장음표시 사용
121쪽
Iumellam. Est igitur ribes ferens frutex, solia uitis habens, sepibus inter
Rendis accommodatissimus, qui selictum rubrum acidum & acerbum p rit,ex quo uinum quoque extrahitur,febribus,& calidis aegritudinibus, non minus ac citri aut linionum succus. Conueniens, & ex eo sirupus in ossici,nis, contra capitis destillationes calidas paratus publice habetur,inest eniti huic fructui sapor acidus, cum quadam permixtus dulcedine, unde firmitet crederem,hunc ipsum fructum, quem nos ribes appellamus,eundem aput Noyta n ' Serapionem, ribes esse, quum eundem saporem Serapio suo tribuit, quembras 't '' in hoc officinarum gustamus, nec enim in caeteris notis Serapio ab hoc ch, dp;.hi, h. muni quicquam deuiat,proinde nostros ribes, Serapionis quoque effect
Enarratio II 3. Quod a CYNOS batus Graecis,sentis canis Columellae est,aliis uero rubus currum sentit m nis,Theodoro Gadae cantrubus, uastissima autem spina haec est, maximos se '' - , γ,hi oblongos ramos ferens,quam inter vepres & senticeta saepe arborescere uirubui ide. demus,folio rosannam flos,rosae moschatae similatur,cum colore ipso albo,
tum foliis rarioribus, qui quum decidunt, fructus pullulat rubens, oblodigus, olivae similis, intra quem lanuginosa quaedam semina clauduntur, qua Ita in rosarum fructibus videmus, hunc fructum pueri & mulieres auidisi, me comedunt, eius lanuginem abiicientes,ex quo seplasiarii Hispaniae cohF . si vis. 'pro sistendo undequumque profluente sanguine parant. At Theo. sanguiu . phrastus libro tertio de Plantarum historia,capite is longe aliter cynosbatum describit, utpote, magnitudine inter fruticem, & arborem granatum, fructu malo punico simili, & subrutilo. Caeterum, quidam cynosbatum, cynorrhodum id est, caninam rosam esse putant, inter quos nominare est Errat Man Marcellu Virgilium, & Monachos Memes Antidotarii interpretes, qui his hi M. uelm Plinio tantum errare deprehenduntur, libro octauo capite quadra-- hi Mh. gesimo primo, ubi cynorrhodi radicem ad canis rabidi morsum , tanquam
, interis ex oraculo acceptam maxime laudat: libro uero uigesimo quarto capite prete , decimo quarto cynosbati duas describit species,in uniuersum a cynorrh
do disserentes, adeo ut manifestum sit cynosthodum, aliam rem a cynoiba
122쪽
LII IN DIOS CORID. LIB. PRIMUM
to esse,mea tamen sententia,in hac r paruus est lapsus, quum cynosbatos a Mnosia cynosthodo, in hac tantum disserat, quod cynosbatos nullas habet spon- ex 'egiolas,cynosrhodos uero habet,imo ut tradit Plinius libro a s.capite et . cynosrhodus apud antiquos, spongiolae in ipsius fruticis spinis repertae dice- bantur, ut merito concludere possimus, quod cynosbatos id est canis rubus, idem cum cynorrhodo, id est canina rosa sit, nec in alio quam spon-giolis dictis,disserant: quae in cynorinodo dubio procul reperiuntur: secus Iu quibu, autem in cynosbato,de quo Galenus lib. . de Facult.simpl.medic.ita disse disseras..nt: Huius fruticis fructus non segniter astrictorius est,folia uero mediocr, tentanugo fructus arteriam uitiat.
