장음표시 사용
401쪽
398 ORATIO ei libellum malus poeta de populo subjecisset , quod epigram.
ana in eum secisset tantummodo alternis versibus longius culis , statim ex iis rebus , quas tunc vendebat , iubere ei
praemium tribui sub ea conditione , ne quid postea scriberet. Qui sedulitatem mali poetae duxerit aliquo tamen praemio dignam , hujus ingenium & virtutem in scribendo , & copiam non expetisset 8 Quid Z a Q. Metello Pio , familiarissimo suo,
qui civitate multos donavit, neque per se , neque per Lucullos impetravisset ρ qui praelertim usque eo de suis rebus seribi cuperet, ut etiam Cordubae natis poetis, pingue quiddam sonantibus atque peregrinum , tamen aures suas dederet.
XI. Neque enim est hoc dissimulandum , quod obscurari non potest ; sed prae nobis serendum : trahimur omnes laudis studio ; & optimus 'uisque maxime gloria ducitur . Ipsi illi vhilosophi , etiam illis libellis , quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt : in eo ipso , in quo praedicatio isse utroque ita dissemio, ut , si nuis deus p ,, testatem mihi optionemque iaciat , nostes, dicam Virgilii, cui videor iniuriam face. ,, re , si eum ullo modo eum caeteri x comisis parem , sed Ennii alicuius , aut Furii , , , quam Lucani , multo similem in scribe , , da esse me malim r inter Martialis autem ,, & Catulli scripta tantum interesse arbi trer, quantum inter dicta scurrae alicuius, , in trivio , 8t inter liberales in enui h ,, minis iocos, mulio urbanitatis aspersos sa- is te. Neque vero nestaverim, multa in Maro,, tiale quoque non inscienter dicta reperi-- ri : sed proserio deteriorum longe nume- ,, rus maior est . Latinae quidem orationis, , nativa illa , mininaeqire quasi pigmentis ,, infucata germanitas in Martiale nulla est, is in Catullo praecipua. ,, Ut discederem ab instituto , atque hunc , contra ac sum soli tus, pannum assuerem , induxit mc , Se prope coegit orationis totius mira suavitate coniuncta utilitas. Quam enim haec scripta candidet quam vere t quam op rtune lauic aevo, nostrisque hominibus i Huc illos voco festi-ivarum scriptionum artifices, quos pravae imitationis nescio quae intemperie, atque conta pio privat omni bono nariirae ἔ 5c cum xit curatura styli parum, vel nillil povant, sibi ac mulierculis canum. Otiistus . 36 Aheνnis versis,/-J Impari-hus, ut in elegiis. Passerat. 7 corduba naris poet/ν , Nadrina fuant ιενν , at tie pereerstitim I Quonam fato evenisse dicam , ut eandem regionein tantiliueadem lues insecerit ' Non enim potium , quinde poetis Hilpanis, Mureti iudicium describam e praefatione in Catullum. Hispani poetae ,, praecipue ει Romani sermonis elestantiam di, contamiliarunt , & , cum inflatum quod- ω dam , fit tumidum, di pentis suae moribus,, connruens invenissent orationis genus , adi, verteriaut exemplo suo cateros a recta il-M ia , dc simplica , in qua praecipua P et , , rum sita lau est , se in quam superiores,, omni studio iucubuerant , imitatione na- turae . Itaque sere post Aligusti tempora, M ut quisque versum maxime inflaverat , M sententiam maxime contorserat , eo deni- , , 'ue modo locutus fuerat, quo nemo seriori soleret loqui, ita in pretio haberi ccepit.,, Quin etiam sueatus ille splendor , de a- ,, dulterina eloquentiae species ita nonnullo ,, rum, qui verae et inluentiae gustum non ha- ,, bent , occaecavit animos , ut his quoque ,, temporibus extiterint Hispani duo, homis, ne, caeteroqui δε in primis eruditi , dem scriptis editis nobiles quorum alter L , , Canum Virgilio , alter Martialem Catullo B RutePonere veritus uon est . Quorum ab
402쪽
