장음표시 사용
721쪽
PARTIs I. AppENDIT CAP. I. 6o successionis, illis armorum jus praetexentibuS, A risu. quae diu post demum divisione Ducatus sunt Christi sopitae. At in Germania ad Rhenum ambiguo φ ΤΦε'
certatum Marte. Bavara quippe, nequicquam
obnitentibus Has ιs , post longam obsidionem Hermansteimo in Treviris potiuntur. Vι-nariensis contra Burgundiones & paulo post Lotharavios profligat, at moX eosdem ad mesontionem, ad quam urbem consederant, frustra tentat , imo Rhenum transiturus a Johanne inerthano Bavarorum tunc, postea Caesarianorum, magni nominis duce, cum aliqua clade repel-hitur. Gallι interim, sepitis civilibus turbis, quas rustici passim excitaverant, Histanos
e quilama eXpulerunt, Varia quoque In Minquanis 3c Flandris occuparunt oppida. Quo tempore Sueti injurias Polonorum, prorogatas
paulo ante inducias turbantium, dissimularunt, ne Sc hos in se concitarent , sed mox iis
ipsis rebellantes Cosacci tantum praebuerunt C. negotii, ut de lacessendis Suecis non amplius retalis . cogitarint. Horum autem fortuna coepit tandem in melius mutari: novis namque copiis aum, anno I 638. Casarianos, a Rugia insula repulsos, tota Pomerania eXcedere cogunt, Mper Saxoniam. Agarchiamque in Bohemiam usque persequentes Valde lacerant. Et quanquam
Palatini fratres, Caroli Anglia Resis, qui ipsorum avunculuS erat, opibuS adjuti, comparato sibi in G, halia exercitu fuerint ab Hatet fetadio victi, alter etiam captus, abunde tamen haec.
ad Rhenum sar sit Vinarienses: is enim ex hiberianis provolans, ad Rhem etiam Alsaticam, quam ν si υί- obsidione cinxerat, profligatur quidem , sed Vi postridie victores palantes, & nihil ejusmo- ' 'cii metuentes, invadit dc ad internecionem caedit, captis omnibus ducibus & impedimeu-tis Victoriam secutae Rheinfelda, Friburgum,& post laboriosissimam obsidionem Brasiacum, arum caesis aliquoties Get to d. Lorbaringo qui occupat.
722쪽
6o8 RATION ARII TEMPORUMA: i 2- suppetias urbi ferre omni modo nitebantur.
2 .et Alibi tamen Gasti haud fatis aequum sibi ha
buere Martem, ab Audomaro in Artesa, MFontarabia in Hispania cum clade rejecli. Nec satis clare liquet, utrum Hispanis an Gallis pugnae navalis prope Genuam commisse victoria adscribi debeat. Ceterum maximo Galliae gaudio natus est anno I 638. Ludovico XIII. post 2o. & amplius annorum sterile conjugium Nitur filius Ludovicus XIV. qui ob maximas res ge- .. Iam staS celaberrimus postea Rex evasit. Eandem Gallis belli fortunam experti sunt Batavi , ex occupata quippe Calloano castro ejecti magna cum clade, haud minori damno ab Geldra obsidione depelluntur. Verum hanc maculam sequenti anno I 639. duplici navali victoria de Hispanis parta eluerunt. Persequens Gallassium Bannerius Marchiam' & Saxoniam fere totam occupavit, Salisum, Caesarianorum ducem, sibi obvium graVi praelio fudit, nec multo post copias Montecuculli, itidem Caesariani ducis, eadem felicitate
superavit, illaque victoria viam sibi in ipsam
Bohemiam aperuit. Eam ingressus pleraque quidem occupavit, Praga tamen potiri nequiit, quare vastatis late omnibus, Palsum insuper, Hungaricis militibus praefectum, in ipsa acie caesum, oppressit. Verum tunc ab Impe ratore oppositus illi est Hai ridius Comes, qui, collectis undique copiis, cursium victoriarum Mecicarim si titit, & sequenti anno I 64o.
