장음표시 사용
51쪽
18 De Prognosi Medica juna humida, habitus vel vapor) Altera sena generis nomine Anathymiasis,expiratio, exhal l tio sproprio enim caret:) utraque tamen est contra- si riae utriusque qualitatis aliquantum particeps, calidae frigidaeque, humidae & siccae. Αβμ s,ex aqueis, &da umidioribus: Anathymiasis ex Ferreis, dc siccioribus orbis partibus ematur: Anathymiasis autem vel spiritus est: dum expiratio vapore modice imbuta est aut sumus,dum ea-ge expiratio copiosiori vapore diluitur: aut fuligo, dum copiosior expiratio vapore rard spargitur,aut nidor denique,dum expiratio eadem rarior est, va
Porro Meteororum siccorum multiplices species, varia materiae suae, locique natalis,& causae efficientis discrimina proferunt. Sunt enim exhalationum numerosae differentiae, tum primarum qualitatum, ut caloris, frigoris, humiditatis, siceitatis, tum secundarum, raritatis,densitatis, lentoris, friabilitatis, pinguedinis & ariditatis. Sunt etiam causae efficietis: btellarum enim plurimi si in ipso Coelo conspirent radii, aut breuiori misceantur interia all6, validion tractus est sursumque exhalationum impulsus, alias,inualidior ignaviorque est. Sunt denique situs,& collocationis earum differetiae, prout vel coaceruatae simi anathymiases, vel disiectae, continuae dc cohaerentes , vel diuulsae , crassiores alibi densioresque, alibi rariores,& tenuiores. Sunt dentqUe motus earum diuerso tempore definiti. siue leuitate sua: siue isederum raptu. siue ventorum impetu: siue aeris trans fluxu ferantur. Itaque exhalationes siccae pinguesque Astrorum vi vel praρ- cipiti
52쪽
Tractatus. . I9'cipiti motu suo incensae in ignita facessunt corpo ura ἱκεκαυματα, &-, Illa in sublimioti seu
calidioti aeris regione ex inflammat s emicant exhalationibus. Cuiusmodi sunt 'ellae trii scutientes faces, stipulae, Caprae sitientes, Dabes. Dolia, Cometas H:ec 'trisque burit communia tum vaporibus turri exhalationibus , ανω λαvera radiorum astellis mari an tiam,tinetis,& veluti diuulsis. Huius Phasmatum generis sunt Hiatiis,& foueae, sue voragines. Colonim denique qui stellarum corpora ambiunt, siue figurati, sue informes sint, orrgo est ex permixtione stellarum luminis in exhalationibus,vaporibus,aut Nubibus obiectis. Quod si exhalationes calidk, siccaeque ob pinguedinis inopiam , igneum incendium effugiant tum ventorum flatus parturiunt, origine, vir ibus, S tempore valde discrepantes,Vt ab ortu aequino-chiali sive verno Subsolanum : abadueiso caidine Zephyrum siue Fauonium, ab ortu ς stitio Caeciam, a contrario Asticum. ab ortu hyberno Eurum , vel Vulturnum, cui ab occasu aestiuo Corus vel Caurus est oppositus:a Septentrione Boi eam vel Aquialonem, cui ab aduerso Auster vel Notus iectare solet. At ver δ cum exhalationes eaedem calidae siccarque intestinos terrarum Maeandros peruagantur, tum terrae concussio depressioque, hiatus, &. immane Barathrum, molibus egestis, moxque occlusis aliquando succedit: Comitantibus interim vel praecedentibus etiam concussionem hanc terrificis sonorum mugitibus, pro sxhalationis tu tantis vagantisque copia, formaque magis minusue am-
53쪽
' 1o De Prognosii Medica - I pla , Vel angusta cuniculorum, Se anfractuum, in
ε quibus tumultuatur, exilius enim in angustis resol nat, in recurvis & obliquis raucescit: in duris fie-ὸ mit: in humidis udisque fluctuat. Iam verb alterius Meteororum generis,quod humidorum est , complures numerantur a Physici differenti ae, ut Nabes, Nebula, Caligo, Ros, Pluina, Pluuia, Guttς, Aqua, Nix, Grando Haec quoque multiplici materiae suς, locique & effectricis causet discrimine inter se discrepant. Materia autem est αβ ιις halitus , ex quo coacto densatoque Nubes
