장음표시 사용
211쪽
alienum Heroes arbitratinum ;san Ataram,o Theseus, ct Achi les, o Pyrrhus, O Merates. Enimuero quis maiorem inter foditissimos, ct sapientissimos Duces, vel veriorem laudem unquam obtinuit quam Epaminondas, & tamen hunc cantasse probe, &saltasse decenter, nullus est adeo parum in antiquioribus literis versatus, qui apud Aemilium Probum non legerit; aut tam O, . tusi ingenij, qui hunc potius ex lasciuiente, & dissi luta propensione talia secisse existimet, 'quam quod homines, saltatione videret agiliores fieri,& quendam in se pugnandi ardorem nodumque concipere. . Quae fuit etiam Lycurgi cogitatio, cum inter corporis exerci- E ad F.irum tia, quibus Lacedaemoniorum Iuvenes durari ad laborem, & ad .... . . t Muum apim reddi Volebat, choreas, & sinationem retulit; ma- '' xime vero illam quae Bibasis dicebatur, quaeque seu bellicas consigurationes quae lentae , di cautae erant repraesenta-l: PGp i , bat, Sic enim de illa Quintilianus Lacedaemonios quidem etiam saltationem quandam adbesia quoque utilem,babuisse inter exercita
tiones accepimus,lmo quo magis concinna motione hostes aggrederentur,pueri apud eosdem nudi tatare discebant,quod his vemis Lycurgo. bis testatur Plutarchus a infecit nempe Lycurgus iuxta puellaratque adultos nudos in publico versari, certisque solemnibus saltare , ct cantare, assi exutas atque sipectantibus iuuenibus t modumque, vulgaria eius s.ltationis pnaeclare Lucianus expressit, in dialogo de saltatione. Quamobrem non audiendus est Iuvenalis cum ex Iicentia satyrica,&conam uni Romanorum in Graecos inuidia vitio illis saltationem vertere conatur in his versibus ex Satyr avndecima
- i Vocibus obscaenis, omni e libidini sane aut Lacedamistum de nudo lubricat orbem. Sic enim postremum hunc malo legere quam coelum terrae miscere, & quicquid habent iniquitatis armamentaria Musarum,
excutere, ut locus in illo sit vel pytismati , ven nisi mali, vel ' nsmati,ue nrei ait, vel pedemari, vel pro Umati, vel petim- mari, vel 1gismati, alijsque doctiorum hominum lectionibus, quae plerumque tam diuersae sunt, quam subtiles & argutae. e. Sed quid ulterius immoror in asserenda proborum suffragijs,
212쪽
aut vindicanda ab iniquorum calumniis saltatione; cum unius Platonis testimonium litem hanc optime duudicet in bellicae ν-ι. Gymnasticae fauorem, eamque a saltatoria non fuisse disiunctana ostendat, dum saltationis ipsius secundum omnem suum ambibitum consideratae, tres primum species constituit, militarem , , t. . nempe, domeristam ceu paci, & urbanae hominum consuetudini conuenientem; ac mediam, ceu αμφινειτ iam in sacrificijs, atque expiationibus usurpari solitam: & militarem quidem eorum esse dicit,qui modo inclinationibus ad laevam, aut dextram; ho stium,incursus, inuasiones, declinationesque imitabantur; atqne hanc tanti semper in sua Republica fecit, ut voluerit magistros haberi, qui mercede publica conducti, viros simul, ac mulieres illam edocerent; arbitratus hac una, non parum momenti accessurum ad peritiam militaris disciplinae, quasi ex schemate conuenientissimo adipiscendam :& eadem mente, optimos olim ad bellum habito suisse, qui deorum in sacrificijs perite tripudiarent, censuit apud Athenaeum Socrates. Unde profecto mirari lita. i. subit aliquoties, quid in mentem venerit Federico Imperatori eius nominis tertio, ut febris detineri mallet qud altarioni ope. P R. M , Om dare . aut Alphonso Aragonum, di Siciliae Regi, ut exercit tionem hanc Gallis nostratibus admodum familiarem, vitio insaniae proximo verteret, cum praeter allatas superius grauissim rum auctorum rationes, &fortissimorum ducum exempla, quae contrarium suadere possent; unius Scipionis Africani vita numquam non prudentissimo, sapientissimeque transacta, per se satis sufficiat ad istius calumniae aculesi penitus retudedum; huic enim superci tum illud priscae grauitatis Romanae, de quo supra dicebamus, minime obfuit , quominus melioris vitae & doctrinae antistes Seneca, laudi illi potius quam vitio datum suisse scribat, quod saltationum modos edo tus, scite nonnunquam, eleganterque tripudiaret. Aut si Regum sententia, non nisi Regis alterius auctoritate in fringi, & dc bilitari debet; habemus in promptu contraritura Ferdinandi Hispaniarum Regis de saltatione iudicisi, in qua poliquam Neapoli,Ferdinandum Piscarium numerosi incestus grauitate, & amoena illa pedum alternatione, coeteros nobiles adolescentes longo post se interuallo relinquentem vidit, quasi futuri conscius pronunciauit, euasurum hunc aliquando
213쪽
in magnum atque omnium long8 praestatissimum imperatorem. 6. Haec autem omnia, de choreis nostris vulgaribus, quae ad hi-R8a maria laritatis testificationem inter amicos, & mulierum consessus ceci. - quadam, &astricta numeris pedum motione celebrantur, imisationa, υι telligenda sunt; nam quod de Prricha alijsque saltationibus Mili.
