Ioannis Hucheri Bellouaci ... De prognosi medica libri duo. Cum indice copiosissimo rerum & verborum ..

81쪽

. auditur. Hanc Cicero penitus sustulit, Aristoteles inieprobauit, Plutarchus βιο tempore id est a fh wto nato. i. exoleuisse scribit. Qualis quoque est Astrologica de rem humanaris omniu euetu vaticinatio. Altera arti ineiosa est cauarum 2 esse tuum mutua relatione conis

stam. 6ausarum quidem ad causas est ad essectus, est ectuum ad causas vel ad alios escius. Estris haec υτ

Plurimum vera alci Astrologorum cst Medιcorum communis: Illorum quidem, de tempestatum anni alternante vicissitudine ,salubrique aeris vel in alti bri constitutione .defrugum faecunditate vel eralitate, ἱλque ea re Fecis fuerum conuersione, coitu, alectu, peragratione:quorum lumine motuque vario Mementarem infimi mundiplagam versars multipliciter comtingit. Horum, de mo=borum quorumlibet endem ιο- rum est epide miρrum origine,spatio, exitu que lecse, exmtesiectu sedat.que inuicem comaratu exstus causis. Sunt autem illae cause omnino duae, morbus cst natura

aduersis viribus inter si confligentes,ad quaου dum prudens Medicus animum gnauiteraduertit, illas quidem non cognoscit tantum, Ad futurum quoque ex eo confictu valetudinis euentum longe ante prosticere potest, missa tamedici eognitio est praescientia Faberi post. Hinc obiectionum leuita3 persticua est: non enim de isdem rebin inrotagorum est fedicorum instituu-rurprasi ia. Neqιe ueturos morborum cas2i silo sinsu, Dratione etiam coniectint . Medici. Est enim rerum quarumlibet notio aut a sinsu aut ab intelleritu orta. Dest tantum rerum praesentium a quibus sinsiis commouenturAstque Uiuequaque certa, conflans , est siliada si quidem incompti ipsi t, nec aliunde ρ editi Hac es praeteratarum cst sit turarum , quas minI Usa

82쪽

Tractatus. I . ratione signMue comprehendit. Buarum omnium ιnstitu insalubri ex causis duabus Iuturi exitus praesentibus origo est natura ct morbo quorum viribus inui- icem comparatis facile Medicus quis finis expeetan-dm sit earum conflictu praesintit, vsncente nempe natura sinitas ra Hiluitur, at morbo Derante mors ineuitiabilis concinnatur.υtroque parιter valente morbus in eodem statu persiuerat,non vinceVs neque victus,m scabies tus ciue in pnibuι.Exitus quoque differentia de quibuι postea, ex earundem causarum duarum natura morbique disserentiss depromuntur. Ceteram coniecturalem tamen prognosim esse medicam , peniti Aue fallacem quidam etiam diffutare audent. Constare enim illam natura morbique virium exquisita cognitione , ct accurata comparatione,quasi valde parci simi arduum S dissicile relinquere sudscium utrius futura sit victoria esin earundem disparitas tanta ursinsibus explorari percipiquepossit: Ne siquidemsonytans, verumque inuequaque iudia dicium Alurum esse,quod saepe illud aliunde pertum

quo errore O fortuna etiam temeritate. Ignaros enim medicos dum affectus feriem,magnitudinem,morem non animaduertunt,aut necessaria curationi instrumenta mature non adhibere ,sed praecipitantes ea n mis tardante e natura contra morbum pugnatura conatum aut interpellare , aut nullo modo adiuuare.

Sic agros molliores suique pericuis sicuriores streiis Flutaribuου medicorum consitus auxiliisque sipsis Nitiamquesῖam insultanti morbo prodere. Ministrosv quoquebari contingat. Ut ab humorum acrium tenuiumque

praecipiti ct inopinata per morbos acutos sactatione vel ab agrorum ministrorum , ct medicorum ipsiorum alia