QVI Ligustrum, uolubilis speciem quandam esse crediderunt, eam praecipue quam passim obuiam uidemus aliis circumligatam herbis, flore
albo,campanae effigi toto,ut dicitiinaberrant coelo,quu inter se tantum disserant, quantum cancer ab anguilla.Est igitur,ligustrum, arbor parua, foliis Ligusbum olivae similibus, floribus minutis,candidis, odoratis, racematim constitutis, qui Maii mense apparent,postea uero ipsis decidentibus bacce oriuntur primo uirides, in processu uero nigrae fiunt, uuaru modo congestae,quq in ra: deribus,& sepibus potissimum nascitur,nassis & tesseris aptistima:hanc P tauini conastellum,quasi oleastellum dixerint,appellant:quum illi & folio,& fructu similis sit. Nec enim ambigendum est,cyprum, ligustrii esse, qui, Plinius libro I 1 .capite di a. dicat,cyprum arborem Aegypto familiarem,in Italia ligustrum uocari .Proinde Fraciscus Massarius Venetus omnino fablitur,quum annotationibus suis,super nonum librum Plinii, cyprum aliam vi Larborem affigustro esse contendit.Oeligustri uero floribus & ipsius baccis ..i siue uaciniis,cecinit Maro in Bucolico,dicens. Nonnefuitst tristes Amardissidis iras . Atque stuperba pati'stidia mon ne Menalcam,
Quamuis isse niger,quamuis tu candidus esses, O formose puer nimium ne crede colori, Alba istupra cadunt,vacinia nigrategunt r.
Nec iis Vergilianis uerbis, Columella contraria scribit,quum lib. de Re r
123쪽
IIL AMAT i tu SITAN l co MMt Net. conditiam stica. t o .ligustrum non album ut Virgilim,sed nigrum potius appellat, ei t irrum C et cens, & nigro petmixta ligustro balsama, quia Virgili iis ad flores, colis
' 'm' ' uero ad maturas eius baccas respexit, quas uacinia Virgilius uocat, quum puerum admoneat, ne suae pulchritudini atque colori quamuis cap. dido,nimium confidat, quia cum petate illum candidum colorem amissutus
est,futurus deformi rugosus, ueluti ligustro euenit, quod flores quum habeat pulchros,candidos, ct odoratos, cito tamen eos perdit, & solum ure nia permanent,quae postea nigra & aspectu,non ut flores,grata, sed tetra potius pro aucupiis, ct inducendis coloribus colliguntur, ut olim apud Gaulos fieri solebat, ct hodie apud Italos pro conficiendo atramento scripto,
rio usurpatur. Nec silere in praesentia debeo multorum errorem, qui additi, vacivia no ciis Dioscoridis uerbis seducti uacinia hyacinthos esse interpretanturii inter A' ' H quos niihi nominandus uenit Hermolaus Barbarus patritius Venetus, uitu. Q. Ean alioqui doctisiimus,sunt enim uerba adiecta Dioscoridi, apud quartum lymat, brum, capite 6 1 . ubi de hyacintho agit,quae ita habent:hyacinthon Roma, ni vaccinium dicunt: quae uerba in melioribus exemplaribus non reperiun
Nqm g φ omnia fere nomina in uno quoque capite comperta non Diosco
. , h., ridis esse, sed alicuius qui Dioscoridi gratum sacere arbitrabatur pro re fi
Ani Diosc. ma& uera mihi persuasum habeo: argumentum enim ut caeteros praetet,
eam locos, ex capite de sampsucho desumi potest, hanc nostram coniectiuram confirmans, in quo maioranam uerbum nouum, & a Plinio non usitatum legimus,uelut in leucoi inuiolam matronalem, ut sexcenta alia praetere em migm eam capita, in quibus huiuscemodi nomina reperiuntur. Servius quoque grammaticus non minus hanc in rem impegit, quum per uacinia,uiolatis terpretetur, sed Seruio notissimu hoc esse debuerat, quia Virgilius eo dein carmine,&uiolas & uacinia, nominet,ait enim et & nigrae uiolae sunt,& uacrum Ligustri th. nia nigra. Verum de cypro id est ligustro, ita tradit Galenus libro septimo per tura . de Facultatibus simplicium medicamentorum . Huius arboris folia summaque germina habent in se quiddam digerens cum aquea substantia moedice calida, habentque&astrictionem quandam ex terrena substantia fit, gidaritaque eorum decocto quidam ambusta fouent, nec non igneos phidigmonas carbunculosq;: nam absq; molestia siccant,sed sponte otiis in ore ulceribus,commans a folia comodissima sunt. Haec Galenus Ligustri uero radicibus, hodie Mauri suos inficiunt capillos, uelut equoru quoq, crines, is ... quod olim quom fieri Dros or. tradit, no ut Marc.interpretatur, aut Ruebis auri ' sius,cum succo lanariae herbae,sed potius cum succo struthei mal nam pro strutheo,id est malo cotoneo, struthion,id est herba lanariam intellexerui.