ex Bohemia iterum excedere Biannerium coegit. Qui dein, auctus licet Gallicis, Hassiacis3c Luneburgicis copiis, Georgius enim Dux Luneburgicus ad partes Suecorasm redierat vel sic tamen in Assenia & Saxonia haud satis recte se tueri potuit, conflictatus praecipue cum
magna annonae caritate. Ceterum manus cum
hoste conserere semper detrectavit; quo effectum , ut si leviores excipias conflictus,
723쪽
nihil magnae rei fuerit gestum, nisi quod ille is εδ 'tamen hostes magna arte SI deXteritate lau- 44-ι.tissimis, quae animo praeceperant, in Brunsia licensi agro hibernis exclusit. Misin. At Vivariensis Princeps Victorias superiori ,.isis i. anno partas ulterius persequi cum statuisset, ineunte vere anni I 639. in Burgundiam impetum secit, eamque ubi totam fere subjecit. Jamque magna animo volvebat Princeps, ad summa quaeque natus, cum subito nec opina morte eXstingueretur, anno aetatis 3 s. Haud exigua suspicio fuit, veneno interceptum, auctorque facinoris credebatur Rubellus , oui ais generosissimo Principi nec minis nec blanditiis Brisiacum extorquere potuerat. Metue bat etiam, nec sine causa fortasse, ne Vinariensis proprium sibi in Alsatia tu. Burgundia
compararet principatum, atque ita Protestantibus Gallis, quos ipse jam ad incitas redegerat, major auxilii spes accederet, si tam potens Princeps, Protestantium faci is addicitus, in ipso regni limite Sc aditu haereret, qui illis, si
quando vehementius amigerentur , semper subsidio adesse posset. Ceterum, audita Vi- Paulinu, nariensis morte, Princeps Palatinus natu maia AE Gallia
jor in . spem venit jecuperandi Palatinatus, si exercitum Vinariensis siqi adjungere & Brisiaco potiri posset. Ignarus iste artium Richinii i ter ad exercitum hunc suscipit per Galliam. Veiarum ibi, cum nihil minus cogitaret, vano sub praetextu in custodiam datus est arctissimam,& in ea tamdiu detentus, quicquid etiam, admistis quoque minis, Dans, e gli, imo
8c Sueci, contra molirentur, donec exercitus
arien sis, auro inductus Gallico, se suaque Gallis permisisset, atque ita Palatinus spe sua esset dejectus. Vi variensi exercitui summus a Gallis dux impositus est Longavillaus, qui anno 164o. insequenti pleraque ad Rhenum & Hagmeloca, nequicquam resistentibuS Bavaris, Occupavit. Petavii Ration. Temp. Tom. I. QN Annus
724쪽
Annus hic Hispania fuit in selicissimus, nam
ut amissam in Belgica Atrebatum urbem, Scin Italia Taurinum, irritam item Casalii obsidionem taceam, amixit vel maxime illud regnum duplex defectio, Catalaunorum & Lusitanorum. Isti olivarii Comitis, qui tum temporis totius regni habenas tractabar, injuriis praecipue irritati, occiso Prorege suo, & occupata Barcinone, Gallorum se tutelae tradiderunt. Hi, alienae dominationis pertaesi , ea excussa , donaesticum Regem sibi sumpserunt Johannem, Bragantia Ducem, atavis editum Regibus. In ejus verba miro animorum consensu omnes Lusitanici regni urbes Sc provinciae δε- dica sine mora jurarunt. Natum hinc gravis. simum bellum, quod per aliquot annos tenuit , irriti tamen fuere omnes Hispanorum conatuS. Novus namque Rex, Anglorum, Gallorum, Batavorumque subnixus auxiliis, & suorum amore munitus, satis se contra n panos tueri potuit, adeo ut hi regnum illud tandem missum facere debuerint. Ita ergo in libertatem sese iterum vindicavit Lusitania, anno 6Ο. post, quam a Philippo II. in Hi panorum potestatem fuerat redacta. Haud parum quoque vexavit eosdem tunc Monoecensium Principis defectio, qui anno 16 I. eXacto ex arce sua sepanico praesidio, Gallicam ejus loco recepit,& constantissime postea ab horum partibus Retit. Et quasi ad desectionem conspirassent omnes, Carolus, Lotharivia Dux, qui tanto ard re Caesaris & Hispani partes ad naec usque tempora fuerat 1ecutus, eas deseruit, &, pace cum Gallis facta, ab iis in Principatum suum est