Diuiti eo by Cooste

83쪽

uoque et mistium libidini siermentes es sciιrrilite' indulgentci temerario oe perniciosi obsiquiosuo 'rtuna etiam casus varios ut sibres incendia,rumam aediu ςb iras, caedos, iurgia triste Me qu6bbet nunties undeste' em naturae agrorum oppressio or insferam sternici )nulla rationis humana a clepraesintiri or declinari posse. Similem denique causarum externarum in Periti Uando Medici iudicio facultatem esse,ut ex vehementi subitaque distis mutatione aliqua ut aeris,co suetudinis oes fomatum animi. Uerum enιm verynobta quikem tuaici' ct praestentionis rerum suturarum diffficulta, maxima videtur, indeque prumsis medica diuinatio vocata quasi diuina Rotim quam humana actio censenda sit. Sia eam tamen elusemodi esse ar-ώι tramur ut non silum stata ratάque Ad aperta P f. cilis quoque aliquando pessit essedi quide duabuου cau-

t3on1bm muniatur tum errorum externo= u exceptione

neque enim ars si 'rtuitos rerum casus non praviae- rit culpanda est)tam sedula signoru omnium enumeratione,viriumque cuiusue matura aestimatrone,qua προ ex solo numero, sed ex magnitudine quoque re dignitate pensit da, ct aestimanda βιnt. Saepe enim υnum signu quod maim' aut dignim pluribus 8 odeat. P meru, quidem inorum bonoram ct malorum robur vel debilitatem naturae significa nitum fiscite coli gitur : sicuti magnitudo ex relatione unius ad alia eiusdem generis, Ulputri cause ad causis, e feritorum ad alia effecta. Oue enim naturalibus magis Finis milia naturae firmitatem , sicuti dissi,nilia maiorem eiusdem infirmitatem denotant. Dignitab adustiam refertur , ideoque signa ct cultatis vitalis languentis vel

νηlentis μιηι potentissimi, deinde animosis, postremo

a naturalis.

84쪽

Tractatuου. - tuitur alis. Itaque si omnia signa concurram vel bona

vel mala, aut cerae maιor eorrim numerus in commu

nem signi cationem restratur, certa omnino progneriton imparia ct conιraria signa inter si configant, qua magni. udine 2 dignitate vinccxt . eadem sigmmcationem in si si ira nast at vel mortis vel silutis. Quod si contraria signa γ' numero ct magnitudine oe dignitate pariter excellant, tum damum cohibenda tantister prognosis est,uum quae miso latent natura mombίυe valentior;s inkicia tyras D tandem pro strant,sic author libri προρετικῶνβιasti tutius afraedicendo ab stinendum ego ιintus saltem acutorum morborum. Νὴ enim primis statim diebus signa epigenomena magni-ιudinis,moris moi, siue eomm ex quibus eorum ex

rus praesigiendu, μ)aut omnia antsummissῖis viribus emergunt vigentque. Iure igιtur in aliquot dies defι- turo agrorum flatu disse renua praedietio eaet, sotaque morbi oecies ex pathognomonicis eiusdem signis 2 prae teritus satus ex causis internis externisque explι- cari principio sistimque potest. GDιod si aliquan o medicum pia gi si s 2ι contigerit, A FAm trime pleri m-que non tam artis quam arti cis Modici crimen est. AeqAe ve o etiam in tantia coryorum varietate hama que mentis imbecillitate culpanda ars rit qua Dis in mutisimo homine erra it, ut redie censi sit Cel- 2s. ς ιιamobrem conieἱturalis quidem est prVnosis medica, a ita . nen artis cisita, Vt Peria consitasques septim scientifica habenda sit. Morborum autem acutorum malιo magis certa Prognosis quam logorum quibusda axis e l. Quod rei pocrato li. a. de naturahcimana in morbis quissibilo Ofiuntur si quorum si nignam iae Occ qiones verusma praedictionci esse docue-

85쪽

so De Progns Medica

rii. 2uod Galenus libris de crisibin ct diebuς decrero.

ν0s acutorum tantum non etiam dιuturnorum morborum prognosin totram evii carit. Quod signa crisiosaeuiorum longe maiora ct illustriora cum s I, eorundem exitum notiorem esse, ct euι dentiorem oporteat. Contra qMod diuturnorum materia pracordi; s altiusa a sit, sirit que coquatur 2 excernatur, sintque crudιmiis ct eo tisnis tardiora signa ct imperstetiomvacuatio lenta magis Trasai ct contumacis hamorum materia, unde diuturnis pius quam acuti morbi repullulant ct reuertuntur. Itaque aphorisimum 19. lib. a. ita Rhases expobuit. Morborum acutorum ancer-rm est exitus,quanto magis diuturnorum ΘΩuod in Ioniagis denique morbis plurci quam n acutis ct breuibue erroreue admittantur. 'Mfelluntur tamen veris e tum testimonia citata, tum rationos omnes istius haeresios. Locimenim Hippocratis de natura humana no de acuro tantum sid de quocumque audiendus est, morbo: cnim sit a mani is causis externi que repentina origo, citiusque exitus cognitri quam primit m eius β ecie araolantem medicum 'llere non potess. leni quoque δε- Etrina de crisibin acutorum de crebriori euentu, non perpetuo audienda est,ckm diuturri etiam suas crisis tametsi obscuriores moueant. Porro si crisis acutorum elarior est euidentior sit, ex tum eorundem litico cem ris rem esse non decet. Materia quoque diuturnorum

iisdem temporibus f siunt enim illa vira 3ue morbis noni dies diei inuicem constrenda ) non magis latet infῬυ- cordiis quam acutorii. Tum critica signa non solasune lutis aut mortis indicia. Plura alia in ιιάris progno- sicωn recensientur. 2uod si cotitionissigna in diuturnis enhs appareant non idcirco incertiora sinis eorundem

