Hadriani T.T.S.Crysogoni S.R.E. presb. card. Botoien De sermone Latino, & modis Latinè loquendi liber nunc demum sua integritati & pristino nitori redditus. Eiusdem Venatio ad Ascanium cardinalem. Item Iter Iulij II pontificis Romani. Cum indice locu

발행: 1581년

분량: 325페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

DE SERMO. LATINO.

Ibidem: Momento arx occupata est. Ibidem: Momento horae arsura omnia. Ibidem. Isso momento horae. Ibidem: Momento temporis . Ibidem: Horae momento. Ibidet Momento unus horae. Idem de bello Macedonico:Versa momento temporis sortuna pugnae est. Ibidem: Momento Onim ad inanem locum pei uenerunt.

Sed videre licet momentum in alio significato, iuxta modum, quo multi dicunt, res pat ui momenti,magni momenti.Titus Liuius ab urbe condita Rege superato, nullum momentum in solis per se Gallorum eo pijs fore.

PRIMAE, PRIMAS FERRE, D E-

ferre, tenere.

PRimas ferre, primas deferre, primas tenere, veteres dicebant: subintelliguntur tamen partes. Sed is loquendi modus erat, qui postea non solum omissus, veru etiam una cum alijs bonis prope ignoratus est. Cicero in Bruto: Cotta de Sulpitius cum vesti o iudicio tum omnium facile primas tulerunt. Idem in Oratore: Cui primae sine controuersia deferebantur.Idem Attico: Amoris vero erga me cum a fraterno amore, domesticoque discessi, tibi primas defero: idem de natura Deorum: Ad quem tum Epicure primas ex vestris hominibus deserebant. idem in Bruto: Et si utrique primas, priores tamen deferunt Loelio. idem in Oratore: Nam quis unquam dubitauit, quin in Republica nostra primas eloquentia tenuerit semper,Vrbanis pecatisque rebus secundas iuris scientia Sed hoc quoque obseruandum est, ut cum primas deferre dicebant, significabant, primas partes alicui concedere. cum vero scire primas ponebant, id significabatur, quod illum primas secum portare. Horataius eodem modo loquendi, eodemque significato quo ad verbum Foro drxit: Omne tulit punctum. qui miscuit ille dulci.

PRO FI TERI.PRosteri,occultiore dicendi modo apud antiquos id

fgnificat,quod vulgo dicunt, adsignare quantum numerum vini olei,frumenti, iugerum,pecuniet, vel aliarum rerum quilibet habeat. Cicero pro lege Agraria: In posterum vero lex haee Imperatoribus nostris constuuatur, ut

quicuque de prouincia discesserit, apud cosdem Decem quiros quantum habeat praedae, manubiarum, auri coronarij,

222쪽

Qx HADRIA. CARDIN.

narij. profiteatur. Idem in Verrem: Edixerat in aratores iugera sationum suarum profiterentur. Ibidem: Non quo iugerum numerum vere profiteri esset difficile, aut amplius etiam profiteri, sed quod ex edicto professus non esse Iet ibidem:Fecit ut Decumanus Nymphonem vocaret ex edicto illo protelaro, quod nullam ad aliam rem, nisi ad huiusinodi quaestus pertinebat, numerum iugerum professione. idem, Tironi: Tu velo confice professionem, si potes: & si haec pecunia, ex eo genere est, ut professione non egeat. Idem in Verrem: Si pateret iugera eiusmodi sundi esse plura, quam colonus esset professus. Salustius in Catilinain.Post paulo Catilina pecuniarum repetundarum reus,prohibitus erat Consulataim petere, quia intra legitimos dies profiteti nequiuerat. Vlpianus de Censibus, lege, Forma:Si vero quis agrum in alia ei uitate habet, in ea ei uitate profiteri debet,in qua ager est. idem, ubi pupillus: lege, Ius alimentorum Prius tamen exigere debet, ut profiteatur autor quae sit penes se summa,& comminari grauiores se et v suras infligi eius, quod supra pro sessonem apud eum fuerit comprehensum. Titus Liuius ab urbe condita Profiteri cogendo frumentum, & vendere quod usu menstiuo superesset. Ibidem P Iimo expectauerant,ut qui se dignos tanto imperio crederent, nCmina profiterentur. Idem de bello Macedonico : Vt qui socijeiuibus Romanis credidissent, pecunias profiterentur. Ibidem. Postquam professionibus detecta est magnitudo aeris alieni.

nes,perscriptor.