ε ς ιε. i' - erepti apud autores leguntur, a nemine unquam puto tui illa coim=aiis. demnata: Vt neque etiam communes illas , o ciuilescenseo potuisse vituperari, nisi ab illis qui propter quorumdam intemperantiam, studium aliquod honestum, di laudabile continuo proscribunt. Fuerunt autem Pyrrichae saltationes apud antiquos, Velut genus quoddam ad illas omnes, quae praeliorum imaginem penes diuersas nationes,varijs item nominibus,& diuerso plerum. que apparatu exhibebant. quales erant Orsitis, dc Epichedios apud Cretenses; Carpaea penes Aemanentes, ct Magnetes ', Bibasis i ter Lacaedemonios,& Bellierepa apud Romanos, quam Romulus
instituit, teste Festa Pompeio, ne iis pateretur, quod fecerat ipse,
cum a Ludis, Sabinorum virgines rapuit ; tum etiam quae a Iulio lib. cap. i . Polluce enumerantur stracosmus saltationis species Herculi socra, ct militaris , coma Iica pugnam, di plagas habens , Colabris--ι Thracica saltatio, ct Carica i atque si rem antiquissimam sμ militudine quadam eius assequi licet, quae postremis hisce temporibus a Saracenis ad nos derivata eii copia illa seu missa saltatio quae totius corporis, crurumque, ac oris, ct colli obliquo hinc, & inde motu,perpetuaque conuersione perficitur: nisi potius eadem sit quae ab Italis M attacina dicitur , forsan 1--- Nis quod inter alia in utre significat,&1 Choribatibus quorum propria filisse videtur, ad Saracenos deducta sit. Denique huc etiam pertinet gladiatiorius ludus quem inter nudo meses, Minfestos gladios,Gothi, ac Sueci celebrant,quemadmodum refert
lib. 13. c. io. Olaus magnus .Quinimo quoties Pythiorrum ludorumrepraesem
rationem apud me perpendo,Videntur mihi, perbelle ad eiusmodi saltationes armatas posse reserri; quod non aliunde probare: contendo quam ex eorum descriptione,quae talis suisse dicitur 1'V'' 'r' '' Polluce , ut quinque partes in illis essent, cum ab antiquis Pythicus ille modus tibia canebatur, scilicet mi seu rudimentum cum Apollo, Draconem aggressurus locum circumspiciebat , u prouocatio, cum Draconem lacessebat
214쪽
tam pugnabad, σπινι ιν cum victoria repraesentabatur; υτακο ρcinc denique, & ouatio,ctim Apollo victoriae carminibus, atque honore exultabat. Eiusmodi vero saltationes Graeci communi quodam epitheto Gainius seu armatas aut militaret appellaban tr e. -- Lo saltationem in armis, quod video usurpatum ima Iuliano, in oratione prima de laudibus Constantini Imperatoris, quem ab exercitio illo saltandi, ct ballimachiis ma
Omnes autem Plato cum de honestis tantum saltationibus lo- νqueretur, sub Pyrhicha compris ensis voluin, sic enim inquit in septimo de legibus duo saltationum honestarum genera insiluit irqui inuenio altationi uit,alteria bellicum alteria pacatum,illud PF
Helen, Me Emmeliam nuncupans, virumstare nomine decora, ac μ- commodato. Emmelia enim, congrua, dc decenti motione corporis appellata est,quia Emmelles Graecis illud est quod ad melos mouetur: atque haec eadem genera idem auctor in Ha id est .sudiosa seriaque vocabat, ct commendabilia. Quamquam non ignoro muli sesse ex illorum praesertim censu, qui se ab exacto iudicio,&accurata rerum eiusmodi d; siquisitione criticos nun- δ cupant, quibus aliter de saltationum generibus, & disserentiis statuendum videbitur ; ut equide res est non minimum apud auctores obscura, ct implicita: verum quia non