장음표시 사용
211쪽
uerteret, pontibus palude constrata legiones tradueit. Titus Liuius de bello Punico :Hi mores, eaque charitas patriae per omnes ordines velut tenore uno pertinebant.Ide de bello Macedonico: Agros ad mare pertinentes deua stat.Vlpianus de fonte ἡeducedo l. Praetori Quod ait .Praetor, pertinet, hoc significat quod ex aedibus eius in tuas aedes pertinet,hoc est dirigitur, peruenit. Hircius in Commentar. Alexandria est ferὸ tota subfossa, specusque habet ad N Ium pertineres. Caesar in Commentarijs: O mnia flumina,atque omnes rivos qui ad mare pertinebant,Caesar auerterat. Ibidem: Ad earum partem munitorem ducitquet pertinebant ad mare. Ibidem: Quam pertingere a castris ad flumen supra demonstrauimus.Ibidem: Haec sylvaquandam contingebant.
T TErbo praeeipito veteres illi laudatissimi vetebantur, V praecipue. cum de syderibus, vel temporibus mentio
incidebat,quod cum nonnulli minus obseruassent praecipitare activum pro verbo passivo positum esse suspicati sunt. Modus enim loquendi eos latuit, qui pro Grammati ea & ratione apud eos autores & in eo verbo,& alijs frequenter usurpatur. Cicero in Oratore His autem de rebus Sol me ille admonuit,ut breuior essem , qui ipse iam praecipitas, me quoque hqc praecipitem pene euoluere coegit Caesar in Commentarijs: Multi iam menses transieran & hyems iam praecipitauerat. Virgilius. Et iam nox humida coelo praecipitat.
P Raeuertere, praeuerti, anteuertere, non id signi scant quod praecedere lut aliqui volunt) sed id quod praeponere, praeuenire sed non suo, imo potius prς postero,ac peruerso ordine , id est, ut quod erat in animo, ut postea fieret, fiat antea & contra, quod ante erat faeiendum, postea fiat.Sed id quoque praecipue notandum est , dativum post se plerunque trabere, ac depones idem verbu etiam fieri. Plautus in Milite et mnos isti rei praevertemur. Ibi deIg t r id quod agitur, nunc hoc primum praeueiti decet. Idem in Mercatore Mandatis rebus praeverti volo, ibidet: Al ite abs te lassitudinem,caue pigritiae prquertitur. Idem in captiuis: Certum est hoc princh tum praeue i iter. ibideὶ
212쪽
. Pol maerores mihi anteuertunt gaudijsabidem Et rei pri iniim praeverti volo. idem in Pseudolo: Sed cum pietatem
video amori tuo praevertere, omnes tibi patres sunt. ibidem: Hoe praeverterat principio : illa omnia missa habeo quae antea agere oecepi. Idem in Persa: Stultitia est , si eui bene esse licet,eum praeverti litibus: posterius ista haec te magis agere par est. idem in Cistillaria, Praeverti hoe ce tum est rebus aliis omnibus. Idem in mercatore: Saepe ex te audiui pater , mandatae rei omnes sapientes primum: praeverti decet. Idem in Baccli id. Rebus alijs anteuertant Bacchis, quae mandas mihi.Ide in Casina, Omnibus rebus
ego amore credo, D nitoribus nitidis anteuenire. Cieero
de diuinatione: Si vacas animo, neq; habes aliquid ,quod huic sermoni praedertendum putes ibi de Atque id ipsum
cum tecum agere conarer,Fannius anteuestit. Horatius cum vellet notare, vicia amicarum corrumpere amatores, dixit:Illuc prquertamur,ac si dixisset,prius erat notandum,amatores decipere amicas, sed praepostere di eam de viiijs xiiii earum. Ait enim: Illuc praevertamur amatorem quod am eae turpia decipiunt caecum vicia aut etiam ipsa hae delectant. Titus Liuius ab urbe conditar Nec posse,cum hostes prope ad portas essent, bello praevertisse quidquam. Ibidem, Aegere impetratum a tribunis, ut bellum praeverti sinerent. ibidem: Nec rem aliam praeverti censere.Idem de bello Punico: Aut morte volunxia,aut fuga praeverterent metum suppliciorum. Idem ab urbe conclita: Conati noui Consules omnibus eam rem praeuerti.Ibidem. Si Punicum Romano praevertisse bellum idem de bello Macedoni eo Aliud in praesentia, quod magis instaret, praeuertendum sibi esse duxit. idem Praevertε- do animos a suspicione talium consiliorum ratus.
