장음표시 사용
331쪽
Clemens Alexandrinus: O amici Pan, caeteris indigetes, dae L s, Grin. mihi mi pulcher intus striar, or quaecunqΗe extrinsecus Misero, internis snt amica Pulchritudinem appellans sapientiam csubiim-git Clemens) quia quod sapienti um, id pulcherrimum. Tandem B. Augustinus, magnus de ipse, ardensque caelestis sipien. Nae 6 veritatis amator: si,d admirabilius ait quid stecto ima veritate sSi delectatio , iucunditas , suauitas , qua potissimum solent duci mortales : nihil est sapientia dulcius. mando eam non vane de se praedicantem audimus apud Siraciden: Spiritus enim, dulas; υ h.ereditas mea super mel o falsum. 'salio forte rei piciens idem Augustinus: Mel inquit sapien-ria es, primatum dulcedinis tenens iv escis cordis. Quoniam stilicet humano cordi nihil est sapientia dulcius: si modo sincerum palatum habeat, neque pestifero illecebrarum carnalium sapore infectum S: inquinatum. Unde idem rursum alibi: Nihil est DV. 3ο.ιωlcius linquit in immortalitate sapientia. Demum ista , sibi adamatae ac concupiret sponta , suauitate captus noster Sapiens : Proposui, ait, Huc mihi assumere ad com Dp si uiuendum : sciens quoniam mecum communicasit de bonis suis, erit assocutio cogitationis , tir ωῶν mei ι id est , consolatio leni.
mentumque curarum. Et Infra: Intraus in domum meam con
quiescam cum illa: 1um enim habet amaritudinem conuersatio illius, nec taedium conuictus illiuου , sed latitiam U gaudium. Si opes denique ac diuitiet i generatim de ea Salomon, qui ut erat mortalium sapientissimus , ita pret caeteris nosse p'tuit
pretium eius : Melior es linfit sapientia cundia pretio inmis; omne de derakle ei non por6t comparari. sti iam scilicet ut
habet liber Sapientis in omne aurum in comparatione Illius, arena
est exigua , or tanquam lutum aestimabitur argentum in constem illius. Multisque item ostenditur in libro Iob, nihil esse ei Prabile, hominesque nescire pretium eius. δ' Tandem praetermissis innumeris alijs, quibus in libris sacris,
oui officiorum, morumve praecepta continent, ipsa commen-adatur sapientia ; sufficiat Salomonem ipsum siue eum qui istici in eius persona loquitur J uno verbo cunisti complexum de se dicere: Mnerum mihi omnia bona pariter cum illai r utatussum sis uin omnibus. Infinitus enim uti subjicit in thes rus est hominibus et
quo qui V sunt, participes sata βnt amicitia Dei, propter Afri
332쪽
Hae igitur sunt honestates, si ipsi diuino Spiritui credimus,
haec decora, hic splendor,& tanquam Arma ac pulchritudo sa Ilientiae: quae si oculis cerneretur ut , post Platonem, non uno oco ait Tulliusὶ amores sui excitaret admirabiles, atque a Men. tissimos. Sed ita facti sunt, Se comparati plerique mortales, ut instar brutarum animantium, ex solo sensu de rebus aestiment:
illa autem serena atque caelestis pulchritudo, quς sola percipitur intelligentia , ne leui quidem suspicione , quilis aut quanta si,
attingant; amarumque putent & insuatie, non dico studium&exercitationem, sed quantum est utilitatum, ac fructuum dis cisi hae caelestis; quos, qui sincera atque pura mente degustent, experiuntur lane iucundissimos, & omnibus carnis atque sei suum illecebris, nimium quantum praeliabiles, atque antefe
Quapropter ut modo, quod erat alterum ex propositis, easquet sparsim toto opere, varia occasione indicatae sunt , verae sapientiae opportunitates, commoda, fruimis, compendiaria recensione regustemus e quid, amabo , in vita censeas opportunius & optabilius homini, & sue eius indole dignius, siue ad
praedulcem animi sensum. puraeque mentis oblectationem, a commodatius : quam omni studio eam sui Priem excolere aliaque ornare , qua caeteris praestet animantibus, habeatave quod