eationem, nobilitatemque despiciunt, praedicari de se, ac noeminari volunt . Decimus quidem Brutus , summus ille vir &imperator , Accii , amicissimi sui , carminibus templorum aemonumentorum aditus exornavit suorum . Jam vero ille qui cum AE tolis , Ennio comite, bellavit , Fulvius, non dubitavit Martis manubias Musis consecrare . Quare , in qua urbe imperatores prope armati poetarum nomen & Musarum delubra coluerunt , in ea non debent togati judices a Musarum honore , & a poetarum salute abhorrere . Atque , ut id libentius faciatis , jam me vobis , Iudices, indicabo , & de meo quodam amore gloriae , nimis acri sortasse, veruntamen honesto, Vobis confitebor. Nam , quas res nos in consulatu nostro vobiscum simul pro salute hujus urbis atque imperii , & pro vita civium , proque universa republica gessimus, attigit hic versibus, atque inchoavit: quibus auditis , quod mihi magna res & jucunda visa est , hunc ad perficiendum hortatus sum . Nullam enim virtus aliam mercedem laborum periculorumque desiderat , praeter hanc laudis & gloriae e qua quidem detracta , Iudices , quid est , quod in hoetam exiguo vitae curriculo , & tam brevi , tantis nos in laboribus exerceamus λ
Certe , si nihil animus praesentiret in posterum, & si , qui
bus regionibus vitae spatium circumscriptum est, eisdem omnes cogitationes terminaret suas : nec tantis se laboribus frangeret, neque tot curis vigiliisque angeretur , neque toties de vita ipsa dimicaret . Nunc insidet quaedam in optimo quoque virtus , quae noctes & dies animum gloriae stimulis concitat, atque admonet , non cum vitae tempore esse dimittendam 'commemorationem nominis nostri , sed cum omni posteritate
XII. An vero tam parvi animi videamur esse omnes , qui in republica , atque in his vitae periculis laboribusque venamur , ut , cum , usque ad extremum spatium , nullum tranquillum atque otiosum spiritum duxerimus , nobiscum simul
38-etim visa tempore esse dimetiei J Sie reposui , scripturae veteris vestigia secutus, pro eo, quod est in vulgatis libris,
dimittendam. Lambin. Repugnant omne , quamvis P. Manutius hane conωiecturam Lambini receperit. Grin.
403쪽
moritura omnia arbitremur 8 An cum statuas ia imaginex, non animorum simulacra , sed corporum , studiose multi sum mi homines reliquerint ; consiliorum relinquere , ac virtutum nostrarum emgiem nonne multo malle debemus , summis in geniis expressam & politam Z Ego vero omnia, quae gerebam, iam tum in gerendo spargere me ac disseminare arbitrabar in orbis terrae memoriam sempiternam . Haec vero sive a meo sensu post mortem ablatura est , sive , ut sapientissimi homines putaverunt , ad aliquam animi mei partem pertinebit: nunc quidem certe cogitatione quadam , speque delector Quare conservate , judices, hominem pudore eo , quem mimicorum videtis comprobari tum dignitate, tum etiam venuis state V : ingenio autem tanto , quantum id convenit existia mari , quod summorum hominum ingeniis expetitum esse vi
deatis ; causa vero eiusmodi , quae beneficio legis , auctoritate municipii , testimonio Luculli , tabulis Metelli comprobetur. Quae cum ita sint : petimus a vobis , Iudices , si qua non
modo humana , verum etiam divina in tantis negotiis commendatio debet esse : ut eum , qui vos , qui vestros imperatores , qui populi Romani res geitas semper ornavit : qui etiatam his recentibus nostris, vestrisque domesticis periculis aeternum se testimonium laudum daturum esse profitetur : quique est eo numero , qui semper apud omnes sancti sunt habiti , atque dicti : sic in vestram accipiatis fidem , ut humanitate vel ira levatus potius , quam acerbitate violatus esse videatur. Quae de causa pro mea consuetudine breviter , simpliciterque
Tiam dignitate , tum venustate J Protegendum . Hoc enim di .cit: pudorem integritatem morum in Adichia comprobari amicorum tum dieni. tate , tum vetustate . Lucul Ii enim, & Μetelli , & Catuli , & alii praeterea viri gravissimi, quos antea nominarat, non tantum Arcitia amici, sed veterrimi amici erant... Inepte in talibus viris , quasi in pulchellis pueris , venustatem commendari &c. Murer. Var. ι A. XII. IS. Hic denotat vexustas, ii mines venustos, politos, ut apud Catullum: Et quicquid est hominum venν sortim.
