenisque sectatori bus contrarius, talisque, qualem scriptura Nabal describit: ad sacrum pastorem acta dit, atq; ab eo fidei Christianae rudimentis imbutus atque institutus, impietatem dedi scit, baptismoque reges itus, pars Ecclesiae ei licitur: fictaque pietatis specie ita Epiri
pum cepit, ut eadem cum eo domo, eademque mefisa uteretur, atque ipsi quiduis Ush censeretur, fidissimus minister, doctrinae sermonumque laudator,nec vulgari bene' nolentia erga Christianos affecta. Vt autem progressu temporis experimento ibi dato dignus iam iudicatus est, qui in Ecclesiasticum ordinem cooptaretur, tum verbia clerum asscribitur, ac Iudam aemulatus, a praeceptore suo perfide deficere, atque uerses eum expeditionem suscipere in animum inducit: ac cuiusdam Ecclesiae prsesbyteri opera utens, qui cum non modo nunquam a Gregorio obiurgatus, durius ii appellatus, verum etiam inter singulares amicos habitus fuisset, fabulam hanc cum Maximo cudcbat, hoc videlicet agens, ut Maximus Byzantij Episcopus costitueretur inc quoniam ad eiusti, odi res auro opus erat, unde id stippeditatiim fuerit, audite Presbyter quidam insulanus Thasib Byzantium appulsus pecunias serebat,nmat moreas tabulas Proconesias emeret. Hoc arrreto, ac pollicitationum illecebri p. linito, leues enim homines credulitate facile in fraudem impellunt ud aurum s la
. . ris adminiculum accipi lint, atque Alexandriam mittentes, Petrum eo adducunt,
Milia ita ut certos homines ad Maximum Episc6pum creandum Consi 'tinopolim mittat mulina. Et quidem haec citius, quam quisquam verbis vllis exprimere queat, sciebam
230쪽
Aderant ab Aegypto, qis Episcopatimi Maximo daret. Talis Petrus ille erat: qui climprilis Gregorium in throno collocasiet, postea Maximum episcopum instituebat, 'eliteras quidem eas, quas ad Gregotium seripserat, veritus, nedium ipsius virtutem ninminis iuc splendorem. Postqu1m igitur adi tenere, qui ab eo missi ita erant, sub exo tum dici ecclesiam ingrediantur: reque nec pastori, nec presbyteris, nec clero, nec cuiquam ex magistratibus, nec denique pia: plebi patefacta, statim in electionem timcumbunt. Verum huius rei fima per urbem sparsa, repente adii acre sacerdotes, clerus, plebs selecta de orthodoxa, haereticorum etiam examen. Omnes enim, amici tu ta dc inimici prae animi iurore exarserant, temeritate eorum peruersitateque obstupe-
ficti . Perdita enim dc profligata peruersitas, hostes etiam persaepe eius, qui iniuria si scitur, ad ultionem excitat. Vt autem consilia sua insecta relinquere coacti sunt, petusantia enim sua populi fauorem sibi praecluserant)quid faciunt i Ecclesia egressi, in choraulae cuiusdam Jomum se conserunt, illicque Maximum episcopum creant, plebeii ordinis quosdam, qui ob perturbatum ordinem ab Ecclesia proscripti suerant,
socios habentes, facinorisque participes. Huius enim generis homines repetinis mutationibus delectantur, tranquillum compositi inaque rerum statum aegre strent , perpetuoque i uarum rerum studio flagrantes. . Urbs porro ira aestuans, dici non potest, quot conuiciorum plaustra in Maximum emit derit, ipsi quoque Gregorio succensens, qui tanta beneuolentia & familiaritate nefarium hominem complexus fuisset. Itaque iam co res ipsi reciderat, ut facti sui purgationem quaerendam haberet. Ac proinde, ut exulceratos plebis animos orationis medicamento leniret, ita eos affatus est: Nolite, oriri, mihi patri Vestro succensere. c inritii ,1 Si enim cgo, qui me benignum illi ac liberalem praebui, ideo culpae obnoxius sum, Coni tanti. Quia malitiam non praesenti: quid tandem ille fuerit qui beni enitate mea dc beneficio usus, hanc mihi gratiam rependit, ut vitae incae insidias strueret 3Neque enim fraudem non praevidisse, criminari dari debet. hoc enim sblitis Dei est. Ac praeterea legis praescripto viscera omnibus aperire iubemur, paternoq; affectu dc beneuolentia eos, qui fide praediti sunt, amplecti ac tueri. Eum enim qui venit ad me,ait Christus, non eijci- Iolian.cam foras. Magnum quiddam mihi bc plaudendum videbatur, Maximus, a Graecorum ii peristitione ad baptismum accedens, bc Trinitatem loco Herculis adorans. Amplum ac praeclarum videbatur, homo virtutem capessens, etiamsi in postremis rebus prioris vitae hypocrisim luculenter ostedit. Sed nostrum non est haec explorare. Non cnim in hominum cor itationes penetramus, nec futuros euentus perspectos habemus, nisi Dei prudentia dc beneficio hoc nobis conccssum fuerit. Nos enim videmus in faciem, Deus autem cor ipsium intuetur, quemadmoduina Scriptura audijstis. Hac orati- one multitudinis iracundia sedata atque repressa est, maiorique beneuolentia Pontifici adiuncta. iam vero Imperatore Theodosio, qui genus ex Hispania ducebat, in Macedoniam
cum exercitu profecto, bellumque cum occidentalibus quibusdam barbaris gerente, Maximus Aega ptiorum praesulum, a quibus Episcopus designatus fuerat, agmen accipiens, ac Thessalonicam prosectus, Imperatorem adit, imperatricisque urbis Epi scopatum ab eo petit. Quoniam enim in legibus cinctionibusque Ecclesiasticis nihil ob; ita tahabebat, quo niteretur, imperatorio edicto sacerdotium vendicare cogitabat: ut qui iaciam. non iacerdotem, sed tyrannum agere decreuisset. Verum illinc eijciuntur, Imperatore cos ira minisque vehementibus insectante. QEid igitur Maximusξ vix enim fran gi dc expugnati potest ambitio) Alexandriam naui petit, cumque iisdem technis quotcdam Petri similiares auro pellexisset, ipsium quoque pari improbitate aggreditur.Aut enim mihi, inqtiit, principis ciuitatis Episcopatum assere, aut 1 tuo non abstinebo. Et pugentia. quidem in perspicuum malum audax hominis facinus desijsset, nisi Alexandriae Praesectus, seditionis dc caedium metu, Maximum urbe exturbasset. Atque ille quidem
praemia temeritare digna tulit. Gregorius autem laborum multitudine fractus, curis consectus atque obrutus, in patriam reditum parabat, plebem extremum allocutus atque hortatus, ut fidem, quam acceperat, conscruaret: Virtutem, quam dc re&semaone ipsis ostenderat, coleret. Q Fe cum dc clerus δοῦ populus audijssent, unus cianaor .ab omnibus excitatus est, Pastoris discessum deplorantibus: ac triste s ecta culum cernere erat, viros dc mulieres, iuuenes dc aetate prouectos, eruditos δc indoctos, principes dc priuatos Omnes concordi fictu detentos, orbitatemque adeo aegr4
atque acerbe serentes, Ut quispiam sublata voce dicere non dubitaret : O pater, inita tetri