nomo sit, diuinum animal, Deo propinquum ac simile , eiuLque si uendi, ac beatae capax immortalitatis Sive . ut in eam rem loquitur Seneca, dies noctes, seme nunti laborare, hoc studium anteferre caeteris, hac via voluptate teneri, ijs neglecti, atque de retis, quae vel hoc viles & indignet sunt, quod usi sunt cum equis, bobus, suibusque, communes Agnoscere sese eo fine inductum in mundum , ut operimi Dei, hoc est imaginum, vestigiorumve ineffabilis eius sapien
tiae, contemplator, testis, approbator , admirator, laudator exi. stat: atque eapropter prae caeteris animantibus, vultu in caelum erecto consistere, quo se diuinorum contemplationi natum imtelligat, & non pecudis instar, passus gratia, a natura ita terram abiectium t Mundum hunc speclare , non veluti prorunum , sibique ac brutis animantibus commune domicilium, sed tanquam aedem, sacrari due diuinae Sapientiae , cuius isse adeo sacerdos atque antistes ut; quem proinde pure ac minite in eo versari oporteat, nec nisi sancta cogitantem, nisi diuinis operantem
333쪽
Imitati Deum omnia in sapientia facientem , & solo illius inter filios hominum manifestandet desiderio , occupantem se ac delectantem. Subducere subinde sele turbis, curisque mortalium , & in alta quadam atque tranquilla solitudine positum, intra se recondi, Deumque in se inuenire, illi soli sibique vacare; & nunc ipsam rerum naturam dulciter contemplantem, in re vel minima demirari Dei sapientiam , & ipsam ubique sese prodentem agnoscere ac venerari diuinitatem ; nunc ipsum attendere cursum saeculorum , legetque ordinatissimas sempiternς prouidentiae , & saepe a nobis post Augustinum decantato , magno carmine, diuincque cantico oblectare se ac Pscere; nunc cum ipsa Dei Sapientia familiariter iucundeque versari, in eius amplexu atque allocutione cuncta vitae mortalis taedia ponere, suspirare aeternorum desderio, atque ad intimum Domini gaudium, non sine pio dulcique sensu , aspirare. Ipsam denique Dei vitam, aut diuinae smilem vivere 3 cum, etiam teste Philosopho, Dei vita ac felicitas, suprema quaedam contemplatio sit; eaque itidem operatio sit selicitas hominis, qu est illi diuinae operationi maxime cognata r velut etiam , supra
Alias subire & efferre se cogitatione, velut in excelsum montis verticem; & inde tanquam ex illa S. Cypriani specula, de*L E p. r. iarere rerum infra se ruentium faciem , oculis in diuersa poneta μ' 'Eus, a terrenis iam conta tibus liberum, sumusntis mundi turbines Inmeri, de caecas rideIe anxiatque curas mortalium, illud terrae punctum ut inquit Seneca o serro & igni diuidentium, prasia Liai instar ira angullo laborantium. Vt enim lila
, quod de sua scripsit Horatij ve
- Nil dulcius est , sene quam munita tenere I-rra. La ἐEdita doctrina Sapientum rempla serena: Desticere cunde queiis alios, pasiimii, idere Errantes, arque viam p. lantes quaerere Tubae. Siue, ut potius, quod ab Isaia de homine iusto magnificis vera ibis expressum est, ad sapientem noli riam transferam: Ille in ex 'celys habitabit, munimenta saxortim βublimitas eius; panis ei datus est, aquae eius Deles sunt. Regem in decore Do invidebunt oculi eius, cernent terram de longe. Haec cnim in primis ad illam pertinent sapientis animae sit., blimitatem,
iustius usurpem te sapientia, Lil , li
334쪽
blimitatem, qua homo, eiusdem Isaiς phras, super altitudia s' terra, hoc est ut Magnus interpretatur Gregoriusὶ super omne ma Ams in terra videtur, sublatus, in quadam sepositum conspicit, non excelsa modo, verum etiam mundissima arce sapientiae ; quo neque iam ulla fortunae tela, aut turbinum vis, aut inimicus internae pacis, anxiarum curarum, tanquam ventorum , inquietus flatus aspiret i quia, ut etiam ante laudatus Philolbphus; Talis est sapientis auimus, qualis mundi adius sy. super Isuam: semper illic serenum e l.
