장음표시 사용
251쪽
enussi, manibus illico pertractantur,& ustionem praeterea aliqua carni afferre; dum altius in illam subeunti at vero si plagam cum ustione eiusmodi inserunt, v bi eius vestigium quod eschara, aut manifesto aliquo caloris sensu, in puteitisa se prodate & qu modo se prodere posset, id praecipiti illo transcursu Θ aut si ita seres habet, unde insigius plerumque haemorrhagia, quae potius ambustione comprimi deberet ξAc demum si glans ab eiaculatim ne calida aliquadiu permanet,cur istud malii similiter atque alijsnonvisum fuit, qui globum plumbeum ab opposito saxo, in cubiculum meum per effracta specularia casu resilientem, cosestim arripiens, talem eum esse depraehendi, ut nulla omnino insigni qualitate frigori. , api caloris excelleret quod si nonnulla aliac orpora motu continuo atteruntur, ct ignem concipiunt, non propterea idem de saginis, S glandibus dicendum est,quae non ut illa ab alio corpore solido colliduntur, nec, ut molae farinariae,
aut curruum axes,eundem semper habent aer vicinum,quem perenni illa circouolutione attritum, atque rarefactum ac bendere possint. Verum quid Homero Tortorae dabitur responti nempe eum non tam, quae Vera essent quam quae communi rumor
serebantur scripssse ; & famam meo sequutum ivisse, quae recte describitur a Poetis, Tam i,pravique tena , quam nuntia veri. quamuis dici etiam potest, globos illos, qui plumbo superinducti torquebantur, idcirco usui nullo suisse, quia retundebatur illora impetus a molli,& cedente metallo, quod lapidi durissimo impactum redibat in seipsum, aut in frusta dissiliebat: namquod addit Tortora de plumbi liquesectione, puto illum communem hanc opinionem arripuisse, quo facilius, ct honestius se expediret ab alterius causae i nuestigatione, atque ut hunc Philosophiae pannum pulpureum historiae sui assueret, auctoritatis illi apud.
rupices & picheios homines conciliandae gratia. Restant igitus
auctoritates tot Poetarum, & Aristotelis,ac Senecae, quorum ve stigia praementes reliqui Philosophi δundem eum ipsis errorem admiserunt,non tam opinor inscitia rerum eiusmodi,quam nimia iacili te multa credendi, quae pro veris tanquam per manus tr dita a maioribus suis accipiebant: licet istud praeterea non omni
no βocci faciendum sit in lim opinioneeleuanda, quod neque
252쪽
Aristoteles, neque Seneca eam suis in libris alio modo proponsit,qu.am ut ab eius exemplo grauiores alias dissicultates de Stellaru,& fulminis natura coponerent, cum alioqui fidem eius esse vellet, penes multos, qui istud a se non uno experimento comprobatum fuisse asserebant. Ad Poetas vero quod attinet, non tam illi in culpa mihi videntur esse, qui ex licentia, quam habent mentiendi in
ca mine, multa reserunt. . H. .i Ame nec audita, contentaque corde nee ullo.
quam hi qui fidem ipsis accommodat quasi vero no hic potius lincu haberet quod inquit Tullius loques de quercu Mariana Mimmen nonnulli isti, Mite no re faciunt imperitὸ, qui in iso opusculo non ut a poetasd ut a rese veritatem exigant; nec dubito quin yden eum Aegeria consecusum Numafuisseputente quibus verbis ita respondet Quintus, intelligo te, frater, alias in historia leges seruandas putare,alias in poemate; atque hanc distinctionem, ita demum Tullius confirmat, quippe cum in illa ad veritatem, Quinte, res rantur omnia, in hoc addelectationem eraque, habeant igitur ex Cicerone Grassius, de Vicentinis S alij, quomodo, & quousque Poetis sit habenda fides ; quam si illis integram praestare velint, contra omnium sapientum mentem, de ipsius etiam Ovidii qui ingenue fassus est, quod Exit in immensum ecunda totia vatum, obliga hiaurica ne ba verba fide, credant similiter quasdam esse veneficas anus, quae Lunam coelo dcilucunt cum defici hoc enim poetet millies cecinerum,credant de eidem laboranti,subueniri posse pelvium, ac tintinabiliorum strepitu, quandoquidem nihil hoc remedio frequentius in poetarum carminibus occnrrit , ita v t Iuvenalis etiam dixerit de m liere garrula. Iam nemo tubas, nemo aera fatiget, una laboranti poterit succurrere Luna; ac denique credant ipsi, Solem dum nobis occultatur, in Atlanticum Oceanum prope fretum Herculis cadere δε stridorem edere,non aliter qu in si ignitum serrum condatur in aquam iam ea fuit communis, &peruulgata poetarum aut omnium, aut e bdem celeberrimorum sententia, ut Statii in Lucani genethliaco dum inquit .
