Hadriani T.T.S.Crysogoni S.R.E. presb. card. Botoien De sermone Latino, & modis Latinè loquendi liber nunc demum sua integritati & pristino nitori redditus. Eiusdem Venatio ad Ascanium cardinalem. Item Iter Iulij II pontificis Romani. Cum indice locu

발행: 1581년

분량: 325페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

251쪽

DE SERMO. LATINO

no tempore.

Cicero Attico: Multas uno tempore aeeepi epistolas

Idem in verrem. Scandi lius rem se totam relicturum dicit,& suo tempore esse rediturum. Primo quoque tempore Titus Liuius ab urbe condita: Vt primo quocue tem pore in Italiam transgressus iungeret se Hannibali. ibidem Primo quoque tempore redire in Hispaniam iussit. Ibidem: Decreuerunt,ut primo quoque tempore de ea rα ad populum serretur. Primo quoque die. Ibidem. Decreuerunt, ut primo quoque die ad populum serrent.Gn. Pompeius,l. Domitio: Vt primo quoque die Luceriam aduenir es.

Magisteria a maioribus instituta, sermo qui more maiorum a summo magistro adhibetur in poculo. Nondum cuiquam satis arbitror exploratum, quid sit tempestiuum conuiuium .Hoc certo liquet non esse id quod simpliciter verba ostendunt,ut sit conuiuium tempestiuum,quod conuiuium in tempore paratum. Nam Vt patet ex ijs,quas infra posui, autoritatibus,siquid praecipuE in eo erat conuiuio, quod non erat in alijs, ut Maginetia a maioribus instituta, ut sermo quidam, qui more maiorum a magistro adhibebatur in poculo, ea cuiusmodi essent,nemo quod sciam prodidit. Cicero, Attico : Audio a bonis viris, qui & nunc,& saepe antea magno prauidio Reipublieae fuerunt, hanc cunctationem nostra non probari, multaque mihi seuerE in eo nuiuijs tempestiuis

disputari Idem pro Publio Sylla. mantum alij tribuunt

tempestiuis conuiuijs, quantum aleae. Idem pro L Murena:Nemo fere saltat sobrius, nisi fortὰ insaniat, neque insolitudine, neque in conuiuio moderato, atque honesto. Τempestiui conuiuij, amoeni loci, multarum deliciarum comes est extrema saltatio.Idem in Verrem: scatuitur Loia. Iius in illo tempestiuo gladiatorum conuiuio. Idem de senectute Catonem loquentem facit: Ego vero propter sermonis delectationem tempestiuis quoque couiuijs delector.

252쪽

mus. Idem pro lege Manilia: Tantumque abest, ut aliquam bonam gratiam mihi quaesisse videar, ut multas etiam fmultates, partim obscuras, partim apertas intelligatis,mihi non necessarias vobis no inutilis suscepisse.

TANDEM ALI ANDO, QUO-

usque tandem3TAndem aliquando, quousque tandem, haec coniun- ista adverbia in oratione veluti duae stellae coruscant, eamque magnoperὰ exornant Cicero Tironi: tandem aliquando mihi a te expectatissimas literas reddidit . Idem in Catili. Quousque tandem abutere patientia nostrai Titus Liuius ab urbe condita: Quousque tandem ignorabi- ,

mus vires nostras λ

TENTARE, ATTENTARE.

Entare paulo occultiore signifieato, id est,quod adfi-I cere , & occupare. Attentare autem quasi insid: os Eper uestigare.Cicero Attico Scripseras te quodam valet dinis genere tentari. Eidem Valetudinem tuam iam confirmatam esse,& a vetere morbo,& ab omnibus tentationibus gaudeo. Idem in Tusculanis. Quod animi valentes morbo tentari non possunt corpora possunt.Idem de Oratore Cumis est auditor, qui non vereatur, ne compositae

orationis insidijs sua fides attentetur. Virgilius in Georgicis:

Turpis oves tentat scabies. Horatius: Si latus,aut renes morbo tentantur acuto. Idem: At si condoluit tentatum frigore corpus.

