장음표시 사용
111쪽
fastus non erat, sed Comitiis Curiatis interscis sus: Quo die Pub. Clodius adoptatus efflege Cu-etiata ad Populum per Cons Caesarem,eodem Cicero dixerat causam pro Cato Antonio collegatio si ait ad Pon ces:Hora oues iri Pelius uiuia i -citi Ahtomuni icollegam meum defenderem,qu dam de Repub. quae hi visa sunt ad illius miseri causam pertinere , haec homines improbi ad quosdam viros
fortes longe aliter, atque a me dicta erant, retulerunt : Hora nona illo ipso die tu es adoptatus. Antequam enim in septa suistagiis serendis v caturus populus iret, aut ubi a campo rediisset, quid impediebat,quo minus litibus opera aliqua dareturiHunc diem ita circumloquitur Ouidius: ' ' Mi quoque quo populum ius est includere septis Plautus in Poenulo de redemtis pretio Testibus: Aam istorum nullus Nefastus est, Comitiales F9t meri. Ibi habitant, ibi eos con ficies quam Praetorem
Alluditur ad istam dierum historiam, sed amphibologia est,in dictione Comitiales, nam usurpatur pro Forensibus , & qui quotidie in foro sunt
exponet es vaenalem operam,& fidem. Inde enim conducebantur.Idem in Trinummo: Ego sycophantam iam conduco
Et quasi aduersarentur inuicem opposuit Comi tiales Netastis,tanquamComitiales iidem estent cum Fastis. Auspicia nonnunquam diem iudicio dictum discutiebant.Tullius ad Pontifices:Deni oue si qua res situ diem, aut auspiciis,aut excus tione
112쪽
iione sustulit , tota causa iudiciumque sublatum est. QNm locum capiendum puto,cum agitur ad populum causa: Nam Clodius Pulcher Tribunus non poterat diem dicere Ciceroni, nisi ad popu-
Facit & aliud legis caput. Ioue tonante fulguran- in Genteue Comitianesunto. Cladis item insonis,luctus 'ue publicus causam indicendi Iusti iij attulit,cuius est apud Livium lib.x.exemplum.Tacit. lib. ij. Hos vulgi sermones audita mors ita incendit, ut ante edictumMagistratuum,ante senatusconsili. tum sumpto Iustitio de sererentur fores , clauderentur domus,&c. Ergo indicebatur edicto Iusti- si met exuetium,atque ut dicit ille sumere Iustitium.Ita li.3. ide auctor dicit exuere Iustitium : Exuto inquit)Iustitio reditum ad munia, fortassis quod forenses alium haberent habitum. Aliquando ex priuata occasione dies auiserebatur, quod tangetur a nobis, cum de dilationibus vadimoniorum tractabimus. Porrb hos Nefastos etiam exemptos, Exempli dies vocare possumus,quod eximantur,& subtrahantur rebus agendis, Grςci exii resimos vocant,sed Tahaeres i. in alia ratione.Cic.in Verr.actio. iij. Consuetudo Siculorum est, caeteroriimque Graecorum, quddsuos dies,mensesque congruere volunt, cum Solis Lunaeque ratione, ut nomaunquam,si quid di screpet, eximant Virum , aut aliquem diem, aut summum biduum ex inesse,quos illi exhaeresimos vocant. Si ergb aliquos eximimus dies, cur non exemptiles, exemptos, aut exhaeresimos vocabimusὶPlindib.v.epist ad sin.Dimittuntur Centum uiri,eximitur dies. Eodem modb dicuntur,& ex-
113쪽
emptae Actiones,ut Praetoriae post annu exacturri exemptae sunt a spatio ter oris, aut cum ex alia occasione expirat Actio , sublataque est p'testas lege agelli quos etiam sublatos dicere postumus: tolleta dierni& aufferre,ut eximere dici di
spiciis, aut excusatione sustulit, Idem actione ij. in Verrem: Hi Ludi xv. dies auiserent: In foro nimirum, ne de ea re iudicetur in Senatu, ne Senatusconsultum fiat,aut res transigatur, ut apud Gel. 11 Cato diem dicendo exemit, scilicet Senatoribus eripuit, ne de relato censeretur decreto- Cicer iij.de legib. Tunc enim tolli diem dicendo necesse est.Bona pars hyemis Iustitio exigebatur: Sed dies certos numero ac discrimine includere, aut aduertere dissicile est, quod Saturnalibus at tribuistem, nisi me reuocailet Tranquilli Locus