restitutus. Verum ille mox, mutato iterum animo, ad Austriacos rediit, Canta rucιa, CU-jus amore captus tenebatur, aegrum animum,
quo collibitum esset, impellente. Nec immunis civilium malorum per idem
tempus Gallia fuit. Meo enses siquiuem Co
725쪽
PARTIs I. APPENDI x. CAP. I. 6Iimes in odium inciderat Cardinalis Richelli,qum A. Muniam huius cognatam ducere UXOrem constanter recusabat. Hinc nimium gravem sibi '' 'Richelium metuens, cum amplius ferre non pos.set, anno I 6 I. ad arma confugit, & cum eo multi alii nobilissimi viri, atque ip sieAurelianenissis Dux , Regis frater, quibuS auxilium tulit legatus imperatoris Lambius. Pugnatum tunc est acerrimo proelio ad Seianum, quo victae quidem fiunt Regis Gallici copiae, sed quia cecidit quoque caput partium adversarum Suessionensis, penitus hae, diffugientibus mox reliquis, sunt dissipatae. Tum vero Rex Ludovicus arma magis in Hispaniam vertit, ut Catalaunis subveniret, qui in defectione acriter perstabant,& tunc Gallorum ope Hispanos aliquoties fude
Novus Lusitania Rex per idem tempus inisens periculum subiit, inita contra se a quiusdam Proceribus gravi conjuratione, sed quae in ipsos vertit auctores. Detecta re pars Ierpetuis carceribus inclusa, pars scelus capite uerunt. Ceterum fatalis fuit hic annus 1641. Fermando Cardinali, Belgica gubernatori,
Eruxestis mense Novembrι denato. More Eannertus quoque , Suecorum summus dux, βα-rsi.
ob restitutas post Nord gensem cladem res ecicas celeberrimus , cum se, pervastata prius Bavaraa ., prudentissime , nec sine dea trimento hostium , in Saxoniam recepisset, mortem invenit Halaesadii mense Cain o. Itaque nihil magnae rei hoc anno gestum est, 1i duas memorabiles excipias obsidiones, IIbin Bentvlia, quae murtenbergico. Principi parebat, M Gue herbrtanae arcis; illam Casariam, hanc e. Sueci & Luneburgici, sed utrique irrito tenta- s.ctis, runt successu. Interim Bannerio submissus est T. stri ex Suecia morse Ohmus, dignus omnino Her- 'is cales, qui tanto Atlanti succederet. . Is, restituta, quae ferme post mortem Bannerii conciderat,
726쪽
disciplina militari, in Silesiam movit anno I 642. in qua subigenda dum Occupatus erat, obvium sibi habuit Lauenburgicum Principem cum Casariams ocoplis, eumQue Victum cepit, gravissimo affectum Vulnere , eX quo etiam
mox periit. Subacta Silesia, regressus in Miμniam Torsensebnius, dum Limiam oppugnat, advolantes ad auxilium Caesarianos, haud incruenta quidem, nobilissim a tamen victoria superavit. Nec feliciores in me, halia i idem Cae-bariani fuere. Hi si quippe Gallis juncti eos prope ordimam in Coloniensi agro ad internecionem caedunt, captis Lambio & Mercio, praeciPuis illorum ducibus, plurimisque aliis. Pensavit tamen has clades urcunque , cum Lotharingia Dux, deleto exercitu Gallico, qui Mortam in Lotharangia obsidebat, tum Franciscus de Melo, qui Ferdinando Cardinali in Belgicae gubernatione successerat, fusis in Picardia Gallicis copiiS. At in Hi Dama Gallis fortuna magis favit. Capto quippe Perpiniano, & pulsis, qui opem forebant, cum clade rasipanis, Comitatum Ruscinonensem cum Regno suo in perpetuum conjunxe- . runt. Ceterum sub finem anni fatis concessit Cardinalis Richelius, aetatis suae anno 38. Dicitur Rex, audita morte ejus, a lacrymis non temperasse, quas utrum luctus, an gaudium expresserit, vulgo dubitatum est. Creditor nim a plerisque in tempore tunc decessisse, incipiente jam minui quo hactenus abunde floruerat, Regis favore & amore. Nec tamen