TANTISPER D V M.' Antisper plerunque particulam, dum, post se trahit

1 apud eos autores,quos nunquam satis laudare, satis admirari, & suspicere possumus. Plautus in Menechinis: Meretrix tantisper blanditur, dum illud quod rapiat videt.Terentius in Heautont. Ego te meum esse dici tantisper volo, d in quod te dignu est facis .ibidem: Decreuitantisper me minus iniuriae Chreme, meo gnato facere, dum fiam miser. Idem in Adel. Malo coactus qui suum ossicium facit. dum id rescitum iri credit tantisper cauet. Cacero, Mar. Varroni: Habes rationem consit.j mei, tibi. igitur censeo latendum tantisper ibidem dum esset uescit haec gratulatio, & simul dum audeam quemadmodum negocium consectum sit. idem in arte Rhetorica: Vt ibi

253쪽

os HADRIAN. CARDIN. esset tantisper dum culeus,in quε coniectus in pros uen

tem deueheretur,compararetur.

Transuersum unguem non discedere, vel digitum, aut pedem latum vel digitum latum. Transuersum unguem vel digitum, aut pedem latum, vel digitum latum non discedere. Modum etiam hunc dicendi formarunt Latini illi, cum paruulum interuallum ostendere Volebant Plautus in Aulularia: Si ex isto loco tuo digitum transuersum, vel unguem latum excesseris. Idem in Baecludib. Nego tibi annis viginti fui ste primis copiae digitum longe a paedagogo, pedem Vt efferres ex aedibus ante solem exorientem. Idem in Mostellaria S 1 posthac me pedem latum modo scies imposuisse in Yndam,haud causa est illico,quod nuc voluisti facere, quin sacias mihi. Cicero in Academieis Ab hae mihi non licet transuersum Iut aiunt digitum discedere. Idem in verrem: Pueti Sisennae credo qui audiuissent, quae in istum testimonia essent dicta, oculos de isto nusquam dei j cere, neque ab argento digitum discedere. Idem Cicer. Fabio Gallo: Vrgeo igitur iransuersum unguem quod aiunt) astulo is enim est dicendi opifex.

TVrpem & obscoenam significatione habet is loquendi modus,qui apud eos, quos saepe memoro bonos autores frequens est.Dicebant enim tollere pedes ea molestia, ut quae obscoenitas rebus inesset, honestis utcunque verbis tegeretur. Cicero,Atti . Sed soror quae tantum habeat consularis loci, unum mihi solum pedem dat. Noli inquam de uno pede sororis quaeri, licet etiam alter u tollas Non consulare inquies dictum fateor.

Tollere manus.

Tollere manus,Modum hunc loquendi in laeticia, vel admiratione rei gratiae antiqui adhibebant. Cicero, Caesari: Sustulimus manus & ego & Balbus,tanta fuit opportunitas.Idem in Academ Hortensius autem vehementer admirans,quod quidem perpetuo Lucilio loquente Deerit,ut etiam manus saepe tolleret.

Tendere ster.

Tendere iter,id est,quod iter facere, terque loquendi motus venustissimus. netiiss. Ten

254쪽

DE SERMO. LATINO.

Tendere iter pennis. Titus Liuius duello Punico:Cum ab oecasu solis ad eriortus tenderent iter.

VT. V Xprimi vix potest, quantam partem Latini sermonis particula ri,contin eat, quamve vario dicendi modo per orationem serpat, ac veluti lasciuia luxuriet. De Vt, quo loco multi ne, inepi E ponunt, & significat

dubitationem,&coniungitur cum metuo, vereor, timeo.

