장음표시 사용
381쪽
ptoribus, quam cum primario Accusatore.Et dilatum in posterum iudicium de calumnia contra morem receptum in d. l. I. Q omodo sese gereret in ea quaestione Plaetor , verba eiusdem Marcelli
eleganter enarrant:Sitne reus calumniae,an non,
ex verbis pronuntiationis manifestatur: Nana si quidem ita pronuntiauerit,non probasti, pepercitet.Si autem promitati iecit, Calumniatus φαν τι-ς, quod erat solemne sui patet in duabus Constitui. 6 Romani Imperator. ex quibus caucitatam.irrog.) condemnauit eum, & quamuis nihil de poetia subiecerit, tamen legis potestas aduersus eum exercebitur. Nam ut Papinian. respondit, facti quidem quaestio in arbitrio Iudicantis est, poenae verb persequutio non eius vo-Juntati mandatur , sed legis auctoritati reserua-
niatorem pronuntiasse videatur. Et Papinianus temeritatem facilitatis viam continere,& inconsultum calorem calumniae vitio carere , & ob id
nullam poenam subire oportere respodit. Ex quo verbo Graeco, quod repositum est in lacuna pridem vacua, satis intelligitur Sycophantas 7 Graecis, esse Latinis Calumniatores, sed diuersissima analogia : Illi enim a ficu bus, hi a caluitio,& cal-uire,ut cavillari trahunt originem nominis: A fi- cubus , quia ficuum furta quae Athenis capitalia erant auctore Festo Pompeiri deferrent:Plutarchus in libello de curiositate, & in Sylla. Sycophantari Plautus dixit in Trinum o,ubi Callicles: Satis scite probe: Iinqua hoc me etiam atatis sycophataripudet. ,
382쪽
Et alio in loco Charmides: Enimuero nunc Sycophata huiclycophatari volo. In qua comoedia Sycophantarum sordes mire describuntur, qui ad artes nugatorias, & impo- sturas suas locant operas de Foro conducti.Plato
in Dialogis de Legibus tollit huiusmodi pestes ex sua politia.Verba interpretis Ficini subiiciam:
Si quis Iustitiae vires in animis Iudicum euertere conetur , ac praeter oportui litatem multa litigia moueat, aut mouentibus adsit, agat in eum qui- cunque voluerit male agendi , atque inique defendendi crimine,iudiciumque eiusmodi apud electos Iudices agitetur.Et si damnatus fuerit, discutiatur,an auaritia,an ambitiosa quadam contentione id fecerit: Ac si contentione,certum ipsi Iudices tempus praescribant, in quo neq; pro se, neq; pro alio certam dicat agatue causam: Sin autem auaritia, peregrinus quidem a regione abito , & si redierit, moriatur. Quod si ambitiosa contetione bis tale quid fecisse dicatur, id ipsumi supplicium subeat. Hactenus Plato. Verum iure
l nostris moribus recepto, Omnis Acculatorum antiqua ratio, & accusatorii iuris historia desuetudine iis antiquata , Ait tantum vetus Accusator per Procuratorem Caesaris,aut Fisci nihil iam moror an Latine sint iidem, quia Procurator Fisci differt a Procuratore Caesaris per t. fin. C.de Advocat. Fisci.) repraesentetur,cui temere agenti nihil nocet praeterq*am iurisiurandi dati religio: nam extraordinem pridem coeperunt publica iudicia exerceri:Itaque in capitalibus laesi Reum prosequun- tur ciuiliter ad consequendum id quod interest. et V, mraio
Procurator Fisci publicam exigit vindictam, ut FHi.
383쪽
exemplo reliqui deterreantur. Porr5 tenere cau- Te ec a sim squia ad rem pertinet) dictum est a sylvis,ubi qui venantur aisequuti feram,eam tenere dicun- . tur. Cic.pro Cecinna de causa Curiana loquens: Et hoc loco Scaevolam dixisti causam apud Cen tumuiros non tenuisse. Et supra ex Tranquillo:vt Accusatori,qui causam non teneret,exilium poe- Damnare ita esset. Quod ide dicitur damnare Reum, quod non solius Iudicis, sed illi cum Accusatore victore Commune ellet. Valerius 8 de Lucio Crasso Praetore in Gallia: Cum in eam Cn. Carbo, cuius patrem damnauerat, ad specu anda acta sua venisset. id est, Accusator causam obtinuerat. Cic. 1 in eadem oratione: Non solum egeris, Verum etiam condemnatieris licet. Idem Valerius lib. 8. de Deciano. Chin Publium Furium inquinatisti mae vita: pro Rostris accusaret, quia ii, quadam
parte actionis de morte Lucij Saturnini queri ausus est, nec Reium damnauit, & insuper ei poenas adiectas pependit. Qua in dicendi formula, inesse puto quandam temporis prolepsim,ut quia
eliciter peractam accusatione sequeretur con-denatio proxime. Quo modo usus est etiam Plautus in Rudente: Guis me est mortalium miserior, qui vivat alter holite, aem modo damnauit ad Recuperatores Plans
Qui erg) causam non tenent, neque damnant,
non ideo Calumniatores sunt, nisi id nominatim illis per sententiam impactum sit.
384쪽
r. In ciuilibus controuersiis calumniari
3. Vt calumniari aliquandb captaro se Paul.
I. Qin .st .ad exhib.ait,non oportere ius ciuile ea- Iumniari, neque verba captari ,sed qua mente quid dicetur animaduertere conuenire. . Per AA .Honor.& Theodos Letiit. C.de eaLInstitui.lib. . f.hoc autem te poena tem.lit. 6. In duabus constit. Li6. et Γ7.Vide etiam Alc. lib.di funi 2.2.cap.26. . Sycophantas) Vide eundem Alc.lib.II.cap. . Parerg. r. Caeterum moris fuit antiquitus frontem Calumniatorum cauterio inurere,ut posZea omnibus noti essent. Testis locuples Cic. in Oratione pro Roscio , ubi comparat Accusatores cum anseribus, cantans Capitolinis: Sed si inquit ego hos bene noui,sitera m illam,cui vos inque eo inimici estis,ut etiam eas omnes oderitis ta vehementer ad caput Mygent,ut posZea neminem abum,nisi fortunas ves trus accusare possitis. Hinc est, quod Plin. in Panegyrico ait , Delatores frontem exanguem , O ferream habuisse,puntitis, notis miseratam. Plautus. neca huiusmodistimaticos,literatos vocant.Et Capitolinus scribit AL Antoninum falsis Delatoribus notam apposuisse.Sed nunc exclamare libet,ubi nunc lex Rhemia,dormis' utile tamen es ut ait Cicero multos esse Accusatores in Republ. quibus addo is Censores,si modo ad accusandum vitiorum odio, Cyamore virtutis,non vindicita et elo, ste praedae,aut aliqua pr a cupiditate ducerentur,traherentur e sic enim seri posset, ut oves in oscio continerentur , cymali ab iniquitate dem erent. Sed de his satis. uti plura et olet de Calumniatoribus, videat Fran. Bai-
385쪽
libellum de famosis libellis, Lucianum Dialo
8. Vesernas Lib. 6. de Pudicitia. ARGUM. CAP. VI.
De Reis,q ri causam dicere, re fondere, subire iudi cium, defendi dicuntur,ac de incolumibus, integris,atque de Iudaei Forensibus. REis aduersi sunt Accusatores,ex quorum scilicet sordibus,damnatione,& calamitate Voluptas, vindicta,& praemium legis captatur. huj Acculator solum in publicis vertatur : Reus autem in priuatis is es ,1 quo petitur,ut Reus sit Rei stipulan putandi,qui stipulatus est, Reus promittendi quidi. stipulanti repromisit, de quibus titui. 1ia n. cc Reus debendi, tam in realibus,quam in personalibus .Quin & is etiam dicitur Reus,paradoxo apud vulgus significatu, qui agit, ut Reus stipu-- landi,& Reus accusandi. Cic.ii. de Oratore:Non
l forti, oratio quaeritur, sed saepe placid i
submisia, lenis, quae maxime commendat Reos. Reos autem appello,non eos mod5,qui arguunt, sed omnes; quorum de re disceptaturisic enim olim loquebantur. Idem in eod libr.Reos appello, quoru res est. Reus respectu Aetoris dicitur,col latus ad Patronum Cliens , ante ingrestum litis, Consultor. Hinc Reus locuples, pro instructo o Reim sic γής de sensionum,& quasi inuicto. Tacit. in DLlogo de Oratoribus: Si Poetica accusatur, non alium video Reum locupletiorem. id est,paratiorem ad respondendiun, dc praestandant eam satiam tectam : De Basso loquitur: Vsitatum ta
386쪽
me in est Reos esse, qui pro capite causam dicunt, quorum conditio, status,& qualitas Reatus I vo catur Marco Messalae, δί posteris. Auctor Fabius Institutionum Oratoriarum libro octavo. Vlpianus in l. sin. E. ad legem Iuliam Maiestatis : Qui in reatu decedit, integri status decedit. Toto ergo tempore interiecto, ex eo quo inter Reos receptu 3 est, usque dum eximatur morte, vel alia ratione Reatus dicitur,quo dicuntur pendere Rei. Tranquillus in Domitiano: Reos,qui ante quinquennium proximum apud afrarium pependis sent uniuersos discrimine liberauit. Nomina er-gb eorum, qui inter Reos recepti essent ad 9E- rarium deferebantur , ut Iudicum & reliqua acta. Idem in Nerone: Cautum ut rerum actu ab AErario causae ad forum, & Recuperatores transferrentur. Iidem & Rei diuturni vocan- Didiumnictur, quorum nomen sera abolitione deletur ex albo. Idem Tranquillus in Augusto: Diuturnorum Reorum,& ex quorum sordibus nihil aliud,
quam voluptas inimicis quaereretur nomina aboleuit. Causam dicere proprium est Reorum, Causam disericum accusati publico iudicio respondent,vel per se, vel per Patronum, etiam si ipse non agat, aut intersit: dicere tamen causam dicitur,id est, subire iudicij aleam, euentlimque dubium, quod faciunt qui delati, vocatique respondent. Curtius libro sexto : Rex manum eidem inhibuit, dicendae prius causae debere. fieri potestatem, nec aliter iudicari passurum se assirmans. De Philota loquitur. Est etiam respondere Latine apud Gellium quod comparere: Praetor M. Varroni quando citatus,neque respondit, neque excusatus est.
387쪽
Quod pertinet ad morem Veterem, quo per Praec ἰξστω tonem 2 Reicitabantur.Traniin Tyberio: Ci- qnm Re - tatum per Pr conem in carcerem rapi iussit.Subire iudicium etiam dicitur.Tacitus lib.v. Scilicet medio triennio defuerat tempus subeundi iudicium Consulari seni, tot Consularium parenti. Respondent ergb, subeunt iudicium & causam dicunt,qui per Cognitorem defenduntur, ut qui, in vincula ducti ex iisdem causam dicunt, cum absentes in carcere per alios defenduntur. Caesar
lib. j. Ulli Gallici: Moribus suis Orgetorigem ex
vinculis causam dicere coegerunt. Damnatum
poenam sequi oportebat,ut igni cremaretur. Die constituta causae dictionis Orgetorix ad iudicium omnem suam familiam ad hominum millia
decem undique coegit.Per eos ne causam diceret
se eripuit,id est,ne ad postulata cogeretur respondere. Curi.libr. vij. Sine praeiudicio dicimus causam liberis corporibus, animisque. Habitum etiam in quo te comitari solemus reddidisti.id est, soluti, quia vincti videntur praedamnati. Idem lib. vj.Vincti hominis,non superuacua solum,sed etiam inuisa defensio est,quq Iudicem non docere videtur,sed arguere. Plautus in Truculento :. Reus solutus Causam dicit. Curt. libr.vj. Subibat animos Parmenionis quoque tanti ducis , & tam clari ciuis fortuna, qui inodb duobus filiis Hectore, & Nicanore orbatus , cum eo quem reliquum calamitas fecerat, absens diceret causam.Cum absentes causam dicunt proprie 3 defendi dicuntur. Cic.pro Qtiintio:Et audes Sexte Ni ui negare absentem defensum
388쪽
LIBER IIII. 3 I sum esse Quintium , cum eum defenderit idem, qui te solebat 3 Ibidem: Apud Iudicem causam
priore loco dicat,&cum eam orarit,itim denique vocem Accusatoris audiat Z Non adesse etiam di- 2 ω adesse...citur pro eo,quod Vulgus dicit contumaciter sese absentare. Cicero pro domo sua : Sed si patrem tuum ciuem mediusfidius egregium, dissimilemque vestri nemo unquam sanus exulem appellauit,qui clim de eoTribunus Plebis promulgaslet, adeste propter iniquitatem Cinnani illius temporis noluit,eique imperium abrogatum est. Receptum esse inter Reos , dc incolumen elle, duo sunt contraria: Est enim incolumis, qui causam diothmis. dicturus,in ius non citatur. Cicer.pro domo sua: Nihil erat latum de me, non adeste eram iussus, non citatus sueram, eram etiam tuo iudicio ciuis incolumis. Idem dicitur integer. Ibidem: In me laicis.
qui profectus sum integer, abfui simul ium Republica,&c. Curi .libr.x. Illi,quo facilius ab integris sumptuosos discerneret, tentari ipsos rati
prolatando aliquantum extraxerant temporis
Integros dixit frugi, qui nihil arris alieni contraxerant luxu: Imperata enim erat singulis aeris alieni professio .Paul. in l.j.de pop.asst. Popularis actio integrae personae permittitur, hoc est,cui per
edictum postulare licet. Intentatus idem cum in- Intenratns. tegro. Tacitus lib. v.de Cocceio Nerua I.C. Dum integer, dum intentatus honestum finem voluit. Indemnatus eadem fonma dicitur. Cic. pro domo Indemti M. sua: Quo iure,quo more,quo exemplo legem nominatim de capite ciuis indemnati tulisti λ Plaut. in Curcul. Hoccine pallo indemnatum,atque infe fatum me
389쪽
arripi'Intestatum noue pro nullis testibus pra sentibus conuicto dixit. Accipiunt etiam intestatum pro infami, & reiecto a dictione testimonii. In testatus vivito, pro intestabili & sacro, sacer & intestabilis esto, ut Tacitus saepe usurpat. Inde sensus& inauditus etiam dicitur. Ulpiantis. ff.ad legem Corneliam. In auditum filium pater occidere non potest. Tranquillus de Oratoribus : Non patiar inauditum, & indefensum saeculum nostrum hac vestra conspiratione damnari. Hinc condemnati indicta causa, & sine iudicio. Cic.pro domo sua:
Nego potuisse iure publico, legibus iis , quibus
haec ciuitas utitur, quenquam ciuem ulla huius
modi calamitate assici sine iudicio. Primo de Legibus : ut Dictator qui esset, quem vellet ciuium indicta causa impune posset occidere.Indicta causa,id est sine iudicio, non dicta causa,vi apudVer
Nec tu carminibus noctris indictus abibis. Sed iam ad usum veterum iudiciorum,quemPra-xim vocant accedamus , S quantum per Aucto res , qui iam extant, licet, rationem methodumque , quam in exercendis iudiciis , tam publicis, quam priuatis Veteres sunt sequuti, describa
mus,qua in re prς standa sero omnis opera consu-inetur in explicandis certis vocabulis,quorum significatus accommodatus erat ad veterem pra-xim, quorum Commentarium amplum confecerat Gulielmus Budatus vir sine controuersa ita in agnus, ut aleam iudiciorum, censuramque Aristarchorum nunquam viuus subierit, neque a funere aeternum subiturus sit. Verum quia quasi iri aduer
390쪽
aduersaria, quae adnotauerat, Coniecta erant,neque morte intercepto licuerit tumultuariam mi .lcellaneam in codices digerere, maluerunt ij, ad quos gradu proximo tantς gloriς redibat hqreditas,inuentario rem illam intercipere,quam committere, ut candor gloriae Budeanae, labe de macula negligentiae inliceretur, si inter res haeredi
tarias repraesentaretur.Non enim eXtremam ma
num auctor admouerat, sed rudem impolitumq; lambendum aliquando sibi seruabat,ut foetus lionestior ederetur, parenteque dignior. Sed Fato- rum maleficio tanto beneficio nobis carendum est, cum nemo quisquam sit, qui descriptis lineamentis succedere ausiis sit, ut Apelleae quondam Veneri: Nos tamen tantum, quantum per angu stias temporum,quibus haec corripimus,praes are licebit,dabimus operam, ut bona pars forensium dictionum in hoc uniuerso Commentario explicata habeatur, non ductis lineamentis ab Apelle illo penicillum comparantes, sed in alia tabula perceptam in animo Idaeam expressuri.
I. Reatus Paul. post contractum. e don. si diutino. .de poen.vbi Reatus accipitur pro quaesitate, adu, di habitu ret,uti recte interpretatur Alc.lib.2larerg.is.c.IO. ut 'sint in diutino reatu, Rei pendentes, diuturni,de quibus infra. Reatus tamen etiam pro Pro crimine. crimine Oflagitio Rei accipitur,ut idem notat Alc. a. Ad morem Veterem, quo per Praeconem) NIDe hoc infris Hcemus lib.subi de Apparitoribus
3. Proprie defendi dicuntur) Um sit defendi. Defendi. habetur l. a. ruta. cau. Poss.cat.