Ponere in lucro , modus hic loquendi tum dicebatur,
eum aliquid boni praeter em eueniebat. Cicero pro Lucio Flaeco: Quiescant igitur, & me in hoc lucro ponere, atque aliud agere patiantur. PA
213쪽
negocio. D Arno negocio,nullo negocio,modus loquendi illorum foelicium temporum,id significat, quod imperiti, pa . uo labore, nullo labore, dicunt. Cicero, Attico Cato quisiciliam tenere nullo negocio potuit.
Pro loco. DRo tempore,pro re,pro loco significat, quod inepte di- cunt, pro qualitate temporis,rei, loci. Modi sunt loquε- di doctissimi illius seculi. Caesar in Commentarijs: Consilium pro tempore,& pro re caperet. Virgilius in Bucollicis. Nunc te marmoreum pro tempore fecimus. salustius in Iugurt. Pro tempore benigne restodit.ibidem: Deinde ipse pro re ac loco paulatim procedere. Cicero, Attico: Nam pro malis recte habebat. Salustius in Catilin. Quod suguli pro opibus quisque quam plurimas uxores,denas alij, alij plures habeant.
Artunas, per caput,per fidem, per . deos, per homines. DEr sortunas per fidem, per deos, per homines, modes est deprecandi elegantissimus a literatis celebratus,ab alijs neglect'. Plautus in Menechmis: Per ego vobis deos atque homines dico. Ibidem. Per ego te haec genua obtestor,Terentius: Per ego te deos oro: ne illi animum inducas.Cicero, Attico Per fortunas , quoniam Romae manes, primum illud perfiee. Eidem: Subueni igitur per Deos, idque quam primum. Eidem: Ne prouincia nobis prorogetur per fortunas dum ades, quidquid prouideri potest', provide. Eidem : Sed propterea per deos scis quantum se in temporibus,quantum in celeritate .Eidem : Per fortu
nas,& omnem tuum amorem,quo me es complexus, m
nemque tuam prudentiam,quam me hercle in omni genere iudicio singularem, confer te ad eam cura, ut de omni statu meo eogites. Eide: A d quae recuperada per fortunas, incumbe ut facis .Idem Terentiae: Per fortunas etia atque etiam vide,ne puerum perditum perdamus. Titus Limus de bello. Punico, Per ego te inquit fili, quaecunque iura liberos iungunt parentibus, precor, quaesoque. O Σ
214쪽
DE sERMO. LATINO. it 3 PROXIME', PROPIV s.
T, Roxime cum propositio, est accusativo iuncta quan- doque reperitur quae & ipsa sermoni Latino non paruam adfert elegantiam idem sit de comparativo Propius Varro de re ruitica Villici proxime ianuam cellam esse oportet Cicero Metello Celeri: Tu ipse velim iudices, satisne videatur ijs omnibus rebus tuus ad uetus, cum proxime Roma venisti, mutuo respondisse. Idem, Attico: Unscium meum esse putaui quam proxime hostem esse. Idein Antonium: Operam det, ut cum suis copijs quam proxime.Italiam sit. Cassius Ciceroni: Sunt tibi M Tulli liberi propinqusque, ligni quide te,& merito libi eliarissimi esse etiam debent in Repub proxime hos chari,qui studiorum tuorum sunt aemuli, Vitruvius. Quod non proxime calcem mali, quid est loco centri, sed in lummo longius, & ab eo progressa recipiunt in se velamentum. Ce-iar in Comment. Quod propius Romanos accessisset.Hir eius in Comment. Cum propius hostem accessisset.Titus Liuius ab urbe condita:Vt propius urbem Romam exercitum admoueret: Ibidem Castra propius hostem mouit.