253쪽
se Felix heu nimis O beata tellus i .lr di ava pronos 'perionis meam t Summis Oceani vides in undis, Stridoremque rota cadentis audis satyr i .. Iuvenalis item
Sed lora caepe relicta ' i' Audire Herculeo stridentem gurgite Solem. ac denique,ut alios omittam Ausonu poetae Burdegalensis condiderat iam Solis equos Tarussa calpe,. Hri Hasue freto Gitan insunis Hibera. RProfecto tacit eiusmodi magnorum virorum in scribendo incum, ut inita in mente veniat alterius oscitantiae, inquam se deditia. .. - Onosander, qui pugnam quae iandis peragitur, maiorem in m dum laudat,eo quod plumbei globuli, ob colimilem aeris colore, dis emissi, oculos fallunt, & improuisi in hostes incautos se-
.. H.-- runtur: quis enim tam ineptus est,ut credat,telum exiguum quodiaz..co ipse OROsδnder liquescere motus sui rapiditate volebat, cuiuscaque tandem coloris sit, posse in oculorum aciem incurrere t aut p. rs 'ν quis amabo 'squam gentium audiuit, colorem aliquem aeri aliisque elementis peculiarem inesse. Scio quidem Factiones quae in Circensibus ludis, ex colorum varietate nomina sibi iaciebant, quasi naturae mysteria,spectaculorum composita imaginatione ludere vellent, non modo quatuor anni temporibus,vt Cassiod .it',i' 'Corippus Poeta Africanus aperth significant, & sed et ilia...... ,. mqnx pr*xere eos contulisse; unde Tertullianus Libro despectaculis talibus inquit auctoribus quadrigae producta,merito ct auri os , coluribus idololatriam υesierunn, O ab initio duo soli erumt,a bus O russeus, albus hyemi ob nives eandidas, russeus asati ob suis
ruborem voti erant :se postia tam voluptate quam superstitione prouecta, russeum ridi Marti, My album Zeph ris consecrarunt. Pro num vero terra matri, vel verno: Venetum coelo, O Muri, vel Au-11. . mol. tu ' de elamentis vero rem breuius conficit, & probat Isid cap. i. rus Hispalensis, Gentiles colares equorum iunxerunt, re sinu iis signi; albos aeri ,pra os terra; venetos mari assimilantes.Noui insiniit. iisti PςxD Hieronymu in epistola ad Fabiolam docere, quatuor et . menta significata iuise byubpurpura, hyacintho, cocco qui bus
254쪽
tuor, inquit, colores adquatuor elemensa referuntur, ex quibus uniuersa AH suum. nam hssu terrae deputatur quia ex terra gignitur , puIu amari , quia ex conmbeolis singitur ἱ hyacinthus aeri, propter oloris militudinem, ciccus igni, quod Uterque rubeat. Verum tamen si quis ad libellam Philosep hiae,coloris naturam examinet, xidebit ex eius causis, S definitione nullum proprie loquendo, aut aeri, aut reliquis elementis colorem posse conuenire: si quidenascitur ille ex principum qualitatum permixtione, quae non habet locum in primis elementis:& ab Aristotele definitur terminu/ tib d, stat seu extreotias corporisperspicui terminati ; unde qui propriam sin et sens. perficicin non habent, neque etiam proprios colores habere posIunt, cuiusmodi sunt elementa,quae,terra una excepta, ut non suis,sed alienis terminis circumscribuntur,sic col. res recipere noPossut,posui vero lume,quia est a sperspicui interminaii. Atque hoc cum satis superque Averroi exploratum esset, eam ob rem dixit, quod aersecundum tactum sentitur esse corpus, et secundum physicor. visum existimetur esse nihil, eum non habeat colorem , sed enim *mm x et Φsan argutius,quam aequum sit Onosandrum compello, cui neque
suae rationes deessent si Scaligeri,& Aguilonii scholas ingredi vel- toptiet prolet, certos colores simplicibus etiam elementis tribuentium, qua- pψi 3' re prior illa ratio, quae a velocitate teli desumebatur mihi instar ET,. Τ 'omnium esse potest,ut diuersum in hac colorum similitudine ab Onosandro sentiam. Sed non mitius in se opers pretium haset quaestio alia, quam . 6. Agellius Antonio Iuliano Rhetori proposuit, sumpta occasione