Et aliter dicuntur , elegantes, culti homines, qui studiis & Ingenio Archiae eapiun
tur . Cur autem studiis in contextu Gruteri retineatur, cum tamen in notis eam vocem damnet, librariorum negligentiae est tribuen
o Sa quo J Ss affirmantis est. Virg. Du, si qua est erio pierat. Item: Sa qua pios resepectam n .mina. Passerat.
I Non modo humana I Non modo ab hominibus , sed & a diis prosecta commendatio . Hominibus commendatus esse debet, qui hominum laudes commendat posteritati . quod divino amantur is tritu poetae, de quoque sancti habentur. Idem.
404쪽
ORATIO PRO ARCHIA POETAE. ordixi, Iudices, ea confido probata esse omnibus : quae non sori , neque judiciali consuetudine , & de hominis ingenio &eommuniter de Ipsius studio locutus sum , ea, Iudices a v bis spero esse in bonam partem accepta : ab eo . cui iudicium exercet, certe scio . 1 N
405쪽
ARGUMENTUM. Pin ius hi exilium Clodia lege Cicero , quod cives Romanos indemnatos necasset , eum decem o septem menses abfuisset,
tandem reCocatus in Urbem rediit prid. Non. Septe=yabris, anno urbis DCxcvi , P. Lentulo Spinthere ρο a Metello Nepote CusPostridie , hoc est nouis Sept. Senatui gratias egit , ut ipse fatetur Dis. I. lib. IV. ad Atticum e cT paulo post etiam Populo hac oratione , data a Consulibus concione , Dione rese lib. 38.
In veteribus duobus codicibus Lambini , haec oratio sequitur eam , quam habuit in senatu , ct praeterea habet hanc inscripti nem : Cum populo gratias egit. In primo Franesi etiam sequen-ri praeponitur , cum hac inscriptione : Oratio qua populo gratias egit pro sui restitutione in patriam . Sed in Ersen. Incipit
oratio M. T. Ciceronis cum de reditu suo P. R. gratias egit. Illi etiam praeponitur oratio in Senatu . GREv. Guod eum ita esset , huic tamen Graemius alteram in sua editione non praeposuit : neque ego a vulgatis recedam I in re praesertim nullius momenti . OLIVET.UOD precatus a Iove optimo Maximo , caeterisque diis immortalibus sum , Quirites , eo tempore, cum me , sortunasque meas pro Vestra incolumitate, otio, concordiaque devovi, ut, si meas rationes unquam vestrae saluti amteposuissem , sempiternam poenam sustinerem , mea voluntate susceptam : sin & ea , quae ante gesseram , con
406쪽
servandae civitatis causa gessissem , & illam miseram profectionem vestrae lalutis gratia suscepissem , ut , cliuod odium scelerati homines , & audaces in rempublicam , in omnes h nos conceptum iamdiu continerent , id ' in me unum potius, quam in optimum quemque , R in universam rempublicam deflecteret : hoc si animo in vos , liberosque vestros fuissem , ut aliquando vos, patres conscriptos , Italiamque universam , memoria mei , misericordia , desideriumque teneret : ejus devotionis me esse convictum ' judicio deorum immortalium , testimonio senatus , consensu Italiae , consessione inimicorum , beneficio divino immortalique vestro , maxime laetor , Quirites . Et si homini nihil est magis optandum , quam prospera, aequabilis, perpetitaque sortuna, secundo vitae sine ulla offensione cursu : tamen , si mihi tranquilla & placata omnia fuissent ; incredibili quadam , & pene divina , qua nunc , Vestro beneficio , Duor, laetitiae voluptate caruissem . Quid dulcius hominum generi a natura datum est , quam sui cuique liberi P mihi vero & propter indulgentiam meam ,& propter excellens eorum ingenium, vita sunt mea cariores. Tamen non tanta voluptate erant suscepti , quanta nunc sunt
restituti . Nilail cuiquam suit unquam jucundius , quam mihi meus frater . Non tam id sentiebam , cum fruebar , quam tunc , cum carebam & posteaquam vos me illi , 8c mihi eum reddidistis . Res familiaris sua quemque delectat: reliquae
meae fortunae recuperatae plus mihi nunc voluptatis asserunt , quam tunc incolumi asserebant . Amicitiae , consuetudines, Vicinitates , clientelae , ludi denique & dies festi , quid haberene
voluptatis , carendo magis intellexi , quam fruendo . Jam vero honos , dignitas , locus , ordo , beneficia vestra , quanquam mihi semper clarissima vita sunt , tamen ea nunc renovata , illustriora videntur , quam si obscurata non essent .
