장음표시 사용
351쪽
Raetitiones incalsis tib ratibus.
coronia donaretur.Et apud eundem libro A femi -κit etiam Gellius.
3. Aut contra si quis ex libertate) ExemplAmo apud Livium lib.a. V.C.de Vicitata cuius osertor erat ZM. Claudius Appi Cliens. . Liberalis causa saepius repetebatur) ne
mogeni anus I. C.in L vh.de coli. deteg sfait: sententiam pro ingenuitate dictam, oe collusionis praeis tu semel retratilare permittituro Imperator tamen Iustinian.in I. I. C. e sertione tolle . meminit secundae di tertiae repetitionum quas abrogat Vopisc in Probo,Vrtiae Capitolinus in Pertinace,quartae, ct in a Philosopho quintae relationis meminer t. v d Caelius Rodoginus lib.2o.cap.IO. γ Egnatius in pertinace interpretantur, ut quinquies super re iudicata
referre possent: id quo ortassis adaptandum es in causis illis,in quibus contra libertatem pronutiatum erat, quae quidem semper vorabilis fuit. Alciatus
tamen lib.IO. Pareg. p. 22.alitersentit, O reuera aliae relatio res,aliae repetitione uerunt.
LIBRO ARTO, CAUSIS DIVISIS ET DISTINCTIS, TANDEM DE ACCV-sATORIBUS, ET REIS, A T M EDa PRAXI PUBLICORUM IUDICIORUM AGIT V R.
352쪽
ARGUM. CAP. I. De diuisione causarum, D earum discrimine. . . Actenus iudicialis FortMagistratus cum reliquis eiusdem loci operis descripti sunt: supersunt deinceps negotia, quae eodem loci ab iisdem agitantur demon- stranda. Et quia non temere, & sine delectu qui- busvis Iudicibus quae uis causae offeruntur,pOna- causarumtur primum duplex earum discrimen,ut quaedam dirusio. publicae lint, quaedam priuatae. Differunt autem 'inter se multis nominibus : Publicae enim quasi casasti, populi e dictae, qubd olim tantum ad Populi disierimen.
concionem peroratae: Aucho demum causarum, atque ciuium numero ad Iudicum Decurias, quae '
Populi muneribus iudiciorum succederent,translatae sunt, hae autem apud Praetorem, Centumuistros, cuperatores, Arbitros,&reliquos iuris pri iuati Disceptatores controuerterentur: Ita Prςtoriae causae, & Centumuirales pro priuatis dicuntur Inde apud Gellium lex i Ebutia Centumuiralium causarum: Ad haec, publicae sub dio & Ioue frigido,priuati; in Basilica agebantur.Illς subdiales,bar Basilicanae dici possunt,sicut lib. j. annotauimus. Illa: legibus per Populum iussis rogante Magistratu Senatorio, hae actionibus primum per Pontifices, mox per Pragmaticos, & Praet res, editis constituuntur: quo nomine distinctae
353쪽
sunt publicae a popularibus,quia populares,actionibus datis per Praetorem , exercentur, Ut de sepulchro violato, ne quid in flumine, loco, riparies t , de cloacis,S reliquis, iu: ead Publici conseruationem spectant. Habent tamen hoc commune, quod quemvis Accusatorem de Populo ad mittunt.Paul.l. ij.de popul.action.Si plures simul agant populari actione, Praetor eligat idoneiorem. Publicae verb definiuntur, quod cuiuis ex Populo exequutio earum plarrumque datur: Auctor Iustinia. a in calce Institui. Utraque ad publicam vindictam comparata.Leges autem Iudiciorum enumerantur. l. j. F. eod. Lex Iulia maiestatis, Iulia de adulteriis, Cornelia de sicariis .ci veneficiis , Pompeia de parricidiis, Iulia peculatus, Cornelia de testamentis, Iulia de vi publica, Iulia de vi priuata, Iulia ambitus , Iulia repetundarum , Iulia de annona. Adduntur & aliae in Institutionibus Iulia de residuis, Flatita