Terentius: Metuo ut substet hospes. Idem in Andria: Diesm: hi ut sit satis vereor ad agendum. Idem in Hecyra: Sed firmae vereor hae vi sint nuptiae. Caesar in Commentarijs: Vt satis commode supportari posset, timere dicebant. Cicero M. Marcello : Sed cum ita latὰ pateat eius potestas, suam veremur,ut terrarum orbem complexa sit, nonne mauis sine periculo domi tuae esse,quam cum periculo a lienae 3 Idem Attico: Et tamen vereor ut ijs ipsis contentus fit.Eidem: Quod enim tu abfuisti, vereor ut satis diligenter actum in Senatu sit de literis meis. Idem pro Milone: Accepi a te literas, quibus vereri videris,ut epistolas illas aeceperim. Idem Terentiae: Omnes labores te accipere video, timeo ut sustineas .Eidem: Si homo amens diripiendam urbem daturus est,uereor ut Dolobella ipse nobis satis prodesse possit haec contra Hortensium contendere. Idem contra Rullum:Vereor Hiempsal ut satis firmum sit& ratum.idem in Antonium:Ne verendum quidem est, i tenere se possit,ut moderati. Horatius: O puer, xt sis vitalis metuo. Te ' proquemadmodum. Cicero ad Brutum: Age vero teste producto credo te exclamationem Clodij aduocati aud ite, quae consurrectio iudicum facta sit,ut me circumsteterint, ut aperie Iugula sua pro meo capite Pub. Clodio ostentarint. Idem in Rullum: Sed omitto ut sit factus uterque nostrum. Virgiltas in Euce cra. Aspice ut antrum Sylvestris raris sparsit labrusca racemis. Ousius de morte Tiburti:

Aspice de missis xt eat miserabilis alis. Horatius; viduit ut geminae stent vertice cristae Idem Videnvi alta stet niue candidum Soracter De

255쪽

De D. ρυ quomodo, c interrogantis. Plautus in Persa i Vt valet ZRespondet Het queo. Ibide: Vt munitum tibi visuri est oppidumZIdem in Trinummo: Quid agit tua uxorὶ ut valetZIdem:Vt videtur mulier Z Respondetur non aedepol mala. Horatius: Vt valet3 ut meminit nostri λοψ s de Ponto. Cernis ut exiguum corrumpunt ocia corpus.

De Vt,pro quomodo, sed cum quadam admiratione

interrogat.

Plautus in Captiuis:Vt saepe summa ingenia in occulto latent. Idem in Rudent Ni affictamur misere 3 Ibidem: Videsne alteram illam ut fluctus eiecit foras 3 Ibidem: ut prae timore ingenua in undas conciditZIbidem: Vt te amplector libens. ibidem: Vt ego amo te mea Ampelisca 3 ut dulcis es 3 Ide in Mercatore: Vt dissimulat malus)ide in Sticho. Vt ego tenue cospicio libens Z ut praeletitia lachrymae prosiliunt mihiὶ Cicero, pro Milone: Ut contempsit Zut pro nihilo putauitreidem: Gneus autem noster, o rem miselax incredibilem,ut totus iacet3 Virgilius: Vt te fortissime Teucrum, Accipio,agnoscoque libens 'ut verba parentist Idem in secundo Aeneidos: Vt te post multa tuorum Funera, post varios hominumque,orbisque labores, Defessi aspicimus. Horatius: Vt iuuat pastas oves videre properantes domum: Ide: Vt semper gaudes illudere rebus humanis-

- idem in Odisi

Vt gaudet in stiva decerpens pira Z D pro lice et posito Jel duro Jt nune loquimur.

