장음표시 사용
221쪽
Senatusconsulto continerentur. Suberat Edicto Senatusconsilitum hoc, omnes qui quid negotij haberent, iurare prius, quam agerent, iubebat tur, nihil se ob aduocationem cuiquam dediste, promisiste,cauisse: His enim verbis, & mille praeterea, & vaenire Advocationes, & emi vetabantur, peractis tamen negotiis, permittebantur duntaxat pecuniam decena millium dari: hanc summam Tacitus denis Sestertiis aestimat: nam decem millia Sestertior u nummum, & dena Ses tertia eadem sunt , cum singula mille nummum valuerint, & nostratis nummi vigintiquinque Coronatos: Itaque dena sestertia C C L aureos cilicient, quae summa, ut maxima, constituta est honorariis Advocatorum an singulas causas.Hoc Senatusconsultum causam,& initium dedit Constitutionibus Caesarum, S maxime Iustiniani, quibus solemnibus verbis concepti dictatur sor mula iurisiurandi, quod a Litiganti b.propter calumniam pri aestatur: Quae formula omninb similis est ei, quae per Senatusconsultum a Plinio suin a memoratum concipitur , etsi iuramentum pro pter calumniam alia capita contineat, ut disci potest ex Constitutione Iustiniani, quae inscribitur, ut litigantes iurent.Cornelius Tacitus libro undecimo Annalium eius Senatusconsulti te gem Cintiam refricantis sic meminit: Incipiente Caio Silio Consule designato,consurgunt Patres, legemque Cintiam flagitant, qua cauetur antiquitus , ne quis ob causam orandam pecuniam,dGnumue accipiat. Deinde obstrepentibus iis, quibus ea contumelia parabatur, discors Suillio Silius acriter incis uit, veterum orato
222쪽
rum exempla referens, qui famam in posteros praemia Eloquentiae cogitauillent pulcherrima, alioquin de bonarum artium principem sordidis ministeriis foedari, nec fidem quidem integram manere, ubi magnitudo quaestuum spectetur. Deinde paulo post: Talia dicente Consule para
batur sententia , quae lege repetundarum tenerentur, cum Suillius,&caeteri circumsistunt Caesarem anteacta deprecantes. Dein dc rursus Harcita haud frui ra dicta Princeps ratus , capiendis pecuniis posuit modum usque ad dena sestertia,
quae egre sit repetundarum tenerentur. Idem lib.
xiij. de Suillio: Eius opprimendi gratia repetitum videbatur Senatusconsultum , panaque Cintiae legis aduersus eos , qui precio causas O- rauissent. Q aod Senatu icon sultum factum est Consule Claudio, ut dicitur lib. xj. Idem eodem libro : Nec defuit fides, multaque arbitrio Senatus constituta sunt, ne quis ad causam Orandam, mercede, vci donis emeretur. De initio
principatus Neronis loquitur, quasi lex Cintia
repeteretur. Ex quibus amplior explicatio haberi potest.3.illius in t i. is de extraordi .cog.Nam cum nominatim legitima actio constituta non sit, ex Tacito intelligimus eos, qui sordibus maioribus centum aureis sese inficiunt, teneri repetundarum : Quod & respondet Venuleius I. C. in l. eadem. ii . ad i. Iuliam repetundarum. θρη*m. Quod caput ex l. Cintia tradit, hum qui s. non . videt Z lam exclamare licet : O tempora , o
mores, quae nundine , 'Ut conuentias mercatorum depactas stipulationes frequentiores habent , quam Forum iudiciale Z in quibus tricli-
223쪽
a faginis obiecta ista tu iudiciis. Argyranche Dent thenis, O Hortensii SphynX. In honorariis idem seruandus modus qui
tatis, aut sportulae, aut coenae rectae magis ratam de crebrius dantur, quam in Forensibus Basilicis3 Se s hic non ut Ceniores inuectivam scribimus, sed Commentarium Miscellanearum ad idem argumentum pertinentium consuimus. Sed habemus virorum magnorum exempla, quibus sordes saeculi nostri tegamus. Obiectum est M. Ciceronia Sallustio, quod sanguine, & periculis Reorum immensas sibi comparauit opes , obiecta eidemittimus magnificentisama in palatio, quam una Actione pro P. Sylla nactus est, nota est non Sy- .nanche sed Argyranche Demosthenis, & Hor--tensii Sphylax Fabius lib.vj. cap.de risu Ex histo- aia etiam ducere urbanitatem eruditum, ut Ci- cero fecit , clim ei Testem an iudicio Verris roganti dixisset Hortensius, laon intelligo haec aeniagmata,atqtie debes,inquit, cum Sphyngem donii habeas. Acceperat autem ille a Verre Sphyn gemmagnae pecuniae. Tota ista ratio quaestus forensis .elegantissime tractatur a Cornelio Tacito lib.xj. supra citato, ubi togam, & eruditam in hanc rem ludi parecbasim. Ego autem statuendum idem censerem de istis honorariis forensibus, quod de xeniis Proconsulum aliquando rescripserunt