de plagiariis. Et si quod flagitium committitur , quod aliqua lege non comprehenditur, extra ordinem cognoscitur. Et tit. est in is de extraord.crim. Porrbsupra docuimus, 3 quomodo ante Syllae dictaturam omnia criminalia iudicia erant extraordinaria, nondum latis perpetuis legibus, quibus legitima iudicia fierent,& in ordinem cogerentur: Non oinnia tamen iudicia in quibus crimen Vertitur publica sunt, ut furti, bonorum raptorum, Aquiliae, & reliqua quae pariunt obligationes ex maleficiis, neque omnia capitalia sunt, sed quaedam sola corporis coercitione, vel multa pecu-
354쪽
& duplex mortis discrimen Ciuilis δc Naturalis. Itaque phrases illae in Orationibus veterum, dicere causam capitis,dimicare pro capite,ad capiatis imminutionem mediam, qua ciuitas, maxi- mam,qua ciuitas i libertas amittitur, fere semper re runtur, ubi caput pro statu incolumi capitur, sicut in iure serui caput non habent. Cicero in Oratione pro Quintio locum retinere dixit , pro capitis imminutionem mediam vel ma- ximam propulsare: Quid igitur pugnas i an quod saepe multis locis dixisti, ne in ciuitate sit, ne locum suum , quem adhuc honestissime defendit,
obtineatὸ ne numeretur inter vivos 3 decernat de ita & ornamentis omnibus.χod tractum est a militibus praelium committentibus, quibus tu e loco cedere, gradum deserere, pedem referre, Ocum captum non polle tueri: In eadem oratione existimationem vocat,quae est in ornamentis, mi Emiis quibus ciuilis vita retinetur: Dum existimatio integra est, facile consolatur honestas egestatem.
Hanc definit Callistratus, 1 esse dignitatis ille saestatum, legibus, & moribus comprobatum, quae ex delicto nostro auctoritate luit, aut minuitur infamia,& media minutione capitis,aut costumitur maxima, ut deportatione: Paucae enim leges Rom.ciuium maleficia vitore ferro prosequuttur, sed aut relegant, deportant, in exilium mittunt, Consecrant,aqua, Sc igni interdicunt,aut alias infamiam irrogant. Itaque nec virgiς 6 cςdere,neq; 'in crucem tollere ciuem Rom.vittatum est, undide Paulus in Actis Apoth. ad Caesarem prouocat,&M.Cic.grauissime exaggerauit,ciuem Rom.Vindium,c sum,& in crucem sublatum a CaioVerre
355쪽
Praetore in Sicilia miserabili illa voce, Ciuis 'Toman sum, xoties inculcata. Accedit & aliud di scrimen, quod quamuis ex publicis quaedam sint pecuniaria , eo tamen a priuatis distinguuntur, Multa in ρ - qui ut multa in publicis confiscatur, & Fisco in-blicis Fisio in- sertur, ut litis aestimationes: In priuatis Petitoris addicitur, ut cum a stiones dupli, tripli, aut qua-Dii; -- drupli sunt rsequuturiae. Adnotabuntur dein ceps a nobis in contextu Histbriae alia discrimina in solemnibus requisitis in utroque exercen 'do: inperim principis causarum diuisionis,quam praemisimus, sic meminit Cicero pro Cecinna: Quaerendum magis etiam videtur, ideo quod omnia iudicia aut distrahendarum controuersia rum , aut puniendorum maleficiorum causa reperta sunt, quorum alterum leuius est, propterea quM & miniis ledit,& perfere Disceptatore dos mestico diiudicatur: Alterum: est vehementissimum , quod & ad grauiores res pertinet, & non honorariam Operam amici, sed seueritatem Iudi Maiora Dd-- cis de, vim requirit. Pro R birio maiora iudicia publica appellat. Sed prius de Accusatoribus, quam de Petitoribus dicamus.