Caesar in Commentariis: Aciam ut omnia contra opinionem acciderent, tamen multo se plurimum nauibus posset perspiciebant. Cicero, Attico: Quis aut locus erit rutus , ut placatis utamur sit,ibus 8 Idem , Bruto: Nos te tuumque exercitum expectamus , sine quo ut reliqua ex selitentia succedant, vix satis liberi videmur fore. Idcinde Oratose:Vt enim quae ras omnia,quomodo Graeci ine-rtum appellet non re peties. Ide pro Publio Quintio: Ad me ventu est, qui ut summa habere caetera, teporis quid ε

256쪽

certe vix satis habui,ut rem tantam, tot controuersijs implicita possem cognoscereadem pro lege agraria. Etenim ut circunspiciamus omnia,quae populo grata, atque iucu da sunt, nil tam populare quam pacem,quam concordia, quam ocium reperiemus.idem in Antoniti: Quod si pacis, id est,timoris nostri nomen audiuerit, ut non referat pedem insistet certe idem in Philippica: Lege illa appellare fas non est, & ut sit lex, non debemus illam Hirci j legem putare: Cato de re Rustica: Non est in nostra potestate, ted in naturae,ut tamen multum sit in nobis. Ouidius de Ponto:

Vt mihi dij faueant, quibus est mani sestior ipse

Poena potest demi,culpa perennis erit. Ibidem: Luce minus decima dominam venietis in urbem, Ut festinatum non facita is iter. Idem: Vt multum demas nostro dς corpore curae, . Non minus exhausto quo superibit erita . . . .

. Idem in Epistolis: Vt terram inuenias, quis nam tibi tradet habendamZIn Eisdem: Vt pelago suadente etiam retinacula solvas, Multa tamen laetus tristia pontus habet, Horatius in Epistolis: Multae sunt platear nihil ut medit antibus obstet. Titus Liuius ab urbe condita: Ex Brutio agro, qui ut omnis coleretur,exiguus tamen tanto alendo exercitui erat.

Idem de bello Macedonico: ut trium numero scriptorum parum fidei sit, magnam tamen victoriam fuisse apparet. i Vt,prosicut Caesar in Commentarijs : Horum automate finitimi adducti,vi sunt Gali 'ruim subita &repentina consilia, eadem de causa Trebium Terrasidiumque retinept. Cicero ad Brutum:Habes ut breuissime potui genus iudicij. idem de Senectute: Multae etiam ut homine Romano literae erant. ide de Finibus:Pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur.ide in Bruto: Fuit ut in temporibus ill is Luculentus, tutis valde peritus. Ibid. Erat cum literis Latinis tum etiam Gr cis ut temporibus illisi satis eruditus.Titus Liuius ab urbe condita: Sacra publica, t a Numa eram insti

257쪽

Qς HADRIA. CARDIN.

tuta,saeereabidem. Vt in tali tumultu portas invadit

Plautus in persa: Vt istum dij, deaeque perdanti idem in Mostellaria. Vt dij, deaeq; me omnes pessimis exemplis in fietant,nisi ego illam interfecero siti famequ e atque gelu.

Teretius in Heauton.Vt te omnes quidem dij,deaeq; quatum est Syre,cum tuo isto inuenio,cumq; incepto perdat. idem in Adelph. vi Syre te eum tua monstratione magnus pei dat Iupiter. idem in Eunucho: Vt illum dij,deaque omnes senem perdant. n, pro postquam Plautus in stieh.Nam viri nostri domo ut abierunt, hie tertius annus est. Cicero in Antoni u : Est enim annus, ut repulsam tulit. Idem in Bruto Na ut illos de Repub. libros edidisti,nihil a te sane postea accepimus. Eide: Vt veni in Arpinum,cum ad me frater venisset, in primis nobis sermo, isque multus de te fuit. Eidem: Vt primum iudices c5- sederunt,valdE dissidere boni est persit Eidem: Vt ab urbe dicessi, nullu intermissi diem, quin aliquid ad te literarum darem. Idem, Attico It Athenas ad X V. Calend. Quinti les veneram,expectabam post quattum diem,Pompeium. Ouidius de Ponto. Nee quiequam ad nostras peruenit acerbius aures: Vt sumus in Ponto perueuiatque precor. v E.