Pari Candore,& prope dulcedine quadam & hic lo,
quendi modus confectus videtur: cum peruadere incendium per sata, peruadere tempestas per vineta, peruadere suor irati: aut crudelis alicuius per populos,ab illis Latinitatis conditoribus scriptum reperitur Licero in Verrem: Quacunque iter fecit eiusmodi fuit, non ut legatus populi Romani, sed ut Quedam calamitas peruadere videretur.ibidem: Quatum incendium no solum per agros. sed etiam per reliquas fortunas aratorum isto Praetore persuaserit. Ibide: Te tanquam calamitosam tempestate, pestemque pervasisse demonstro. Ibidem: Locus intra Oceanum iam nullus est, neque tam longinquus,neque tareconditus,quo non per haec tempora nostiorum hominum libido peruaserit.Ibidem.Nec cum in Sicilia quidem fuit,eodem interuallo pars eius belli in italiam ulla peruasit. Idem de natura Deorum: Contractiores habent introitus, ne quid in eas quod noceat, possit in eas quod vocat, Possit peruadere. Cicero pro lege Manilia: Etat etiam alia grauis atque vehemens opinio, quae per animos
gentium barbararum peruaserat. Ibidem: Quis non
215쪽
illius diei fama pervaseritὶ Titus Liuius ab urbe eond .
Passim totam urbem pervadit. Ibidem. Murmura tribunali totam contionem peruasit. Idem de bello Punico: Cum pauor & trepidatio totam urbem pervasisset. Idem ab urbe eondita: Vt clamor urbem peruaderet gratulantium saluos redijsse Ibidem Cum ea fama forum, atq; urbem pervasisse. Idem de bello Macedonico: Terror omnem oram maritimam peruasit. Idem pro P. Sylla: Quas oras maxime quasi morbus quidem illius furoris peruaserat.
HAEC quoque clausula prateram,obseruatione pra eipue digna videtur: nam certo modo loquedi non post multa sol m connumerata, a perfectis illis aurorib' ponitur, verum etiam post singularem aliquam, vel pe sonam,vel rem. Cicero Seruio Sulpitio: A me vero ita diligitur, ut tibi uni concedam, praeterea nemini. Idem in Philippiea prima Nihil tum, nisi quod erat notum omnibus, in C. Caesaris commentatijs reperiebatur, num qui exules restituti unum alebat praeterea neminem.
Ouidius de Ponto: In quibus excepto,quod adhuc ut eunque valemus, Nil me praeterea quod iuuet inuenies Cicero pro lege Manilia. Eundem hunc unum ab hostibus metui praeterea neminem.
ΡR AESCRIBO, P Raescribere , quod verbum Iurisperiti nonnulli pro
certo temporis spaeio capiunt, quod ubi praeterht,res de qua controuersiast, ultra agi non potest. Id tamen si gnifieatum & si celebre apud eos est, Latinum tamen noesse constat. Praescribere enim s ut infra patebit id est, quod statuere, constituere, praeeipere.Τeritius in Andria: Tute ijs rebus finem praeseripsisti pater. Cicero,Torqua-to: Simus igitur ea mente, quam ratio & veritas praescribit. Idem Attico: Sed nihil praeseribo,aeeurate velim prcscribas tuam ad me sententiam. Fidem: Veni igitur,& age de pace: Meone inquam arbitrata Z an tibi, inquit, ego praescribam Idem pro Lucio Flaccot Plura etiam effundet, quam tu eis domi ante praeseripseris. Idem in Vatinium testem: At tibi iam inde praeseribo ne tuas sordes cum clarissimorum virorum splendore, permisceas. Idem de Finibus bonorum & malorum: Omnis autem in quae-
216쪽
rendo, quae via quadam, & ratione habetur Gratio prae cribere primsim debet, ut quibusdam in formulis ea res agatur. Idem pro Tito Annio Milone: Sin hoc & ratiod octis,& necessitas barbaris,& mos gentibus feris natura ipsa praescripsit. Idem pro Aulo Cecinna. Vestra autoritate hoe constituetur, hoc praeseribatur. Idem in Tu seu lanis: si iniquum est praescribere mihi te quemadmodum a
me disputari velis. Idem pro lege Manil. Faeilὸ intellexi Quirites,& quid de me iudicaretis, de quid alijs praeseriberetis. Idem de Omeijs:Si hoc natura praeseribit. Caesar in Commentarijs : Non ad alienum praescriptum, sed ad suum arbitrium imperare Ibid. Si ipse populo Romano
non praescripserat . quemadmodum iure suo uteretur.
