장음표시 사용
181쪽
sed, quae ipsi edocti est ent,in actum usumque deducerent Quanquam Cic.ii, Oratore ad Brutum, Rhetorem vertat eloquentem & Oratorem, qui non alio discrimine distinguuntur, quam natali, cum hic Graecis sit ille Romanis.
r. Gel. lib.xv.)-subleuandam curios Lectoris inuessit alionem Gelli' locum c.II. Nos t.At.citauimus. r. Livio Ennio antiquiores) Vide Sueton. in principio libelli de Iliauribus Grammaticis.
ARGI M. CAP. V Libe munere,et analogia oratoris in ori veteris maiestate, ct Adolescentum Accusationibus. AMplius est: oratorum munus, quam Patronorum: hi in causis agcndis tantum Occupabantur , illi e Foro aliquando excedunt in Rostra concionem habituri ad Populum , in Senatum sententiam dicturi, ludunt nonnunquam ad ostentationem orationes epidicticas , enco-mia, naenias , alia lite argumenta iucunda magis, quam seria. Quid multis i In tribus causarum generibus, Demonstrativo , Deliberativo, & Iudicrili versantur, cum hi sese in tertio exerceant tanquam eius septis&cancellis conclusi. Obeunt illi ad exteras gentes Legationes, in quibus , si bellum in dicunt, aut inimicitias denuntiant, res repetunt Legati,& Foeciales vocantur : si pacem exposchini, veniam orant, foedus rogant Oratores,tanquam supplices, & amici legati dicuntur Vergil. vij. Eneid. Tum satus Anchisa delectos ordine ab omni, Centum Oratores, a ta ad moenia re is, e
182쪽
Ire iubetiramis velatos Palladis omnes,
Donat ferre viro,pacem, exposcere Teucris. Iurtius 1 libr. v. Inde triginta Oratoribus ad deprecandum , triste responsilio a rege redditur, non esse veniae locum. Idem libr. vj. Consilium Graecorum, quid fieri placeret, consulit, a quo Laced monij nihil aliud ,quam ut Oratores mit-
tere ad regem liceret,precari,&c. Ab orando deprecandoque , quam analogiam puto consequu- Analogiatos, qui causarum Patronos Oratores vocarunt, quasi causa non tam rationibus persuaden da esset, quam vi orationis, dc precibus artificiosis, animumque mouentibus exorandi Iudices, maxime Romae,ubi non tam iurati in Iustitis verba erant,quam Areopagitae Athenis,aut nunc t- Areopagita pud nos:Na pene uniuersum fori artificium sublatum est,relictaeque solae altercationes, quibus inuicem obstreperent Rabulae.Veneranda enim Fori veteris 'naiestas, quam Consules, Consulares, VeterispoclTriumphales, Praetorij, Senatores, caeteriq; urbis muti ias. Principes,eloquentissimiq; Iurisconsulti, Oratores luis actionibus au ruitiorem faciebant, nescio, quo pacto paulatim imminuta, eoque redacta, ut nullis fere quam a Rabulis colaturi: Quod eleganter disputatur apudTacitu in in dialogo de oratorvm m Oratoribus, ubi mores cum seculis mutantur,&'qμ '
rationes dicendi, cuius rei etiam ibidem caula adsertur:atque eo rem deuenisse dicit,ut Oratorum
nomen vix in Foro retentum sit suo seculo, sed paulatim exoleverit in Causidicos ,& Ad uocatos , adeo ut sub Vespasiano, Tito, Domitiano, Nerva, Traianil Impp. vix quisquam Orator vocaretur in Foro.Verba sunt Taciti in praefatione
183쪽
eius dialogi: Nostra potissimum aetas deserta, de laude orbata,vix nomen ipsum Oratoris retinet, neque enim ita appellamus, nisi antiquos:horum autem temporum diserti Causidici, & Advocati,& Patroni,& quiduis potius quam Oratores vocantur.Hactenus Tacitus .Et sane hoc nostro saeculo, pauci admodum praeter Principum Legatos,& Christianos Ecclesiastas,dignitatem,splendoremque veterum Oratorum nostris oculis referunt. Quid dici aut cogitari potuit augustius, quam Consule mensella Curuli, circunstantibus Lictoribus, & Accensis in praetexta & purpura, pro Reo apud Iudices surgere dicturum i At hoc
gi ali meau iij plurimi, quanquam hoc magis Forum ipsum,s yμm quam Magistratum decuerit, ut docet Plin. bb . ad Pomp.Falconem: Primum inquit quδd deforme est, assurgere , cui loco cedere omnes oportet , hunc omnibus sedentibus stare, & qui iubere pollet tacere quemcunque , huic silentium clepsydra indici, δί quem interfari nefas' esset, hunc etiam conuitia audire, & si multa pateretur inertem, si ulcisceretur insolentem videri. Res tamen usque ad ed visa est honesta, ad gloriam laudemque comparata , ut saepissimε Magistratuum purpura, in foro Soli opposita, se dentium astanti limque oculos splendore perstrin A emtes xerit.Prima inde adolescentibus primariis Romet odistudiosi petebatur commendatio ad populum, ut si domi essent meditarentur actiones , quas quum in foro exhibuissent, populo de se opinionem affervent,se quondam maxime salutares fore Reip.ci- ues.Itaque Crassus unum de vigiati annos natus, nob
184쪽
LIBER I 1. 337 nobilissimum hominem & eloquentissimum C.
