장음표시 사용
101쪽
spicere,intueri. Cic.j. de Oratore de causa Rutulij: Quid multa λ Pedem nemo eo in Iudicio supplosit, credo, ne Stoicis renunciaretur. Idem iij. dialogo: In quo igitur homines exhorrescuntὶ quem stupefacti dicentem intuentur λ in 'u' cla mant 3 quem Deum ut ita dicam inter homines putanti& Vergil.j. Eneid. Tum pietate grauem,et meritissiforte virum quem Cqni exere dent,arrectis, auribus actant, Complosus manuum gestus est laudantium. Horatius.
Consentire tuis sudiis qui crediderit te, utor utroque tuum laudabit pollice ludum. x Vbi Acron utroque pollice,id est,utraque manu synechdochic 's sublata pariter, & saepius mota. anquam malim ad veterem ritum referre , ut pollex sit membrum propensi fauoris. Plinius c. ij.lib.xxviij. Pollices cum faueamus premere,etiam prouerbio iubemur.Fastidietium verb sunt, exibilare,explodere, obstrepere,frendere,rumpi. Cicero pro domo sua: Quare disrumpatur licet ista furia, atque audiat haec ex me , quoniam lacessivit. Apud Livium: fremant frendeantque. Quanuis fremere sit vocabulum castrense & meson, iuὀdque tanquam gladius Delphicus in contrarios usus conuerti possit. Est enim fremitus militum , leuis quidam susurrus concionis militaris , coniunctus cum asseia su & fauore propense, alias indignatione, & ira tacita. Idem Vergil. eodem lib. Talibus Ilioneus unctisimul ore fremebant
Neque soli Auditores victi, aut expugnati xi
102쪽
rationis erumpebant in clamores , sed se Iudices ipsi personam retinere non poterant, quin loci auctoritate, suique muneris maiestate posthabita, ita afficiebantur, ut non imurmure sollim, aut ita sensiense et 'o , ed dussu sis Hamori bus dicentem Garento tim iis lib. ix. ad Maximum. Frequenter mihi agenti euenit, ut Celr- tumuiri cum diu se intra Iudicum alictoritatem, . grauitatemque tenuissent, omnes repente quasi victi, coactique consurgerent,laudarentque. Iulium Caesarem infensissimum Q Ligario , ita ut omninb eum perdere decreuiiset, nobilissima illa oratiuncula , quae extat pro eodem Ligario, expugnatum testatur historia, ut inter audiendum mutatum subinde se deiici sentiret. Et vehemen- . tissinia illa in Tuberonem'apostrophe: tuus illa Tubero in acie Pharsalica , Oc. ita ex sepositus est, ut abiectis libelli , quos manu tene-Dat,omninb sibi non constaret.
I. Accedit quod auctoritas & maiestas) 0dὸ Hieronym.c.8.Danielistam explicat haec verba antiquus dienum sedit sedens cinquit describitur, ut maturitas sententiae comprobetur. Repete quasverius cap. s. dista sunt. ι 2. Aliquando etiam pretio)tantur adhuc quidam Professores in Italia oe Ga lia,quistortulas ut camu' rei tam dant, visint qui
103쪽
quod etiamsilentium maneat, quo ego cum dscq, VH recito , non minus quam clamore deletilor. Sit mo silentium acre, O intentum , cupidum vitem a
audiendi. Inde Musonius Philosophus apud GV lium nodi. Att.bb.F. cap. 1.improbat laudari Philρθ- phuma tisciferanti,TTU τὰ gestientiὸus magnam laudem c ait nρn abesse ab admiratione,
admirasionem autem , qua maxima es, non parere τε a iasilentium. Idcirco poetarum sapientiss. auiso ditore, Eos VI sis latores illustrissime narrantis ubi loque di sinis , consiluisse uniuersos dicit , quasi
auouitos o ob rapidos,delinimentis aurium ad oriagines usique vocis permanantibus. . Vt pollex sit membrum propens, fauoris Huic intempretationi subscribit Adrianus Tu ebus Pollio ,em lib.Ii. aduers.c.6. zbι ait pollice vertere damnantistere. esse, quod O a Politiano explicatum est Vide etiam Andr.Alc.lib.Ia.c.9.parerg. r.Fab.lib.II. c.3. sti. , Orat. auerso pollice demonstrare aliquid receptum magis puto,quam Oratori decorum. paulo post In. polleriora gestas non dirigitur, interim tamen velat reiici solet. r . ARGUM. CAP. VIII. De vario Dierum discrimine,acprimum
Ierum Romanorum historiam, quae eorum 9dili crimina, nomina, causasque explicatasvmi cum continet Pontificum Fasti prosequuntur, cui iusmodi argumentum aliquando Callimachus poematio coplexus est , quod inscripsit περι quod fortassis uniuersa temporum descriptio, in causis eorum explicandis Occupata sit, quod videtur sequutus Ouid.in fastorum propoptione.