Horatius in sermonibus. Quid saeiam praeseribere. 'Aseonius Paedianus: Non dixit a sua voluntate,ne praeneribat iudicibus sequendos esse Siculos. Cicero pro Gn. Planeo: L. vero Apuleius hunc tanti faeit, ut morem illa maiorum qui praescribit in parentum loco quaestoribus Praetores e se oportere.Idem pro Lucio Flacco: Cui si patrem conseruabitis , qualis ipse debeat esse eluis praeseri-betis. Idem pro Publio Sext. Sed etiam memoria digna uti R. P capessendae autoritatem disciplinamque praeseribere. Idem in Catilinam . Et a L. Cassio esse praescriptum. Praeire Qerba, praeire serebiGA QOce. Praeire verba, dieebant illi verae Latinitatis prinei pes
eum carmen aliquod canendum antequam vel foedus feriretur , aut exercitatio piaculi gratia per Pontificem,vel saetificulum, aut alium magistratum fiet ret, magistratus primo pronunciabat. Vnde praeire verba, hoe est inire verba: vel praeuenire dicebatur. Pretire verbis, & praeire voee, simpliciter erat verbis, aut voce pretiari, ut elatius
ex inferioribus patebit. Titus Liuius ab urbe condita: Ponti fieem praeire iussit verba,quibus se,legionesque hostium deuoueret. Ibidem: Coactus Pontifex maximus verba praeire. Ibidem: Age dum Pontifex praei verba. quibus me pro legionibus deuoueam . Ibidem: Obsecratio itaque a populo Duumviris praeeuntibus facta. Ibidem: Dictator praeeunte Aulo Cornelio Pontifice maximo, ludos magnos tumultus causa vovit. Ibidem: Sunt qui M.
217쪽
Fabio Pontifice maximo praefant e carmε deuouisse eos se pro patria Quiritibusque Romanis tradant. Idem de bello Macedonico: Praeeuntibus execrabile carmen sacerdotibus. Ibidem: Id votum in haec verba praeeunte P. Licinio Pontifice maximo : Consul nuneupauit Plautus in Rudent. Praei verbis quod vis. Cicero pro Tito Annio Milone: Quit hesterna etiam contione incitati sunt, ut
vobis voce praeirent. Prodere momor;
Prodere memoriar, modus est loquendi, signifieans quod vulgo manifestare pro memoria seruanda, & alijs ineptis modis dieitur. Cieero pro lege Manilia. Quod iam nationibus exteris incredibile,ac falso memoriae proditum videbatur. Idem pro Milone: Itaque hoc iudices, non sine causa factis fabulis doctissimi homines memoriae prodiderunt. Planum facere.
