장음표시 사용
531쪽
plexus est libri a. de Comitiis, po si cuius diligentiam superuacuum esset, velle aliquid addere. De ordine autem antiquorum Comittiorum vide Pon. epistoc lib.3. ad Mesium Maximum
bus series continuatur,& perficitur per Philip. Broidaeum Polleti Generum.
ARGI M. CAP. X. De corruptione iudiciorum et comitiorum,munerum captatoribus,ct legibus repetundarum. Ed heus iterum tela retexenda, quie hic omnino abruta fuit una cum Soceri vita, neque enim susticiunt , quae modb annectendo interseruimus stamina, quin nobis persequenda est series FOREN sis, quam Diuis bene iti-uantibus sic continuabimus,donec iudiciarm or- tmenni a. dinem usq; ad umbilicu perduxerimus. Cum autenon pauca restet de siportulis, Apparitoribus,sententiis Iudicii,& Magistratuum,appellationibus, 3c re iudicata,amborum iudiciorum fere communia, dicemus : quae ferme ita gula iustum singularemq; tractatum desiderant,ut haec defunctorie, dc dicis causa quod aiunt) attingi non debeant, queque prςter eruditionem hominis non mediocrem,& assiduam,diuturnamqtie lectionem optimorum auctorum, legationem aliquam postulat, aut huiusmodi quampiam celsationem liberam,& ociosam. Vertim ut de eruditione taceam, quam
532쪽
quam sentio, tuam sit in me exigua, ita negotiis cum publicis tum priuatis semper districti fuimus , ut serib huic pono vocare nequaquam licuerit, cui tantum temporis, δc laboris subcisi uitribuimus, quantum ab alio contentioso, veluti indicto iustitio, rebusque prolatis , relici una est. Quo fit ut veniam, seu excusitionem mereamur, si haec digne,& pro decoro non excoluimuS,pra sertim quando haec prouincia a nobis non tam sponte suscepta,quam iure delata videatur,quaq; pie potius amplexati sumus , quam temere ambiuimus, S captauimus.Vt ergo haec cum praecedentibus connectamus, veluti retr5 actis, de erramentis causae ut Pragmatici nostri loquuntur resamtis,adhuc de corruptione Iudicum hoc capite,quod instar Corollari j sit ad praecedens,pauca dicemus. Hoc totum igitur negotium corrumpendorum Iudicum iure primum diuino damna tum est: nam inter caeteras pentateuchi leges dictatum est a Deo opi .max. hoc caput in Deuteronomo Iudices Or Magistratus con titues in omniabus portis tuis,ut iudicent Pop. iusto iudicio, nec iis alteram declinent .non accipies personam,neque munera , quia munera exoculant oculos sapientum, G, mutant Oerba iusporum. Quod idem ante repetitum est Exodi xxiij. post cap.xviij.ij.Paralip. cap. xlx. Prouerb.xvij. & Psal. xxv. Est & ad hanc pestem auertendam in foro aphorismus cruentisiimus in legibus Decemuiralibus dicem, Alrbitrumue iure datum , qui ob rem iudicandum pecuniam accepisse conuitilus sit capite punito. Et Cicero in Nomothesia: Donum ne capiunto. Et cum lex Decemuiralis paulatim desuetudine obsolesce
533쪽
ret, de repetundis leges latae sinata nam trecente- simo anno fere post duodecim latas I .Piso,& Cae icilius Trib. Pleb. rogationem eodem anno tule- runt. Dein Seruilia lata est , cui successit Acilia, iquae fere idem argumentum repetiuit,cuius me- iminit Cicero actione in Verrem ij. Hanc tulit M. Acilius Glabrio, adeo strictam ut nulla compe- rendinatio cocederetur, deinde Cornelia a Cor- lnelio Sylla,postreinb Iulia lata a Iulio Caesare .Po lsterior autem fere proximam strueriorem abro- lgauit,& poenam auxit.Cic. ij. Oniciorum : Non- dum,inquit, centum & decem anni sunt, clim de lpecuniis repetu dis a Lucio Pisone lata est lex, inulla antea cum fuisset. At vero postea tot leges, proximaeque duriores, tot rei, tot damnati, &c. lIdeo legem Aciliam idem Cicero mitissimam re- ispectu posteriorum,Asconius autem contemplatione priorum seuerissimam vocat. Amplissima autem fuit lex Iulia repetundarum , cuius capita per ius nostrum dispersa sunt, multa congessit Paulus Manutius mam sere repetebatur pecuniae, quas quis in Magistratu potestate,curatione, legatione,vel quo alio ossicio,munere, ministerioue publico cepisset, vel aliquis ex cohorte ipsius, ut Vrbani Magistratus ab omni sbrde abstinerent, neue plus doni, munerisue in anno acciperent, quam quod est et aureorum centum , neue