P Articula Ve, diei vix potest, quanta cum venustate Mgratia ponatur ab antiquis. Legendo tamen, & meditando melius eonsideratur. Disiunctiva enim coniunctio est,ut id signifie et quod aut. Cicero, Attico: Apius enim ad me ex itinere bis terveliteras miserat Eidem: Amici regis duo trύsve perdiuites sunt. Idem in Antonium. Censeo uti Caius Panta. Aulus Hireius, Cosules alter ambo ve defendant. In eundem: Post hanc habitam concionem duabus tribusve horis hae litere vener sit.In eunde: Vti Caius Pansa, Aulus Hircius, eonsules alter ambo ue rationem agri habeat. In eundem: Quid cum decreuistis,utc5sules alter ambo ve ad bellum proficiscerentur. ged eleganter reminata pes' ni

Cicero Lentulo: Peto a te, volu ricen Ere in Ece, ne ve

258쪽

in aliis quaeras. Idem in oratore: Componere, &struere sua, ut nεve asper eorum eoncursus, nεve hiuleus sit,sed quodammodo coagmentatus & lenis. Ibidem: Id assequimini, si verba extrema consequentibus primis ita iungetis ut ne ve aspere concurrant, nόve vastius diducantur.

Virgilius in Georgicis:

NEue tibi ad solem vergant vineta cadentem. NEve inter vites eorylum sere: neve flagella. Summa pete.

Vsu venire, vel euenire, id est quod accidere, contingere. Sed aliquid contingere, aut accidere semel, aut raro potest quod non sit conbuetum,vel in usu. Vin autem venire, id est . quod frequentius accidere. Modus est loquedi Latino eandore insgnis aerentius in Phormione. Nec enim huiusmodi tibi unquam usus venit ut conflictares malo.Cicero Appio Pulchro. Quod si quis me astutiorem fingit, quid potest esse callidius, quam cum te absentem semper defenderim , cum praesertim mihi usu venturum non arbitrarer . ut ego quoque a te absens defendendus essem, nunc committerem,ut tu iure optimo me absentem deserere posses Idem,Cassio: Videor enim cum potestate loqui & iocari, nec tamen hoc usu venit.idem in Oratore: Quid idem mihi spero usu esse venturum in hac disputatione , quod in dicendo solet, ut nulla expectetur ornata oratio. idem in arte Rhetorica: Idem in demonstratione solet usu venire. Et in eadem: Aut si quod in quibusda rebus hominibus accidit,id dicitur usu venire. Idem: Duodecimus locus est per quem indignamur quod nobis hoc

primum acciderit nec alicui via quam usu euenerit.idem pro Cluentio:Hoc cuius usu venire posse quaerebat. idem Attico:Nune venit idem usu mihi,quod tu tibi seribis. Eidem:Credo igitur hunc me non amare,at ego me amaba, quod mihi pridem usu non venit. idem de Finibus bonorum & malorum : Sed eo credo quibusdam venire usu veabhorreant a Latinis. idem in Tulculanis: Quod ijs saepe usu venit, qui eum acriter oculis deficientem Iolem intuerentur, asspectum omnino amitterent .idem pro Roscio Comoed. Quod irem nuper in Erote Comoedo usu venit.

259쪽

11s HADRIA. C ARDIN. Idem pro P. Quintio: Nam quid homini potest turpius,

quid vero miserius aut acerbius usu veniret quod tantum euenire dedeeus 3Idem pro Sexto Roscio Amerino: idem usu mihi venit in causa optima. idem in Verre: Hoc enim solet usu venire4ris,qui in agris redemerunt. Varro libro secundo rerum Rusticarum: Id quod πω venit Barberio equiti Romano ibidem: Quod usu venit memoriae mandandu, Asconius Paedianus hoe suo iure declarat,cum dicit: venisse,id est,contigisse.Vitruvius:Quod in multis ciuitatibus solet usu euenire. Titus Liuius ab ribe condita: Quod ad eam diem nunquam usu venisset.

VALETUDO INFIRMA,

infirmitas valetudinis.