Planum neere, modus hic loquendi planus peri se satis est, id signifieat. quod declarare, & rem difficilem,
aut dubiam soluere, de ante oculos verbis explanare, M patefacere . Translatio enim a loco inaequali, qui cultu
adhibito, aut opera planus fit. Cicero in arte Rhetorica: Si quis cum Orestem accusat, planu faciat ab eo matrem esse Oeeitam. Ibidem. Illud docuimus, hoc planum fecimus. ibidem: Quidnam amplius iudices desideratis, cum vobis hoc planum factum sit λ idem in Verrem:Hoc planum factum est. ibidem: Tabulis vobis, &testibus iudices planum faciam. Ibidem: Cum praesertim planum fameere multis testibus possim. ibidem. Vobis planum faciemus. ibidem: Cum planum fieret Decumis contra instituta legis consuetudinemque omnium. idem pro Rabirio Posthum' : incillo primo iudicio planum factum sit: id sim Ioseio Amerino : Quid si tandem planum fa-eio 3 ibid. Tamen cum planum iudicibus esset factum. ibidem: Quod ei planum facere possum. ibidem. Hic nisi planum facit, sestertia quinquaginta tria ad libellum sibi deberi,eausam perdit. ibid. Quod planum facere non modo non possis , verum ne coneris quidem. Cicero pro
Cluentio: Multorum testimonijs planum factum est. ibidem: Quod planum fecerint illam ob rem iudicandam pecuniam accepisse. ibidem. Quorum testimonijs pla
218쪽
DE sERMO LATINO. MI num factum est. ibidem pro Publio Quintio: Vt hoe tibi planu sit faciendum. Ibide: id testibus pollicitus sum planum me facturum. idem pro Aulo Cecinna. Si planii facit.
PRimoribus labris , primoribus digitis altilagere, sumere: hoc modo loquendi id significatur, quod parum attinge te, parum eam rem de qua dicitur, intelligere. Nam transatio est a praegustantibus cibum iliquem vel potum. Cicero in Oratore: Quae isti Rhetores ne priamoribus quidem labris attigissent. Plautu, in Trinummo: Atque etiam modo versabatur mihi in labris primorib Idem in Bacchidibus:Si hoc tu digitulis duobus sumebas primoribus.
Onsiderandus di hic perelegans dicendi modus, Pro se quisque,dum quandoque pluribus, quandoque singulis attribuitur: ut, Pro se quisque diligenter curant, Mpro se quisque diligenter curat hoc est, quisque pro vitili curam gerit. idem sit de uterque. Titus Liuius ab urbe condita: Vterque transfixus, duabus haerentes hastis moribundi ex equis lapsi sunt. Horatius Missi magnis de re bus uterque. Cicero in Verrem: Tum pro se quisque,quatum dicendo assequi poterat,docere me coepit. Titus Liuius ab urbe eondita : Pro se quisq; scelus regum ac vini, rueruntur. ibid Pro se quisque minaciter fremunt. ibi-em. Pro se quisque in urbem ex agris demigr as .ibidem Suas quisque abirent domos. ibid. Ad se quisque omnia trahant. ibid. in suas quisque proficiscuntur prouincias. ibidem: Ex grauitate loci in suas quisque propinquas Vrbes dilapsi sunt. ibidem: Pro se quisque nomina dabant.
ibid.Pro se quisque iam nec consilium sibi suppetere di ceret idem de bello Macedonteo: Pro se quisque armis abiectis diffugiunt.
Pξdibus ire, pedibus consequi, Primo modo signifieatur id, quod ineruditi pedester dicunt: secundus fac litatem agendi quandam demonstrat, cum vel pedibus rem transigere quis ostenditur. Ad pedes destire hoe est. quod de equo descendere: modus dicendi fere vulgari
219쪽
tium.Idem: Alieni appetens, sui profusus. Idem in Jugurthino: Manu promptus, appetens gloriae . Ibid. quod Ioco xv m scientes erant. Ibid. Et ob ea scientes belli.Ide in C tilinario:Laboris ac belli patiens.
Peius odisse, peius timere,& similia modi loquendi illius temporis elegantissimi Plautus in Milite:Neq; quenquam peius odisse, quam istum militem. Cic. C. Marao. Oderam multo peius hune, quam illum i pium Clodium. Idem in Antonium: Cum hoc veteranus Capho, quo neminem veterani peius oderunt Brutus Ciceroni: Neque unquam exul esse possunt.dum seruire, dc pati contumelias peius odero malis omnibus alijs.