ex undecimo Annalium in laud j Quadrigarii , Vbi quum oppi--, dum a Metello Proconsule oppugnari, contra ab oppidanis de--f e muris propugnari describeret 1, ibidem addit, quod Me- :
telli milites sauciabantur multo minus, ct quod maxime opus lib. 2. cap. 1.erata pinnis hostes delendebant facillimὲ . nimirum quia lapides O sagitta su D m optimὸ mitterentur . non item deorsum versum: cuius tamen contrarium xsu venire docet Cornelius Tacitus, lib. εν. qui de Placentia Icquens a Vitellianis oppugnata ingerunt,ia quit , Othoniani pila librata magis, ac certo ictu aduersus temere δειν ιeunses , Liuius quoque aliquo pacto videtur huic lententiae aduersari varijs in locis, in quibus semper asserit, quod grauior ac PQadere Ibrauor superne ex onerari s , vel muris ictus erat. Vim
255쪽
de quo grauis haec simultas ab auctoribus praestantissimis tollo tur ; dicendum est meo quidem iudicio posteriores locutos fuisse de pilis, hastis similibusqae telis quae manu vibrantur, nihilque suo pondere impediuntur quin facillimρ quo librata sunt peruoniant. Quadrigarium vero de hs quae arcu, vel balista aliisque machinis impelluntur; Haec enim si desuper mittas, moderatio atque r/tio mittentis praecipitantia ipsa, & pondere cadentis teli corrumpitur. at si in editiora conlimes,quo motus a te datus ius xit , & quo ieceris, eo telum ibit; sic enim, ut tota quaestio ad fulminalia nostra se reserat videmus, quod tormenta dum magis eleuantur, ita tamen ut lineam quadragesimi quarti, aut quadragesimi quinti gradus quadrantis non supergrediantur, grauiores semper longioresque, & directiores emissiones seu ictus
Iam vero in Equitum exercitatione multa sese osserunt, de quibus dicendum esset ad antiquam militaris scientie disciplinam respicienti; in qua ex Censorum decreto,non debebat eques quaequus suus esse curatior referebaturque ad aeriarios, qui equum 'nimis frigosum ct male habitum coram ipsis sisteret , dum equi tum cen sum agerent: quod equidem eo semper constanti, perpetuoque severae damnationis rigore seruatuum fuit, ut etiam ab Aureliano Imperatore postea statutum sit, quod eques ipse equusuum strigili purgare deberet; exemplo forsan Ateae Scytharum regis,quem Legati Philippi ita perbelth suum equum curantem inuenerunt; aut potius,quo periculum saceret vulgaris istius p rocmiae oculus domini saginat equum, er pes eiusdem impinguat agrum, quam Aristoteles tanti quoque faciendam duxit , ut diun Oeconomo leges praescribit inter caetera dicat, o Perse,. O Dbici dictum benes halet, ille enim interrogatus quid maximi equum saginaret, . G δ, άτου ρφθαλμὸς dixit. Lybicus vero roga tus quodnam ser ilinium agro optimum esset, Ni ἴχνη. Quamobrem maximis ducibus nunquam ea cura inter postremas
habita fuit, quam equorum curationi impendebant: Vnde Scipioni lustranti equos & currus, Marius equum, & Mulum opibine 1 se habitos educatosque adduxit, di laudem prouerbio, nisi potius illud de militibus suis explicandum sit, propagauit Mul rum Marianorum , ut inquit Plutarchus in eius vita: eodemque
256쪽
modo Graecorum legibus &instititutis cum nullus eques ἀδεκ