Ipsa autem patria , dii immortales t dici vix potest, quid caritatis , quid voluptatis habet i quae species Italiae t quae cele-
' Grui. in me una quam m optinis rimi causa se devovet . Ita videtur euoque Duiuersa rep. deficeret dicere ; Eius devotioni me e rinpotem esse 1 Eius devolsonis me esse conυictum J In factum ἐν id est, qtiem illa devotione fructum divotione votum inest, ut ii servemur, qu petivi, eum tulisis inst. ----s.
407쪽
britas oppidorum i quae sorma regionum i qui agri l quae fiuges t quae pulchritudo urbis i quae humanitas civium t quae rei publicae dignitas i quae vestra majestas i Quibus ego omnibus .
antea rebus sic fruebar , ut nemo magis . Sed tanquam bona valetudo jucundior est eis , qui e gravi morbo recreati sunt , quam qui nunquam aegro corpore suerunt : sic ea omnia desiderata magis, quam assidue percepta , delectant.
II. Qiiorsum igitur haec disputo Τ quorsum 3 ut intelligere
possitis, neminem unquam tanta eloquentia fuisse , neque tam divino atque incredibili genere dicendi, qui vestrorum magnitudinem multitudinemque beneficiorum , quae in me , fratrem- qtie meum , & liberos nostros contulistis , non modo augere , aut ornare oratione , sed enumerare , aut consequi possit . Aparentibus, id quod necesse ' erat, parvus sum procreatus: a vobis natus sum consularis . Illi mihi fratrem incognitum, qualis futurus esset , dederunt : vos spectatum , & incredibili Pietate cognitum reddidistis . Rempublicam illis accepi temporibus ' eam , quae pene amissa est : a vobis eam recuperavi , quam aliquando omnes unius opera servatam iudicarunt . 'Dii immortales mihi liberos dederunt i vos reddidistis. Multa praeterea a diis immortalibus optata consecuti sumus. Nisi vestra voluntas fuisset , omnibus divinis muneribus caruissemus . Vestros denique honores , quos eramus gradatim singulos assecuti , nunc a vobis universos habemus : ut , quantum antea
parentibus, quantum diis immortalibus, quantum vobismetipsis, tantum hoc tempore universim cuncto populo Romano debea- mis . Nam , cum in ipso beneficio vestra tanta magnitudo lest , ut eam complecti oratione non possim : tum in studiis ivestris tanta animorum declarata est voluntas , ut non solum ilcalamitatem mihi detraxisse , sed etiam dignitatem auxisse videamini . III. Non enim pro meo reditu , ut pro P. Popillii ' , no
a J Necen est ut ex matrimonio lum i εe in utroque resp. bello versata est in filii procreenturi sed vos me voluntate Conis summo discrimine. Ideo ses iungit , qua pe- sule.n secistis . Ferrae. . Malautius. 3 Πlis aerapi rampo issa I Belli enim so- 4 P. PopuIii J Quem expulerat C. Grac-cialis initio sumpsit virilem togam di nec chus, quia in consulatu T. Gracchi amicos multo post secutum est Marianum civile heu insectatus fuerat. Ferreat.