PE:scribere, reeonditum habet sensum certo modo loquendi,qui a paucis obseruatus est, in bonis authoribus elegatissinae positus,id signiscat,quod in rationibus,

aut in tabulis accepti x expensi 1cripto ala quid notare, unde quae ita notabantur, perscriptiones dunae sunt: qui vero ea notabat,Perscriptor. Cicero pro Roscio Comoe-go: Egone hanc manum plenam perfidiae, & hos dig: tos meos impellere potui,ut falsum perscriberem nomeὶ ibidem Atque enim tabulae condemnantur eius, qui verum

non retulir, α eius qui falsum perscripsit. ibidem: Suum codi

223쪽

DE SERMO. LATINO. 223

eo dicem testis loeo recitate arrogantiae est: suarum perscripti otium&literarum aduersaria proferre nuta amentiae estὶ Idem in Philipp.quinta: illa vero dissipatio pecuniae publieae fereda nullo modo est, per quam septies millies falsis perseriptionibus, donationibusque vertit. Idem in Verrem: Scribam tuum dicit Verres huius perscriptorem foenerationis fuisse.

Qv ID ILLI FIET, &c. QVid illi fieri quid illi faciam 3 quid illi factum estὶ Modi sunt loquetidi elegan tissimi, & a paucis obseruati. Id enim fgnificant quod nonnulli aliquid admirates vel accepta aliqua calamitate aut iactura,inepte dicut λ Quid

de illo fietὶ quid de illo faeiam λ qu d de illo factum est 3 Plautus in Mereatore: Sed quid nunc illi fietZIdem in Mostellaria: Quid mihi fiet tertio , qui solus facio facinora

immortalia Idem in Bacchidibus: Quid mihi fiet postea Cieero Trebatio: Quid porro fiet populoVlubrano ZIdein Terentiae: Et si nos premet eadem fortuna, quid puero misero fiet 3Idem Attico: Sed quid ijs fiet, si huc Paulus venerit3Εidem: Quid illi fiet quem reliquero λ Idem in Rullum: Quaero si qui volunt vendere, non fuerint, quid pe-euniae et Idem iti verrem: Occurrebat illi ratio, quid Cleomeni fiet3 Idem in Academicis quςstionibus si comprehensio praeceptioque nulla sit, a uid fiet artibus Tibullus: Castra Macer sequitur, tenero quid fiet amolirouidius de arte Amandi: Pet fidus ille absens,quid mihi fiet ait. Q ijd mihi fiet ait, sonuerunt cymbala toto

Plautus in Mereatore: Nestit quid Deiat auro' Terentius in Heeyra Sed quid faciemus puero 3 Cieero in Academicis quaestionibus. Quid enim faceret huic conclusionit Si lueet, lucet igitur lucet autem. Ibide: Diodoro quid faciam Stoico, quem a puero audiui 3Idem de natura Deorum: Quid Ioui facies 3 quid Vulcano ξ ibidem: Species arcus Taumante dicitur nata, cuius si diuina natura est, quid faeies nubibus Cato de re rustica sine interrogatione posuit, sed set eidem est modus loque di Si ante,inquit, non deportauerit dominus,vino quod volet faciet. Plautus tu Casina.Tua quid factum sit pallior

224쪽

HADRIA. CARDIN. Quid faceret aliMEQuid faceret aliud 3 Modus est dicendi quo inepte discunt,quid poterat aliud facere 3 Cicero de Oratore : Valerius quotidie cantabat,erat enim Scenicus, quid faceret

T Icet super relativo Quotus, multi varia senserinlaquὁ

tamen apertius vis verbi intelligatur. Volui pro more quam plurimas autoritates congerere. Videtur enim mihi Quotus quandoque simpliciter interrogare, & numerum petere:ur,quota hora estZDie quotus esse velisὶ duo' tus erit iste denarius λ Et quandoque sine interrogatione: ut quota pars ex eo deducetur,ea pars tibi sit profutura. Quandoque quota pars fgnificat m Inimam partem : ut, Pars quota laudis erat, quota portio fecis Acniuae. Qua doque Quotus iungitur cum quisque,& tum etiam interrogat : vi, Quotusquisque bonus est 3 Quotusquisque est

qui teneat artem numerorumὶquasi dicat, nullus aut rarus.Infra scriptae autoritates plane omnia demonstrabui.