existit. Effect&x cauta frigiditas acrior mitiorque mediae,imaeq; aeris Iegionis utraque enim Meteororum aqueis ru omnium veluti penus est & prop-tuarium. Infimi quidem aeris temperiem aduersae causae subinde commutant: Mediae autem moderatam tepidamque salubritatem finitimus terrae ccesique calor tueretur, si idem ob elementorum istorum distantiam langueret: neque admissorum vaporum fugacem caliditatem constater satis non foveret: a qtribus alieno calore difflato aefiigerati vicissim regionem mediam contingat. Atque haret etiam frigiditas,coeli terrς que anti peristasi ita valde inualescit, ut vapores ipsos magis minusiue refrigeratos cogat, denset & compingat pro vario frigoris aduenti iij gradu, Variaque occurrentium Vaporum natura. Ergo ex vaporibus humidioribus magisque terreis opacae densaeque nubes:quq Comprimete frigore imbres multos effundunt: Ex crassoribus & grauioribus nec sursum eleuatis, sed acriori frigore circa terram compactis Pruina linhyeme cumulatur: sed ab iisdem vere & .ssistate,
54쪽
Tractatus. Minitiorique frigore roridus liquor stillat. Contra ex xcalidioribus.& siccioribus halitibus, rarae, tenues. mque nubes in toridas soluuntur guttulas: sicuti ex iisdem tenuibus pinguibusque floccorum instar diuulse nubes in niues a frigore Vertuntur. EX guttis quoq; dum decidunt, ab acers imo per coeli terraeque anti peristasin fiigore obsessi. & conglaciatis Grandines : Nebulae a vaporibus aqueorum locorum pluribus,quam Calore syderum aut di uti; aut attolli possit. Caligo denique e mixtis quidem vaporibus, sed calidis tamen pluribus, frigidis pau
Sunt igitur Meteororum omnium genera duo, humidorum& siccorum : simplexque est singulorum & syncera fere materia, Vapor, & Exhalatio.'Cum autem utraque copiosius permixta est, ut arida & ealida, rigidae humidaeque, tum stupenda illa
aeris terriculamenta commouentur, ut Tonitrua,
dum exhalatio e vaporis complexu sese explicatura vagatur, luctatur,& solidiores nubis partes quibus seu quadam obducta crusta cohibetur violentius incessit concutitque:tum enim veluti ex illata plaga fragor ille terrificis quoquo uersum perstre pere auditur , quem coruscatio ex incensa exhalatione per agitationem praecedit. Quod si di se ossis nubium lateribus emicans flamma perrumpat, fulmina etiam exsiliunt,cum qmbus lapis tonitrualis ex flagrantissimo cohibitae iussam matronis incendio illico compactus praeceps deuoluitur. Haec praeclari ssima Philosophorum Physicorum de Meteo is sententia in eruclitissimo Lycaeo semper viguit. Quorsum ig=tur tam accurata eiusdem
55쪽
oconstet, tum rerum omnium optimum alique meiaia finem,cuius gratia excitantur, tum velo meteororum etiam ad diujnandum certissimum esse usum cum enim a communi natura temere siusti
que fieri nihil praeclariores Philosophi semper senserint, ne in excremsntis quidem animalium, quae commoditatibus eorundem non exiguis destinauit:qPanto iustius de summo Deo sentiedum idem est:a quo cum optimus fit,nihil nisi bonum mihilque bonum nisi utile praestari potest3sapientissimus enim,& potentissimus cum sit nulla vi aut neces.sitate cogi potest, ut aliquid cu us nullus usus sit, inuitus moliatur, Nimirum in rerum physicarum inuestigatione,causis physicis innitendum prorsus non est, sed elamentar bus istis summi Dei voluntas , primique causa ,& omnium origo sapienter pieque comungesta e i Nubes quidem indeque Pliasaias,Niues, RoIeDPiuinas, Ventos,Terrae foecunditatem frugumque ubertate temporibus suis incredibiliter augere, causae physicae admonent. Aliorum autem Metxororum quem usum demonstrant quem grandinum;quem fulgurum aut fulminum , aut denique Tonitruum Agnoscenda scilicet in istis omnibus praeter causias physicas diuina Prouidentia, ab eaque humanas ita public priuatamque curari, fatendum est: vi impios horrendis illis aeris spectaculis perterritos ad veram