opis est nostrae, nec muneris tantas in ter ipsos componere lites, illud interim lubem. ter amplector, de quo plures,ac meliores inter se consentiunt. Igitur cum saltationum omnium in genere tres partes assignentur ' '' a Plutarcho δει malis nimirumgestasse dura, ct irimo Hratio seu ostensis; armatas omnes ad Auram reserebant ; perinde ac vulgares nostrae choreae pertinere mihi videntur admotionem, & operosiores quae aliquo vestium, S scenarum apparatu exhibentur ad demon Ibationem. At vero quoniam satis est ad prauens institutum, si Prenebam 8. hellatoribus nostris asseruero, ut dignam prorsus inqua, si per D ε - - foeculi mores liceret stren se exerceret;onussa eius origine,quae zn '
non secus ac rerum omnium antiquissimarum principia,inter va- numinirias, ct d repantes autorum sententias, mirum quot in partes distrahitur; dum hic a Pallade,aut Curetibus,ut Dionysius Halycarnasseus,altera Pyretho quodam ignobili,vet Pliniuspitius 1 Py
215쪽
riclao, ut Strabor, nonnullus a P yrrbo Actullis iam; Soliger vero
πυρον , δέ caeteri ab alijs causis eius originem repetunt: cedite quod ad modum attinet,vix illam puto diuersiitatem aliquam suscepisse,ni si torsan ab armis,quae pro more nationum pila erant, aut hastie, lancear, acinaces, gela, sarista, peltae, icuta, conti,& eiusce generis alia: nam ligura seu gesticulatio, aut ab unico Pantomimo, aut a pluribus in cuneum densatis, iisque nonclum . aetate prouectis adolescentibus ut plurimum exbibebatur ἱ atque vi in Mylesiarum ultimo, tanquam in tabula mira verborum,&elegantiarum varietate depicta videre licet, eligebantur puerisve laque virenti forentes atatula J-ma conspicus, vese nitidige Ituosi ; qui dispositis ordinationibus decoros ambitus inerrabant , O nunc in orbe retarum sexuoso, nunc in obliquam serum connexi , in quadratum Patorem cuneati, aut in cateruae dissidiumseparat; . Grac nicam saltabant Drriebam. Sed magis adhuc curiose dostribitur a Dionysio Halycarnassaeo, qui saltationem nanc non ab adolescentibus, sed a choro virorum iactam tradit; dc doctim simus Mercurialis illam ex antiquo marmore repraesenta musa gymn. c.6. beneficio facillime potest in eius ritum,& cognitionem quitque deuenire .Quamquam praeter hos meminerunt adhuc eiusdem
saltationis ludicrae Suetonius in dictatore, capite de variis Pe culis per eum editis ; Aelius Spartianus in distoria Hadriani Ammianus Marcellinus libro Historiae lacinio sexto;& Claudi
Versu ε 3. nus versibus illis ex quarto consulatu Honorij quos lubentius re- h β' φ' sero, quod ex illis constat euidenter antiquum epigramma ἰδν In noti, ad datum ab incomparabili Salmasio, ut probet aciem illam, silia - tium in armis ex viris , de mulieribus componi solitam , dc buxerra mis,non exferro luisse inistructam,n o de quini Pyrricha,ledae particulari aliqua,quae hoc modo,& his armis edita luerit, elie imtelligendum; sunt vero Claudiani versus qui hoc probant ex mulatis sequentes.
mis O belligeros exercuit area L s. Armatos bries e choros , certaque vagandi
Textat lege fugas, inconfusosque recursus, Et pulchras errorum artes, iucundaque Manu cernimus,insenuit cum verbere Agna magis', . x Mutuosque edura pariter ιunc pectora motu ,
216쪽
tr. Vibratis , graue pMma nat mucronis acutum Mumur, edi umbonum pulis modulante resalros, Ferreus aeterno concentus claudιtur ense.
