장음표시 사용
341쪽
Decemuiriliarium. ruberiatica;
pore gererent, litium iudicandarum gerendarumque appellati.Vbi suspicor corrupte legi De cemuiros pro Centumuiris, praeterquam quod
ambigitur de fide libelli, ue qui Fenestellae veteri
Historico tribuitur, cuius meminerunt Liuilis &Gellius : nam Breuiarium est potius Fenestellanae historiae, aut Miscellanea ex aliis attistoribus in idem argumentum, etiam aliqtian id parum fideliter relatis: Nam plaerumque ambigo de fide, &veritate, clim pugnansia aliis scribat. Praetor ero ex his duobus locis,si Romς erat,cogebat hastam, si non , Quaestura functi ante Augustum,poist Decemviri litium.Atque ita capiendus Suetonij locus, ne si Prietor non coegisset, idem non praesedisset, quod est: vanissimum: cum cogere eius sit, cuius praesidere, utrumque meri imperij. Valerius:Cum M.Ciceronem,qui id iudicium cogebat,id est,qui cauta preerat. Decemviri litium non sub Augusto recens in eam rem creati sunt, sed & ante fuerunt. Cicero pro Cecinna: Probaui, clim Aretinae mulieris libertatem defenderem, & Cotta Decemuiris religionem iniecisset, non posse sacramentum nostrum iustum iudicari. Deinde paulo post: Decemuiri prima actione non iudicauerunt, sed postea re quaesita & deli berata sacramentum nostrum iustum iudicauerunt. Idem pro domo sua : Quin etiam si Decem uiri sacramentum in libertatem iniustum iudi cassent, tamen quotiescunque vellet quis in hoc
genere se rem iudicatam referre,posse voluerunt. Ex quibus constat Decemviros certas sorte causas, ut liberales,& quibus de statu cuiusque quae reretur cognouisse: quae ut plurimum solent de-
342쪽
cidi delato iureiurando, quoniam in facto cons- stant ,& obscuri sint coniecturarum loci, ut ho- i die nostro saeculo prouinciis singuli r praeficiuntur in eas liberales causas, Electique vocantur: Elem huiui Disceptant enim quis ingenuus,quis seruus,quia multi sitiat, qui ingenuitatem mentiuntur in fisci fraudem , ne pro capite tributum pendant, & ut Villani sic enim vulgus vocat Erarij fiant , id
est,taleabiles. Vero autem simile est 6 Decernui- Decemuiri De ros ex ordine Centumuirorum fuisse , eumque decimatum, id est, decimum quemque vel sorte, vel censura electum ad eas causas, sicut olim fiebat in Coloniarum deductionibus, ubi decimo quoque consili j publici gratia a Triumuiris de
ductoribus assumpto nati sunt Decuriones Ciui-- latum priuatarum, Coloniarum , & Municipio rum . auctor Pomponius in l. Pupillus .f. de verbo. signis. Videntur praeterea auctionibus praefuisse. Cicer .in lege Agraria:Praedam,manubias, feci ionem,casi ra denique Cn.Pompei sedente Impera tore Decemviri vendent Θ Sic citatur a Gellio, dcl apud Nonium Marcellum non legitur emendates risii immo Malim intellicere de Decemuiris non litium, sed
iis qui Cicerone,&Antonio Coss. magna contentione, tumultuque populari petebatur ab iis, qui restitui in integrumvolebant fortunis spoliati,dc gradu honorum deiecti a Sylla Dictatore , quos rum meminit pluribus Plutarchus in Cicerone,& idem Cicero in legibus Agrariis contra Rul- lum:Petebantur autem ut Decemviri Italiam,Sy. riam,& quae Pompeius adiecerat imperio, distra Eta in aerarium redigerent, exercitum haberent, damnarent quos vellent, Colonias deducerent. .
343쪽
Ud multaὶ Rempubl. constituerent omninb ad libidinem Magni viri in eoCollegio suerunt.Cic. in dialog.de claris Oratoribus:Nam idem Seguiatus veteranus, quod & tu & Caesar in Decemuiris non essetis, utinam ne ego quidem essem. Huc
Magistratum gessit de Ouidius, ut scribit lib.iiij.
Fastorum: Hanc ego militiasedem,tis pace parasti Inter bis quinos ks honore viros.
Meminit & Plin.ad Rufum lib.v.nisi menda sub sit:Sedeb)nt Iudices, Decemviri venerant,obuer sabantur Ad uocati, silentium longum, nuntius tandem a Pr tore.Vbi in quibusdam legitur Centumuiri, sed praestat intelligi de more pristino seruatoque ab Augusto, ut Decemuiri iudicio inter-suerunt,ut Centumuirorum Decuriones. COROLLARIUM AD CAP. XIIII. I. Fuerunt Romae xxxxv. tribus,&c.) Ex prae
cedente loco Fenti Tribus. γiae pro iisdem u-muntur, quas etiam apparet fuisse quinque et triginta: Aicolaus tamen Grucchius et tinuersas Tribus a Curiis, o Tributa Comitia a Curiatis diuersa fuisse asserit tib a. p.r.de Comitiis. Ouod si verum es,nihil hyc apud Ciceronem pro domo sua immutandum est. Gn etiam de numero Tribuum varie dissutatonam aetate Romuli,aut nullas, aut tantum tres fuisse Tribus ex Dionysio, Varrone, Plutarcho, Liuio eoistendit vir ille diligentissimus. axima autem in iis obscuritas ct di cultas consistit propter Aucto rum dissentionem. Vide etiam Carolum Seonium lib.I.cap. .de antiq. r. ciuium Rom. a.Rotundiore nomine Centumuiri Sis septua
ginta Interpretes dicti , lice eptu inta duo fuerint te He
344쪽
LIBER III. 297 tene. Augustilib. i8.de Ciuitate Dei. 3. Nisi diuin et tir sub Domitiano scriptu &c.)Iterum h e alius oleae ex Fabio Austore proponitur,quem etiam diluere conabimur pro tirili,conciliando unum locum cum aliis, hoc modo: ut Fab. cap. s.lib. 2.ω cap.IAb.II. Instit. Orator ubi ha Zarum Centumuiratium duplicium tantum meminit, loquatur de duobus iudiciis, consessibus,aut consiliis coastis. Cum autem quatuor essent Centumuirorum consilia,ct tribunalia, terdum duo,aliquando plura cogebantur, atque hac ratione nunc duplex, nunc
quadruplex dicitur Centumuirale. VId manifestumst ex praecedentibus atque ex Pliniν epist. lib. 6.
ad Roman. equutus es varius euentus e nam duobus consiliis vicimus , totidem victisumus. Accedit Valerius Max.lib.7. . 7.de milite. Cum improbis
simis haeredibus de paternis bonis contendit apud Centumuiros,omnibus, no solum consiliis,sed etiam sententiis superior discessit. Facit etiamPapinia . C. in L 76iae Legat. lib. 2. Marcellus I. Io. de in . te M. f. Idem Plinius lib. 4. epist. Proxime cum ad Centumuiros dixissem , subiit recondatio egisse me iuuenem aeque in quadruplici iudicio. Processit animus,ut solet,longius coepi reputare,quos in hoc iudicio,quos in illo socios habui. em.ex quibus videre est nunc coacta , interdum fuisse diu a Tribunalia, atque horum exemplo videmus in Curiis seu Paria
mentis Gallia plures Iudicum Consessus seu Classes,
quas Cameras vocant,quae coguntur, O coniunguntur,si quando de causa ardua, ad exemplum pem tinente controuersiasit. Duplices autem hactas dixit quemadmodum Vergilius primo e neidos duplices palmas,pro duabus coniunctis.
conciliatus. Quatuor centu irarum
345쪽
- 198 HIs TORIAE FORI ROM diuersa tectio. Vbi suspicor corrupte legi Decemviros: Au
daeus apud Pomponium legit Centumuiros. Goueanus tamen contra mauult Decemviros legere, quod putet Centumuiros Magiuratus non esse , sed coemcerenturo cogerentur a Dccemur is lib. I. variar. feci. cap.2 . Verum nec hi Magi triatus etiam sunt, si Grucchio credimus.
qui nunc passim omnium manibus teritu ub nomi-λη italo ne frenente de Magiuratibus Rom. non sit illius Feneste , qui vixerit tempore Tyberi ,cuius meminerunt Liuius, Plinius,ct Gellius,uel ex eo conuincitur, quod eosdem saepissime Lrudat auctores , Episcoporum, Archiepiscoporum, nouronum mentionem facit. Sunt, qui tribuam Dominico Fucco
6. Vero autem simile est Decemviros) Consi, mare opinionem Auctoris no tri videtur Ouidius Iibro 3.de Ponto ad Cottam
Viisui solitus, edissem forsitan unus,
De centum Iudex in tua verba viris.