124쪽
Enarratio i i - ' i e I DO U H ERRANT hon solum Marcellus Virgilius , Dioscoridis interpres, interpretii sed alii plures,qui in praesenti phillyream, tiliam esse interpretantur, quum errarum
re et hyre tutis Eliseu sit, adeo
quae no tilia, sed potius ligustri species est tiliam interpretati sunt. Est etiaphilyra apud Therumhrastust alb f. de Historia plantarum,duorum generu,
quisus folium besi pia fera potitis saructilis itero fabacetis. Proinde phillyream a philyra diue sam esse, nemo non uidet. Quibus adde, et philyra arbor est procera crassa, S ut inquit I heophrastus capite. o. ad fabricas nauium, arcarum,& cunarum aptissima materia:phillyrea uero fruteΚ potius quam arbor diceda est,de qua hoc loco Dioscorides pertractat.
C IS T V S nam cissos hedera esst, cuius inaduertentia Plinius caecuti- ci hi, a tiuit,ud L eonicenus ad AngeIum Politianum eleganti epistola primo indica sedili . imitationem antiqui nominis illi dicati,cistharos, aut cissaro S corrupte, cerguacos appellant ; reperitur enim S flore albo,& subrutilo, de quo Galerinus r.libro de Facult. fimpl. medic .ita tradit:cistus frutex astringens est,f lia eius &parua germina tri ta adeo desiccant astringuntq;, ut ulcera g uti hare ualeant sed flore, efficaciores sunt, adeo ut cum uino poti dysenterias, uentris imbecillitates,fluxusq; &humidi rates persanent, cataplasmatis ritu illatibulcerum putredinosa uiuan desiccant enim sectiodo excessu.
125쪽
impe hircina, quae plerunq; ad cisti radices nascitur; herba potius quam frutex, , 5. h; . cxdss , lac iis,quihusddm granis, pineis similibus plena, qua auidissim
eisis id in nonnulli uescuntur. Nam tota ipsa herba ad luteum colorem cum qua.dam aIbedine tendit: quae non solum in Hispania, sed uariis aliis in locis nascitur.Venetiis enim apud officinas frequenter conspiritur, quae ex Drrico & Dalmatia regionibusq; circuuicinis portatur .ex qua succus extrali, tur,& ad medicos usus reseruatur, praecipue ad eos, ubi constringere opiit est,uelut floribus punicorum expressiis,quemadmodum refert Uioscoribdes capite de malis punicis. Verum nihil refert, herbam istam hypocisti. dem,uel cy tinum, aut succum ipsum, eo modo appellesAt Dioscorides in praesentia facite & Aegineta imitatur. De qua Galenus citato loco ita in quit: Hypocistis multo est magis astrictoria quam folia ; admodum esscax remedium ad omnes fluxionu affectus,quin si quam partem robora, re consilium sit, ae uidelicet plusculo humore exoluta fuerit,robur ac fit mitudine illi haud segniter addit,quo nomine antidoto ex uiperis inditur.
ce, rura: Lesitanice, liba: Italice , ladant ero aris Eoi pinguitudo i in admum audanum: uulgo laudario.
Ladab et L A D A NIS E R hutex in altum crescit,tricubitali altitudine,& ani plior uirgas a radice mittes, digitalis crassitudini duras, solidas & firmas, in quibus folia haerent oliuae,nigra, uiscosa: flos uero roseus, albus,tres quatuorue maculas nigras habens,quo decidente, fructus pitulae magnitudine, pediculo alligatus pullulat: totus enim hulex ille uiscosus resinosusve conspieitur,adeo ut ipsum depascentes hirci capellaeu pinguedinem uiscosita Ladanum temue illam in barbis & femoribus contrahant,quam ladanu appellamus. Reperitur uero in ossicinis pinguitudo ista, siue succus densatus, sub nomino ladan uel laudant,aut labdani, quaqraro syncerus aut purus. Vetus aui te & purus, optimi est odorirum, ut Rufus Ephesius per hos indicat uersiis I h. ,. Galeno subscriptos lib. i.de Compositione medic.secunduloca,capite.1.