μ m sine examine merere posset, docet Petitus in his aequitum δοκιμασ-ς non illos solum, sed & eorum equos 1 Magistratu probari solitos, ita ut si quos olim labore exhaustos, aut desectos viribus, aut senes depraehendisset; non modo illos amandaret, sed ipsorum insuper dominos graui aspergeret infamia. Praeterea licet multa sint quae dubiam valde quaestione , illam reddere possunt,an equitantium adminicula, seu Haphia & sis sum . Iubilara illi pedanei, ex ephippio ad ventrem usque equorum dependentes, quibus hodie ad scandendum,& innitendum Vtimur ζώ-ώ- οῦ apud antiquos item in usu fuerint ἐ& praeter inscriptiones vete- ista res, plurimum etiam momenti ad hoc pei suadendum repositu sit , in hac Iulii Pollucis auctoritate , quam miror homines illos non vidisse,qui ab eo quicquam cum de equestribus instrumentis I ageret, de stapede seu staphia proditum negant cum uero in se- i, deris equo, nequaqua emoraserias, d pedes Iubleua, anti Amillimus sit .sapedes enim magis ad sandum , quam insidendum parati fiunt.quia tamen n6 hic vacat penitissime scrutari quasdam rationes, quibus huiusce veritatem opinionis tueri ac defendere . Gpossem, & contraria longe acerrimos propugnatores virosque omnes in literis pricipuos nacta est Magium, Brodetum,Lipstum, Tortellium, Pancirolum, Hugonem Hermanum, S alios ; malo hic de equorum scansione& salitione loqui, quasi Romani st
pedium rudes, & ignari, non modo opus habuerint lapidum p. blicorum subiectu, aut stratorum, vel hastae in quam niterentur auxilio, sed salitione praeterea, aut equis inclinatis, ut facilius in illos conscenderent, nam haec veteris disciplinae morem aptius' repraesentant, simulque non frustra Vegetium fuisse ostendunt, in piscum non modo a Tyronibus sed a stipendiosis etiam militibus, salitionem equorum stricte semper exigendam esse docuit. Scilicet ut in tumultu praelii me mora ascenderent, qui tam dioiὸ exercebantur inpace. quemadmodum Ferdinandus iunior Ne politanorum rex aliquando secit cum victis fugatisque copi js suis ab hoste, & equus etiam quo vehebatur c*nfossus esset, in oblatum alium ut erat armatus insiluit . unde quo facilius in arte desultoria exercere se pollent tyrones,dedolatus quidam equus
ex ligno in Hippodromis, equestribus i cholis erat,quem iunio-
257쪽
res primum quidem inermes, postea vero ut facilitatem eis coimsuetudo pepererat,armis omnibus induti conscendere iubebantur ; idque cum 1 dextris tum asinistris insiliendo, desiliendoque ad pedes. , Atque haec unus quisque inter gymnasia addiscebat, nam it . . campo & explicatis turmis, uniuersus simul eques, ad reliquam
odiu σί-- equestrem disciplinam instituebatur; nempe ad incommoda 'URI' loca equitatione superanda, ad ordines seruandos, ad procurrendum , & obeundam rite pugnam, denique etiam ad natat dum, & ambulandum : de quibus tantum abest ut 1igillatim mihi is dicendum esse arbitrer, quod iustis de causis p rsuasus breuiori Ionge circuitu temperationis equorum in pacis bellique o nibus,
atque exercitationis Torneamentorum eu hastilariorum, totan equestris disciplinae rationem compraehendo. Uerima quia temperationis equorum summa, ac praecipua r
nua Mi.- tio in eorum delectus consi lit, optanda in primis esset Tyronibus . , e β- nostris Michaelis Balbi Imperatoris scientia, qui Cedreno teste, riz solo intuitu depraebendebat, quales evasuri essent equi, an celeres, an bellica sertitudine nobiles, aut tardi: sed quia non tam -- bene cum illis geritur, ut non saepissimθ grauiter in hoc dei ctu aberrent, & optimorum equorum loco strig Hos emant, impudentibus maxillis, dissiciles incitatu,annosos,vitiatisque pedibus, ac tibiis,dum mille circumuentiuntur venditorum fraudibus, optimum idcirco esse iudicaui,quo facilius illas praecauere possint si non omnia quidem signa laudarem,quet certatim ab auctoribus
afferuntiis de equorum praestantia,& bonitate,quoniam hoc modo crambem re qaere in i lii Viderer Dae epe repetita mora es , sed nonnulla tantu recenserem bonitatis potius in illis,quam elegam tiae , & venustatis inditia. Primum igitur aetas eorum ignoranda lib. de to non est,quia Vt inquit Xenophon, dens qui aetatem notat, ct quem