V Aletudo infirma,& infirmitas valetudinis , eerto dicendi modo a doctis illius perfecti seculi dicitur,

quod uno verbo illiterati non morbum , sed infirmitatem vocant. Cicero, Tironi: Valetudinem istam infirmam si me amasi noli vexare Eidem: Vix in ipsis tectis & oppidis frigus infirma valetudine vitatur , nedum in mari. Idem, M. Mario: Si te dolor aliquis corporis,aut infirmitas val tudinis tuae tenuit, quo minus ad ludos venires, fortunae magis tribuo, quam sapietiae tuae. Idem pro Aulo Cluentio: Cecidisse ex equo dicitur,& homo infirma valetudine latus offendisse vehementer . idem pro eodem: Erat illo tempore infirma valetudine habitus. idem de Oratore In eius infirmissima valetudine, affectaque iam aetate. idem in Bruto Nisi semper infirma, atque etiam aegra valetudine fuisset .idem de Legibus:Qui cum esset infirma valetudine , hi Maetatem egit in literis, idem de ossicijs,Propter infirmitatem valetudinis non potuit similis esse patri. Paulus de Mortis causa donationibus: Mortis causa donare licet, non tantum infirmae valetudinis causa, sed periculi etiam propinquae mortis.

C te ro Tironiae penitus rogo,ne tam longae nauigationi de viae per hyemem nisi bene firmum commitas. Eidem: Ibi te ut fumum oti fida mi Tiro essice . idem Attico

260쪽

ed hominem infirmum in villam apertam, ac ne rudem uidem etiam nunc inuitare nqlui. Eidem: Sed eonfi-o, si diligentiam, quam instituisti, adhibueris, cito tesimum fore.

Nota ut firmum . non ita infirmum diei, sed infirma

valetudine,infirmus homo. Firmus autem homo nunquadicitur, sed absolute firmus. Firmus enim integrum, validum,robustum significat. Infirmusὶ verὁ non aegrotum ut

illiterati dicunt sed imbecillem, debilem. Cicero in Academicis quaestionibus Adsidanius inquam, si videtur,sanὸ istud est, inquit, sum enim admodum infirmus.

V Legantissimae particulae hae binae:Vt ne, idem fgnant, Ι quod Ne particula sola .sed dicendi modus,quos literatissimi illius seelicis seculi utebantur, pro ratione est. Plautus: Nisi ut ne exurirem .idem in Aulula. Vt ne abstulisse intelligam. idem in Mercat. At ego expurgationem habebo, ,t ne succenseat. idem in Asinaria Licet laudem

fortunam, tamen ut ne salutem culpem. Terent.in Hecyr.

Nempe ea causa, desunt ut ne impune in nos illuseris. Ibidem. Itaque ut ne id videam, misera huc effugi foras. idem in Andria. Vt ne pater per me stetisse credat. Cicero Curioni .Petiui non ut decernatur aliquid novi,quod solet esse difficilius, sed ut ne quid noui deeernatur, Eidem: Sed tamen ita v lim,vi ne quid properes. idem pro Milone: Opera datur, ,t iudicia ne fiant. Ibidem. Si hie illi,vene sit impune. idem pro P. Sextio: Vt lex Aelia.lex Fusa ne valeret. Idem in Verrem. Quid arbitramini Rhegi nos , qui iam ciues Romani sunt, velle, ut ab ijs marmorea Venus illan e auferatur Quid Tarentinos , ut ne Europam inTauro sedentem amittant ibidem Impetrant ut ne iurent. Idem, Lentulo. Non tam vite impedire quam ut ne quis propter exercitus cupiditatem in Alexandriam vellet ire. Idem pro Ligario: Nam quid agis aliud, nisi ut occidatur Z ut Romae ne si Z ut domo careat 3 Ibidem: Vt ne sine Scaleno in concilium irent. Idem pro Cluentio : Statuit tamen nihil sibi in tantis iniurijs,ac tanto scelere matris grauius faciendum,quam Vt illa matre ne uteretur .idem pro Tit. Annio Milone:Nun

SEARCH

MENU NAVIGATION