quis ob Iudicem , Arbitrumve dandum, mutandum,ibendumite ut iudicaret, neue ob hominem ilia vincula condemnandum, absoluendum, ob litem aestimandam,iudiciumve capitis faciendum, alit non faciendum aliquid accipiat, quae etiam ad Prouinci es reseruntur. Item ne quis ob ne-
534쪽
gotium faciendum, vel non faciendum per ea-lumniam pecuniam acciperet. Cautum praeterea ne prouinciae Praesidum auaritia premerentur, aut exhauriretur,ne illi qui prouincias regebant,
quiue circa eos erant,negociarctur,nec mutuam
pecuniam darent, foenusque exercerent. Sed nec uxorem ducere ex illa prouincia, cui praeerat,ortam, oriundam, vel domicilium habentem poterat , nec filio uxorem talem ducenti consentire,
ne iis in liberos Populos ius de pecuniis creditis
dicere liceret. Item ne quis de Prouincia exiret, aut exercitum inde sua auctoritate deduceret, bellum sua sponte gereret, in regnum alienum iniuisu Populi aut Senatus accederet, ut libertas sociis ac premia ob merita in Remp. lata integra essent. Ne cuiquam aurum coronarium imperare aut accipere liceret, nisi cui decretus est et a Senatu triumphus. Ne dona QuNitores acciperent, aut xenia. Vt Rectores Prouinciarum,priusquam decederent, rationes apud duas ciuitates deponerent. Ne Praetor aut Proconsul legatum suum ante se de Prouincia dimitteret:quod Vlpian. in l. x. de off. Procons. refert. Item sancitum, &sta tutum est eadem lege quid iisdem in Prouincias euntibus & redeuntibus a Sociis Pop. Rom. liceret accipere, & caetera, quae in iure nostro obuia sunt. Huc spectat etiam Plebiscitum, cuius Modestinus I. C. meminit tit.de oti .Praecis Plebisci- . to, inquit, continetur, ne quis Praesidum munus donumve caperet,nisi esculentum, poculentiim-ue , quod intra dies proximos prodigatur. Sed quod mandatis continetur,ne donum,uel munus qui in alio erit officio acccipat,ematue quid, nisit - - Η Ατ bifilum.
535쪽
Xenia. Delegati. Iudices doniamri. calonis praecorti m.
victus quotidiani causa,ad xeniola non pertinet, sed ad ea quae edulium excedunt usum. Sed nec xenia producenda sunt ad munerum qualitatem. nec vero in totum Xeniis abstinere dedebit Pro-
consul, sed modum adiicere, ut neque morose m . totum abstineat, neque auare modum xeniorum excedat. Quam rem Diuus Seuerus & Antoninus ielegantissime epistola sunt moderati, cuius epistolae haec verba sunt : Quantum ad xenia perti net, audi quid sentimus. Vetus prouerbium est, t
humanum est a nemine accipere, sed passim vilisse lsimum est , & omnia auari minum. in etiam i- idem permisit postea suis Delegatis Pontifex, c. listatutum. g. insuper. de rescrip .extra, ut esculentum, vel poculentum mera liberalitate oblatum, lquod paucis consumi possit diebus, acciperent: Vnde multi visceripetae de cupeditiori suas sordes tuentur, qui nisi ferina aut cupediis ad ius reddendum invitentur, prouocentur, cunctantiores sunt ipso Cunctatore Fabio. Vbi autem Litigantes viscerationem fecerint ,& libellum ferentarium dederint ut Plautus loquit ili ex soro cupediario, de venali in iudiciale transferentes,tandem aliquando sinunt de iure se orari, vel de iniuria exorari,quando in delictis connivent, aut dissimulant,c5tra Marci Catonis praeceptum committentes, qui dicebat Iudicem nec de obti- inendo iure orari, nec de iniuria ea orari oportere. ,
Quin sunt aliqui tam religiosi si diuis placet) xt
eundem libellum serentarium iterunῆ ad forum cupediarium referant, unde primδ a Cliente allatua erat: nam cum ita auase sordidi, de sordidis t