Tum illam insinuant securae mentis, atque tranquillae, laetitiam ; quς scilicet diuino munere , nullo iam extra se indi. gens, sed sibi cum Deo s.ficiens, sanctis cogitationibus internisque pascitur delitijs, & ipsa alitur quasi sagina veritatis. P
stremo & illam exprimunt , arcanam te intimam contemplationem diuinae pulchritudinis, qua nimirum semel attente conspecta & apprehensa , pulchro fastidio despicit uniuersa , qui infra sunt, & ipsa non sunt; ac veluti factus diuinitati propinquior , cernit terram de longe , hoc est , ut rem abiectam, vilem , minimam , & iam oculis eius vix apparentem , seria &
Denique , ut Pucis ad extremum cuncta concludam : quid: dulcius, gloriosus, beatius; quam, ei uidem caelestis disciplinet
beneficio, sentire sese mutatum in virum alterum, de domitis, omnibus animi perturbationibus, in se experiri regnum sapiemtiae pacatissimum; habere mentem viri Deo subditam, eidemque uni, amore callo inhaerentem , dominantem caeteris qui infra se sunt, maiorem mundo; & extra omnem rerum labentium mutabilitatem positam, atque illa, quam supra memora uimus, tanquam arte vivendi, qua & mala sua in bonum vetiatit, etiam ex hac vita, futuret fructum selicitatis praecipientem Hinc enim est illud beatissimum: inter generis humani ruinas erectum state, inter fiuxa constantem, unum eundemque inter varia , in periculis securum , inter aduersa atque prospera
moderatum. Quod omne proprium este sapientis, vel illa ii dicat a'id Augustinum, in libro de beata vita , sapientiae descriptio: qua sapientiam ait nihil aliud esse, quam modum antimi, ita se librantis videlicet, ut vitae tenore semper aequabili, neque efferatur prosperis, neque deprimatur aduersis. Ex quo nimirum suboriatur, saepe a nobis commendata , pax animi, meruis securitas, veritatis sapor, suauitas conscientiae: in qui-
335쪽
bus illa insit , qtiam dicebamus, delibatio pacis aeternae, ac vitae diuinae atque selicitatis adumbratio. Sapientia enim sinquit se . de alibi idem S. Doctor ) es contemplatio meritatis, pacificos to thm hominem, suscipietis simit tu in m Dei. ' Quin igitur, horum similiumque contemplatione, tandem expcrgiscimur , & assurgimus animo, ijsque damnatis quae nos illudunt opinionibus , ac caecae pertae si stultitiae . toto pectore aspiramus ad sapientiς caelestis amplexus castissimos, & Ductus eius luauissimos degustamus Auscultantes Doctori Sanctissimo, ad eius, lub lucis nomine, ardens ibidium , sanctumque amo rem, his ipsis verbis nos adhortanti: Hane amem vi, hanc inteL mct. 34. ligere cupiamus, in sitiamus, mi ad ipsam, duce ipsa, Hiluando menianus, ἐν in ista ita divamus, mi nunquam moriamur. Sic Augustinus. Ad extremum libet etiam Doctoris Angelici super his sen- .sum , ta verba proferre ; quibus paucis quidem , sed efficacibus , eorum quae diximus summam egregiὸ videtur esse complexus. Ita enim ille libri primi contra Gentiles cap. 1. Inter omnia studia hominum, sapienti studium est perfectius, sublimi Milius, cy' iucundius. Per sectius quidem quia in quantum homo sapientiae sudio carse, in tantum verae beatiturinis Iam aliquam partem habet. Vnde Sapiens dicit : Beatus mir qui in sapientia morabitur. Sublimius autem es: quia per Urum homo adivinam Euv. is smilitudinem praecipue occedit, qua omnia in sapientia fecit. V estu militudo causa est cile tionis ι sapientia litarium praecipuὸ Deo per amicitiam coniungit. Propter quod Sapient. . dicitur; quod Japientia est infinitM thesaurus seminibus : quo qui fi sunt, participes facti sunt amicitia Dei. Vtilius autem: quia per ipsam sapientium ad immortalitatu regnum peruenitur. Concupiscentia autem Iapientiae deducit ad regnis perpetuum. Sap. 6. Iucundius autem est et quia non habet amariminem conver)atio illius , neo taedium convictus rius: sed laetitiam gaudium. Sap. 8. Has S. Doctor.