ipse uex diu post: superstas fuit. Anno quip- pe I 6 3. mense Majo decemit, expleris Regni
33. Vitae Vero 42. annis, succellorem sibi re
linquens filium Lud icum XI V.qui adhuc dum
puer erat tenetiim diuturnior tamen patre Rex futurus. Mater interea pueri Regi S, quae tutelam regni gerebat, foedus cum Suecis renovavit, bellumque acriter continuavit. Engui
aius enim Principis Condai filius Rocrium in
727쪽
gna clade liberavit, & Theonis villam post gravem obsidionem insuper subegit. In Germania 'tamen aliquam cladem palis sunt Galli , quos, Gebriano jam mortuo, nimium securos Caesariani Bavarioliae invadunt, & c is haudita multis, ad soco. capiunt, reliquis matura fuga saluti suae consulentibus. Interim in Bois hemia AEgor avia ex lubidine sua agebat Omnia Tosensiobnius, Gallagio, multis licet copiis fures aucto, Suecos tamen lacessere non audente. Respirandi aliquantulum locus tandem Casa- c., crianis est datus. Torstenβhuius quippe sub finem anni I 643. eX improviso Regem Danta imparatum , & nil tale metuentem, invasit, transmissoque Albi toram fere occupavit Holsatianti & in ea hiberna sumpsit. Rclictus tamen in Germania Tommmarchius, occupato Halbersario, magnam pecuniae vim Issimae, Thurinaia , Sc Franconia extorsit, Hassis per idem tempus Vesphallain obtinentibus. Ortum eodem anno in Italia bellum, Ponti τὰ ι.fice Ducatum Castri a Parniensi repetente. Ve- Iralisa. rum hic, junctis cum Venetis, tum Etruscorum S Mutina Ducibus, armis, undique Pontiscem invadebat, qui ideo sequenti anno pacem facere debuit, & Parmen si Castrum relinquere. Promptior ad pacem Pontifex fuit, quia ex corporis imbecillitate vitae finem haud procul abeste sentiebat. Sed & paulo post per- fictam pacem a. d. 3. Kalend. Sextiles annia 644. exhaustis senio viribus obiit PontificatuS 2I. aetatis 77. anno. Post multas Cardinalium lites subiectus ei est Innocentius X. ex ilis
Iustri Pamphiliorum gente oriundUS. Ceterum bellum, quod Dants eXeunte supe- phth in riori anno intulerant Sueci, hoc IM .) terra Danas i marique omnibus viribus est continuatum. ' σTorse obnius enim occupata Holsatia in ip-jam penetrabat Cimbricam Gersonesum, '
728쪽
614 RATIONARII TEMPORUM c., a ' cum Imperator, Dans auxilium esse serendumari. ., ratus, Galla inum adversuS Suecos mitteret. Is,' coacto ingenti eoque lectissimo exercitu, junctis insuper sibi Bavaris , Torse obmum Hoia satia velut caveae includere , atque ita vel fame delere studebat. At hic per palustria elapsus ipsum Gallosum maxima amixit rerum omnium penuria, adeo ut semper cum clade retro recedere debuerit, donec, praecipua exercitus parte amissa, in Bohemiam, quam cum Moravia 3c Silesia pleraque, dum in Holsariam aberant neci, Caesariani recuperaverant, ViXevasit. Nec tamen eo tempore Regi Dania quies ab armis fuit. Hornici enim ab altera parte Scaniam insulam subegit; at Hemmengius Nomvegiam classe infestam habuir. In Holsatia quidem occupato contra Gallassium Torsenseb-nio, Dani pleraque receperung mari tamen, clane Batavica ab Suecorum partibus stante , infelices valde fuerunt. Nam cum Uno aut altero praelio ancipiti Marte decertasset i, te
tio haud procul Donia insuIa ingenti clacibi aD secti sunt, tota eorum classe dissipata. Aux it damnum amissio Diocestos Bremensis, quam Fridericus Regis Dania filius Archiepiscopi
nomine tenebat. Fractus ergo his malis D mus pacem unice optabat, aqua nec alieni erant Sueci. Convenerunt itaque anno I 64 .