equestri. Geaeci γήιον et vocant exciderit, neque delecteti ope, neque reuendibilis est, ut autem istud cognoscatur, aduertendum est ex Aristin b . db hi tele, equorum dentes esse quadraginta, ex quibus amittit primoso ia animal. res quatuor mense trigesimo,duos veriores totidemstue inferiores: ex x s β' acto deinde anno eodem modo quatuor abjcit duo si eriores, duos i feriores tum sequenti auno pera io quatuor alteros ad eundem modumpo quam annos quatuor atque insuper menses sex natus eris,nultam
258쪽
amplius amittit assidunt autem veterinari; sextum annum ingre primorum cauitates impleri,septimo omniu expletas esse, neque ullam deinde cauitatem, aut aliud signu in dentibus restare,e quo de numero annorum coniectiiram quis faciat , sed Palladius prouectiorum tempora cauari, supercilia canescere, dentesque prominere tradit, quanquam Iulius Caesar Scaliger rectius meo iudicio statuit sextum annum in equis,& septimum deprae hedi aequalitate dentium, septimo vero exacto, nigra illa e dentium cauitate excedere quos aseolos Itali vocant; postea a canino metimur,&1 rugis maxillarum,& colli ; item a nodo grandiore caudae,qui intumescit anno duodecimo ; υetuli autem quem id modum idea Scaliger adesilabrum inferius demittunt pendulum, O eorum cutis manu tracta consiuit,nec redit, citia canescunt, frons tristi, hinnitus breuior aures minus mobiles i dentes anteriores longissimi. Quae signa non tamen facere debent, ut statim atque in equis apparuerint propterea de illorum viribus cmnino desperandum sit; nam Carolus Octauus eo in praelio quo ad Tarum nobilissimam victoriam consecutus est, sedebat in equo spadice,qui alterum oculum amiserat,& quem serebant annos natum triginta,memorabili hac
opera regi inuictissimo praestita,vixisse immune postea multos annos : & quera modii asserit Aristoteles equisti plurimi duodeuiginti, ilε xi
annos vιuut atque etia triginta, quod bene curetur,pertingunt etιamaaequinquagesimia, imo Coradus Heres bachius resert vixi sie equu li, , de re serruaginta annos,& memini me legisse in historijs rerum nostra- tu lica .rum,opinor ab accuratissimo Pithoeo publicatis,quedam ad cen-aesi naum etiam peruenisse. Deinde praecipua ex colore bonitatis ratio coiiijcienda est, ne- , que enim perperam Virgilius dixit lor es deterrimus assis , O Gi, Otiistiti a. uo , licetque ibidem addiderit. Hone Zi adices, glaucique . tamen horum equorum species iactantior est,& formosor quam sortior, &animosior; atque ut Maronis verba ita putem accipi debe re,auctor est mihi Gratius qui,ut Maronis serme aequalis erat venationis praecepta castigatissimo poemate tractauit, ita enim
de bellatoribus equis scribit Consule Penei qualis pefunditur amne Thessalus, aut patriae quem conspexere Mycena P Glau-
259쪽
Glaucum, nempe ingens,nempe ardua tollet in auras Crura ; quis Eleas potior tu irabit arenas e . -υNe tamen hoc attingat opus,ia tantior Mi
Virtus, quambluas durumque lacessere Martem idemque iudicium paulo post M it de spadicibus, quos proinde aliqui contendunt ad pompam, sacra curriculatotius quam ad bellicu opus,aut venatori u munuS sutile a Marone descriptos: ast ego n6 possum uni Scaligero no assetiri,cu eos spadices laudat tanqua omni u optimos,quibu* fulgor auicus igneu rubore acuit; quanquam istis adhuc praeteruntur non animo,sed patientia, qui cum colorem castaneae fuligine infuscarunt, quales sunt qui Ale- Iani Ab Hispanis vocantur. Gilui vero qui de Satiri apud Italos audiunt, si fulgor nitoris absit, plane damnantur; non secus ac grandillimis tractibus candidi, nigri coloris distincti,quos