356쪽
. 6. Nec Virgis caedere, nec in crucem toll.&c. Post V.Valerias e quibus alibi commentatisumus, lino ia lata fulta AELPorcio Catone,quae pro scapi, Iis aut tergo nominata est a Fecto, Liuio,quia vetitum erat ciuem Rom.verberare,aut necaresub qua quidem non comprehendebantur Perduelles, qui hostili animo aduersus RempubI. aut Principem animati sunt.Lτθ.ad leg. l.maiest. quos more maiorum Coss.ammaduertebant turbulentis Reipub.temporibus,praesertim quando S. C. hocDictum esset, Videant Coss. ne quid Respub. capiat detrimenti: Nam tum LPorcia dormiebat hoc enim S. C. et luti
armati Nasica oe Opimius Tyberium , O Caium
Gracchos interfecerunt , A farius Saturninum Glauriam,Cicero Lentulum Cethegum,et alios coniuratos.Hoc enim S.C.Dmma rerum tribuebatur,vit Zatur Plutarchus in vita Ciceronis. Pauli 1
mili . OPd etiam probat Sallustius in Catim, rio Cato Arario-Furio Valario Consulibus permusis Re Iub. Num unum diem pol a L.Saturninum
Tribun. Pleb Caium Seruilium Praetorem mors ac Reip. poena remorata es' Item Cicero in L Agra ria , cst oratione pro Milone. Haec lex autem Porcia adhuc tempore Ciceronis in viridi,quod aiunt,erat. Sic enim exclamat in errem, qui legem violauerat: O nomen dulce libertatis, o lex Porcia , legesq, Semproniae.Huccine tandem omnia reciderunt,ut ciuis Rom.ab eo,qui beneficio Pop. Rom fasces, Psecures haberet, deligatus in foro tirgis caederetur. Et aliis in locis. Imperatores vero Tyranni, cura, legibus solutos sese crederent illis neglediis pro libidiane in quosvis saeuiebant. Suet. in Galba: Et tutorem quod pupillum, i substitutus haeres,erat veMeno ne-
go es scapua, Perduelles. S. c. quod si
357쪽
casset,cruce affecit, plorantii leges,et Cis Rom. se testifcanti, quasi latio, o honore ab quo poenam
Duaturus mutari,multot praeter caeteras altiorem,et
dealbatam statui crucem iussit.
ARGI M. CAP. II. De Accusatoribus, V druplatoribus, Sectoribus,et horum hom um grege,praemio, o eliminatione ab optimιs Principibus. Aecisimus. A Ccusatores Romae voluntarij erant, neque
rixi in Gr cia publice constituti. Et cum aliud
alium serret in Reum, ut priuatum odium,Prςmij spes,gloriar aucupium,propinquorum vindicta,publica causa,accidebat, ut multi simul deferrent, I qui cum conuenire non possent, Vt V ni accusationem cederent, sed sese quisque idoneum contenderet, res Iudicum cognitione disceptabatur, deferendique ius sententia decernebatur. Hanc controuersiam de Accusatore con Dia tio. stituendo, Divinationem appellabant, qudd de futuro diuinandum esset, ut est apud Geli. cap. iiij. lib. x .Etenim cum omnia iudicia de praeteritis instituantur,& an sit, quid sit, iurene sit factum, apud Iudices tantum quaeratur, futurorum coniectio vatibus, auguribus, publicis religionum interpretibus,& deliberationes capiendorum consiliorum agitantibus relicta est , haec una diuinatio suturi quaestionem in forum & Iudicum dis quisitionem inuexit. Haec ante iustum cum Reo congressum , hater ipsos Delatores, instar velitationis cuiusdam , concertabatur in primo limine Tmlus. ante ipsum causς vestibulum. Itaque Prolusio vo Prodrores. catur, etiam Rhetoribus, & Prodromos, ut reliquae
358쪽
LIBER IIII. 3II quae translationum species in Rhetoricis .Plinius libr. iiij. ad Ursum: Habetis interim epistolam
meam,ut prodromon, expect abis orationem plenam,onustamque.Exemplum est in causa Verris, ubi M. Cicero protulit ante legitimum certamen
cum aecilio. Est enim proludere ad serium prettium sese coparare,imitarique speciem iusti con- sietus, ut solent, qui pilam ludunt, semel atque