Carbonem in iudicium vocavit,ut dicit de se iij. de Oratore, vel ut Corn. Tacitus scripsit in dialogo de Oratoribus, nouendecim. Idem fecit ad uescens Marcus ille Antonius: etiam Publij Sulpiiij eloquentiam Accusatio illustrauit, climseditiosum & inutilem ciuem C. Carbonem in
iudicium vocavit. Sed cum duplex esset ratio ill-.- , diciorum, nam ex Accusatione & Desentio' ς is inarius constat aaudabilior est Defensio,& gratiosior,in is Di dabi in adolescentibus autem Accusatio non improbatur , in quam etiam proniores erant, ut docetur ij.Ossiciorum. Fabius libro xij.cap. vij. eleganter: Principes in Republica viri non detrectati erunt hanc ossicij partem: creditique sunt etiam clari iuuenes obsidem Reip.dare malorum ciuium accusationem,quia nec odisse improbos,nec simul tales prouocare, nisi ex fiducia bonae mentis videbantur. Idque cum ab Hortensio , Lucullis, Sulpitio,Cicerone,Caesare,plurimis aliis,tum ab utroque Catone factum est. quem morem commendat Plutarchus ad initium Luculli sui. Cicero in Diuinatione videtur triplex hominum ge- -eis aio nus, Accusationibus impediri solitum statuisse his verbis: Atque is non tam propter Verrem laborat , de Hortensio loquens) quam qubd eum minime res tota delectat: videt enim, si . pueris nobilibus quos adhuc elusit, si a Quadruplatoribus , quos non sine causa contempsit semper, ac pro nihilo putauit, accusandi voluntas ad viros fortes, spectatosque translata sit, se in iudiciis dominari non polle. En, illo in loco Adolescentes Quadruplatores, dc Viros confirmatos in O-
185쪽
in Cenit Diaralibus. Ora:knes ad
ratoria Accusationibus obeundis constituit. Alias frequentius Centumuiralibus litibus,in quibus tutius, quid possent,experirentur, sese exercebant. Plinius lib. ij. ad Maximum : Verum opi naris,distringor Centumuiralibus causis,quq me exercent magis, quam delectant:Sunt enim plar raeque paruae & exiles , rard incidit, vel persona-rtim claritate , vel negotij magnitudine insignis. Ad liaec perpauci, cum quibus iuuet dicere, cae
teri audaces , atque adeo magna ex parte adoles centuli, obscuri, ad declamandum huc transeunt tam irretierenter,& temere,ut mihi Attilius noster expresse dixisse videatur , sic in Foro puerosa Centumuiralibus causis auspicari, ut ab Homero in scholis : Nam hic quoque, ut illic, primum coepit esse , quod maximum est. At hercle
ante memoriam meam sita maiores natu solent
dicere in ne nobilissimis quidem adolescentulis
locus erat nisi aliquo Consulari producente,tanta veneratione pulcherrimum opus colebatur: Nunc refractis pudoris, & reuerentiae claustris, Omnia patent omnibus, nec inducuntur , sed irrumpunt. Hactenus ille : Quem veterem morem
de Tyrocinio interpretamur : N.am quod Quintilianus dicit: Demosthenem adhuc puerum, actiones pupillares habuit se, hoc ad Graecos, non Romanos mores pertinuit: Romae enim in praetexta puerili, nemo agit in Foro Iudiciali. Nam quod idem dicit, Augustum praetextatum duodecim natum annos auiam pro Rostris laudasse,& Tranquillus narrat, egisse Tyberium nono aetatis anno, id ad iudicium nihil pertinet, cum ostentationis gratia sint hae declamationes com paratas
186쪽
paratae, nec quisquam propterea de capite, aut fortunis periclitetur. Itaque pueris causae iudiciales non committebantur , cum pueritia pares annos numero habeat annis praetextae , exporrigitur enim ad decimum septimum ex instituto Seruq Tulli j Romanorum Regis quarti, a quoad quadragesimum sextum iuuenta , hinc ad rogum senectus,Testis Tubero apud Gellium libro decimo capite penultimo.