Si conferatur cum loco . Fariorum intextu posito. Atque in Pisonem: Seu trepidos adiura decem vocat hasta virorum, Et mare iubet Centeno Iudice causam. Iacobus tamen Ret ardus, ιὼ quondam Professor Regius, cap.is. γ I9. lib. singulari Protribun putat Decemviros fuisse, quos Praetor V rbanus in cofilium dieb. cognitionem adhibebat, Aimirum tib Auguino Decem Sma- decem Senatores, sub Anton. O Alex. quinque Sc- natores O totidem Equites Rom. quemadmodum in Prouinciis extremo conuentus die a Praeside , aut cupera es. Pioconsule adhibebant Sccuperatores peregrini,
346쪽
ARGIT M. CAP. XV. De Recuperatoribus, quomodo,et quando dabantur,
nibus4-Xtra ordinem a Phaetore dabantur Recupe- Dci cratoriaratores : Itaque ij sunt, qui alias dati, dativi, delegati, δύ quibuscunq; in causa iurisdictio mandata est,qui & Latine Commissarij dici pos- cummissaria.
sunt, a quo non video cur multi superstitiose abhorreant , tanquam parum Latino: nam si mandare idem quod credere, deponere, committere, Cur magis recipitur Mandatarius , quam Commissarius ξ Aut cur magis hoc vitatur, quam Fideicommissarius , cum plurima etiam sint in iure Vocabula pes eandem analogiae formam facta, Legatarius,Donatarius, Commodatarius, Depositarius, & alia uti dataria salus, i de manifesta- Datar salus. rius fur apud Plautum.Dabantur autem in certa causarum genera,S in certam pronuntiandi so imulam. Eorum munus astrictum fuisse satis arguit Recuperatorum nomen, quasi apud eos cer- Recuperatorestetur de recuperando , et eo quod depositum in undedita. sponsionem erat. Ubicunq; enim in litem sponsione Litigantium coibatur, recuperatorib.dandis locus erat: neque enim in solis interdici is v-surpabatur, sed in mutuo, 3c in aliis .Cic. pro Flac. ubi Hermippus mutuum repetit a quodam vete ratore,& plano vitilitigatore : Hunc aestuantem ,& tergiversantem ait Cicero iudicio ille persequitur a Recuperatoribus causa cognoscitur,qui
347쪽
rem contra istum minime dubiam prima actione 'iudicauerunt.Cum iudicatum non faceret, addictus Hermippo, & ab hoc ductus est. Haec ille. Dederat verb hos in prouincia L.Flaccus Pr tor. Cicero ad Quintum fratrem Proconsulem Asiae: Sed tamen parui refert abs te ipso aus dici aequaliter, & diligenter, nisi idem ab iis fiet,quibus tu eius muneris aliquam partem concesseris. Recuperatores signincantur, quibus ciuiles & pecuniariae priuatorum cause committebantur.Plau- . tus in Bacchidibus: l . Pontquam quidem Praetor Recuperatores dedit, Damnatus demum vi coactus reddidit Ducentos,ω mille Philippum. Capitolinus in M. Philosopho:In Senatus honorificentia multis Praetoriis, &Consularibus priuatis decidenda negotia delegauit, quo magis
eorum cum exercitio iuris cresceret auctoritas. In quZm ta Porro non in uniuersam actionem dabantur, sed rem causae da- in eam partem,quς media est inter litis contestaban tionem, & sententiae exequutionem, quae solius
est iurisdictionis ,reliqua imperij sunt,& ad legis
actionem pertinent,ut ante diximus. Constituto, itaque iudicio & lite contestata per sponsionem depositae pecuniae, tum demum Praetor Recuperatoribus litem delegabat, sed in eam serinam tantum, in quam lis erat contestata , ut eatenus pronuntiarent. Itaque eorum non fuit libera tu D=; ME, risdictio, sed sine imperio nuda,atque in formulata astricta. delegationis seu commissionis , quae vel libello concipiebatur,vel viva voce nuncupabatur,Vtebatur Praetor verbis litem contestantium, hoc modo in causa Cecinnae , Ebutius edidio inde vi
348쪽
Ebutius respondeat,Non Hic lis constituitur,& disceptatio est,uel iudicatio Rhetorum,an teneatur. Tum Praetor iubebat Cecin nam facere sponsionem. Ni aduersus edictum PG
roras vis facta esset, praeibatque Recuperatoribus quasi sententiam dictando. Ita: Ai aduersιs edi- sum unde vi tis facta sit, absoluatur Ebutius. Et fere negative concipiebatur,aliquandb etiam aD si maliue: Si aduersus edictum tis fasta sit, con- idemnetur.Vtrocunque modo concepi siet, cognitionem iis verbis astrictam delegabat,ut tantum pronuntiarent sic, vel non. Cic.7. Ach. in Verrem de Seruilio : Iubet hominem Lilybaeum vadimonium Venerio seruo suo promittere, promittit.