pietatem reuocet, aut eosdem triremium submersone, aedium tectorumque subuersione vel incendio, pestem venenorum omnium moIborumque oppressione vindicet. i i
56쪽
Tractatin. Iam vero Meteorociam alia sunt Symmanthica
& significativa, alia Asyma; haec si moderata sint,
imminens nihil & sequuturum praemonstrant, nihilque omnino praeter suas causas, aut terrae quam inferunt mutationem demonstranti. Eiusmodi sunt Pluviae,Rores,Pruinae Nives, Venti,Tonlitu a. Eadem cum immoderata sunt, alienoque praeter suam naturam tempore, modo, ordine-viribus obue
niunt; tum publicam populo cladem, vel ex peste, vel ex bello, vel ex Annonae caritate denuntiare semper credita sunt. Huius generis sunt vehemenatia sulmina & Tonitrua in hyeme , aquae procellosae, turgentia flum sna, ventorum effrenes & indomiti flatus, teriae tremores & Cometarum ardoreS,
quos numquam sine ingenti plebis formidine dc communibus calamitatibus deflagrasse certum est: Annalium fidem temporumque priscorum testimonia breuitatis causa omittimus.)Significatiua Meteora vel aereae constitutionis mutationem ut in Uentos, Pluuias, Serenitatem, Caliginem, Salubritatem,Insalubritatem, Pestile tiam, aliasque tam primas quam secundas qualitates portendunt;a quibus animantium incolumitas mirum in modum tentati, traducique solet;vel populosum aerumnas, excidia urbium, hominum exitia, exiliaque, dc Rerum publicarum perniciem
Sunt autem significativa meteora duplicia tum signa & cauta, tum signa tantum mutationum si gnificatarum. Illius generis sunt Venti, Halones &Meteora omnia ignea ,huius colores Solis Luaeque
57쪽
. Verumenimuero Meteorologicum praesagiumri ςx causis estechus coniectantur, phy sicum est,t, ireque constans & verum. Nota est Aristotelis inpo oblemathbus diligentia in Uentorum enarrandis viribu sequς Medico accuratissime exploradae sunt: tum communis valetudinis tuendae, tum a gritudinis proh bendae,carandaeque gratia: Nota Hippocratis eadem de re pri cepta; notus denique de procellosis vetis, impetu sis imbribus, terrae motibus, aquarum exaestuationibus , cometis, vulgi sensus: qudd pestem animalibus , annonae caritatem frugumque calamitatem designant, foecunditatem enim terrae exhauriunt, aut alluvione semina extingunt,dissipantve, aut flores & praecoces fructua decutiunt, aut segetes prosternunt,aut sunestas putredines inuehunt. Cur autem eadem seditiones populorum, bella, insidiosas urbium inuasiones, violentas direptiones, truculentas caedes, Rerumque publicarum, Regnorum, Imperiorum, & Religionum miseras euersiones praenuncient,assismari constanter nullo modo possit, cum eorum omnium causis,non tam physicae,quam Metaphysicae ut Deus vel Daemon in celebrentur. Saepe tamen in nouis istis, insuetis,& inusitatis Meteororum spe-chaculis , consentientibus vetustatis experimentis acquievisse prudentiae loco habitum est. Quae autem signa sunt, an in Phy sicis tantum habenda sint dubitari merito potest cum significationum causiae sepius absint, informes tamen Nubium,Vaporum, luminum Stellarumque colores,iidemque figurati, ut Iridis & Arei; coniunctas habent impressionum suarum causas, aerisque conditionem renunciant,
58쪽