Una omnis submissa Phalanx tantaeque salutam. Cr me princeps Galea. vides enim hic armatos choros, mucronis acutum mur Glitias et peos, umbonum pubum, Daleas , ferreum concentum, & alia, que vix est, ut credere posim , recte cum buxeis armis conuenire , de quibus haec habet vetus illud Epigramma auae tameri baud υllo chalibis pans tecta rigore, Sed filum reddum buxa tela Ionum Eiusmodi vero sellatioues armarie cum tanta apud antiquos in existimatione fuerint, ut quemadmodum resert Aelianus, Athenienses Phrynicum belli ducem creaveritat, non 'ratia, aut fauin re ad id impulsi, neque propter generis eius claritudinem,aut d, libuitias quas haberet ; sed quod Pyrrictustis in quadam tragediaconuenientes,& bellicos modulos secisset funde eum confestiir bellicis rebus utiliter praelaturum.arbitrati sunt, qui 1 viris arm tis non abhorrentia ea ina, in dramate confecisset: silc tamen is hominum incuria & longa foeculorum intercapedine iam euiluit , vi nullum cxemplum habeam illius apud nos celebratae,priter hoc unum,quod de se resert I ullus Caesar Maligeri, de cuius viri ingenio cum ita semper apud me iudicarina, ut. illud dum se philosophiae pallio continuit, recte,& decentissime , cum vero Imperatoris paludamentum induiti rutiliter omnia, ct vane limcutum fuisse non dubitem asserere ; inulto minus vadem, me sisterem apud iudices, pro veritate i itius suae saltationis; sed quicquid tandem de illa statuendum sit, narrat is se Bonifacij patrui iussu Pyrricham,&Pepe & diu coram D. Maximiliano repraesentasse, tanto stupore t 3tius Germaniae, ut aliquando vox illa Imperatin taris audita tuerit bis pare thoracem propelle, aut pro cunis batait: viviagis propterea mirum iis, quomodo postea tam facile illum de potuerit quo mutas agitaret inglorius artes. Certum est aurum re hanc,& omnes armatas saltationes seu Dioplias, non ob aliud viu paras fuisse ab pq rus, nisi ut earum frequenti exercitatione,iam pueri,quam viri, & mulieres modo hostes effugere ,modo inua-
217쪽
dere, aliosque gestus bellis gerendis necessarios perdiscerent; sic
enim Plato de illa censuit. Unde etiam Lacedaemonioru iuuentuti loco bellici progymnasmatis erat, apud quos pueri a quinto istat. ἰὸ, fu, 'RNU anno incipiebant et , irio , accinente interim aliquo φ '.' earmen m rchematicu, ad cuius numeros motus componebat:&Paphlagones apud Xenophontem, ciun Mimam saltatricula. iussu Nysi Pyrricham numerose,& per omnes modos doctriscie- ter que saltasse animaduerterent, Graecorum ingenium admirati percunctati sunt num apud illos mulieres quoque bellorum tractationi incumberent Θ Sane cum videam efferri tantopere ab Omnibus , exercitationem illam umbratilem que fit in palum 1 t Pronibus, quid tandem causae esse potest, cur haec non sit pluris longe facienda ; quae non aliquod lignum immobile, sed hostem vivum Dirantemque sibi fingit, qui pedem tecum conferre, scutum protendere ,iaculum torquere, ictus inferre, aut illatos fallere, probeque quantum illi mutuaueris, tantundem referre possici, quem etiam tuo periculo aut ex insidijs adoriri, aut dolo inuade re, aut stratagematibus circumuenire discas, & omnia tandem' experiri cum illo, quae si cruorem demas, veris quam umbratilibus pugnis sint propiora Quoniam igitur praeter audaciam,di industriam quas in iuuenum animis talis saltatio ingenerat, vires praeterea stabilit, adeoque robur,&spirituum ex motu calorem , cuius postea beneficio cuncta in corpore vigent, valentque mirifice ; summo desiderio vellem, ut qui non secus ac antiqui bella continuo miscent valde periculosa , ita quemadmodum illi, haberent inter pacis delicias,& voluptates unde minus in bello timerenr, minusque etiam periclitarentur. resu si quidem dixitDehido par Galenus ex omnibus corporis exercitationibus, eamproculdubio uti-vet piis, sissimam uideri quae ne dum corpus fatigare, uerum etiam animum oblectare ualeat. . Hoc vero praeter saltationem. , venationis quoque diuersas, ni,s.... species emcere notius cst apud omnes, quam ut multis rationi-- tariis bus probari debeat: maxime cum ex ludis qui in Circo, & A- - - - is populo Romano exhibebantur olim a munerarηε , nulli unquam venationibus ipsis,gratiores illi suerint, aut in qdbbus edendis toto patrimoni3 censu magis ambitiose certaretur.