536쪽
auari sint, ut his vesci nec possint, nec audeant, ut etiam interim sumtibus parcant,quos in comdiendis, δί apparandis huiusmodi facere oporte-
rei,dona & xenia reuendunt, eaque in crumena,
quam in ventris ingluvie habere malunt: In quo dubitari potest, utrum magis certent de damno
vitando,ande lucro captando,ad utrunque certe
meo iudicio ingeniosiores. Interim cum hi gulosi
non sint, Catones, Areopagitas, Eacos, Rhadamantosque simulant. Ad hac etiam pestem auerruncandam e comitiis nam hac donorum & munerum largitione non minus Populi suifragia, quam iudicia corrumpebantur, ut ex capite praecedenti apparet aliquando ex Senatus decreto secretum iudicium fiebat,quod tacitum vocabatur, quo vel ambitus damnabantur Candidati, vel vi ratio eorum in comitiis nulla haberetur, quod largitione, de contra maiorum morem petiisse viderentur. Cicero ad Atticum: Senatus decreuit, ut tacitum iudicium ante comitia se ret.ab his consiliis,quae erant omnibus sortita in singulos candidatos,magnus tremorCandidatorum. Et iij. Ossiciorum : Quamuis demersae sunt leges alicuius opibus, quamuis tremeficta libertaS , emergunt tamen haec aliquando aut iudiciis tacitis,aut occultis de honore sit Tragiis . Nec absimile fortassis etiam fuit Senatusconsultum tacitum in turbulentis Reip.temporibus, quale factum meminit contra Maximinum Iulius Capitolinus in Gordianis,in quo non Scribi, no serui publici, non censuales intererant, Senatores excipiebat,& seruorum publicorum officia complebant,quod idem pluribus explicat. Huic malo
537쪽
etiam adferre remedium. conatus est suis nouis simis constitutionibus super iustitia criminalico inuisitis Philippus Hispaniarum Rex,statim in principio, Phitin adhibita iusiurandi formula,quam iurare tenen- 'μ' ' tur omnes Magistratus antequam magistratum adeant, quae desumta videtur ex auth. iusiurandum quod praest. ab his qui administ. accip. constitutione ix. Adde constit. cxxiiij. de litigat. de sport. Quam si iuxare liquidb & ex animi senten- tia polliant qui ad munera publica euehu tur, Do-rodocos aulicos ad incitas redactos videremus, melius etiam Respub. constitueretur.' Sed quid prosunt vanae sine moribus leges i Pulchre etiam Drami Iustinianus in Auth.de Iudicibus ait,Iudices debere aurum despicere,puras manus Deo amperatori,& legi debere praestare : Quam puritatem etiam requirit in Consiliario auti a.de manis. Princip. Caeterlim ut hoc obiter notem, varia sunt munerum genera: Aliud enim est munus ab obsequio,quae indebita est seruitus,aliud a manu pecunia est, tertium a lingua fauor, & sit stragium, quae resert eleganter B. Gregorius, & Gratianus Decret. i. quaest. i. Hinc Esaias Propheta dicit
beatum, qui excutit manus tuas ab omni munere. Quin non solum manibus, sed etiam oculis Iudices abstinere debent: Ideo est quod olim The- Iud um inhia bis Iudicum imagines vile bantur absque mani- spraecisa. bus, & summi Iudicis oculi connivent, quia Iustitia nec muneribus capitur, nec hominum vul-Aοvht a. tu flectitur. Huc etiam non male quadr. at apoph- tegma illud, auod adfert Cic.j. Osticiorum,dePericle, iiii S dphoclem Collegain, lti ad ad conspectum sermoti pueri praetereuntis exclamasset, o
538쪽
pulchrum puerum Pericle, his verbis ita crepavit. At enim Praetorem Sophocle decet, non solum manus, sed etiam oculos abstinetes habere. Por-rd diuturnam non fore licentiam, dc dominationem eorum, qui ex libidine moderantur , ex Valerio concludimus: h inquit) demum penates,ea ciuitas, id regnum aeterno in gradu facile steterit, ubi minimum virium, Veneris, pecuniaeque cupido sibi vindicauerio nam qud istae generis PQ gen humanae pestes penetrauerint, ibi iniuria domi ' λμη μη natur,infamia fiagrat. , ARGUM. CAP. XI. De Sportulis Iudicum O Apparitorum.