336쪽
Non fila labore aequiri caelist sapientiato ; proindes ad eum
ardens studium, magnum animi alacritatem adferendam.
SApientiae quaerendet studium, rem smE non leuis operae, sed
assidui magnique laboris esse ; tum ipsa paucitas sapientum
Ostendit, tum eorum etiam, qui eam denique assecuti sint, certissima demonstrat autoritas.
Quam in rem in ptimis proferre licet , luculentum regis Salomonis exemplum di qui cum adhuc puer, quemadmodum paulo ante vidimus, caelestis sapientiae luce, decore, honestate, dulcedine , immortalitate captus fuisset: Haec cogitans apud me Dp inquiebat in libro Sapientiqὶ circuitam quaerens, et i illam mihi assumerem. Etenim vox ipsa circumeundi, ambitionem quanis dam , solicitamque prensationem denotat , & istudium sagax cuncta tentandi experiendique , siqua via detur, ad id quod ada mes, aliquando perueniendi. Vnde eius libri Graecus interpres Matthaeus Cantacuetemis: Toli. c. m circuiuit ipse scilicet Salomonὶ dum diu multums elaboraret, 3 sim se omnibus honesis actionibus exerceret, dum omnes, qui I pientia mirtutes praediti esent, alios obsiemaret, atque sitispiceret, alios etiam in magistrorum ac paedagogorum haberet loco, ac protrasus in hoc studium totus Incumberet. Similique modo circuibat etiam sanctias Paulinus, quem epistola quarta ad Seuerum, audire licet in hunc modum it se, aliosque ad sapientiet studium incitantem : Omms in Christosapieuris bmina , mi illisum est , exterentes , utique captemus cibum ira, tique aucupemur Verbum Dei, de omnium stilium ore
pendeamus; quia in omnem fidelem Spiritus Dei spirat; necusas a minimo Dei seruo mel guttam caelestis sapientia destillare, qua ariditatem mei cordis irrorat, o mihi, supra huius saecvli sapiemrum sumina, ad potum mutitaris exuberet. 23oniam Spiritus tibi vult spirat, or audio et ocem eius, nescio amde meniat. Igitur ubique auram captabo , decumque mel tenuem hesitum legum. Pin vero alludens ad sanctam illam peccatricem,in domo Pharisaei, cirra Domini pedes vario piorum studiorum genere Occupatami
337쪽
cupatam ; quod tunc argumentum stylo versabat : QSocunque inquit in et M in domum indigni, mel in domum Phari μι, audiam iustum mentsse, contendum praeripere hospitis gratiam. cum reperero sapientiam, cism reperero iustitiam in ah ius penetraliti srecumbentem , curram ad pedes christi, mi vel oremo sapienti vestigio riner. Vbi, si aduertis , per Christi siue Sapientiς pedes, minimum quemlibet, humilemque Christi seruum intelligit, a quo si vel stillam expectet caelestis sapientiae, ad illum extemplo properaturus sit, auidus a quocunque discere, & sievel extremo sapientiae vestigio signari. Quasi imitaretur, quod praescripserat Plato in Euthydemo: Neque rurpe esse, neque indigni m. sapientiae gratia, cuilibet seruire , ur honestis obsequi,s
unumqu-que demereri. Circuibat etiam sapientiam qiraerens S- Augustinus; qui libros concludens, quos ut ipse aitὶ cum se ad Christianae vitae otium contulisset, nondum bapti ratus, contra Academicos scriyserat, mentione iniecta sapientiς, ita auditores, collocutoresue tuos, Alapium, Trigcti tum , Licentium , alloquitur: Sed L-3. v . Ut ismater accipiaris omne proposum meum, quoquo modo se habet ismara sapientia, cid e t, qua homines vere sapientes Ο-ci pNnφὶ eam me mirio nondum perceptisse. Sed chm trige mum
Er tertium aetatis annum agam, non me arbitror desserare debere, eam me quandoque percepturum. contemptis tamen caeteris omnibus,
quae bona mortales putant, huic iniustiganda seruire proposui. Sic ille In quibus duo quaedam obseruo Primum , id quod ait, propositum ac fixum sibi esse, contemptis caeteris, quae bona mortales existi inant, uni tuleruite lapientiae : Em tum scilicet intelligens quod a nobis saepius toto tractatu inculcatum est, de ex altero S. Doctoris loco, quem mox subiiungemus, confirmabitur in neminem ad veram sapientiam esse peruenturum, nisi qui sese ab infimis, seu bonis, seu bonorum umbris, quadam cogitationis magnificentia , atque animi excelsitate , seduxerit.