Cicero in Verrem: Quotus erit iste denarius, qui non fit deferendus i Horatius: Hora quota estiIdem: Tu quotus esse velis,rescribe.Idem: Scire velim Cartis precium quo ius arroget annus. Caius de interrogatorijs actionibus, i. Qui interrogatur an haeres sit3 vel quota ex parte siti Ide de eodem titulo, l. Si defensor in luciicio interrogatus, ariis quem defendit haeres vel quota ex parte sit Z Paulus adleg ε Falcidiam, l. Plautius: Rationem legis Falcidiae habendam , & quota pars ex eo decideret, eam partem infundo legato inutilem futuram. Ouidius de Ponto: Qui quota terroris pars solet esse mei. Idem ad Corinnam: Et tot in Atridis pars quota laudis erat. Varro de lingua Latina: Quotusquisque iam seruus habet priscis nominibus, quae mulier suum instrumetum vestio atque auri veteribus vocabulis non inductis Z Cicero de Finibus Quis est enim, aut quotusquisque, cui moIs cum appropinquet, non refugiat timido sanguis, atque exalbescat metu Z Ide in Tusculanis: Quotus enim quisque philosophorum inuenitur, qui sit ita moratus

Idem de Diuinat. Qgota enim quaeq; rv euenit p. aedicta ab

225쪽

DE sERMO. LATINO. 22sab istis 3 idem de Oratore: Quotus enim quisque est, qui

teneat artem numerorum atque modorum t Idem pro LeFlacco Quotus enim quisque est, qui hanc inRempnblica sectam sequaturZIdem pro M. Caelio: Quotusquisque ista effugere pote stridem pro P. Sextio: motusquisque inue

nietur tanta virtute vir.

VATENUS, HAC TENVS

Eatenus.

QVatenus,particula, licet nonnulli discrimen faciant

cum pere,& cum per l, scribitur,ita tamen scri ptio ne confusa est, ut internosci non facile sit. Eius tamen si gnificatum, & dicendi modum, quo celebrata reperitur,1 ubdere non omittam,Est enim meo iudicio,quod usque ad finem, vel terminum. Interdum significat quantum. Cicero in Oratore: Itaque soli ij, qui sciunt quid,& quatenus,& quomodo dicturi sunt. Ibidem. Sed quςrimus idem quod in caeteris rebus maxime quaerendum est,quatenus. Ibidem In omnibus rebus videndum est quatenus. Et si enim suus cuique modus est,tamen magis offendit nimisi, quam parum. Idem in Oratore libro secundo: Quatenus haee sunt ridicula tractanda Oratori, perquam diligenter idendum est. Idem in Tusculanis: Magna culpa Pelopis, qui non erudierit, quatenus esset, quodque curandum. Idem in Antonium: Quibus auspiciis istos fasces augur accipere quatenus haberem cui traderem Τ Idem in Academic. Rerum natura nullam nobis dedit cognitionem finium,ut ulla in re statuere possimus, quatenus. Idem de Omeijs: Animaduertendum est etiam, quatenus sermo delectationem habeat, & ut incipiendi ratio saerit, ita sit destiarindi modus.Ibidem. Vulgus quid sit a perfecto, fere non ex toto intelligit,quatenus autem intelligit n: hil putat praetermissum.Ibidem: Sed aliter Philosophi tollunt astutias leges quatenus manu teneri res possint: Philosophi quatenus ratione & intelligentia. Idem de Amicitia: Quamobrem id prinum videamus si placet, quatenus amor in amicitia progredi debebat. ibidem: Est enim quatenus amicitiae dari venia possit. Idem pro P. Lentulo: Postulatum est, vi Bibuli sententia diuideretur quatenus de religione dicebat .Horatius.Iubeas miserum esse libenter quatenus id facit. Vlpianus de Magistratibus, i. in ordinem: Videamus an c quatenus teneatur,& subdit: An ac