Verus,& Antoninus Imperatores, Ut no morose ab honorariis in totum abstinendum sitis neque etiam aliare niodus excedatur, ut passim de ab omnibus, omnia rapiantur. Vetus verbum est , συο
ουτο παρα παντῶν. Verba Imperato
rum si quis volet,legat apud Vlpianum in l. solet. st..ie osticio Proconsulis: ut habeatur ab Oratoribus , de Advocatis ratio Clientum , spectetur etiam mometum cause,& fortunae Litigantium,
224쪽
viali cum consuetudine Provinciq.Laudo morem nostratium , qui Advocatis per Iudices curant Taxa: Ηοm certum praefigi salarium in singulas causis, vi hoc more consulatur Litigantibus, qui id ed tuti
sunt a concussionibus, atque etiam Advocatis, qui honeste,& citra reprehensionem petunt me-xita laxari: Sunt enim Clientes, ita ingrati,post- Intraliquam beneficio Advocatorum litem sunt conse- clientes. quuti,ut vix laborum insumptorum meminerint,
quos lepide Martialis chiragra laborare dicit lib. j.ad Flaccum:
Litigat,or podagra Diodorus Flacce laborat, Sed nil Patrono porrigit,haec chiragra est. Quorundam autem Causidicorum aded misera- δ undam bilis est professio, ut cum pessime audiant apud causidiso, umquosvis de latrociniis, & concusiionibus , ut ta- η'iserabilis meia domi esuriant,tenuemque ad ed quaesitim faciant, ut longe inferior sit patrimonio Mimorum,& Histrionum,aut etiam Aurigarum: quod notatur Satyrice a Iuvenale Vij.Satyra. V eram deprendere mus mes libet,hinc centum patrimonia Causidicorum, Parte alia solum Russatipone Lacertae. Vbi fortunas unius Aurigae audet Satyricus opponere bonis centum Causidicorum.Imo coguntur 1 nonnunquam adhuc insceliciore fato quidam Causidici pacisci cum Pragmaticis, & Formulariis,quos Procuratores Vocamus,ut de mercedibus quas meruerunt partem aliquam cedant nebulonibus,qub postea ad alias causas opera eorum promoueantur,quod etiam inter alias forenses miserias numerat idem Satyricus:
225쪽
Si quater egisti, si contigit aureus unus, Inde cadunt partes in foedera Pragmaticorun .
Totaque illa Satyra nihil aliud Iuvenalis quam irridet,& exagitat misellos Causidicos, qui vociferando ita vocem intendunt, ut iecoris ,& pulmonis fibras sibi rumpat lucelli leuissimi causa,vinon tam spectetur peritia dicentis,quam census,
aut nobilitas: nam similio dabitur,quantum petis, O melius nos Egimus,huius enim sat currus aheneus, 2G
I. Ante Neronis tempora) Tamen ex CornelTaciti lib. n. apparet Claudium Caesarem, usque ad dena sententia capiendi modum statuisse, ut etiam exsequentibus liquet.
3. Imb coguntur nonnunquam Idem deplorat Ioan. Imbert.bb. stit.Forens Ianci cautionem putat adhibendam sedulo Advocato, si velit messem Ouream facere in soloforensi, ut Procuratores ad ecte-rur,observet, eorum beneuolentiam promereatur.
Sed quam dissicilesit hoc facere viro condato,et libo rati animo is demum testaris sest,quipericulum fe-
226쪽
cit Itas ad vitandas, vel saltem deuorridas has mo-DHias iuris Candidato consultum velim, antequam pro is Tyrocinium aliquod edat vel in schobs, ve oro, ut Praxinet,per aliquot annos delibet in contubemio horum Procuratorum sese illis applicando,ut formulas eorum Iudiciarium ordinem percalleat. Od etiam ei profuerit,maxime ad legum introductionem: alioquin post Lauream etforense Tyrocinium moleste et cum rubore addiscenda sunt ab huiusmodi magistris,qua ante nota esse poterant ac debuerant. ARGUM. CAP. XII. De Advocatorum Subselliis, Atituariis, Orationam
retracilatione,atque de recitatione.