S nectus. COROLLARIUM AD CAP. VI.
i. urtius) Has curi, auctoritates ab aucto re nontro insertas huc est multis in locis aliis praetermittere noluimus , licet parum ponderis ad H Zoriam noniram habere viderentur, cum Curtius Romanorum genia non describat ,sed Alexandri Macedonis, neque enim id ei licere putabam, qui operis incrementum perfectionem meditabatur. ARGUM. CAP. VII. De Tyrocinio, depositione Praetextae , CP Iumptione virilis togae, ta pompa, quae sebat, de contubernio adolescentum cum viris principibus, 2 de Praetoris edicto de pontulando.
ANno ergd decimo septimo, quo die deposta Droesmum
puerili praetexta toga I virilis sumebatur, Tyrocinium causarum agendarum in foro auspicabatur : Sic enim vocant ingressum illum in forensem professionem, metaphora a Castris ducta, ubi Tyrones diem sui Tyrocinij et iam habent. Fab. libro xij. Non differendum est Ty- . rocinium in senectutem. Dies etiam Praetextae.
187쪽
Dies togae Taracinia. Traetoris eductum. Traetexta in capitolio de-runebatut . Pompa Dr cinis.
quo Tyrones forensibus sacris initiabantur Tyrocinium dicebatur.Tranquillus in Tyberio:Neronem & Drusum Patribus commendauit,diόmque utriusque Tyrocinij congiario Plebi dato celebrauit. Sumebatur autem toga virilis ad ini
tium decimi septimi. Idem in Augusto: QDdri
mus patrem amisit, duodecimum annum agens
auiam Iuliam de suilinam proConcione laudauit, quadriennio pbst virili toga sumpta, militaribus donis triumpho Caesaris Africano donatus est.
Aliquando etiam decimus septimus non expectabatur, sed citius ex per millu Principis a more contempto togam sumebant. Idem ibidem:Liberis Senatorum,quo celerius Reip. assuescerent, protinus virilem togam, latum clauum induere,& Curiae interesse permisit. Id fortassis sequutus est Praetor, clim in edicto suo de postulando, decem & septem annis natos ad postulandum admittit, nisi quod eos in totum vult esse completos,cum olim fatis fuit attigisse,no exegisse. Mirum autem cit in Procuratore 3 & Cognitore desideratum fuisse quintum Sc vigesimum,ut docent Iurisconsulti. Deponebatur autem Praetexta in Capitolio, si licebat. Idem in Claudio:Togae virilis die circa mediam noctem,sine solemni o ficio lectica in Capitolium delatus est Alias alibi, & serius decimo septimo. Idem in Caligula: Transiit ad Antoniam auiam, A undevigesimo aetatis anno accitus Capreas 4 Tyberio uno de codem die togam sumpsit, barbamque posuit, sine ullo honore, qualis contigerat Tyrocinio Datrum eius. Magnam autem fuisse pompam illius
honoris credo,qubd eo nomine plurimum laetati sunt
188쪽
: LIBERiII. I Isunt Arpinates. Cicero ad Atticum lib. ix. Ego meo Ciceroni, quoniam Roma caremus Arpinae potissimum togam puram dedi, idque Municipibus nostris fuit gratum. Tranquillus in Nerone: Deductus est in forum Tyro , Populo Congia- ' P .rium , Militi Donatiuum proposuit, indicta de- eursione: Nam deductio admodum solemnis e' D. lumbis
xat, ubi non minus pompae quam in noua nupta. OmFiebat autem a primariis viris. Plinius ad Maximum:In foro ne nobilissimis quidem adolescentibus,locus erat,nisi aliquo Consulari producente. Tranquillus in Augusto:Rursus tertium deci , mum Consulatum biennio pbst vltrb petiit, ut Caium δc Lucium filios,amplissimo prςditus magistratu in forum suo quemque Tyrocinio deduceret. Fiebat autem a primario parente, Ut appam
rei ex supra allatis exemplis de Cicer. & Augusto. Idem in Tyberio: Romam reuersus filium Drusum in Forum deduxit. Et quo die Iulius caesus est in Senatu, Casiij filius magna comitatus pompa post sumpam virilem togam in forum deducebatur : Plutarchus in Bruto. Conuocaban- comitatisd tur autem omnes sere amici,& Clientes quorum M. frequentia honoratior erat deductionis comitatus. Plinius lib. j.ad Minutium: Nam si quem in terroges , hodie quid egisti Z respondeat, officio visi lis togae interfui. Et aliquando eodem die, v-bi initiat i essent glauissimas causas suscipiebat. lais QEbrii
Valerius libro v.M.Cotta eo ipso die,quo togam tunsumpsit virilem, protinus ut e Capitolio descendit, C. Carbonem, a cluo pater eius damnatus fuerat, postulauit. Hinc illud Fabianum libro duodecimo: Quem iuuenem tenerisque adhuc
189쪽
viribus nitentem in forum deduximus, dcc. Ha- Dedi cere. bet enim deducere tacitum pompae incessum, quanquam producere, & inducere Plinius in ea re usurpet. Post praetextam puerilem depositam
contuberni- dabantur in contubernium 4 viris magnis dc ΣΠ Ur grauibus , in quos tanquam in exemplar intuiti, . . Tyrocinium suum componerent, fingerentque sibi ea quae in reliquo vitae cursu seruarent. Tacitus in libro de Oratore : Ergo ad maiores no-
stros iurienis ille, qui foro & eloquentiae paraba- tur, imbutus iam domestica disciplina, resertus honestis itudiis educebatur a patre, vel propinquis ad eum Oratorem, qui principem locum in ciuitate tenebat , hunc se istari, hunc prosequi, huius omnibus di stionibus intereste, viqiue sic dixerim , pugnare in praelio diceret. Magnus ex hoc usus, multum constantiae , plurimum iudicij iuuenibus si alim contingebat, in media luce se dentibus . atque inter ipsa discrimina, &c. Cic. in dialogo de amicitia: Ego autem a patre ita eram dedit hos ad Scaevolam, sumpta virili toga,
& liceret, a senis latere nun-' quam discederemtadem secundo Ossiciorum:Facillime aurem δc in optimam partem cognoscun- tur adolescentes, qui se ad claros Sc sapientes vi- ros bene consulentes Reipub. contulerunt, qui-
buscum si frequentes sunt, opinionem afferunt Populo, eorum fore se similes, quos sibi delege . rant ad imitandum. P. Rutilij adolescentiam ad opinionem, dc innocentiae & iuris scientiae P. Mut ij commendauit domus. Huc pertinet san-
caestris cρ-- ctissima & pulcitet rima Iulij Caesaris Constitus '- sanxit,ne quis Senatoris filius,nisi Contubern
190쪽
tubernalis aut Comes Magistratus, peregre proscisceretur,ut testis est Suetonius. Ad quem morem,ut apud virum principem aliquem,tanquam apud Paedagogum, exigerent Tyrocinium Adolescentes Romani,allusit Vergilius libro viij. Eneid. v bi Euander filium Pallanta usineae committit in re bellica instruendum: Hunc rabi praetereastes,cst solatiano Eri
ealianta adtinuam,sub te tolerare magiLEro Assilitia, graue nrariis opus,tua cernere facta. Assuescat,st is ct te miretur ab annis.
Quam iuuentutis Pardiam, ut prudentissime in stitutam, quis est tam inimicus consilio & moribus bonis , qui reprehendat i quam ex parte aliqua.tenemus: Adoptantur enim iam nobiles pueri in comisatum,S familiam cuiusque procerum, ubi usque dum ex ephaebis excedant arctissimo famulitio distinetur, Pageos vulgus vocat, qubd PMAPrin. fortassis pagani sunt, rudesq; morum aulicorum& castrensium,cum in aulam deducuntur. Locus est elegans & aptus ad hanc rem apud Q. Cur-xium lib. viij. Alexandrinae historiae in haec verba : Moris erat salt) Principibus Macedonum,adultos liberos Regibus tradere ad munia non multum seruilibus ministeriis abhorrentia. Excubabant seruatis noctium vicibus proximi soribus aedis,in qua Rex acquiescebat. Per hos pellices introducebantur alio aditu, quam quem ar mati obsidebant. Iidem acceptos ab Apasonibus
equos , cum Rex ascenturus erat, admouebant,
comitabanturque & venantem & in praeliis o- mnibus. artibus studiorum liberalium exculti. Praecipuus honor habebatur quod lice-