ut merito quidem Claudianus Stiliconem ab inusitata diligenda
218쪽
eonquisitis ex Dalmatia, Pindo, Germania, Apennino, Gargano , Hispania, theatralibus seris laudarit, ubi
Quo deumque tremendum. Dentibus , aut insigne tubis, aut nobile cornu , . Aut rigidumstiis capitur, decus omne, timorque Bluarum, non caute latent, non mole reri unt.& Salvianus Massilientis eodem sensu dixerit adeuntur Aea abGra , LItrantur inuit saltus, peragrantur flua inexplicabiles , consenduntur nubifera astes ,penetrantur niuiferae valles ut deus rari possint a feris uiscera hominum inon licet naturam rerum aliquid
Quin etiam pellecti hac venationum dulcedine multi Reges, qui motalium uni liquidissimis semper voluptatibus recreari solent, non tam viuere quam Venari visi sunt, ac inter coeteros Mithridates,priusquam iuuenilis ardor in illo desei buisset,adeo pertinaciter venandi studio fuit addictus, ut per septem annos continuos ruri degens,liis cum voluptate socitatis laboribus, ad omne virtutis patientiam firmissinia corpus obduruerit & ex eodem studio, Darius Persarum rex, iussit adsi ribi suo sepulchro, quod venator bonus fuisset hoc modo ο ην τορῆ-tam ι 6 τα οπ
amicus fui amicis, eques Osagittarius optimus inui uenator, dominatus sum, omnia agere potui,quod epicedium resertur ab F ustathio in commentarijs ad Dionysium de orbis descriptione. Atque hac etiam aetate apud eosdem Persas, Imperatores illi praepotentes qui sub Sopborum seu mauis apientum nomine tot populos situ dissitos, cultu varios, moribus &institutione barbaros, tranquilla pace gubernant ; nusqtiam ambitiosi us lasciuire, delici jsque maioribus periundi videntur, quian dum sylvestrium equorum, qui in beruana regione ad Caucasi radices turmatim degunt, solemni quidem apud illos, sed dubiae tamen, multumque perieulosae venationi possunt incumbere :& eorum etiam vicini Turcae, omnia sere curant remissus quam venationes , stquidem ut notat Laonicus Chalcocondylas Palmetes septem millia virorum habuit, qui accipitres curarent, & canes almis
xies mille: ita nempe illi otium suum condire solent, & a serarum Venatione, ad regna, di prouincias capiendas progredi.