communiter Pisas dicunt: pomacei, scutulati, guttati, atque etiam cani,quos Griseos V Ccant, non carent suo pretio. nigri optimi sunt sed minime curant , iere autem praestanti si mi habentur, qui inter nigros plagulatos, aut spadices retulam in fronte candidamia, gestant, siue Hellam,quae si ad nares demittatur, minuit indicaturam ; sed adesse praeterea debet nonnihil candoris in altero pedit, modo tamen non posterior sinister talis sit, proditorem enim heri sui tale signum denotare,sunt qui contendant,forsan vanis quibusdam obseruationibus ad id impulsi; qui vero quatuor pedibus
albescunt, praeter ungulas, corpus etiam inualidum habent, &co despicabiliores sunt, quo candor ille crura altius occupat. Praeterea nobilitatem equorum multilia oeXigui, magnamque in illis diuersitatem constituunt, pro regionum varietate equibus petuntur qua de re nemo fusius,aut elegantius inter Graecos tractaui ,quam Oppianus Poeta ille magniloquentissimus in cuius tamen sequentibus Verbis. . Adeo Iberi sunt celeres, pedibus ventosis: Sed exigui, in vati atque viritas ct imbelles animo. quae Gratianus poci a codem ferme sensu confirmauit.
. Non tamen Hi pano Martem tentare minacem
Adi m. nonnulli haesitant; quia Caesar in comentarijs magnum se equo. rum Hispanorum numerum emi sie scribit, quod minime factu-
260쪽
rus erat solertissimus Imperator', si eos tales esse nouisset, ut ab Oppiano describuntur, hoc est βαίοι o υδέος sac propterea alios Iberas qui in Asia sint Colchis finitimi, com- , miniscunturi,quantumuis Strabo, & Iustinus huic explicationi re- 3 clament, ae Symmachus etiam in epistolis,a quo saepius Hispania i , hi ι diues equini pecoris, dicitur; sed nec Oppianum hac in re audit Iu- ρ α . . Ius Cauar Scaliger, cuius haec' in eommentarhs ad Aristotelem
Nerba sunt, Hispanicis equis habitudo agilior, animus inexpugnabitis,in bello vulnerati non cedunt,celeritas in cursu admirabIlis promptitudo ad Dros penὸ ignea,facilitas ad retinendum quantam Uelis, moluntas ad impellendum docilis: ac ne quis de eorundem in bellis
rusu dubitare possit, subiungi d idem in quinto poetices, quod
domino mites, O hoHium hoses unim impul ita mucrones abeunt, iussu beri morituri: ωs non auertuntum, percussorem etiam appetunt denique nisaeuiores. quid igitur ad Oppianum P certe, vel illuni non sussicienter notam habuisse Hispanorum equorum naturam quemadmodum sensit, & probat Scaliger;vel non in teli igendum de Genetris, seu equis illis, quos Andalusia,& Granata mittunt ea ei=i hessictos industria ad velocitatem, generositatem,& omnem eleg critici, tiam,nihil ut illis desit, sed de Adcirconibus, ita ab Asturiae regione appellatis, queis non vulgaris in curtu gradus, sed mollis alterno crurum explicatu glomeratio: de his enim ita loquitur Silius uxnon multum ab Oppiano diuersus sit. His paruus nipes, nec Marti notus,at idem Aut inconcussoglomerat υsigia oris, 1 Aut molli pacata celer trahit esseda collo. contraria autem serme habitudine corporis, vastiores sunt, & laboribus rusticis, atque admissurae accommodatiores, qui e Frisia, Batauia, ac Morinis petuntur, moles enim eorum, tam segnis est ad gyros quam vasta ad impetu,& os praeterea durissimu habent, ungulas fragiles,easdemque planas, crura hirta parte posteriore, ceruicem magna parte pendulam, vulneratique refiigiunt,atque interdum seuorem ex spiritus contumacia,hostis ictibus expositu produnt. media vero inter utrosque natura censentur esse Alue ni, & Calabri, vulgo cauallidi Regno, nam ct artus habent compactiores quam Hispanai,oc agilitatem non contemnendam, & laboris Iuni patientiores. Quidam denique statuunt ex omni gen ι - Ρ α re