V Erum enimuerd quia Iudicum Adsessbrum,& Ossicialium forensium laboribus, indu
stria, solertia, studio ac vigiliis negotia tractantur , ac deciduntur , aequum suit semper eos aliquo etiam beneficio, & veluti hostimcto pen- Merces vera sare: nam quis vellet tantas molestias deuorare, hostiment: m.
tot labores & sudores exantiare qui si usquam, certe in mola & pistrino forensi praesto sunt maximi nisi aliquo proposito praemio & parata mercedeῖ dignus enim est ea operarius. Ac quum supra a Socero de salariis ac solatiis Advocatorum dictum sit, quaedam etiam hic de honorariis Iudicum & Apparitorum dicenda videntur, quae sportulae dictae sunt ab asportando sortasse, ut Marcellus refert,aut ut alij volunt a Sparto her- hortula. ba,unde cotexti erant calati,in quibus, siue nummi, siue obsonia portabantur. Nam Asconius putat sportas, sportulas, & sportellas nummorum
elle receptacula, & sicuti fiscus a fiscis fiscellis
539쪽
dictus est, sic huiusmodi stipes & nummi sportia
larum nomen retinuerunt. Interdum dapes , &coenarum obsonia mittebantur. Suetonius in Domitiano. Septimontiali sacrorum die Senatui, E quit ictile pannariis plebeis sportellis cum obsonio distributis. Vnde & a Graecis c. ο πυρια, id est,coena in calato. Et fortasse ad differentiam huiusmodi coenarum, quae ultro citroque missi marinae. tabantur, hoc est, sportularum,coenae rectae dictae' sunt aliae , quibus accumbebatur & coenabatur, quasi reuera & proprie coenae exhiberentur, non asportarentur. Quanquam non ignorem rectam pro lauta & opipara,quibus symbolum forte non dabatur,accipi. Suetonius in Vespassiano : Sed &conuiuabatur assidue, ac saepius recte ac dapsile, ut Marcellarios adiuuaret. Sic enim & recte vi uere pro laute,& rectum apparatum pro splendido dixit Seneca. Cum autem coenae rectae fere a Magnatibus celebraretur, sportularum Vsus par- . . cis Se tenuioribus relictus est, atque in his, & illis variatum est pro Caesarum libidinei Nam cum Nero sumtibus modum adhibere vellet, publicas coenas ad sportulas redegit. Domitianus au-' tem multa in conuiuiorum usu nouauit, sportulas publicas sustulit, renouata coenarum rectarum consuetudine : testatur Tranquillus in vita viri usque. Hinc est, quod Martialis, qui sub eodem Domitiano vixit,in quodam epigram .ait: Petita esstortula,coena data est. Atque ut haec ad nostros mores , & tempora accommodem,quod sane,quoties res ita seri, facior sti m saepe, ac lubens , eadem planc analogia Species vernaculo dicimus honoraria illa, quae Iudicibus
540쪽
post sentetitiam a partibus dantur, quae etiam sportularum vicem obtinent: Solent enim qui in causa superiores & potiores fuerunt, de secudum quos lis adiudicata fuit,Iudicibus,qub signum animi non ingrati Praeberent, aromata quaedam saccaro condita offerre, quae Gallice E fices ODragees dicimus. Aliquando fercula mellita, unde Placentarum nomen etiam nunc apud nostros Placet uae
Pragmaticos v surpatur pro conuiuio illo siue recta coena, quam celebrat victor post: triumphum ciuiliter gratus, neq; enim ad id tenetur, sed mera liberalitate inuitatur, quaquam fere videmus huiusmodi,quae ex ciuilitate & honestate svi ipsi dicunt in fiunt postea in consuetudinem introducta de necessitate requiri, adeo ut nisi a parco &illiberali omitti poste videantur, quod fere fit
cum plebeculae dc tenuiorum non exiguo dispendio: adeo huiusmodi initia sunt semper periculosa,quae in exemplum & cosequentiam trahuntur. Sic etiam huiusmodi aromata & species,quae cum saccaro, & nectare a Candidatis laureae in symposio , quod Baiaque tum vocant, Proselibri- Θmpo latibus, Asseclis,&Comitibus in tyrociniis & licen- Syndopnae. tiis dantur, sportulae dici possunt:Sicuti alia conuiuia, quae tum etiam, atque in Docturum festiuitatibus celebrantur, coenae rectae dici possunt. Eiusdem generis i unt, ius pro introitu aut exitu bene uenulas &valetum vocant persoluuntur, siue haec in obsoniis, siue pecunia diribeantur,ut
pist. lib.x ad Traianum Lex Pompeia inquit Domine, qua By t bini Pontici utuntur, eos qui in bulen a Censoribus leguntur dare pecuniam non