Inuenias in Memborum apios ladanon orbe , Caprarum circa mentum, gratissimus illis, succus is e cisthi folio decerptus amico, a imbuti hoc uilli, menti laterums madescunt, Non tamen ad morbos hocpraestat, ulidem ab odore , q
126쪽
Mirat bibet frumia Furim mixta
Pharmaca Membi habeant diuinis uiriblis aucta ,
Orta solo di campo longe lateq; patenti. Hunc porro fruticem barbam hircinam potius appellandam crediderim, quum illi magis quadret,conueniatue nomen;quanquam Serapio,& caeteri Arabes,barba hircinam hipocistidem potius nominent. Non minus quoq; crediderim,quod Scribonius Largus hanc cisthi speciem, rosam appellathluaticam,non uero alteram.Est praeterea huius cisthi ladaniferi species altera,quam Hispani masculam comparatione ad prima faciunt; & cam stebam appellitat folio in orbem circinato,subnigro & hirsuto . De ladano uero Galenum audiamus.lib.=.huic dicato uolumini,sic disserentem: cisthos id est ladanum,primo excessu medicamen est quodammodo complete calidu, ita ut secundu attingat,habens etiam astrictionis nonihil: est praeterea substantia tenui & emolliens,nec no moderate digerens cocoquensq;.peculiariter igitur ad uteri uitia est aptu.Diffluetes tamen capillos retinet; verualopecias de ophthalmias sanare no potest, quod hi affectus ualentiora medicamenta dedderent.
Graece, - r Latine, ebenus: uulgo ebam ligno. Secunda secies ebelli. Lignum Gualium lignum Indicum, lignumsanctum, lignum morbi Ga licii habete,Xamon: Hi panice, et ligno mis, et ligno delus antissas: Italice, iI ligno sento: Germanice, ultetuus et infra,fravietosest ho et . Gallice, nisisti.
N AS C ITV R ebenus,non ut Virgilius credidit, tantum in India, sed Arabia, Aethiopia & aliis uariis loci ut ex Dioscorid Plinio,& Pomponio Mela edocti sumus,quam primo Romam adduxit Pompeius Magnus,in trivpho Mithridatico,materia densissima,colore nigro,splendido,& graui, adeo ut eius quantumcunq; siccum lignum non fluitet,sed fundu& centrum potius petat.Hodie uero,ligni huius magni trunci in officinis, ubi pectines fiunt,uisuntur,quum ex eo non solum egregii parantur pectimnes sed etia uaria alia,& praecipue coronae mulierculis pronumerandis preeulis idoneae.Caeterum ebeni lignum oculare est,oculorum uitiis apprime conueniens,ut ex Dioscoride deprehendere est,& Galeno lib. I. de Facultatibus simpl.ad istum modum dicenter Ebenus, ex iis lignis est,quae trita in aqua solumtur.Vis ei inest excalfaciendi, extergendi, ct tenuium Par-
Frum Maniscus proine barba hircina est. talmum
127쪽
tium, quamobrem,quae pupillas bHisc inurgere credit imis tigilii
aliis ocularibus medicamentis. Secunda auten ebeni si e toti Gilata usqφφ-- lignum niorbo Gallico deseruiens est,qtiod lanistium ostin es t eant, uelut β' 'm' Avicenna caren, l . sui canonis. De citius usii, ac origine , sie habeto Guaiacum ultra quod priscis cognitum fuit, & oculoruni fluxiohibus a comodatissimulat, contigit, qtiuin superiόribus antiis, nouae quaedam te rete litiquis Misen cognitae& temporum iniuria factae incognitae, nunc uero notiiter repertae essent,in quadam incidissent insulam Hispani,cuius onnes accolac morbo Gallico quandoq; laborabant, ae si Europei uariolis lHispani uero quum questores in prouincia essent,ac grauiter morbo illo affligerentui ab indigenis medicamentum quo curarentur, quaerunt; quibus illico lignum hulacum (sic enim infit lares pronunciand monitiarunt quo non multis intel ositis diebus ut caeteri a morbo liberati,ut summum hoEDu eiu s usin in Hispaniam attulere, alactim ipsum appellantes ins ita tum uocem imittante sui liviacui ut diximus, tignum uocari nex asdes ire: apud eos crotiente proceritate qua apud nos fraxinus, quae foliis hesti;