408쪽
POST REDIT M. ΑοIbilissimi hominis, adolescentes silii, & multi praeterea cogna
ti atque astines deprecati sunt : non , ut pro C. Metello Τ, clarissimo viro , j.im spectata aetate filius L. Diadematus M, consularis, summa auctoritate Vir : non Metellus censorius 7, non eorum liberi , non Q. Metellus Nepos , qui tum consu
latum petebat , non sororum filii , Luculli, Servilii , Scipiones e permulti enim Metelli, aut Metellarum ' liberi pro Q.
Metelli reditu vobis , ac patribus vestris hipplicaverunt . Quod si ipsius dignitas , maximaeque res gestae non satis valerent: tamen filii pietas , propinquorum preces , adolescentium squalor , majorum natu lacrymae populum Romanum movere potuerunt .
Nam C. Marii , qui post illos veteres clariss mos consulares , Vestra patrumque memoria , tertius ante me consularis,
subiit indignissimam fortunam praestantissima sua gloria , dissimilis suit ratio . Non enim ille deprecatione rediit , sed in
dissensu civium , exercitu se , armisque revocavit. Me autem nudum a propinquis, nulla cognatione munitum , nullo arm
rum ac tumultus metu , C. Pisonis , generi mei , divina quaedam & inaudita auctoritas , atque virtus , fratriique mei miserti
s C. M.t. Eo J Lege ut insta. Hie fuit
Q. Caecilius L. F. Q. N. Metellus Numidi cus , qui anno V. C. 633. in exilium ivit.
6 L. Diadematur a L. Metellus Diadematus fuit L. Metelli Macedonici filius , qui quatuor filios habuit , omnes summis dignitatibus illustres, quorum humeris est elatus, teste Plinio, Valer. Maximo, & velleio P terculo . Primus suit Q. Caecilius Metellu , qui Consul fuit eum T. Quinctio Flaminio, qui post trium pliatis Rilearibus dictu ei Raleariaus . Alier fuit Caecilius Metellus Diadematus, qui ConsuIatum gessit cum Q. Mucio Scaevola . Tertius erat M. Caecilius Metellus , euius eollega fuit in Consulatu M. Emilius Scaurus : Quartus numero suit C. Caecilius Metellus Caprarius , qui in Cons Iatu habuit collegam Cn. Papirium Carbonem. Macedonteus Metellus vero habuit fratrem L. Calvum , euius duo sierunt filii, Metellus Numidicus εc Metellus Delmaticus, Rugm perperam eundem esse putant , qui de dictus fuerit Delmatiaris , in qua sententi. est quoque Cl. Harduinus ad Plinii liliavit. c. Ec in qua suerunt olim Sigonius & Unuitius , sed refutata est a Steph. Pixilio, qui in annalibu ad annum , ex illustri
s rasmento triumphorum Capitolinorum
stendit Delmaticum suisse L. Calvi Metelli, qui erat Macedonici frater, filium . Di ad matus autem dictus est, quod ulceris in Do te tenendi causa diademate sit usus. Grem
Metellur Ceu dimisi I Hic fuit C. Caecilius Metellus, Caprarius, Q. Micedonici filius, patrueli exuli Metelli Numidiei. Censor fuit cum Q. Caecilio Metello Num se dico . vide annales Pigilii ad annum os I.
8 Meteliarum I Metellae sepe dicuntur tre
sorores cum tamen duae tantum fuerint πω
mana sorores Macedovici filiae , tertia ver esset patruelis filia Calui, ut observavit Cl.& doctissimus Peritonius Animadvers. Histia
409쪽
o S O R A T I O Lserrimi atque optimi quotidianae lacrymae , sordesque lugubreg
a vobis deprecatae sunt. Frater erat unus , qui suo squalore vestros oculos inflecte rei e qui suo ite tu dessiderium naui , memoriamque renovaret :qui statuerat , Qtiirites , si vos me sibi non reddidissetis ea n dem subire fortunam e & tanto in me amore extitit , ut negaret fas esse non modo domicilio , sed ne sepulcro quidem se a me esse se junctum . Pro me praesente senatus, hominum isque praeterea viginti millia , vellem mutaverunt : pro eodem me absente unius squalorem sordetque vidi sitis . Unus hic , '
qui domi ' , qui in soro posset esse , mihi pietate filius in
ventus est , beneficio parens , amore idem , qui se in I er fuit , frater . Nam conjugis miserae squalor Sc luctus, atque optimae filiae moeror assiduus, siliique parvi desiderium mei , lacrymaeque pueriles , aut itineribus necessariis , aut m .ignam partem
tectis ac tenebris continebantur .