an vaporibus scilicet careat vel abundet,iisque vel raris, tenuibus, dispersis, leuibus, fumosis, crassis, densis, consertis, humidis, vel mixtis. Sic nitidus Sol ex ortu suo serenum diem praemonstrat, pallidus grandinem,Nubes rubentes ante eundem Solis ortum ventos, & Copiam exhalationum siccatum: nigrae rubentibus intermixtae pluuias, sic circumsusae Lunae area pura quae sensim dispareat serenitatem; eadem pluribus in locis si rubere & d issilire videatur,niues nuntiat; Sic tertius aut quartus a Lunae coitu dies sequentium tempestatem prootat:iis enim diebus exiguum admodum Lunae lumen est 3 mod si purum sit,crassis vaporibus acrε vacare; si rubicundum siccis, leuibusque expirationibus eundem affluere;si fuscum multis vaporibus in nubes densatis ; si pallidum denique imbrium, vaporumque copiam designat. Sic ergo trium vel quatuor dierum a Lunae congressu constitutio reliquorum tempestatem facile praenunciat: neque enim quicquid vaporum primis illis diebus in aere Lunae obvium est, vel an pluuias cogi, vel in ventos,vel incendia dissolui confestim potest; Sed diutius persistens nouo vaporum commeatu Stellaruvi sensim deducto alitur instauraturque. Plurimos ergo ex Meteorologia rerum casus Physicus pro Dpicit, multo tamen neque serutatur, neque ex eadem intelligit; despicienda tamen illa Phy sicae pars
non est . quδd occultas,& metaphysicas causas non Consequatur,quas hominem latere Deus Ioluit, ut suspectae cladis metu territus veteres vitae sordes elua .
59쪽
ER BEATAM vel diuinam potius homines vitam agitasse fit; si natura ducem secuti semper fuissent: nequa sapientissimis eiusdem pigceptis Vnquam repugnament. Illi sane obscurissimos rerum futurarum , tanquam praesentium, casus omnes clarissime praeuidi flent ; neque usquaaffirmandis negandisue ullis rebus temere erIare, fallique contigillet. Nunc verb erepto diuinae naturae lumine,eiusque igniculis prope omnibus culpa nostra extinctis . paucissimarum rerum causas propius aspicere , nedum longius prospicere, earumque euentus praesagire nullo modo possimus: nisi primi, diuinique illius luminis scintillulam quadam . in raris quibusdam cordatissimorum hominum mentibus lucere etiamnum Deus Opt. volui siet: qua artes quasdam diuiniores, vel potius diuinationes excogitassent. Huius generis artium complures species vulgi temeritate, vel impietate potius olim proditae sunt: ex quibus tres imprimis clarissimorum virorum monimentis celebres sunt;Prognosis medica, Physiognomia,& Charomantia. Quarum primam illam de febrium aeutarum exitu, eiusque modo,&tempore quanta poterimus industria deinceps elaborabimus: discussis primum posterioribus dua-bsis,eanimque subiectis, finibus propri js,& origi- nibus
60쪽
nibus diligenter animaduerss. l
Physiognomia igitur tacitas animorum Vires,& occultas naturarum proprietates, impulsus, dc propensiones ex pathognomonicis signis demonstrat. Haec autem ex figura & conformatione partium & totius corporis habitu, incessu motuQue, calore,mollitie,duritie leuitate & asperitate physiognomi captare; Indeque insitos hominum mores , studiaque spontanea, & naturalia conlectare artificiose solent. Porro signorum istorum vires significativas triplici argumentorum genere confirmant. Primum enim illi quidem partium figuras in brutis obseruant;ex quarum similitudine morum quoque similitudinem ad homines ipsos transferunt: uc qui paruos oculos, simiarum instar,sortiti sunt, formidolosus : qui magnos & prominentes,ut boues & asini,stupidos dc vecordes decernunt. Deinde exoticorum hominum,& alterius sexus habitum,eiusque affectus omnes ut colorem, mollitiem,duritiem,nuditatem,hirsutiem, mores denique intuentui ;eosque ad alios similiter constitutos reuocant:ut qui veluti AEthiopes M AEgyptii, nigricant,pauidos;qui ut sceminae candIcant,molles & ignavos iudicent. Postremd a grauibus animi symptomatis, perturbatorum hominum incessus , gestus motusque
omnes, ad similes vacuorum omnique perturbatione carentium referunt: Indeque mores eorum praesagiunt ut qui non iratus, oculis t anen torulsa picit,iracundum; qui immotis, non nictantibus,impudentem;qui oblique,subdolum, R irriso