226쪽

6 HADRIA. CARDIN.

quatenus in patrem eius actio danda st qui itur.Vitruanius: in nauibus remi eum sint in aqua directi, tamen oculis infracti videntur.& quatenus eorum partes tangunt summam planici ε liquoris , apparent uti sunt, direm.Titus Liuius ab urbe condita: Italiae nisi quatenus vallum castrorum cingit,nihil relinqueretis Poeno. ibid. Vt quatenus tutis pollent Italiam spectatum irent: Hactenus particula post se,ut, plerunque apud bonos autores trahit . Idem de Diuinatione . Et si video eo tum Seoleum esse cognatum, qui hactenus aliquid egit,ut

earum rationem rerum explicaret, quae mari,coribue fie- Tent. Illa vero eur euenerint, quis probabiliter dixerit Celsus de Usu fructu.l.Hactenus tamen ut sarta tecta ha beat, si qua tamen vetustate corruerint,neutrum cogi refi

cere.

Eatenus quandoque post se: ut quandoque quoad, quandoque hactenus trahit significat enim quamdiu,vel usque ad id. Cicero de optimo genere Oratoriam : Verba prosequens eatenus .ut non abhorreant amore nostro. Id εad quintum fratrem PQAorum si quis forte esset sordidior, ferres eatenus,quo ad per se negligeret eas liges quibus est adstrictus,non ut ea potestate,quam tu ad dignitatem permisisses,ad quaestum uterentur.Idem in Academicis: Sed hoc ei uile quod vocant,eatenus quoad populo praesi

tare voluerunt.

Quandoque eatenus, quatenus,& hactenus quatenus dicitur.Caius de institutoria actio ire: Eatenus dabitur in eum actio, quatenus ex ea re locupletior factas est.Vlpianus de in rem verso,t.Si pro pati e: Si domini debitor si seruus:&ab alio mutuatus ei soluerit hactenus no vertit,domino debet.

QVOD SINE NOLESTIA TUA

fiat. Quod sine incommodo tuo fiat, Quod sciam,Quod pace tua fiat, Quod internos liceat dicere. QVod sine molestia tua fiat,quod sine ineommodo tuo fiat, quod sciam, quod pace tua fiat,quod inter nos Ileeat dieere,& huiusmodi loquendi modi orationem ense Latinam,candidam,& luculentam efficiunt: quos modo S

227쪽

DE S ERMO. LATINO. 2 idos qui obseruare,&inscriptis usurpare neglexerunt, noiniuria illiteratiae prope infantes iudicantur. Plautus in Melaechmis Non aedepol ego te quod sciam) vn qua ante hunc diem vidi. Ibidem: Dic mihi tu , unquam intestina tibi erepant, quod sentias λ Terentius in Eunucho: Paeen nod fiat tua.Idem in Adelphis: Non equide instas quod seia.Cicero Seruio Sulpitio Quare pergratum milii feceris, si eum in amicitia tuam receperis, atq; eu quod absq; molestia fiat si qua in re opus ei fuerit. iuueris Eid ε: Quare velim,quidquid habent negocij des opera squod eommodo tuo fiat ut te obtinent Achaiam,conficiat. Idem Terentiae: Tu velim quod cum commodo valetudinis tuae fiat qu in longissime poteris obuiam nobis properes. ide Atti eo:Et velim cures epistolam: quam ad eum misi, reddendam, & ipse quod commodo tuo fiat) colloquere. Eidem: Serapionis librum ad me misisti ,ex quo quidem ego quod inter nos liceat dicere) millesima partem vix intel-I:go. Idem Lentulo: Cecernit ut regem deducas,quod eo mmode facere possis. Varro de re Rustica: Neque explicat tota separatim quod sciam)ab ullo.