stitur plantaginis solidioribus tamen,ac rotundioribus,ssoren luteo se, fructu castaneis pei simili,& illo quidem solutiuo. otius autem arboris,co Ambusus lor,cinetivus est,ad n sedinem tenden . Haec ueti, ari ut tradi in hiarmiun Hispani.& Alfonsus Fertius libello suo de morbo GaIl co conscripto suibit in tribus praecipue insulis hastilis nempe nihin a, sancti Ioannis illiusula sane crucib&unsinsvla sand Dominici: ligniimarem quoiae adisoribui insulae schlii Ioan is adfertur,melius est,quia insula illa caetrii duatas distantio ii torsida Eona est, qua de causa non laetorrefactum ira pudinum uidetur,mao humidum & unctuosum Curabunt igitur castella hi,qinimiis eas insulas pertrenerint, non aliunde signum Dictum abscimGMiar dere,& in Hispaniam afferre,*ratii et i, is hoc chi debeat nigrum; uel albuni potius, non insimum & postremimis his.. erit inquirere,qimui, multi in hac ke uarient ream triplius disseretitiata auhoc eonspicitur 'lla d crassumquod quum per transuersum secati inimissemnigrum c spicitur,dempto citcul, quodam superiori ad luteum ita album declinante. Aliud non ita crassum conspicitur, cuius centralis pars figra quom, sed non adeo ut primi lignitest Tetthim subtilius duobus,
citis,quod candidum tam intus quam foris indemus,lineis percurretibus aestinctum,caeteris ligni disserentiis oloratius, & cum quadam amaritudine acutius.Sed quum haec ita se habent, non est tamen credendum, quod triget euaedis haec ligna diuersa aut ex arboribus diuersis scindantur,qtium ex una ct elaboris media derii arbore tria illa ligna colligantur et nam nrgrius,arboris stipes est, nus
iussum,qx pactibiis mediis inter stipitem & ramos habetur,quae pars Aries
p. - oteli truncus dicitur, in quo arborum cor collocat, ut ex Paruis uocatis
128쪽
I Da G Sco I so tis. P RI M v M A. I i Tnaturalibus dicendum e totum uero album,rami sunt,in quibus uirtus uege abilis potentior uiget, & ea de causa lignum hoc album nihil nigri hahens,potetius & melius iudicatur , deinde quod a media arbore colligitur, quanquam huic parti ad mentem Aristotelis primae dignitates tribuendae sint,tertiasi uero nigriori dare est. Aliquando tamon lignu hoc album ex arbore secatur tetiella : nondu ad ea perueniente aetate in qua nigredine acqui, riti utinaliis quoq; percipimus arboribus,quaru ligna interi m dum iuuenilia stiaralba tutatur,postea ueto successu teporis ueterascunt,& nigredine,
adscisci Vtemur igitur albo ligno,in dissicillimis morbis,ulceribus Gallicanis & malignis c5plicatis:illo uero parua obtinente nigrediue,in medi cribus:temo uero fere toto nigro,in debilioribus. Sed uiau dignu conlideratione uenit,quod lignum hoc albu,etiamsi aliis lignis ualidius est,cito tamebb nimiam humiditatem corrumpi tur,ct quia gracile facile exiccatur:pr indeillud recens,& solidum habeas, minime uero corrosum aut antiquata curare debes quod si habere non tueris,latius procul dubio erit,nigro reucenti illius loco utaris Quam uero temperaturam lignum hoc obtineat,ina Tempera isquirendum est,quum frequens usui medico habeatur.Nam authore Galta tura gua
no libro tertio de Temperamentis; atque sexcentis aliis loci illud per se ca -
dumidicitur medicamentum non uero: per accidens, si corpori occurrens, , . a principio occursus calfaciat, calfaciendoque procedat,iatque in calfactio-11e permaneat, quod simile de frigido, humido,siccoue inteligenduin est