Alterum, quod ait, sapientiam sibi inuatigandam; quae vox, & ex usu, diligentem qitandam perquisitionem, atque indagationem tignificat, & ex ipsa vi sua, propria venatorum est,se- 1as per vestigia pessequentium, atque adeo circuitu vario, ne. mora aut saltus obeuntium.
Sane quidem sapientiae studium quod ad scopum quoque prae
338쪽
sentem facit) video ii magnis viris. siue comparatum venationi , siue etiam venationem appellatum. ξ ὀ videlicet, quod, quemadmodum venatorum est, seras latibulis, lustrisque suis excitatas, demum comprehendere: ita studiosorum sapientiae, latentem abstrusamque veritatem, aliquando tandem deprehensam , in lucem apertumque proferre. Triabimr enim Japientia de occultu ; inquit Beatus Iob. Unde etiam Doctissimus Clemens Alexandrinus, illud ex λ- - t ponens, quod per Isaiam dicit Spiritus Sanctus: Dabo tibi De. ' φ' μm tenetiosos ; siue , ut Septuaginta , inuisibilia , ut nostra
versio, absconditos : Dei thesauri inquit )qq: non desciuist diuitia, ebi, suae menaru est docilis, sepleatia. Atque inopearis principio , de seipso agens, suitque in lacra disciplina in
stitutoribus: Cum tem in eum mitimum incidissem, inquit linSanctum Pantaenum videlicet, suum in Schola Alexandrina decessorem J conquieui in AEnpto, venor ea quae latuerant. Arcana nimirum diuinioris sapientiae. Sic enim pergit de Pantaenor Sicula resera apis, Apostolici j Prophetici prati fores decerpens,
nceram quandam Er incorruptam cognitionem ingenerauit, eorum qui aulerant animis. In quo item cupidae atque argutae apis exemplo, pratum floridum, praedae gratia, circumuolantis, dein storum intima insinuantis se , eorumque occultos ac multiplices sinus scrutantis ac pervestigantis, exquirendae nobis indagandaeque ibi erit venatu sapientiae , imaginem quandam ac formam potes agnoscere.
Porro inter opera subtilissimi Cardinalis Culini, librum in- uenies hisce expressis verbis inscriptum, De venatione Sapientiae r in cuius etiam capite primo; nibιI enim I nt Philos hi sinquit n venatores lapientiae. Quo modo etiam a M. Tullio, in primo de Natura Deorum definiri Physicum videas, id est, ait, steculatorem menarorem, naturae. Et veritatis quoque inter siluas venatum sapit, Horatianum illud: Scilicet mi possem curuo dignoscere remim, Atque inter fluas Academi quaerere verum. Ad extremum, sapientiet stadium , in quadam summet verit iis solerti venatione consistere, illa etiam indicant Augustini verba, libro x. de libero arbitrio ita scribentis: quid aliud agi mus, cam sudemus esse sapientes : ns mi quanta posumus es critate, adi quod mente contingimus, totam animam mi am quo-
339쪽
c modo colligamus, o ponamiu iΝ , atque stabiliter in lamiu; Ut non priuato suo gaudeat, quod is vlicapit rebus transeuntihm, sed exuta omnibus temporum V locorum assectionibus, . apprehendat id quod inum atque idem semper es t Deum scilicet , seu
Apprehendat , inquam ; quodam quasi venatu videlicet: quam do praedam diu multoque labore quaesitam, apprehendere de
Cuiusmodi diuinos venatores, in Parte secunda memoraui mus ; senem Macedonium , per deserta locorum & aspera montium , Deum venantem istudio infatigabili , & Seraphi cum Franciscum, dilectum ubique per sua vestigia persequen
Ad quod denique studium, ipse Augustinus in alio tractatu,