ZAM PRIDEM QUAM

Umo nisi fallor nemo inquam , modum eum plene,

aut rectὸ, obseruat,quod admirandi illi veteres utebatur rogandi scilicet Quam pridem,quam dudum venit ille 3 Quem loquendi modum latinissimu plerique ignorantes, Quam diu est quod venit, aut Quam diu est ex quo venit. vel mantu tempus est, ineptissime dicunt. Plautus in Sticho: am pride non edisti Z Teretius in Eunucho Quirit quam pride pater mihi & mater mortui essent: di eo iam diu. Cicero pro Rabirio perduellione:Quaero quam priduhoe nomen Fanni in aduersaria retulistiὶ Quam dudum. Plautus in Sticho : Quam dudum in portu hue venit Respondetur longissime. idem inTrinummo: Quam duduist ne aut ubi actum est ZIdem in Asinaria: Quam dudu tu aduenisti λ Idem in Mercatore: Quam dudu dixeras te odisse aeque atque angues. Teretius in Eunucho: Venit quam dudum Respondetur modo.

228쪽

' iis HADRIA. CARDIN.

Plautus in Stichor uam mox cocta est coena 3 impransus ego sum.Ide in Mostellaria: u id nunc Z quam mox N hic interrogantis .idem in Asinaria: Quam mox mihi operam das rQuandoque cum non interrogat, fgnificat id quod

quam cito aut statim: ut,Quam mox erit cocta coena, id est cito, vel statim erit cocta coena. Ide in Bacchidibus: Quam mox navigo in Ephesum, ut aurum repetam a Theotimo domum,taces Ibidem. Quam mox dico, dabo Terentius in Adelphis: Hera ego hine ad hos prouisam quam mox virginem accersant. Cicero pro Roscio Comoedo. . EX pecto quam mox,Cherea hac oratione utatur.Hoc loco multi inepte dicunt: expecto quanto tempore, vel quam diu hae oratione utatur.Titus Liuius ab urbe condita, Intentiquam mox fgnum daretur.

ID QUOD .

OV id quod, eum smul iunguntur,mirifieam Litinitati venustatem pariunt: Modus enim est dicendi, cum quis interrogatur , verbi gratia: Quid quod me etiam occidere vult3 Multi inepte diesit,quid tibi videtur3 vel quid dicis, etiam me occidere vulti Sed subiectae autoritates id melius ostendent. Cicero in Academicis quaestionibus. Quid quod eadem illa ars quasi Penelopes tela texens, tollit ad extremu superiora. Idem de Omeijs. Quid quod Theseus exegit promissum a Neptuno;Idem de Senectute: Quid quod sapientissimus quisque animo aequissimo moriturZIdem pro lege Manilia : Quid quod solus sociorum summum in periculum, ac discrimen voeatur Z Idem ad Pontisieest Quid quod in meo reditu spes oci j & concordiae sita videbatur Z Idem de Natura deorum. Quid

quod earum rerum, quae nunquam omnino fuerunt ne

que esse potuerunt,ut Scyllae, ut Chimerae. id quod hominum,locorum, urbium earum quas nunquam vidimust

Quid quod simul ac mihi collibitum est, praesto est im go Z Quid quod etia ad dormientem veni ut inuocataei ideAttie. Quid quod Senatus eos voluit praeesse prouineija Ibid Quid quod tecum nunqua essem sine cura3Idem pro lege Manilia Quid quod salus socioru summu in periculu

229쪽

ae discrimen voeaturὶ idem pro Cluεtio. Quid quod staienus est eodem natus Zidem de Diuinat. Quid quae a Phy- si eis & Dialecticis tractantur)ide in Catilina Quid quod ab aduentu suo ista subsellia vacua facta suntZ idem in Antonium: Quid quod cum collega tulit, quem ipse secit sua nunciatione viciosum ἐide . Ciceroni fratri: Quid quod eode tempore desiderio filiat idem deoratore: Quid quod dixisti, inquit, Crasse, si hic hodie apud te maneremus,te

morem nobis esse gesturum Z Horatius:

Quid quod libelli Stoici inter sericos taeere puluillos Amani3 Ouidius de Ponto: QAid quod ut emeritis referenda est gratia sempesIdem in Epistolis. Quid quod auus nobis idem Pelopeius Atreus