104쪽
Tempora cum causis Latinum digesta per annu, Laps.16ub terras,omai Fgna canam.
C terum a regis tempore,& institutis sacerdotibus designatiique annuis per menses xij. Comperendini, Comitiales, Fasti, Ne fasti, Religiost, Atri, Innominales usque ad Appium Claudium Carcum,a collegio Pontificum, in quod soli tum Patriiij cooptabantur, plebei discebant: Cuius scriba Cneus Flauius cornicum oculis confixis L svi ille ait) mimum omnem plebi, Fastis communicatis, liuulgauit. Sed ut ad propositum
instituta referatur oratio: Forentium dierum ratio in triplici est constituta discrimine, aut enim Dierum i Fasti sunt,aut Nefasti, aut Intercisi. Priores duo solidi sunt, & perpetui ab ortu in occasum , postremi trunci & imperfecti,quibus,nisi post operam sacris datam,titibus vacare non licebat. Ne- fastis verb silentium Fori iustitiumque erat. O- .uidius. Ille nefactus erit,per quem tria verba silentur, H . Eus erit per quem lege licebit aei.
De intercisis a idem poeta,cuiusmodi similes lia Didiei; bemus in nostra religione, ut matutini festi, pomeridiani profesti:
Neu toto perstare die sua iura putaris, Vio iam Fa tus erit,mane Nefastus erat.
x Nam simul exta Deo data sunt,sicet omnia fari, 'erbal hoisoratus libera Praetor hahet. Nam qui putantNefastum diem esse,eum qui r ligione infamis & infausto nomine ater sit , eos 3 ineptos esse apud A.Gellium memini,cum reuera
105쪽
vocabulum forense sit, amplectaturque Omnia dierum genera,quibus Iustitio Fori indicto Praetor Iurisdictionem non exercebat. 3 Itaque dies faustissimi S ii illimi, ut Natalis Urbis,Cς saris, Sacrorumque Ludoram Quia illis Plaeton os luti onnisum erat, ne pr. eriret iria illa solemnia verba, io, lico, abdico, quibus totum mysterium suae Iurisdictionis absoluitur, nefati ierant. Non sum tamen nescius nefastum nonnunquam pro infami s sacro aliquo omine accipi, quod qua sit nefas secum traheret. Tacit. lib. I . Dies natalis Agrippinae inter nefastos fuit.Cicero secutido de legibus hoc Aphorismo: Quae Augur iniuSta,nefast.r,vitiosa, diraue defixeriis, imita, infectat sunto. Idem Statius Thebaidos. I. pro prophano,& profesto usurpat. Archades hic tua nec pudores delubra ne sis
Imposuere tugis. Sed ista habent eam analogiae formam,quam nefas, nefandum. Huiusmodi vero dies atros, religiosos,ominosos, moestos, lugubres vocant Gellius 6 cap. xvij. lib. v. Verrius Flaccus in iiij. deverb. signifDies qui sunt postridie Calendas,Nonas , Idus , quos Vulgus imperite nefastos dicit, propter hanc causam dictos, habitosque atros scribit. Sueto. in Augusto : Aded consternatum ferunt, Vt per continuos menses, barba, capiti que summiit b, caput interdum foribus illideret, vociferans,Quintili Vare Legiones redde,diem que cladis quotannis moestum habuerit,ac lugubrem. Apud eundem Gellium eodem in loco I- nominales dicuntur: ante diem sinquit) quartum Calendasmonas,vel Idus ranquam Inominalem
106쪽
diem plaerique vitant.Eius obseruationis an religio vlla sit tradita, quaeri solet. Horum obseruationem 7 non sutile olim,aliquot exemplis confirmat in vita Furij Camilli Plutarchus. Ne fastii idem