medicamento:qua de re lignum hoc calidum esse dicendum est,quum corpori occurrens nou solum temperato , sed la frigiditatem labent calfaciat, ac in calfaciendo procedat , quod & siccum esse ultra experientiam quot, daanam de eo habitam, ratio quoque attestatur:quum lignum hoc amarum sit; quae enim amara sunt;non solum cali Ased etiam sicca esse omnes confirmant,ut Galenus libro quarto de facultatibus simplicium i medicame torum capites 8, tertio de Battam ictus in motbis acuti quoque dixit:
sed non propterea ab aliis spestatur qualitatibus quum & humidum esse lignum istisid deprehendimus , quasdam habens partos pingues oleaginosia quibus certeligni deeoctium hibentes aluntur, atque inde per ongum temuseas absque uictu utam manet Nec uero mirari quis debet,si lignum hoc tunsi hie diuersas in se contineat qualitates, quum Galenus libro tertio simplicium cepiteSemodecimo mult o ptiires & diuellas uni inesse medicamento fa- 'R Ar reatur dicens; omnia prope modum medicamenta, licet sensu simplicia ap- pareant, natura ositat quin & subinde quoq; diuersissimas
in sesci continensacultate Raepe excernendi,&sistendi in rassandi & e tenuandi,rarefaciendi & c densand illinendi atque abstergendi,tendendi&laxandi, caeteras ei oppositiones uniuersas, ct subdit: At hoc mirum uideri minime debet,inmigem acultatibus, quum uni ct eidem medicamen
129쪽
m uim calfac endi & refrigera di inesse appareat, aut exiccandi & humectandi,aut tenuium partium & crassarum: Haec ille. Non mirabitur igitur spectitor si lignu hoc & calidum & siccum, & humidum esse dixerimus, In quo tamen gradu caliditatis collocari debeat, audite. Medicamentum calidum, frigidum, humidum uel siccum dicimus, non alia de causa,nisi quia talem in
corpore humano temperato ualet imprimere qualitatem; At quod nec ex, calfacit,nec frigefacit,nec humectat,nec exiccat, symmetrum,id est temperatum medicamentum appellare necesse est .,A uincente ergo seu excedente qualitate & facultate cognominatur medicamentum. At calidum primi obdinis nominamus, quod temperatum corpus excalfacit, non tamen euide
ter: qua de causa ad illud comprobandum opus insuper demo stratione est rationali sic de frigido,humido,& sicco,dicendum es allud uero quod manifesto aut calfacere,aut frigefacere, aut humectare, aut desiccare potest, i secundi esse ordinis dicetur: at quod iam uehementer quidem, non tamensum me, tertii dicitur gradus: quod uero adeo excalfacere potest,ut eschara
moliatur et urat, quarti .Iis igitur pr libatis facile diiudicare quis poterit,ciii gradui caliditatis, siccitatis, humiditatisve lignum hoc subiici debeat, praeci, pue tamen ipsius ligui odorem, saporem, atque ipsius effectus animaduer-
tendo. Nos autem quantum ex iis comprehendere possumus iudicamus lib ' gnum hoc in fine secundi gradus calidum esse,ita ut tertii principium attin ti, gere uideatur, quum eius caliditas uehemens,non solum a corporibus temperatis,sed etiam aegris percipitur, siccum quoque in medio secundi: ath ' illidum primum gradum non excedere ipsa rei experientia, quae reliquis
et praestat,confirmat. Sed iam quo ordine huius ligni aqua parari debeat, aut eius quoque uiniam, quod passim hodie morbo Gallico assecti pituitosi, strum humidi praecipue bibunt,dicamus. Assuescunt autem pharmacopolae ligna