in Augusto: Plaerisque inquit iudicandi munus
detrectantibus,vix concessit,ut singulis Decuriis per Vices annua vacatio estet,&ut mittet agi No-itembri de Decebri mense res omitterentur. HOC
beneficium significatur alio in loco a ClaudioCς sare datum, de a Sergio Galba ereptum. Idem in eius vita Iudicibus sextam adiici Curiam rogantibus, non modδ non negauit, sed etiam conceΩsum a Claudio beneficium, ne hyeme initioque anni ad iudicandum euocarentur, eripuit. quod an designetur his verbis viderint qui oculatiores sunt. Sic habent verba eiusdem auctoris in Claudio : Submota operariorum servortimque turba, rerum actum diuisum in hybernos ςstiuosq; menses coniunxit.Agnosco hic phrasim auctori peculiarem ut actus rerum, actionem causarum significet
114쪽
ficet,sicut in Nerone : Cautum ut rerum actu ab aerario catasta ad forum, & Recuperatores trans serrentur. & in Augusto: triginta dies rerum a
ctui accommodauit. Sed quid sibi velit per diui ne iris c coniunctionem non potui ex alio auri plum,quod idem Claudius fecit, ut diebus etiam solemnibus & religiosis, contempto iure moribus recepto, ius laboriosissime diceret. Vtinam illi Caesares non grauius abusi essent sua potestate, neque putassent alibi decere quod liceret.
. i. Cornicum oculis confixis) Cuenis O-- pro co=Utam bis Luc.I lac. pro A furena hoc virtu prouerbio, -- los configere. de autem petita sit metaphora docetAndri ADIib.7. pare tauris c.IT. storiam narrat Pomponius I. C. in L2.de ore. r.Valer.Max.lib.2.c.I.Livius Bb.9. P .lU.33.c.I.meminit etiam idem Cic.ad quicum, de Oratore.
a. Intercisi) De his P Varro lib.1.Lingua Latinae Interes diessunt,per quos mane v feries Intercisi quia nefas, medio tempore inter hos liam caesam , γ exta Ounde dicti. porrecta fas, a quo quod fas intercedit intercis dies, aut quod tum intercisum nefas.Macrobio autem dicuntur dies Deorum Hominum, communes: nam cum hoItra caeditur fari nefas, inter casabo porretita fari licet,rursus cum adoletur,non licet. 3. Praetor Iurisdictionem non exercebat Terent. Varro libris, de tingua Latina: Vocantur dies f. ti , per quos dies nefas fari Praetorem. Quinetiam olim ne istis diebus silebant oracula , quibus
nec as erat Ia os Deos , aut potius αamonra consu- oracula.
e , ut ex apophlegmate illo Alexandri apparet:
115쪽
Is enim Delphos profectas , Sacerdos negaret se consulturum Deum, quod dies essent nefasti,quibus ne oraculis quidem loqui fas esset, vi pererudia secum Sacerdote templum ascendit, quum, illa -- 'portunitate vi ,diceret inuictus es o fili: Satis
loco ducens. Sed Imposiores illi tandem simulare deferunt , quando adueniente Chrinto unigenito Dei Filio veritati, O luci caedere coasti sunt: ex hiac enim os illis impurum,cst falsidicum potius,quam fatidicum praeclusum est,.infantes, elingue facti, perpetuum coadlisunt*eres lentium,quod idem prasensit Apollo Pithius,dum Augusto Caesare sub quo
natus est idem Christus, O Saluator consultus,taam aduenientibus Fastis Euangelicis,haec verba veluti de plano, leuato velo quod aiunt effutiuit,ut testis es Nicephorus. Me puer Hebraeus Diuos Deus ipsegubernans Caedere sede iubet,trintemfi redire sub Orcum . Aris ergo dehinc tacitus abscedito nostris. suibus adde qua habet Eusebius de praeparatione Euangelica,praesertιm lib.3. . Abdico) Sic enim Iegendum contendit Socer
c.3. lib. s.nontra hi toriae, non addico quod hic admonere ope precium duxi , ne quis communi letitione inductus,impingat.1. Nefastum nonnunquam pro infami) noratius libria. Carminum ode I3. de arbore quad. DN,--
ius lapsufere oppressus fuerat: Ille ct nefanZo te posuit die.