lubet caput ex legib. xij. tabularum nominatim citare,& interpretari, quod huiusmodi est : Confessi aeris, rebusi iure iudicaris , triginta Iusti dies junto.Quae verba sic Gellius 8 interpretatur: Iustos appellarunt Decemviri, veluti quoddam Iustitium,id est auris inter eos interstitionem quandam& cessationem, quibus die b. nihil cum his agi iure possit, Andreasque Alciat. 9 quem honoris gratia nomino, ne Plagium commisisse videar, commentus est Iustitiae, Iusti iij & Iustiargutam sanE, & dignam suo nomine analogiam, cui Iustitia dicatur,non quod iuris quidam sit sta. tus, ut putauit Isidorus, io sed quod vis sistatur, quasi vis stilia 6α α,rima ἰον, id est, elementi praeposteram traiectio nem .Dies ergo iusti erat, quibus vis in Reos delatos, aut iudicatos sistitur, &sentctiae executio, solutionisque coactio suspenditur,& differtur in diem trigesimum.Tranquill. in Augusto:Obseruatum est,iae,quoties introiret urbem , supplicium de quoquam sumeretur, qui dies aduentus Augusti recte iusti vocarentur, qu)d illis vis,& executio iuris differatur,& sistatur, ut in ciuilibus,tj etiam dies,qui dantur Reis, S graui aere alieno ob ratis 1 Principe caus, cognita, & extra ordinem, in dilationibus solutionum atterminationes, & respirationes vulgus
vocat j dc qui a die missionis in possessioneni
107쪽
Dies boni. 7 sfactorum diuisi'.
ex contumacia triginta dies dantur,usq; ad pro - . scriptionem, ut ex Oratore pro Quantio. Qua ratione Solstitium dicitur in astrologicis, quando solis accursus in Tropicis sis itur,v bi est summus Zodiaci flexusta ad ruq ab Z 11id ex axiomate physico' ia ea corpus in circumflectendo cursu aliquantulum stet ii statue gradum. Atque vi Nefastorum descriptio latius explicata spectetiir, sic distribuatur, ut quidam sint Sacri , quidam Prophani. Saeros vocarunt Latini Festos & Religiosos. Suetonius in Tyberio:Nullus a poena hominum cessauit dies , ne religiosus quidem ac sacer.V bi Religiosus pro festo, in bonam partem accipitur ut in eodem Nefastus nouo more pro atro usurpatur , de nuru Agrippina loquens ed & perseuerantem, atque ita ab impiam, criminose in se status est, cum diem quoque natalem eius, inter nefastos referedum sit sistet. Hos bonos etiam dies vocant. Ouidius: Prospera lux oritur,linguis animis , fauete; Aunc dicenda bono sisnt bona verba die. Lite vacent aures,insa L protinus absint orgia,rifer opus livida turba tuum.
Ex Religiosis & Sacris Stati sunt quidam, alii Repetini, quidam Conceptiui. Stati ita in Fastis
descripti sunt, ut annuis anfractibus in eundem semper diem cadant,quamuis rem conturbat intercalandi imperitia, ut sunt plurimi ex Festis Deorurri', & Ludorum digestis in menses singulos ab Ouidio,quibus, quia Iustitium erat Nefasti vocantur.Cicero a. Verrina:Nonae sunt hodie Sextiles, hora nona conuenire coepistis, huc diemaam ne numerant quidem, decem dies sunt ante
108쪽
crLudos votium,quos Cn. Pompeius facturus est, hi ludi quindecim dies auferent: Deinde colatinuoRomani consequentur,ita prope quadraginta diebus interpositis, tum denique se ad ea, quae
me, tu erunt es 1 stiros esse arbitraban- . dedit ros
tur euid i agros te clicenti oc acculandestacile ad Ludos Victoriae.Cum his plebeis elle coniunctos,secundum quos,aut nulli, aut pauci dies ad agendum futuri sunt. Haec ille. Facit ad hanc
rem caput ex Ciceronis Nomothesia : Feriιs tu; sa amouento, in famulis operabus patratis ha-enso. Quod idem au ctor ita interpretatur. Clini