IV. Quare hoc majus est vestrum in nos promeritum , quod non multitudini propinquorum , sed nobismetipsis nos reddidistis. Sed quemadmodum propinqui , quos ego parare non potui , mihi ad deprecandam calamitatem meam non assuerunt :sic illud , quod mea virtus praestare debuit , adjutores, audiores , hortatoresque ad me restituendum ita multi fuerunt, ut longe superiores omnes hac dignitate copiaque superarem . Nunquam de P. Popillio , clarillimo atque sortissimo viro :nunquam de Q. 'Metello , nobilissimo Sc constantissimo cive tnunquam de C. Mario , custode civitatis atque imperii vestri, in senatu mentio facta est . Tribunitiis superiores illi rogationibus, nulla auctoritate senatus sunt restituti . Marius vero non modo non a senatu , sed etiam oppresib senatu e It restitutus : nec rerum gestarum memoria in reditu C. Marii , sed exercitus , atque arma Va
in foro item pietate inventur .
o Unus his , qui domi J Francii
primus: Uuus qui in fato . Praecedentia verisba aliis explieat , ut ostendat unicum Datrem fuisse, qui pro se populo suerit supplex. Nam illum unum suisse, qui potuerit in so
ro versari , cum id offici uin ei nec uxor, nee filia , nec filiolus in stet iraestare . mestica offula & nec otia ilic lue te commernorarentur. Itaque delevi aut , praesidio motus antiquorum Ludicum. Ubo.
410쪽
luerunt . At de me ut valeret , semper 1 enatus flagitavit : ut aliquando perficeretur, cum primum licuit, frequentia, atque audi oritate perfecit. Nullus in eorum reditu motus municipiorum , & coloniarum factus est . At me in patriam ter suis decretis Italia cuncta revocavit. Illi , inimicis intersectis, magna civium caede facta , reducti sunt . Ego iis , a quibus ejectus sum , provincias obtinentibus , inimico autem U optimo viro & mitissimo , altero consule reserente reductus sum : cumis inimicus qui ad meam perniciem vocem suam communibus hostibus praebitisset, spiritu diuataxat viveret, re quidem
infra omnes mortuos amandatus esset .
V. Nunquam de P. Popillio L. Opimius , sortissimus consul, nunquam de Q. Metello non modo C. Marius, qui erat inimicus , sed ne is quidem , qui secutus est , M. Antonius,
homo eloquentissimus , cum A. Albino collega senatum aut populum est cohortatus . At pro me superiores consules Usemper , ut referrent , esst agitati sunt o sed veriti sunt , 'ne gratiae causa facere viderentur , quod alter mihi affinis erat ; alterius causam capitis receperam : qui provinciarum foedere irrctili , totum illum annum querelas senatus, luctum bonorum , Italiae gemitum pertulerunt . Kalendis vero Januariis posteaquam orba respublica consulis fidem , tanquam legitimi tutoris , imploravit , P. Lentulus consul , parens, deus , salus nostrae vitae , sortianae , memorice , nominis , simul ac de solemni religione retulit , nihil humanarum rerum sibi prius, quam de me agendum judicavit . Atque eo die consecta res est et , nisi is tribunus plebis , quem ego maximis beneficiis qua florem consul Ornaveram , cum Sc cunflus ordo , Si multi eum summi viri orarent , &
Cn. Oppius socer , optimus vir , ad pedes ejus flens iaceret;
qui tribunus pl. Ciceronem abelimem c DQO- quam referie voluerunt. Idem .
nis habetidae potestate privaverat . Mau. Is erat I Piso , quia Ciceronis fit a Ia initiιλ a J Attilius Cavianus, Trita lia, C. Pilonis uxor erat. Mem. De quo infra, & pro Sext. 36. Iis Trib. pl. I Attilius Gavianus. 33 Supe ia/es consules a Piso & Gabinius.