116쪽
7. Horum obseruationem) Heraclitus quidem Nesiodum repraehendit,qui dies alios honos,alios con Hesiodus represiluit malos, quasi ignoret eiusdem diei eandem esse naturam, ut testatur idem Plutarchus o nec ferendi
dem analogia storum dierum adeo vera est ut dre- - .dius Ieraatis taeo vitarentur nupt/aevirginum,in qui dueerebus mis iisdem fieri videretur. Sed/errium Flac- virgines non cum Iuris Ponti η peritissimum dicere solitum re- hem licearisent Varro, quia feriis tergere fossas veteres, nouas facere ius non esset: ideo magis viduis, quam virginibus idoneas esseserias ad nubendum.1o. Isidorus, sed quod vis sistatur) Lib.e m. C. Drus de versig. ext. Gellius tamen aut certeCaecilius GC apud Gellium lib.ro .c. I.non ita abhorret ab e --o Udori quin Iusseos ,. Iuniitium interpretetur, ris inter eos quasi internitionem. Dur Vm. II. Operam darent etiam Nesastis Viae l.1. 3atiferi dilat. l. miles. 3J Vinta. ad Lotide a- Pss.l. .defer. C. a1. Theodosius Imperator)d.La. C.defenu. Repentini) Huiusmodi Feria Imperativae*ne dicitiuae dicuntur, quia eas Consul, aut Praetor 'dictis indicebat,ut tesZatur facros. G. in Claudio ob- Feriae. seruauits se A, ut quoties terra in urbe mouisset, ferias aduocata concione Praetor in urbe indiceret.
de quib.loquitur V .in La6.3.yex quib. simast. Siseriae inquit extra ordinem t indicitae,ob res pura,pro peregentas, vel in honorem Principis, pro χpterea Magistraήus tui non dixerit, C. Cassius nomi-
117쪽
natam edicebat restituturum se, quia per Praetoremmidetur factum: Solemnium enimferiaru rationem haberi non debere,quia pro ficere eas potuerit,et desuerit Actorine in eas incidat. Imo non tantum adferre tecta solemnia praetoris,qΠbus more maiorum Compitalia concipere solebat,quae a Gellio referuntur libr.Io .c.23. Die noni Popul. Rom.Quiriti-
bus Compitalia eriint,quando conceptae fuerint nefas. umn etiam Sacrificulus rex religionis causι easdem indicebat, quod ex Var.lib. J.de LinguaLatina probari potest, quod etiam nunc in nostra religione Christiana seruatur, proclamante parocho gulis diebus Dominicis feriandi tempora totius hebdomada , ut praecipitur ex conriti Lugd. quod refert Gratianus de consecrat.ds.3. Notanda certe semper mihi visa est C. Cassiν apud Tacit.bb. 13sententia de quomodos. 3a moderatione Festorum: Si pro benignitate Diuis gra per inda. tes agerentur, ne totum quidem annum supplicationibus sufficere, ideos oportere diuidi Sacros O otiosos dies , quibus diuina colerentur, ct humana
non impedirent.1 . Successio noui Imperatoris ad rem L
Huc pertinent rerum prolationes, res prolatae,omnes denique vacationes, induciae forenses,quando halcedoniasunt apud Forum,ut Plautus loquitur.
Ad faciliorem dierum Forensium cst Castrensium rationem habendam, de quibus fere hoc cap. Oseq. tractatur,hancsequentipagella ob oculos tibi Letitor tabellam proponi I.