' i indicia

86쪽

Tractatuου. Dindicia, ed tantum tardiora simi. Uacuatio quoque

perstcta materrae acutorum nequaquam facilius quam Λιuturnorum cognoscitur , neque minus acuis quia mdiuturni reuiuiscunt morbi. Si denique e rorci in longum quam in acutum mo/bum stequentiores labam ruri non rilx quidem arte Coranetur,aut a medico quam lιber holeris obstruantur, sed natura tantum morbique virdi ad examen exiguntur. Quare μιν ocratis, lenique sententia i y.aphorismi lib. 2. retintda est, firmiora scilicet inuicia else diuturnorum quam acutorum morborum,quoniam horum materia aestuans magis sttenuis, indeque mobilior ct mutabilior est, diuturnorum crassa magis lentάque s contumax. mPpocrates autem ebrium acutarum tam ea Πι ques primaria sunt Grin venis maioribus conditae., quam qua b toma

rica s ex phlegmonis visceriim in prognosticam doctri

nam complexm es libris tribus, earumquesigna omniarum salutis 2 mortis,tum cruditatis , comonis,tum crisios studiose prosiquutin reliquorum morborum in uicia signάque tum libris Prareticω r sistri se eorum sit author)tum videmiorum 2 aphorismorum pleλα- que enarrauit , siue communium siue particularium. lenin acutarum febrium eandem prognosticam do. Etrinam libris crista' ct criticorum dierum priuatim peroravit. Reliquorum morbo lim Particntarium ean dem disciplinam nisi DKlde modice non attigst,m liabris de praecognitione ex phlpibus , de insomniis ct de praenotione. Paulus lib. a. eandem totam expedivit sibhi e tribuου argumentis, An salutarissit morbus an peraniciosus. Deinde si sali, laris an acutus vel longus: Ovιrum aceruatim vel paulatim desiiturin Aitrium de

87쪽

V De progns Medica

ausisque 2 excretionis ste cie. Aetuos quoque Frmone primo tetrabilis sicundae breuiter iransigit de signis

omnibuι prognosticis bo us, malis, flutaribus, perniciosis. de die cr hora mortis,designis criticis fidis insi- disque. Celsus dςnique Hippocratem imam Ius , ut ι

quidem lib. a. prooemio rejiatur idem argumentum designis omnibus salutis mortisque,breuitatιs,longanquitatis , ct criston, tum in febrabiu tum in ali)s morbis torticula; ibus toto lib. a. 9 3. reuocauit. Postremo euam sit Ase dico decora aegioque utilis Or necessarια

prEu sis medica hinc persticuiιm est. Suod cum finis eius 1it duplex sanatio aegri , ct dignit s medis udamsἰne parit aegri de mediιο conpilcntia ex perstiatae naturae sya er magnitudinis opinione medici praesagio co- mota. Est enim liducia imaginatricis anima facultatis funetio aegritudinμm curationi duplici rationeter accidens tamen , opportuna. Tum quod 'culmici omnegnaturale , vitiales, animales squibuscum imaginatrici pathia est ob animae in toto coryore continuitiatem.

ad proprium opus sῖum potentissime sistites. A faxime

vero υιtalem caloremque naisuum cordιs quem multia pliciter commouet veἱ restgerando contrahendoque,

ut per triclum vel cal*ciendo,augendo, est undedo, νι per latitiam , bonam lem, cur fiduciamuam quod hac de medico side duritim aeger medicum ιllum P pensiui

audit,eiusique consili)s libentius paret cir remedia aus-dias excipit:cui naturam or aegritudinem Luam pentaim pessulam esse confidit. Dignitatem autem medici r aut horitatem eadem prognostis medica facillime tuetur. Dum enim praesigit aegritudinem insanabilem aut quae dissicilem aut promρι iorem curationem habitura sit, insanabilem quidem prudens Medicin non attin-