legati utriusque gentis, tum Gallorum 8c Bat P xyus vorum, Bromebroam Gothia oppidum, ubi pax g r facta est, sed Dano damnosa valde, qui Va- rias a Sueris occupatas jam regiones iis relinquere, liberumque, insuper mare & mercaturam permittere coactus fuit. Saltimis Pace istic restituta , eci arma sua majore Viro adversus Caesarianos vertere jam poterant, id quod& strenue fecerunt, ut videbimus postea. Nunc Gallorum arma respicienda sunt, quae in sup
riore illi Germania satis fortiter & feliciter cim cumtulerunt. Missus eo erat Enguinius , qui
729쪽
cum Turennio castra Bavarorum prope Hibvr- δ'εyx gum, quod ni occupaVerant, nimium munix .dis
cum magna suorum & hostium strage aggressus est, sed & repulsus. Arma itaque alio vertit, nec Bavara prohibere potuerunt, quominus multa oppida, de praecipue Philippi castrum, quod annonae ac apparatus bellici laborabat penuria, post undecim tantum dierum obsidionem expugnaret. Dux Aurelιanensis eadem felicitate usus in Belgica, ωμτ elingam , munitissimum Flandria portum, subegit, adjutus Batavorum classe, qui interim , caesis subinde Hispanorum auxiliis, Sassum Gandave e expugnarunt. Sola Catalaunia has victorias clade sua foedavit, per Hispanos Victoria de Gallis parta, ouam Ilerda deditio secuta est. Eluit tamen nanc maculam sequ enti anno I 643. Harcomtrus, nOVus Catalaunia Prorex, qui , capta post longam obsidionem Rosa, Hisipanos gravi praelio
prostravit, cujus tamen victoriae exiguum percepit fiuitum, capto vix tandem Balaguerio. Ad Rhenum isthoc anno vario Marte certarunt Galli. Dum enim ductu Turennii occupandis urbibus in Franconia operam dabant, ad os ergent ethimium a Bavaris caeduntur dc
fugantur. Sed haud diu hostes de victoria gloriari passus est Enguinius. Nec enim multo post, junctis exercitui suo Hassis, ad Allersheimium, qui pagus haud procul Nordisga est, eos adortus vicit & in fugam egit, cadente Mer cro , Bavarorum duce, capto Gelanio, qui Caesa Fianrs praeerat. Non omnino laeta tamen Gallis haec victoria fuit, nimio quippe propriorum militum sanguine parta. DeXtrum enim
cornu , quod Gasti obtinebant, plane jam virctum fusumque erat, & actum fumet, ni Has , qui sinistrum cornu tutabantur , Virtute sua praelium restituissent. Quo facto victi hostes ultra Danubium rejecti sunt.
730쪽
sis RATIONARII ΤΕΜ PORUM A. 6ir. Torsensebnius, repulio in Bohemiavi Galla Christi sis circa finem superioris anni, sub initium statim sequentis I 643. in Bohemiam movit,shhsu, ut Casarianis, priusquam se reficere possent, Dine e superveniret. Itaque ad Jancoviam, Bohemia oppidum, adortus sub Hatet feldio Caesarianos, post acerrimam plus quam octo horarum pugnam eos in fugam compulit, caesis captisque quamplurimis. Magna eo praelio fortitudinis& intrepidi animi indicia dedit Carolus Gustamus Bipontinus Princeps, non indignum se Sue- oca corona, quam postmodum accepit, ostendens. Secuta victoriam plurima Robemta & foravia oppida, donec Brinna, Moravia urbs munitissima, Suecorum arma stitit. Hac etiam victoria effectum, ut Elector Saxoviis factis induciis Sc relicto Caesare, arma sua ponere debuerit. Sub finem anni Torsensiohnius, partis tot laureis decoratus, ob pedum aegritudinem, Isua jam ab aliquo tempore Vexatus fuerat,umma belli praefectura se abdicavit, subeunte in provinciam istam Gangelio, qui eam quoque ornavit abunde. Etenim initio sequentis anni I646. eX Ahemia erumpens, universam pene Germaniam , qua l ubebat, per-εμ ς sit vagatus est , nequiquam Caesarianis hic illic ip-φ '- h obsistentibus. Sed praeter veXationes & Velitationes quasdam ac minorum aut minus munitarum urbium expugnationes nihil memorabile . hoc anno in Germania pestum est.
Via; ha In Hispania Gallis adversa penitus Bellonail. ἡ- fuit: Ilerdam illi obsidebant, diuturna oppu- ω, gnatione ad incitas iam redegerant, cum Le- ganeetius Hispanorum dux subito de nocte eorum castra aggressus, post gravem pugnam, relictis eos impedimentis & omni apparatu bellico in praecipitem fugam egit. Id damnum in Belgica farsit Enguinius Princeps, qui cum alias urbes munitas, tum Batavorum classe adjues