Horatius in Epistolis. Cane peius M angue vitabit chlamydem. Peiusque laeto flagitium timet:
Plautus in Mostellaria:Pulchrum ornatum turpes πι res peius coeno collinunt. Ouidius de arte. Limina Gorgoneo saeuius angue micant.
PAGANVS, MILES. PAganus ille erat, qui militiae cupiens erat, & illi eingi,
seu adscribi voleba t. Eo enim interuallo. quo id quaerebar, & ad militiam adspirare tentabat, Paganus: mox militiam adeptus,Miles dicebatur. Vnde Per sius volens ostendere se nondum Poetam esse,dixit. Nee fonte labra prolui Caballino,Nee in bicipiti somniasse Parnaso me mini, repent E ut sic poeta prodirem Sed arrogantiam vitans, lubdit per translationem : Ipse semipaganus: Ad
sacra vatum carme adfero nostrum Sed autoritates, quod
diximus, melius ostendent.Marcellus de Poenis, i. aux-dam delicta pagano,aut nullam,aut leuiorem poenam Ir rogant: militi vero grauiorem vel leuiorem. Triphonius de peculio Castrensi,I.Hς reditate:Filius familias paganus de Castren.peculio feeit testamentum. Martianus de Militari testameto. Tractabant an tale aliquid & in paganorum testamentis indulgendu esset λ& placet no une distin- ctione id fieri. Ulpianus de Militari testamento.Lidemque. Vt est rescriptum a diuo Pio,in eo qui eum euet Paganus, secit testamentum, mox militare coepit. Paulus
220쪽
HADRIAN. CARDIN. deliberis & post humis,l.Filius familias: Miles similiter vepaganus nominatim a patre, aut haeres se tibi, aut ex har- redari debet.Scaruola ad legem Falcidiam, l. Miles s dum paganus erat, fece: it testamentum militiae tempore codi-eillos, lex Fal cidi a in codicillis locum non habet, in testamento locum habebit.
Punctum temporis, punctum horae, Momentum horae, momentum temporis,& simpliciter momentum pro exiguo spacio ponitur. Dicendi ij modi astu reuocadi sunt. Varro de lingua Latino: Quod animus ita est, ut puncto temporis per uolet quo vult. Cicero de Natura deorum: Vel innumerab les potius in omni puncto temporis alios nasci, alios interire.Ibidem: Cosules summum imperium statim deponere quam id tenere puctum temporis. Idem in Verrem : Cum iste punctum temporis nullum vacuum eccato praeterire passus sit. Idem pro domo sua: Habitareat e&magnifice voluit, duasque magnas ac nobiles domos coniungere eodem puncto temporis. Idem in Philippi ea secunda:Hune unum inquam hodiernum diem, hoe punctum temporis quo loquor,defende si potes Idem in Vatinium testem: Exclusus miser, puncto temporis. Idem pro Cluentio:Neque postea Latini punctum est temporis commemoratus.Idem in Tusculanis:Totumque leue est quodcunque est,fit enim ad punctum temporis. Idem de Legibus: Quae uno versiculo senatus puncto temporis sublatae sunt. Idem in Catilinam: Puncto temporis frui vita,& communi spiritu non putat Oportere. Cς sar in c5mentarijs:Ita multorum mensum labor hostiu perfidia,& vi tempestatis puncto temporis interit.
Sit proprium quidquam puncto quod mobilis horae,
Nunc prece,nunc precio,nunc vi,nunc morte suprema Permutet dominos,& cedat in altera iura. Idem: Quid enim concurritur horae momento Hircius in Commentar. Ita puncto temporis omnibus Legionariis ab hostium equitatu circunuentis. Ibidem:Atque uno puncto tempo iis hostibus nullo negocio campo pulsis. Titus Liuius ab urbe condita: Puncto saepe temporis maximarum rerum momenta Verti. Ibidem. Momento