iterum antini gratia exercere, ne si lusum auspicarentur a seria pugna statim membra nimia contentione,& repentina, haberent sese peius& ineptius: Est enim periculosa metamorpnosis subita& vehemens a summa quiete in acrem laborem. Itaque descendendum paulisper in certamen, non irrumpendum temere.Vergil.iij.Georgic. Et tentatsese,atque irasci in comua disicit Arboris innixus trunco,ventosi lacessit tibus, s starsa ad pugnam proludit arena. Publicorum ergδ iudicioru exercitationes, quia communes,& expostς omnibus ciuibus sunt,attulerunt ista accusationum praeludia, ut cum multi delationem postularent, deserendi potestas, Asubscribendi primarii; Delatoribus per Iudicesseret.Cicero iij.Actione: Qu sed meum factum lectissimi, atque ornat issimi viri, quo in numero Cvobis complures .sucre, ita probauerunt, ut ei,
qui Q stor istius futilet, & ab isto laesus, inimi
citias iustas persequeretur, non modb deserendi nominis, sed ne subscribendi quidem, cum id postularet, facerent potestatem. Ex quo loco coniici potest non eosdem suisse Iudices in diuinatione, qui fuerunt in accusatione: sed repetitas a Q store sortes, sicut ex aliquot locis in V 4
Proludere. Delatis, Alii Iudices in diuinatione,
359쪽
eadem causa colligi potest. Quin annotat Asco- Iudi es- - nius in diuinatione Iudices iniuratos consedisse, cum in vero iudicio iurati essent. Porrb tria omninδ mihi suisse videntur hominum genera huj -cusatorum iusmodi accusationes profitentium,nobiles Ado ripi geη-- lescentes, qui a prima adolescentia, istis accusationibus vitia odille discerent impetum iam
conciperet aeterni odij sibi quondam futuri cum perditis ciuibus,QBadruplatores,& φ serti bonique Oratores. Cic. in Diuinatione de Hortensio Verris Patrono: Videt salt) si a Pueris nobilibus, quos adhuc elusit, si a Quadruplatoribus , quos
non sine causa contempsit semper ,& pro nihilo putauit, accusandi voluntas ad Viros fortes spe-ectatosque Homines translata sit, se in iudiciis dominari non posse. De nobilium Adolescentium domestica professione prius lib. ij. disseruimus. ΣQuadopta: Proximum esst,ut de Quadruplatoribus pauca di
camus, qui cum accusatoriam Vitam vitiant, &ad vexandos Reos prςmio ducantur,latrocinium turpissimum exercent, improbamque voluptatem quaerunt ex aliena calamitate, sese satiant ciuium suorum sanguine, oculos pascunt Reorum sordibus, ut Cassius Seuerus apud Fabium lib.xj I ij boni inquit vivo,& quo me viuere iuuet Aspernatem Reum video. quod tanquam non inuite , sed cum voluptate Accusantis epi uite via phonema reprehendunt multi. Quid enim cru-phq em - delius, quid immanius, quam sanguinis humani
flagratissima siti ardereZAt isti sanguinarij, etiam
ebrii cruore,prius lassantur,quam satiantur. An te Cς suum tempora Quadruplatores,pbst Dela Dceth a. tores coeperunt dici, qui & Graecis Sycophantae. Sunt
360쪽
Sunt autem Quadruplatores, 3 qui in praemium
accusationis, quartam partem bonorum damnati consequuntur, aut eorum Delatores, qui in quadruplum damnabantur, ut furti manifesti, aleae, & pecuniae grauioribus usuris foeneratae,
quam ciuibus per Ieges licebat: testis Paedianus. Qua forma dicta est Fabio quadrantaria Clytςm-ntara, quae quadrate sui copiam faceret. 8 druplari, factitare, & profiteri quadruplaturam. Plautus in Persa:
eque quadruplari me volo meque enim decet Sine meo periculo ire aliena ereptum bona.
Neque ilii qui faciunt,mihi placent. De iis Plinius in Panegyrico: Ereptum alienas pecunias eunt ξ perdent quas habent. Expellere penatibus gestiunt Θ suis exturbentur. Quanquam non semper praemium accusationis fuit quarta pars bonorum. Tranquillus in Nerone : Praemia Delatorum Papiae legis ad quartas redegit, diuisis Populo viritim quadragenis nummis. De qualeste fortassis intelli ritur Asconius in Milonia-
nam : Milo postero die factus reus ambitus,apud Man. Torquatum absens damnatus est. Illa quo que lege Accusator fuit eius Appius Claudius,5 cum ei praemium lege daretur,negauit. Post paucos dies quoque Milo apud Fationium Quaestorem de sodalitiis damnatus est, accusante Publio Clodio Nerato, cui praemium lege datum est. Magni ergd viri praemium non accipiebant,ne quadruplaturam exercuisse videretur, sed odio quo dam vitiorum,aut famae cupiditate ad dicendum descendebant.Plinius libro sexto adQuadratum: