장음표시 사용
411쪽
cessoribus Ianuario. Itaq; praesentibus Reis que rimoniae Prouinciarum audiebatur commodius,& tutius propter Testes & memoriam recentio- r.Zen o. rem. Zeno tamen Imp. constituit,ut administra- itores Prouinciarum quinquaginta diebus post Magistratum in Prouincia palam manerent, ut lesset cuiuis potestas accusandi priuatum , re petendi extortum. Constitutio extat lib. j. C. Iusti
nianei. NCOROLLARIUM AD CAP. IX.
a. Psephismata sunt rogationes O leges Popula
res, quae Plebiscita,id est,decreta, placita Populi dicuntur. Cic. pro Flacco Sic sunt expressa istaprae clara,quae recitantur ephismata, non sententos,sed , auctoritatibus declarara. Psephisematum etiam me minit Plinius lib.io. epist.de Byzantinom impediis.
ARGI M. CAP. X.L e variis aeseimationibus litium. I Reus illatam intentionem non depellebat in utroque iudiciorum genere,velut confessolis aestimabatur, ut ante ex Pardiano scripsi- Itiem aestima- mus. Est autem litem aestimare, ut idem docet in eadem ij. Act. redigere in summam pecuniam, de qualis fuit, quae de condemnati rebus exigeretur. & ut tota res plenius habeatur, puto misse triplicem litis aestimationem. Primum cum Confesto, ut diximus sine accusatione & iudicio lis aestimabatur,ut in oratione pro Rabyrio Posthumo, ubi Aulus Gabinius consessus est accepisse se pecuniam ob reducendum Ptolomeum in AEgyptum,& ei lis aestimata extra iudicium.Itaque
412쪽
inquit nec praedes dati,nec ex eius bonis,quanta summa litium fuisset,a Populo recipi lex aequa est. Et pauld pdit:Itaque in litibus inferendis adesse solebant,qui aliquid de se verebatur, & cum
erant appellati, si videbatur,statim contradicere solebant. Sin eius temporis recentum inuidiam pertimerent, respondebant postea:quod cum fecissent permulti s Devicerunt. H qc ille. Gabinius ergδ non responderat,& ideo lis ei aestimata sine praedibus, postea diluta tempore inuidia causam dixit defendente Cicerone,absolutusque est . Huiusmodi litis aestimationem non statim sequebatur praedium exactio, aut pignoriscapio, vel bonorum distractio.. Itaque si rebus integris postea Reus defenderetur, extinguebatur prorsus facta
aestimatio, & hoc est, quod dicit permulti saepe vicerunt. quo in loco alioqui djssicili nihil prosus
vidit interpres , Ut & in reliqua planc oratione caecutit. Et quia interpo sita aestimatio non impediebat posteram defensionem, neque iudicium, neque praeiudicium erat, cum rei iudicatae exceptio non opponeretur. Cic. pro Cluentio : Hic profertur id, quod iudicium appellari non oportet, P.Septimo Sciniolae litem eo nomine elle aestimatam.Et paulo pbst : Quod clim fit, non iudicia rescinduntur, sed hoc statuitur, aestimationem litium non esse iudicium. Et quanquam ille locus de aestimationibus,quae post iudicium fiant loquatur,tamen eiusdem ingenij est,ea quae praecedit, ludd ante iudicium sit,& sine ulla litis contestatione. Altera erat, quae illatio litis dicebatur, clim iniuria affecti vindictam non quaerebat
publice, sed litem sibi aestimari postulabat,id
413쪽
multam qua iadam : diudieari, qua ablatum concussione,latrocinio, furto,recuperarent. Cic.pro
Cluentio: In litibus aestimandis fere Iudices,aut quod sibi eum, quem seinet condemnauerunt, i - nimicum putant esse: si quae in eum lis capitis il- alata est, non admittunt, aut qubd se persun istos liam elle arbitrantur cum de Reo iudicarunt, ne- igligentius attendunt caetera. Est enim inferre litem non crimen intelidere,aut formulam, sed o- imissio capite rerum ablatarum per Reos, aestima- ltionem persequi:quod vulgo dicimus agete ciui- lliter, ut nunc in citdibus, caesorum parentes litena inserunt, id est, agunt, ut lis aestimata redigatur ad recuperandum quanti sua interest.Procurator Fisci crimen intentat,vindictam persequitur,solumque caput petit. Hic cui lis capitis aestimata, nondum est ex Reis exemptus .sed & condemnari potest:Ita contra, tui absolutus est tantum pro capite,tamen litis aethinixtioni obnoxius est. Sunt enim litem inferre , dc litem capitis aestimare ea- l 'dem, cum poena legitima couertitur in multam, i aut prae multa contemnitur. Aqterum tamen alteri praeiudicium non adsert, ut Accusator unus ae stimatione capitis, alter caput ipsum petere ponsi, sicut nunc non fatis est satisfecisse sui loqui mur ) parti interessatae, nisi publice abolitio impetretur . aut contra non satis est remissionem impetrasse, nisi id quod interest luatur,ut in causa Verris quae aestimata est septingentis quin qu ginta millibus. qua in summa putat Plutarchus ipraeuaricatum Ciceronem, qui in Diuinatione
petierat millies sestertium. Hactenus duae litium αitiniationes,quae sunt ante sententiam,prior si
414쪽
ne lite,altera eum lite. Tertia restat, quae appendicula est causae principis, ut dicit pro Rabyrio, cum vindicta primum lege petitur, deindcivice corollarij interesse, & litium aestimatio exigitur, quod fit in quibusdam causis,ut Repetundarum, α Concussionis, maxime si coniunctae sint cumi alio crimine. Plinius Secundus libro secundo e-
pistolarum ad Arrianum de causa Prisci damnati
Repetundarum: Cornutus Tertullus Consul designatus, vir egregius, & pro veritate firmissimus censuit septuaginta millia , quae acceperat Marius 2Erario inferenda,Mario Vrbeataliaque interdicendum. Vbi capitis poena cum pecunia coniuncta est, sed coniuncta erat Marij causa,qui ob Reos iudicados, interficiendosque pecuniam acceperat. De hoc S. C. sic meminit Iuvenalisi Satyra I.
Exul ab octaua norius bibit, fruitur Diis
utisin tu GEctrix Prouincia ploras.
Sed videndum ad quos redibat aestimata pecunia:Ex verbis Plinij nasuto, mordacique Iuuenalis haemistichio ad aerarium rediisse constat, aut ad Populum. Cic. pro Rabyrio : Sunt lites aestimatae de Gabinio, nec praedes dati, nec ex eius bonis quata summa litium fuisset a Populo Rom. recipi lex aequa eis. Sed illic is, qui dederat, turpiter dederat, ideoque inferre litem ad repeten- dum non potuit. Qi autem poterant litem in ferre, ad eos aestimatio redibat: Nihil enim tam naturale, quam eum sequi commoda , quem sequuntur incommoda,aut nihil tam iustum,quam ut spoliatus restituatur : Ideoque non immerim exagitatur a Satyrico Senatusconsultum , quo
415쪽
sa Classici Repetundarum damnati lib. iij. ad Maximum : Consili j nostri exitus fuit, bona Classici, quae habuisset ante Prouinciam, placuit Senatui a reliquis separari:illa fili , hisc spoliatis relinqui. Additum est, ut pecuniae, quas creditoribus soluerat ,reuocarentur. Cicero Actione vitima:Non ex litibus tuis qstimandis pecuniam,do mum , sed ex tua calamitate cineri atque ossibus
silij sui solatium vult reportare. Ij quorum inter erat adesse debebant, ut testarentur de suis dispendiis & intereste Cic.iij. Actione: Reperietis
paucos Syracusanos, qui se nunc publicae laudationis causa venisse dicunt,& tunc participes praedae fuisse, de nunc non ad istius laudationem, sed ad communem litium aestimationem venisse. AEstimabantur autem ex literis priuatis, tabulis publicis, testimoniis, caeterisque inquisitionum instrumenti . Cicero pro Rabyrio: In litibus aestimandis nemo appellabatur,nisiiTestium dictis, tabulis priuatorum, & rationibus ciuitatum. Ex qua loquendi formula etiam constat litium aestimationem iudicium non fuisse, non enim dicit, citabatur, vocabatur in ius, sed appellabatur. Idem ibidem:In litibus aestimandis adesse solebat, qui aliquid de se verebantur,& cum erant appellati, si videbatur , statim contradicere solebant.
Itaque eodem iudicio capitis poena cum multa non infligitur, propter veterem iuris articulum, qui vetat ne pinna capitis cum pecunia coniungatur, ut est in Oratione pro d0mo sua.Asconius in ij. Aet. Duae res consequebatur damnationem,
una qua vel simplex, vel duplex, vel quadruplex
416쪽
aestimatio ducebatur:Altera erat exiiij. Quod est intelligendum in simplici quςstione,non coniuncta, ubi poena capitis cum multa coniungitur, ut ante diximus. Est alia etiam litis aestimatio nostris temporibus, cum iudicato principali sui loquimur ) procedimus pro expensis recuperandis. Est enim hoc persequi litis ςstimationem,ut non tantiim dispendia, sed etiam impendia consequamur,quod totum est in arbitrio Cognoscentis positum. Meminit Cic.3. de Oratore de aestimatione poenae, quae ad rem utcunque pertinet: Erat sinquit) Athenis Reo damnato, si fraus capitalis non esset,quasi poenae stimatio δc sententia cum a Iudicibus daretur, interrogabatur Reus, quam quasi aestimationem commeruisse se maxime confiteretur : quod cum interrogatus Socrates esset, respondit sese meruisse , ut amplissimis honoribus & praemiis decoraretur, & ut ei victus quotidianus in Prytaneo praeberetur, qui honos apud Graecos maximus haberetur. ARGUM. CAP. XI. De ordine dicendi, O quod Defensio interdum Accusationem praecedebat, de partibus Orationis, in
fori veteris,. huius seculi mores digressio, quia sis indicasse Reum. Solemnia, quae descripta sunt, excipit tandem
accusatio, & accusationem defensio. Accidit tamen nonnunquam,ut defensio praecedat iniquitate Iudicis, aut accidentium maleficio,vt in causa Quintiana Cicero quaeritur Reum priore loco causam dicere,& antequam Accusatoris criminationem audiuerit hac eleganti allegoria Itasit,ut ego, qui tela depellere,& vulneribus mede-
417쪽
37O ri debeam,tum id facere cogar,cum etiam telum aduersarius nullum iecerit: illis autem id tempus impugnandi detur,cum de vitandi illorum impe-
tus potestas ademta nobis erit: & si qua in re, id quod parati sunt facere, falsum crimen quasi v
ne natum aliquod telum iecerint, medicinae fa- Iciendae locus non erit.Huc pertinet,quod Fabius lscribit cap. ij libr. vij. Multis millibus versuum scio apud quosdam esse quaesitum, quomodo inueniremus, utra pars deberet prior dicere, quod in foro vel atrocitate formularum, vel modo petitionum,uel nouissime sorte diiudicatur. Et pauld post : Sed in plurimis controuersiis ne inueniri quidem potest , ut in illa,qui tres liberos habebat
Oratorern,Philosophum,& Medicum testamento quatuor partes fecit ,& singulis singulas dedit, v nam eius esse voluit,qui esset utilissimus ciuitati, contendunt quis primus dicat. Incertum Anti loria est , propositio tamen certa. Item in anticaligoria, id est, accusatione mutua, ubi uterque Accusator, uterque Reus, ambigitur viri prior dicendi locus dabitur,maxime clim hoc reciprocum,d mutuum causis genus recipitur, ut apud Populum,Principem, & Senatum,& reliquos qui reli- gioni legum addici i non sunt: Nam apud iuratos
Iudices non criminibus , sed innocentia morum
se purgare oportet. Vlpian. in l.is qui Reus. ff.de public. iudic. Cui Fabius subscribit latius rem persequutus cap. iij.libr.vij. in haec verba:Ex hoc
nascitur anticategoria, utique hoc factum esse conuenit, quod duo inuicem obiiciunt: in quo . Vnius eausae quidem genere causarum admonet Celsus in Fo-vnti iussicium. ro fieri non posse, quod neminem ignorare arbi-
418쪽
tror. De uno enim Reo consilium cogitur , & si qui sint,qui inuicem accusent, alterum iudicium praeferre necesse est. Apollodorus quoque anti- categoriam duas esse controuersias dixit,& sunt reuera secundum Forense ius duae lites. Potest tamen hoc genus in cognitionem venire Senatus,aut Principis. Conuentio reconuentio,com pensatio ad priuata pertinent. Caeterum series naturalis est, ut Accusator prior dicat,cui respondeat deinceps rei Patronus. Utrumque olim o- oratisnuta ratione perpetua praestabatur, quae Prooemio, Narratione, Contentione, & Epilogo constaret. Adliciebatur nonnunquam Refutatio eo- Refutatis.
Tum,qu. E cognata causae non erant, sed tamen alia ratione dicenti nocitura. Interiectae de Pa- Pareebasu. recbases, quae docentur exactius a Rhetoribus, quam a nobis in historia pingerentur.Atque utinam infantia temporum quorundam , aut fatorum malignitas veteris Fori tam pulchros mores, tam factos ad comparandam ciuilitatem,
tam aptos ad praestanda ea, quibus solis praestamus caeteris animantibus, nobis non inuidisset. Quald melias ageretur cum legibus, quanto sanctius obirentur Iustitiae sacra a Sacerdotibus MMystis, quantb seelicius exerceretur Deae principis satellitium, si Veterum consuetudinem retineremus,quq pridem E manibus nobis elapsa estὶ
Nam ut taceam reliqua complorata complorandaque, atque semitam non egrediar, quid frigidius iudiciis publicis i Quid Accusatoribus istis
Syndicis,&Procuratoribus Cς saris accommoda- Procuracorestius ad calumnias, praeuaricationes, & tergiversationes ξ Nam hos nec ira, nec dolor iustus, nec
419쪽
publica causa ad accusandum impellit, hos nec talio nec subscriptio,nec infamia male versantes in ossicio deterret, nec spes praemii ad conuincendum allicit: sed eosdem nummus ab officio reuocat,ut quibus praeuaricatio plus luchi,quam com- . modi adserat, qui ita languide agunt, ita frigide urgent, ita leniter pungunt, Vt non perfulaetoria In corruptos se, modo accusatio, sed lusus plane videatur. Acce- dicii mores. dit his incommodis longe fortassis grauissimum, extinctum in Foro dicendi artificium , nulla eloquentiae cura, aut ratio inuectis altercationibus clamosis, receptis instrumentorum plaustris,non sine magno Reorum dispendio & iuris, quae sane ita frigent, ut bilem Iudicum accendere aduersus improbos nunquam possint, ita marcent, ut exasperare Cognoscentes nunquam possint ad. audendum aliquid, quod Iustitia dignum sit. Vs
que adeo scripta minus mouent, quam audita. in illa intelligentiam, prudentiam disceptan- . tium impediunt sine neruis & sanguine,id est,si Vis Itiquetiae ne actione, pronunciatione,& gestu. Quid enim magis salutare, quam vi Eloquentiae Iudicem raptum transferre in Iustitiae castra, elimque cogere, ut odium, ex zremaque omnia denunciet Dear
dientis ad vindictam statim abripiebat, luς igniculos sopitos excitabat ad inflammandam potestatem Iudicum, quae gladium ministrabat ad tu gulandos virtutum hostes. Iam vero longis ambagibus, comperendinationibus, & dilationibus vadimoniorum decoquitur, & putret in animis
Iudichostibus,reddere infelium,insensumque improbitati ξ od contingebat beneῖcio
420쪽
Iudicum voluntas animaduertendi, frigore scriptorum pend extinguitur accensa bilis in vindictam, ad ed ut accusationes iam, quae olim cotes Coreserant pertinacium ingeniorum, argumenta odij Humi geni aeterni solidique aduersus vitia,abierint in alter- . cationes ridiculas,& frustratorias, chartas prquaricatorias, sed utendum temporibus,srustra lacrymae funduntur, vincimur heu fatis:Satis sit indicasse medicinam ad curandum malum,reuocationem nimirum veteris moris,ut publice quiuis admittatur, ut perpetua oratione Reus peragatur, dese0daturque,cum ad excitanda magis ingenia, detegenda gnauiam quandam tris fem, & contemtricem Eloquentiae, tum ad fideliorem auris exercitationem. Verum ut de re tota semel aliquandb pronuntietur, mutantur mores agendi
cum secutis, quod eleganter & grauiter dis phtatur apud Tacit. in Dialog. de Oratoribus. Sed ad rem.Accusator si vincit damnasse Reum & pere mile dicitur,ut anth diximus. Tacit .lib.iiii. Rece
plus eli Reus neque peractus ob mortem oportunam. Dicitur etiam S indicasse. Vlp.in l.indi' Inditare. casse.Ψ.de ver. sig. Indicasse Reum inquit) est detulisse,arguit se, accusasse,& conuicisse. Vbi ordo solemnium praedictorum seruatus est. Phautus tu Asinaria omnindita usurpat, ut I. C.ubi senex ab uxore deprehensus in lupanari, condemnatus rapitur domum laquam ad supplicium. Ait enim:
Male cubandum est, indicatum me uxo r adducit
Vbi primum delatus a Parasito erat,accusatus,' conuictus ab uxoremam arguisse illud secundum ad interro rationem ieetibus constitutam, confli