CVm Accusator dicebat, ad eb Reorum Con-
selibres, Advocati temere,& paribus subsel- caii parib. stili liis considebant,ut nesciretur,quisnani ex il- si ui considelis dicturus esset proReo:Nam ubi Delator dixe rat,tum demum Patronus ad dicendum surgebat. Cic. pro Roscio Amerino: Per orauit aliquando, assedit,surrexi ego. Pauld ante:credo,cu vidisset, qui homines in nisce subselliis sederent,quaesiillenii ille aut ille defetasurus esset, te me nihil suspicatum quidem,qubd antea causam nullam publicam dixerim.Porro quς ab Agentibus memoriter dicebantur,eade ab A variis i &Notariis exce- octuarii pia notis describebatur.Tranq. in Iulio: Orationes aliquas reliquit, inter quas temere quaedam feruntur, ut pro Quintio Metello,quam non im- inertib Augustus existit .abat magis ab Actuariis exceptam,male sequetibus verba dicentis,quam ab ipso editam: qui locus induxit nobis occa- .sionem scribendi pauca quedam de Orationibus,
227쪽
ster Actiment, orationem,est Decian ultione. oratores Τμα inter agendum dixerant,domidis ungebant,
quas edebant Oratores .Repetendum ergδ discrimen monstratum a nobis alibi a inter Actionem, Orationem,& Declamationem:Media in scripto constat,extremae duae ipso actu pereunt,nisi scripti beneficio conuertantur in Orationes , quanquam Declamationes suum nomen reti eant, Vt Fabianae sunt,& Senecanae:Itaque Oratores, qui fortassis tantum in scribendo poterant,quantum agendo, quae inter agendum dixerant, domi dis pungebant de retraetabant , dispunctaque de recognita in lucem emittebat. Sunt autem propria huius industri vocabula dispungere,&retractare: 3 Illud enim est recognoscere & relegere, hoc reuocare ad incudem,&quasi recoquere.Plin. lib. viij. ad Senecionem:Retracho Actiunculas quasndam. Idem libr.iiij. ad Ursum:Habebis hanc interim epistolam,ut prodromon,expectabis oratio nem plenam,onustamque,& expectabis diu, neq; enim leuiter & cursim de re tanta retractandum est. Vertim huiusmodi recognitiones,& descriptiones Achionum varie c5parabantur,alias enim plura,quam dixerant inter agendum, scribebant, alias pauciora. Plin.libr j. epist. ad Tacitum Ego, ait Plinius,contra puto,testes sunt multae multorum orationes , & Ciceronis pro Murena, pro Vareno, in quibus breuis & nuda quasi subscriptio quorundam criminum solis titulis indicatur. Ex his apparet illum permulta dixisse,& cum ederet,omitisse.Idem pro Cluentio ait, se totam causam veteri instituto solum perorasse, & pro Cornelio quatrid id egisse,ne dubitare possimus, quae perplures dies,ut necesse erat, latius dixerat,postea recisa, ac purgata in unum librum grandem
228쪽
quidem, Unum tamen coarctasse. At aliud est Actio bona,aliud oratio, quq Plinij opinio confir- Pro Plimo, mari potest eo,quod scripsit Jacrob.lib.ij.Saturnaliorum,M. Ciceronem ioci oportunitateReum Lucium Flaccum Iudicum damnatione exemisia se,qui iocus in eius Oratione,quam iam in manibus labemus, nusquam est. Huic tamen suae haeres idem Plinius aduersus,aliquando plura scrip- co P sit quam egit, utar enim eius gladio ad eum iugulandum: Sic enim ait lib.ix .ad Romanum:Tertia epistola continebat esse tibi redditam Ovationem pro Clario, eamque visam uberiorem, quam dicente me,audiente te fuerit: Est uberior,
multa enim postea inserui. Memini & aliquando legere me apud Asconium, illam ipsam Aetionem, quam Cicero pro Milone ad Iudices habuit oratis bonitate in seriorem ,& magnitudine imparem et,quam postea emisit,& ab omnibus passim teritur: Nam cum prior Actio excepta de ore dicentis per Actuarios , & imprudente Cicerone per Librarios descripta, & vulgata non satisfaceret ipsi auctori , idem argumentum domi retractauit, Orationeinque prolixiorem,& perfectiorem domi composuit, & priore quasi damnata euulgauit, quae ita accurate & ingeniose scripta est, vi multi non dubitarint dicere, victiarum Ciceronem in eo iudicio fuisse, si ea fuisset usus:Quin & Annius Milo damnatus, cum ei Massiliae in Narbonensi Gallia exulanti oblata esset, perlegisliatque , exclamauit, M. Tulli, si sic egilles, T. Annius Milo iam barbatos Massiliae pisces non esitaret. Itaque pauciora dixit in Actione, quam in ipsa oratione Cicero. Nituntur dc contra Plim
229쪽
nium,quq ab eo cum quo pugnabat obiecta sunt, Orationes optimas mille breuissimas , ut Lysiae apud Graecos , Gracchorum, do Catonis Romae: nam dc eodem teste orationes illae optimae,mille figuras extemporales habent, etiam in his quas Alanos iu tantum editas scimus,ut in Verrem,quarum Di-Ven . uinatio & altera Actio habitae sunt,reliquae tantum scriptae, cum Hortensius patrocinium destituisset, & conscientia scelerum Verres sponte exulatum demigrasset. Et idem: Tacitus omni indvidetur condemnare maiorum suorum peruersum iudicium,qui longissimas orationes breuioribus praeferebant, ut meliores. Sic enim ait in dialogo de Oratoribus: Prior iste Populus,vi imperitus , δ rudis imperitissimarum orationum
spatia, atque id ipsum laudabat, si quis diem dicendo eximeret:Ita 'exb longa principiorum praeparatio,& narrationis alte repetita series,& multarum diuisionum ostentatio, & mille argumentorum genera,& quicquid aliud aridissimis Hermagorae,& Apollodori libris praecipitur, in honore erat. Verum nihil potest definiri in alteram
partem. Sunt enim quaedam,quae non nisi magna delectant, ut templa, porticus, sitiat quorum minutiς, sunt gratissimς,ut nauis,aut currus Myrmecidis,gemme,lapilli habentur in deliciis a Ma. gnatibus,quia ita in Orationibus fit,ut mensiara,
aut numero verborum non seantur, sed inuentione & eloquutione apta. Itaque quδd illic di- ωhe pM cit, Orationem esse archetypon, & exemplar A- imo. stionis , magis probabile, & causae suae seruiens, quam verum. Quas enim nescit Aetionem ipsam
quasi in Oratione repraesentari, esseque veluti Idaeam
230쪽
Idaeam quandam, quae Oratione exprimeretur, elim & natura prior, & dignitate, ut auestenticum descripto, & exemplum vivum pictura ξ Figurae enim extemporales, quae in mutis orationibus , tanquam sydera elucent, quomodo apte cogitari,aut recipi possunt, nisi animus eas ad Achionem,tanqua ad IdMlon referat ZVt enim praepostere facit, qui Declamationem sui thematis exemplar dicit: Ita qui Oratione Aetionis archetypon, formimque primam statuit,nisii intelliga mus Orationem dici primum oratoris foetum,
clim dicenda meditaretur, quem referebat in commentarios, aut aduersaria, vel pugillaria, ne praesumpta memoriae fiducia, frigefactae inuen
tionis fructus periret omnin5. Sed rarb hoc quis quam orationem appellata it, sed libellum,instru
mentum, formulam litis, ubi quasi stiminis ,rudibus,3 necessariis tamen lineamentis Actio futura designata erat, cum multa ex tempore dicenda essent,quq praecogitari non poterant,ideb nec in commentarium memoriae gratia reiici, sed de illis nulla nunc nobis mentio, neque de iis, quas
Reis imperitis Rhetores componebant, sed de retractatis ab ipsis,qui eas egerant oratione per petua, causis. Certe in iis,qui scriptas Orationes recitabant, Plini, haeretis vera esle potuit, quia Oratio Achionis exemplar esset,ubi nulla fortassis Actio, sed amisso nomine metamorphosis fa- octa est in Recitationem, per quam Vniuersa gra- Reesialis. tia,&energia Achionis perit .Plinius lib.h. ad Cerealem : Hortaris ut orationem amicis pluribus recitem, faciam quod hortaris, quamuis vehementer addubitem: Neque enim me praeterit, ni