88쪽

Tractatus. , FIIat,ne sustitionem eius vi Occisi subeat quem sors eius

peremerit. Deinde ubi met s grauis sine cerin trimena ste=atione subest rum necessari s periclitantis inus-cabit ibi m se in asscili. 26 si victa ars malo fueris vel ignorasse,vel Meuisse via tur. Atque huim quia

dem lenien De non δειkm Cethim ii.1.cap.abse Hippo crates etiam fui in frooemιo prognosticωn. Dum enim ait fanationem p dictione esse vistiorem, in 's qui se vara non possunt insinuare ex contrario voluit praedictionem in lethalibus meliorem esse curationerideoque agros morabundos cum vaticinio mortis a medico esse deserendos. Idem censisse Galenus commenta . in ast. aphoris lib. a. videtur in morbis lethalιbus nihil mouendum esse non modo quando sunt suo vigori proximi , Ad praecedentibus etiam vigorem temporibus, recordantibus nobis deploratos non esse attingexdos. In his etiam morbis idem Galenus Ia.methodι cap.3.μcta mortis praedictione ait ab omni egregis medicamento abstinebis,immunemque te sica calumnia reseruaris. Idem tamen Galenus Io.method.cap.ro.hecticam terti1 gradus omnino quidem insanabilem curauit, or Am-cennas eandem curationempronio tame pradictione

inchoari posse praecepit.Sancteda igitur haec lex est,cn- rationem lethalium ut hecticorum posse quidem sinc 'pi qui diu superstitta futuri sunDquique Medic3 Fera mitioris morbiformam subirepossunt idque praemissa futura tandem mortis p agitione. Aι ιn acutulethalibus sola bac pradictioprudenti medico satis sit, nisi fortasse agri ipsius aut propinquorum e RI Precibus curationem fuscipere cogatur. Luinetiam Meda cus dum morbi totius spatium temporiumque eius prae uirit non solkm idoneam victus quantit tem statim

89쪽

bia prognosse medicum sidelem doctumque decet. ne imperilia Austicionem O infamim lubear euenium

moraris,aut sutoris morbi iassimilauedo uisecat. Itaque omnis propemodum aeger isto Medicorum nuntiis hilari qua viatu ex morbi si curuate recreanduι est, mksi periculi sicurior 6r remediorum trilitentior videa ιώκ.Is enim impendentis periculi ostentatione ad me-Heorum consilia reuocandus est propinquis tumen in terim veramniasimperpatamqua renurianda sunt:

na morbi exisum aut ignorassciam Usisse m dicum si irenturiossintque illi io da domestiris aegrotantii negotiri testamenio,ctha uitate sibi cauere. uamobrempragnosticam simioticae medica partem fudioso amplectamur,eiusque praceptaHippocrate doctore 2

Galeno interprete sidulo percipiamin, ediscamus, ex colamus. Futuria enim est ut G huius unius ortis dialigenti , cautάque exercitation euissimas morborum pesti apopula nostro tui sime propulsimus, san iem aegris reuocemus, valetudinem Fnis tueamur indemie diuinimiis cuiusliam apud vulgus exiguam laudem consequamur. Sed ita tamen praedictio nostra temperanda est,m omni supernitione or impietate careat, Deoque βιmmo totius natura gubernatori restratur,

nia arbitratu μο commutare.

90쪽

Roa Nos Eos Medicae in morbis snam de sanitate e usque causis&effectibus siue actionibus in hygien e disputandum est)prognoseos, inquam Medicae in morbis partes sunt tres. Vna praesentis,altera praeteriti, tertia futuri aegrotantium status, & effectuum cuiusque istorum.Haec ultima pars vere prognostica est. Ptimae duae quoque ad prognosin tamen ab Hippocrate referuntur: quod intellectu de ratione non sensa exerceantur. Primum igitur propria cuiusque materia summatim proponatur: quae deinceps plenius exponator. In praesenti statu morbi species, causaeque eius internae, dc conservatrices ex pathognomonicis eius signis obseruantur, quae ex propriis cuiusque symptomatis, & inseparabilibus ducuntur. In praeterito statu tum pristina sanitatis δc naturalis constitutio commemorada est, ut ab ea recelsu morbi cognito huiusce magniturido & opponendorum remediorum efficacia statuatur. Noscitur autem sanitas ex natura, aetate, sexu. Neuter quoque status obseruandus est, causaeque eiusdem externae morbificae praegressae, M symptomata leuiora subsequuta. Cuiusmodi sunt fastidium cibi, sitis, lassitudines. Hinc enim morbi praesentis species detegitur. In saturo statu exitus AEgritudinis praegnoscendus est cum suis omnibus disseienti js ut temporis modique,quq praegnotio ma species ex praesentium causarum morbi & na-

turae