118쪽
C Lxpiationum. Intercisi, Deorum AOminum communes, modo hi, modo illi dici postfur. stativae
Agonalia. Carmentaria. Lupercalia.. Plures reis fert V .rr
l. .de lin. , Lar. Negotiosi, qui hominum causa ad tuuntur Comitiales , quia tunc populus esset constitutus adfuse fragium frendum, quibus etiam lege σι licet. Comperendini, l. cet vaIimonium dicere. Stati,qui tu ιcj causa cum Peregrina in Firuuntur. N undinae,ex l. Hπrensia.
oles pridie, si qui si in similes. o Vsium Rerum Prolationes qUindemiarum s causa. CDilatio uim
Iusti ciuiles, qui conssis O condemnatis concedunttiri Nundinae,olina ante i. Horte'sam, qua nec videntur sub sacris contineri possc.cum Homnum potius, qua est. 'rum causa constittirae sint.
' Praeliares,quibiis fas est rei reperere,vel hoHem lacessere. Iusti.
119쪽
Hos castrenses dies separatim posuimus , non autem , sub Fastis aut Nefanis, quia in iis Forensium dierum nulla habetur ratio. Obseruatio autem horum hahebatur in inferendo bello nam in excipiendo omnes liares eranti aliae adhuc dierum Uz prior Nio Numus necepeψ sertim quando loci huius diei, praemamur angustia,quibus obedire oportet,non abuti.
ARGI M. CAP. IX. De FaLHs ct diuersa dierum horarum ratione, atque de horologiis quaedam. Non potuit dierum ratio uniuersa in unum
caput coniici, ne enorme & immane videretur : Ideo excepit locus hic reliquias eorum, quae superioribus cognata sunt. Habendum ergbpaLE. Fastos eos esse, quos vulgus litigabiles vocat, iqui sunt ij,quicunque Nefasti non sunt,& ex aduerso ij Nefasti, quicunque Fasti non sunt. Sunt enim aduersa amesa, id est,contraria immediata. Nam Intercisi non sunt tam medij , quam modo Dibi ca Iram hi modo illi, & quemadmodum in Castris diffe-ses. rebant Iusti dies de Pr liares,ut illi estent,quibus Trinti res. imperato exercitui vexillum rufi coloris in ar-μ ce positum esset: hi autem quibus res repetere,& hostem lacessere: Ita Fasti similes sunt Praelia
ribus, quibus contendere , & manum conserere in Foro cum hoste licet: Hostis enim non tantum pro Perduellione , dceo, qui contra nos arma ferat, sed pro Aduersario in iure, ut olim pro Peregrino capi potest , ut habet multa Forum acum Castris communia, ut petere,intendere,depellere,status,quet militaria sunt:Sic etiam Iustis
120쪽
Castrensibus similes sunt Nefasti, quibus nondum lacessere hostem, pendente adhuc vexillo, tanquam depactis induciis, & quibus nondum
vis hosti adferatur.Fastos ergo, Iudiciarios Lati- Iudisiam. γitolinus in Marco AElioAn
Legitimi dies. tonino mitioi Upilo: 1uaiciario rei luminam ualigentiam adhibuit,Fastis dies iudiciarios addidit,
ita ut ducentos triginta dies annuos rebus agendis, litibusque disceptandis constitueret: Criticos sortassis non male appellaremus,imitati Medicos, qui statos dies annotant, ex quibus euentum morbi coniiciunt. Itaque ubi aduenerunt, tum, tanquam causa cognita, de salute aegri pronuntiant , ante vero solent,quia nodum liqueat, aegrum ampliare ,& comperendinationibus extrahere,quos si quis legitimos vocet, analogiam habet,& exemplum locuples, quo se tueatur: Dicitur enim legitimus Senatus pro ordinario. s.
Tranquillus in Augusto: Statuit, ne plus, quam n ur. bis, in mense legitimus Senatus haberetur. Calendis scilicet, & Idibus. Scio tamen dies legiti mos alias alios esse, ut docebimus aliquando ex Asconio. Status dies auctore Festo iudicij gratia Status dies. constitutus, dictus ab eo,qui vadatur. Receptus a promittente vadimonium, id est, promissus ut constituta pecunia, hoc est, promista, dc receptitia actio in iure dicitur:Idem & Proditus dicitur a Cicerone pro domo sua: Prodita die, qua iudicium futurum est. Dictus dies Terentius: Placuit,de pondi,hic nuptiis dictus est dies. Diem iuris dicere,Plautus in Menaehmis: Iuris ubi dicitur dies,simul. i Patronis dicitur. Dictu