est seriarum festorumque dierum ratio in liberis requietem habet litium & iurgiorum: In seruis operum & laborum. Praeter Sacros sunt alij diei quidam Stati,sed etiam litibus exempti. Vlpian. lib.1.ffiit. de seriis:Pridie Calendarium Ianuarii Magistratus, nec ius dicere, sed nec sui potestatem facere consitieuerunt. Vbi Accursus quam historiae & temporum peritus fuerit, glossula satis coarguita Dic inquit quod tempore huius legis Christus non venerat in virginem,cumChristus sub Augusto natus sit,Vlpianus sub Alexandro Syro vixerit, interiectis viginti Caesaribus, es annis fere ducentis. Nefastos Statos Marcus Philosophus Imperator centum dc triginta luinque fecit, reli uos ducentos & triginta reb.agundis, litibusque decidundi; constituit, auctor Capitolinus. Itaque verisimile est' recognitos ab eo Fastos,in quib.pauciores erant iudiciarij α legitimi dies: Nam & Augustus antea, cum animaduertisset, infinitas lites tam paucis Faltis non posse expediri, ex Nefastorum numer' ali-
109쪽
ci HISTORIAE FORI ROM.qubs detraxit.Tranquillus in eius 'ita: Ne quod l
ante maleficiti negotiumue impunit ate, vel mo- ra elaberetur: triginta amplius dies, qui honorariis ludis occupabantur, actui rerum accommo- Il
bratus operam darent etiam Nefastis. 11 Sed quia summa historiae capita tantum decurrimus , non putauimus officio iniungendum,&labori nostro subsecivo hoc imponendum, ut anxie ius ipsum conquireremus. Concepti Ne fasti sunt feriae,quq quotannis a Magistratibus vel Sacerdotib.concipiuntur in certos dies vel incertos,ut sunt Latinae, Semetinae.Sic enim conceptiuas ferias definit Macrob.lib.i. Saturna. Hi ergb quamuis annui essent,tamen certum locum in Fastis non habebant: ut in nostra Europa Christiana, sta sunt mobilia, quae quavis quotannis redeant, tamen incertum diem habent in perpetuis sacris nostris Diariis, aut Ephemeridibus,vulgd Calendariis, infami olim vocabulo nominibus foeneralitiis, sed iam diluta macula Fastorum nostrorum religione quasi cosecrato. Ad Conceptiuos istos dies referre lubet, Ferias mes
devira & vendemiarum,quae ut annuae sunt,tamen
, certum iniiij sui diem non habent.Iulius Paul.li. 1 st' tit. de seriis.: Praesides prouinciarum ex consuetudine cuiusque loci solent inestis & vindeant aru causa te rus statuere. Nam quod Theodo. Imperat. 11 messem includit die viij. Caledarum Iulij, usq; ad Calend. Aligusti,vindemiam autem Septembris x.& Idib. Octobrib. videtur vim rerum attulisse naturae,& eadem ubique eodem tempore ab ea exeὀisse, cum aliae regiones aliud ingen
110쪽
ingenium soli habeant, neque omnis seri omnia tellus, sed segetes,illis et emunt foeticius uuae, ' Vergilii iArborei foetus alis , atque iniussa virescunt
ab eodem remotior, ita sibi mandatorum, credi torumque,vel citius vel tardius, usuras cum sorte repraesentat. Repentini 13 sunt , & Indictitii, went . qui etsi Fasti sint, tamen repentina aliqua occa
none,ex eorum numero auferuntur, eximuntur
que,ut insignis aliqua Victoria, Ludi qui populo dantur insperati,Triumphus, ouatio, Supplicationes,Epula publica,Congiaria,Natalis silij,aut parentum Principis, ut saepissime iii historia Tranquilli) Successio i noui Imperatoris. plinius libro decimo epistolarii adTraianum Diem, domine,quo seruasti imperiti,dum suscipis,quanta mereris laetitia celebrauimus, precati D-s,ut generi humano , cuius tutela , securitas saluti tuae innisa est, incolumem florentemque praesta rent : praetimus & Comilitonibus, iusiurandum more solemni praestantibus,& Prouincialibus, . . qui eadem certarunt pietate, iurantibus. Totam ascripsimus ,.qudd praeter rem nostram, solem nem Iurisiurandi exigendi a militibus morem, quo die succedebat nouus Imperator, contine ret : in quam sententiam multae in eodem libro ab eodem ad eundem extant, cum quotanniS repeterentur eiusmodi vota. Erant & aliae multae occasiones eximendorum dierum, ut clim ad Tribus de Centurias Populus euocaretur, qai co satis