tanquam ad omnium nobilissimi im ac diuinissimiim , simulque suauissimum ac beatissimum exercitium, Christianam animam inuitans, atque una qualis esse debeat sapientiae studios occupatio , uno veluti verbo indigitans: Ad capiendum Deum inquit exercere. quod semper habiturus es, diud fidera. Quod petainde valet, ac si diceret: Habeant equidem alia alij , quisque pro affectia ac genio suo, exercitia. Exerceantur qui faeculo student , captandis honoribus, quaerendis lacris, voluptatibus consectandis. Ducantur alij curiosisltudijs, & disciplinis incubantes saecularibus, humanam lapientiam indagent. Sectentur alij venatu feras, de labore illo non ignobili, sibique iucundo, exer
Tu qui melioris sapientiae studiosus es, nobilioremque ac diuiniorem praedam affectas , ad capiendum Deum exercere. Haec te una Ieneat exercitatio; haec te praeda delectet: quam si intima cognitione, sanctis dctae rijs, castoque amore aliquando apprehenderis ac tenue iis , nihil iam amplius ad aeui praesentis , i ituraeue vitet felicitatem , desiderabis. Quid enim ultra desideret anima lummet veritatis, summique boni, pro modo suo, effecta particeps In quem scilicet sensimi, idqm S. Domr alibi ea prolo. quitur , quae laudatis verbis vide commentarij esse possint. Ita enim ad illa verba Psalmi septuagesimi secunὼ : Deus comissis mei, ἐν pars mea Dpus in aetemum, considerans bomines ut ipse ait cupiditatum ouersiare dii laxi seu, quod dicebamus ivarijs quemque teneri exerciti js: Eligas inquit sibi parui ID Rr , mu
340쪽
gemu humanum. Eligant AP militiam , alb auocationem , Mdiuersu maria s doctrinas, Hy negovationem, ab agriculturam. Istra sti partes faciant ex rebuι humanis. clamet populus Dei: Pars mea Deus in saecular hinc Augusti ruis. Ex quibus, alij ite huiusmodi, pronum erit cuique colligere, ad caelellis sapientiae studium, magi iam animi alacritatem, di labori par pelius, esse adserendum.
Nam ii, velut habet vetustissimum verissimumque verbum: in laboribus omnia mendunt: multo id maxime obtinebit, ubi de supremo diu inorum donorum agitur ; hoc est, de vera caelestique sapientia. Quς , uti de ea etiam scriptum est in libro cap. 13. Iob: non inuenitur in terra suauiter milientium: quia nempe non nisi diligenti studio, labore improbo, sed ingenuo, longa disciplini atque exercitatione , ac super omnia , alliduo ad Deum patrem luminum recursu, non alio pretio , comparatur Edi-yris. 17. m. cente idcirco per os Sapientis Spiritu Sancto: quid pro Usulto 3 6- habere diuitias, tam sapientiam emere non post Vt prorsus opus sit in sena fuisse capita, Ioannem Maicol sum, & Ioannem Cle-79 i. mentem, quos ex Chronico Arelatensi memorant, Caroli Magni temporibus, Galliarum urbes concursantes, diuinum hoc munus venale proposuille , atque, uti propolae assolent, pr clamasset quis vult emere sapientiam Is Equidem eundem Sapientem admonentem audio, in ijsdem p 3- Acris Prouerbi js: Emesipientiam, ἐν noli menderes pie uiam ira doctrinam. Sed his illud duntaxat significatur : dignum esse Lapientiet donum, quod qiiovis protio, id est quouis labore, quaeratur ; idemque siquando obtentum, conseruandum esse omni studio , neque re quacunque proposita, amittendum. Siue , quod sua versione expressere Septuaginta Interpretes: Verit rem arquirendim,'sapientiam non se repellemni
Recolenda igitur in proposito, & prae oculis habenda, illan. - . Beati Augustini sententia: Si sapientia ἐν meritas non totis ani P ct c ib. mi miri concupiscatur, inueniri nullo padio potest. Cin simile ' quiddam tradit Romanus Philosophus , dum illam arguens stuutorum inlattiam aut vecordiam, qui nullo fine proposito, nulla
Devis. μι. arte vivendi, vitam instituunt et conteritur, infit, mira inter erro
fer, breuis, etiamst dies noctes, bonae menti laboremus. Etenim b riae menti dies noctesque laborare, non est aliud nisi vitam omnem viresdite animi, lapientiae studi quae persectum bonum est mentis numanae addicere. i .