hoc elimatum habere, ut petentibus presto tradant, sed i i caue ne hoc et, . malo uel in puluerem redacto utaris, quum facillim8 exiccatur, &cito ubres amittit, praecipue, si diu in pullierem redactum manserit: Cura igituri, Dum album,parum aut nihili nigri habens, recens elimare, aut nigrum pia gue multos cinn gumnia habens cortices, cuius ramentorum siue scoblisi bram , in aquae purae libris quindecim per uiginti quatuor horas madere se nito , postea in eodem uase quod nouum di intrearum esse proposuimus, ad lentum ignem bullire sinito, quousque librae maneant quin que:haec auto prima est decoctio, quam primam aquam siue aquam si rupi uice tamen rem appellant, cuius pondus ad uncias sex uel septem, pro uice, secundum
Dirtutis potentiam propinatur. Scobi uero manenti, nouam aquam addere
solent, uerbi gratia, libras quindecim, quae ad medias consumi permittitur, quanquam nouo uti ligno melius esset, quu hodie uili pretio lignum istu)habeatur et Iaec uero secunda est decoctio, ceu secunda aqua dicta,ex qua ah
130쪽
grotantes iiiiii loco tempore uictus,& interdiu, ad lubitum bibunt. Ex prima uero decoctione, spuma coopertorio haerens, pro abstergendis ulceriae bus seruatur. Sed hic adnotadum duximus, quod aqua haec prima aliquando in balneo Mariae fit; aliquando uero ut diximus,& interdum simplex nullo adiecto medicamento; interdum uero adiectis medicamentis,tum caestidis, tum soluentibus,ut sena,epithimo,polypodio,herinodactylis:aliquando uero alterantibus calidis,ut betonica,fumo terrae,stechade; no nunquam uero frigidis ut endiuia cichorea,lichene,& aliis uariis,ut centuria prima Curationum mearum abunde dixi, in ea praecipue Francisci Ferreriae curatione.Pari qiloque modo uinum parari potest, primum & secundum, quanquam nonnulli, absque ratione eos uellicent medicos, qui primum uinum vinc Sini sirupi uice propinant.Eligendum est enim uinum album odoriferum,ut curatione vigesima octaua praedictae nostrae Centuriae,pro quada muliere Ferrariensi,ad Castellum nouum habitante, & colico assectu laborante,disseruimus. Caetera uero quae de ligno Guaiaco dicuntur,legito apud Hutienum, Manardum, Massam, Almenaram, Mathiolum,Leonicenum, Benedictum Victorium Faventinu, atque alios sexcentos, qui de hac re libros in lucem
emiserunt.Est quoque hodie radix quaedam subtilis,quam quoque ex Pe-ru prouincia superioribais annis repertam, Hispani adferre coeperunt, &eam Sarcam parrillam, sua uoce appellitant, quod uerbum ego rubum usticosam uerterem, ad multos usus accommodatam, de cuius laudibus, non deerit quoque qui encomtum nobis describat.Radicem chynarum capite de calamis attigimus,de qua nos plura in lucem deo duce mittemus.
ROSA omnibus est nota,quae officinis magnum praebet ornamentus tk misnam ex ea Tuccarum rosatum conficitur, mel rosatum foliatum, mel rosa- qu. .riis
tum colatum, acetum rosatum, oleum rosatum commune,oleum rosatum tura
omphacinum,electuarium de succo rosarum,diarhodon,sirupusrosatus ex rosis siccis,sirupus rosatus absolute dictus, sirupus rosatus solutivus, quem mucharum Mauritani uocant, tulep rosatum,aqua rosarum,aqua capitum rosariam seruantur folia exsiccata, seruantur capita, seruatur succus ex illis expressiis,seruantur quoque flores lutei,ut alia praeteream,at quum non ex na tantum specie rosarum, haec conficiantur, consonu erit hic citare non' ngli uis
nullas eius species, nam omnes persequi,ut difficile, ita lectori fastidiosum steti.,. esset.Sunt igitur quaedam rosae rubrae, crassae, stupticae, ex quibus Euccammrolaceum parari debet,nam ut dixi stypticae sunt,& constrirgentes:proinde recte quoque sirupus roseceus,pro fluxu sistendo, ex ipsis siccis conficitur, leo c. i. -