Lilybeum Denitur, cogere eum coepit, cum age rei nemo,nemo postularet .H S. duobus milibus
spolionem facere cum Lictore suo,ni furtis quς- stum faceret.Recuperatores de cohorte sua dicit se daturum. Idem Actione v. de Agyrinensibus: Quaerebant, quae in verba Recuperatores daret.' Respondebat, si pateret aduersus edictum fecis- ω Si for-se.Ni & Si usitatissima sunt in formulis commis
1orus leu Recuperatoriis,quia In sponsionem Iudicaretur.Cic.pro Cecinna ad finem narrationis:
His rebus ita gestis P. Dolabella Praetor interdixit,ut est conluetudo, de vi homini b. armatisne ulla exceptione, tantum ut, unde deiecisset, restitueret, restituisse se dixit. Sponsio faeta est, hac de sponsione vobis iudicandum. Quae causa apud Recuperatores perorata est Tranquillus in Domitiano: Recuperatores ne se semper per sua soriis assertioniblis accommodarent identidem sabjPisu V admonuit. Vbi Sabellicus Antiquarius puricissi- 'Aendi: Ari
349쪽
gerere. mus Recuperatores interpretatur eos,qui res ad Frticum pertinentes cam ast erendi potestate requirebant, quod nullo auctore laudato ipse de suo capite fingit: nam & Recuperatores capi in
nunci in aut more, aut exemplo probabit. denim Recuperatoribus cum Fiscogum Caesar suos haberet Procuratores,qui infibris his. x'rt iii iidem erat cum Fiscalibus3 Adde Assertationes pro vedicationibus rerum Fiscalium nus- . quam usurpara: ubicunque enim auctores asertionum naentionem faciunt,controuersiae de statu de causae liberalis meminerunt. Hinc tit.lib. 7. C. de assertione tollenda. Est asserere, vendicare an libertatem.Terent.in Adelphis: ---Δberali assero casia manu.
lam ergo si quis ex seruituis esse eximere vellet proclamata libertate,cogebathr sibi Asterio rem apponere squia serui in mortuis comparati agere non poterant) qui assereret eum liberum, litemque susciperet. Aut contra sit quis 3 in seruitutem ex libertate reuocaretur Assertore opus erat. Liberalis causa saepisis repetebatur , totidemque fertiones erant. Hinc prima, secunda, rtia.Fab. c. .hb.x3.Succurret etiam si apud alios./udices agetur,ut in secunda assertione,&inCeriumuiralibus iudiciis duplicii, parte victa. Martialis ad Quintianum de quodam Plagiario lib. j.
di aejoruitio graui quaeruntur,
Assertor venias, alis , practes, Et cumse dominum vocabit ille, Dicas esse meos,manui missos, Hoc si teri quatem, clamiteris, . Non Pia, o pudorem.
350쪽
Repetitiones istae assertionum , aliaeque veteres caeremoniae per Iustinianui a sublatae sunt. Sunt igitur apud Tranquillum Recuperatores dati in causas liberales & assertiones , quae quia persua- iuri ς soriae erant, id ed s epius iterabatur sine ulla pro uocatione. Ideo monet ne statim sinant sibi persuaderi huiusmodi aisertiones,ne quod unus probauit, alius rescindere cogatur, non habita praeiudici j reuerentia. Enimuero non fuit certum, Extra ordiagRecuperatorum collegium ut Iudicum , & Cen- Rec peratoi tumuirorum, sed extra ordinem dabat Praetor quos volebat, ut manifestum fit ex Verrinis Plinius libro 3.ad Maximum:nam ut Recuperatoriis
iudiciis sic nos in iis Comitiis quasi repente apprehens sinceri Iudices fuimus. Significat nihil
tale cogitantes adhiberi in Recuperatoriis : Este inini Recuperatorium interdictum unde vi,spe cies tamen Recuperator ij iudicij dc actio Recuperatoria,ut in causae Cecinnana.
i. Sestus Plautus in Pseudolo. AAL. Eho an non prius salatast STC. Ea est mihi salus dataria. a. Qi si apud eos certetur de recuperando)Cuisubscribit Theophil. f.eadem. Institui.qmbus exca .mauu.non licet. Recuperatores etiam dictos Fe- ius ait, qui inter P u. Rom. cst riuitates peregrinas
de rebus priuatis reddendis recipiendisi cognoscebant. Recuperator' iudiciν obuia sunt exempla apud Reduperatoria probatos auctores. Antiquissimum nobilissimum iudicium. est apud Livium lib. 26. Indicum a Scipione datorum,dterprior in oppidum transcendi et, ut murali