219쪽
- Uerum etiamsi in illa tot stat oblectationes, tot ad voluptatem. Liuia illecebrae, dum se inuicem venatores ac serae deludiant dum cum in is est, se inter se contendunt i dum pugnant utrimque pari desiderio,illine vacui domum recedam, & exhibilentur, hae vero ne septis includantur, aut in lurconum abdomine suum fimus habeant adsunt ex alia parte labores improbi qui sudorem ab intimis usque medullis proliciant ; ollarunt se pericula nec mente pro uisa, nec re ipsa leuia, nec explicatu facilia, multa denique singulis diebus inter venandum contingunt,quq non minus degen res animos arguant, quam bellorum discrimina. Ac propterealitat.eip.,. crediderim Aristotelem in politicis,quando partes rei quaerendae explicat, quinque illas statuisse quae non cauponando, aut permutando victum reperiunt; nem re visa genera Pecuariorum, a Agricolarum. Latronum, Piscatorum, O Venatorum . quae ad tria tamen Pecuariorum, Agricolarnm , O' Venatorum melius reduci
poste, optimus horum librorum interpretes, S enarrator Giphanius arbitratur ; ita tamen, Vt ex mente Aristotelis , venatorum appellatione, Aucupes c iam ,&Milites veniam, quia ut inquit ipse pars rei natura quaerendae est ars ipsa uenaudi, qua uti oportet Oad belluas, ct in homines qui ad parendum nati, nolunt tanquam natu ratusum hoc sit bellum atque ita militarenter cum hic, tum
in superioribus aliis locis has bElandi, S Vcnandi artes usurpat, vi aliquando Θxes vita, bellicam, S vice versa bellica sub se complectatur. Quam prosecto utriusque artis inter se coim
sensionem ut exprimerent Pocetae, comitem Bellonae Dianam adiunxerunt, ijsdemque telis hostes, quibus & seras configere cec nerunt. & Uegetius, ac coeteri qui bellorum rationes penitissime indagarunt, eos potissimum militiae idoneos esse tradunt, qui venatorio ludo a teneris essent assuetia nempe quod eadem venatori quae militi sint incommoda perserenda, cubandum suo dio ;excipiendi coeli imbres, ct frigora; trai cici a natatu sumina;
cursu montes superandi; nunc cum Apris quos dentibus , aut cum Ursis quos eadem unguibus instruxit, depugnandum kco, Iocandae insidiae, tendendae plagae, traudes omnia generis icXCEPdae, omniaque, ut semel dicaan, quae callidi duces, ut incautum hostem opprimant, solent moliri; eiacan ut ui retia stras terr stres, & maiores praesertim adigat venatori sunt iactitanda. Ncc
220쪽
Nec perperam dico Venatori, non autem Aucupi, vel Pisca tori,quoniam etsi innationis, quam hic cum Cicerone, & optimis alijs linguae latinae dictasoribus pro venatu etiam, nullo discrimine usurpo , contra quam secisse videntur Sidonius cuius illud est
utuntur aeeipitribus asaginatis Canibus ad venatum,in natianibus crebris ad luxum ; Etsi inquam triplex constituatur venationis differentia, pro pari elemoniorum numero aeris, aquae, & terra in quibus triplex praeda degita, di quam certum est Oppianum poetam maximum, & qui cum Iulius Scaliger neminem Graeco. rum audet comparare, nitidis limo carmine integram aboluiste;
tam in Halistituis, S C negeticis que supci sitiat, quam in Mem cis, de quorum editione postquam spes ea decollauit, quam Franciscus Asculanus , & Cardinalis etiam Sirletus quondam secerant videtur mihi nihil commodius iacturae huic sarciendae posse excogitari, quam ii docili limus vir Leo Allatius par phrasim graeca eiusmodi librorum edat,quam interesias quae Eu-tecnio tribuuntur, apud se diligenter emendatam seruari, literis suis mihi aliquando significauit Eni mucro licet etiam veteres Herculi ob Erymanthium Aprum confixum, ob superatam Hydram, ob Stymphalidas aues iugatas, & enectas quassi triplicem venationis, piscationis & aucupij palmam detulerint, longe tamen secus arbitrandum est, sit Platonem optimum, & sapientissimum Gymnastam de ijs audire volumus, ita in Theaeteto, & sub finem septimi de Iegibus de venandi disciplipa constituentem , Ut cum tres in species hanc diuisisset aquatilium scilicet, volatilium ;& terrestrium animalium: atque illam quae mutis, & inertibus pistibus,qui neque gradientibus nocere,neque coeli nostri halitum sufferre possunt insidias struit, segnibus tantum conuenire, nullaque laudem mereri asseruisset; ut neque hanc quae laborum intermissiones, habens, retibus, & laqueis non viribus animi, robur pernicitatemque avium, aut imbellium aliorum animalium si
perare conatur I eo tandem deuenit ut solam venationem in bene
morata sua ciuitate probet, quae hostilis cuiusdam praelii gerit imaginem, & cum Lupis , Ursis, Apris , caeterrisque huiusmodi truculentis, ac immanibus belluli, iustum, legitimumque bellum
exercet: proptereaque Hegesander apud Athenaeum scribit nominem in corna apud Mare donas accumtire solitum qui Aprum m