Ed quis sine piaculo praetereat enatum hune quoque

Oin ipsa urbe Latinitatis parente & altrice', tam bellum dicendi modumὶ Cum enim quem arguere aut castigare volebant,sie ponebant. Quae malum ista tua dicacitas est mi malum isti Athenienses Sed rius infra,& proprie magis videbitur. Plautus in Men omis: Quae malum hete impudentia estZIbid. Egone te iussi eoquere 3 Respondetur certo tibi parasito tuo: Respondetur: Cui malum parasitoiIdem in Aulularia: Quid tu hic, malum curas, utruerudum,an ego coctum edam Z Idem in Mereatore: Qui malum ego nugor,si tibi,quod me rogas, resp5deo: idem in Baechidib. i malum faeile Terent in Eunucho: Qui malum ali j 3 Cicero in Verr. Quae maldm est ista tua audaeia atque amentia I bidem: Quae malum ista fuit amentiat idem Attie. li malum isti Pedentisse3Idem in Philidi picis Quae malum ista voluntaria seruitus estὶIbide Quis

malum est ista ratio ,semper optimis causis veteranorum nomen opponereὶ Titus Liuius ab urbe condita: Quae ni lum,ratio expertis alia experiri

QUAMOBREM, CUR, QV

propter, Quare.

QV mobrem, eur, quapropter , quare ijs adverbii quanta inest dieendi gratiat quanta venustas'eo modo loquendi,quo persecti illi veteresvsi sunt,post quos

230쪽

α3o HADRIAN. CARD IJ

nemo fere elegantiam illam & purum dicendi modum seruauit. Nam quis est , qui non ita post illos loquatuit

Aliquam causam quaeris, propter quain, aut ob quam me domo extrudas.Antiqui vero illi: Aliquam causam quaeris quamobrem me domo extrudas faut cur me domo

extrudas 3 dicebant. Et ubi dicitur a plerisque ineptissime. Quid est quod me videre non potesZantiqui dicebat: Quid est quamobrem me videre non potes aut quid est

cur me videre non potes Z vel, quid est quare me videre non potes Quod obseruandum maxime censeo. Quare pro more exempla aliqua subiecimus. Terentius in Eunuclio: Aliquam causam quaerebat senex, quamobrem insigne aliquid facere. idem in eodem: Multae sunt causae quamobrem cupio . idem in Adelphis: Nil reperio quamobrem laudet tantopere Hegio meum officium, Cicero , Appio Pulchro : Multa m: hi veniebant in mentem, quamobrem istum laborem tibi etiam honori putarem fore. idem pro Aulo Cecinna: Deinde nihil rationis adfers, quamobrem si libertas adimi nullo modo possit, ciuitas possit. idem pro M. Caelio: ae fuit enim causa, quamobrem veneni isti mulieri vellet dare Caelius. idem pro Sexto Rόsta Amerino: Si vel minima pars reperietur, quamobrem videantur illi nonnihil tamen indisserendo nomine seeuti. Idem pro Sylla : Quid enim est, quamobrem abs te Quinte Hortensi factum clarissimi, atque ornatissimi viri non reprehendatur, reprehendatur meum Z idem pro Cornelio Balbo: Quid est quamobrem ciui Gaditano in hac eluitatem venire non liceatZ

idem pro Cluentio. Nihil excogitem quamobrem Oppianico damnari necesse sit 3 ibidem: Quid est quamobrem quisque nostrumcensorias subscriptiones omnes fixas. ω in ierpetuum ratas putet esse oportere idem in Veric :Quς mulier digna quamobrem iste diutius Lampsaci cO-

moraretur 3 ibidem. Nulla res est,quamobrem ego istum nolim ex paternis probris , ac viti js emergere. ibidem. Neque adhuc causam illam excogitare potui, quam obiceommiserit. Ibidem: Quid est, quamobrem putes te tuam. culpam non modo derivare in aliquem, sed communicare cum aliquo posse Z ibid. Quid tandem habuit argumenti, aut rationis res, quamobrem in eo potissimum Stenianum praemium poneretur. ibidem: Multa signa dederat: quamo

SEARCH

MENU NAVIGATION