Amati Lusitani Medici ac philosophi celeberrimi In Dioscoridis Anazarbei de medica materia libros quique enarrationes eruditissimae, quibus etiam tum simplicium medicamentorum nomenclaturae graecae, latinae, italicae, germanicae, et gallicae proponun

발행: 1557년

분량: 555페이지

출처: archive.org

분류: 약학

101쪽

ro cupressi ab R; formicarum examine comperiuntur. Naturalis Craete sesulae cupressus est,& ut tradunt, inde in alias orbis regiones trasportat Atria.scula & foemina, foemina in altum cuspidata crescit,&ut Theophrastiis credit sterilis:mascula uero tacunda ex se ramos expergit,utraq; enim relinam landit, sapore acerrimam, vitare uermiculos & tererii des necat, dares unctae, i carie uindicatur: item si lentes fabae,phaseoli,& uniuersa alia ligumina, tusis cupressi foliis, i et ipsi iis scobe simul asseruentur, uermicul chamdedi, Ubi OXia nunq erunt. Caeteria amaecyparissus herba id est humilis cupres .mis iber sus,cuius Plinius meminit lib. 1 vi capite. i .an tamina abrotanu sit, de qui Plinius mentionem fecit lib.U. eiusde numeri capite, suo dicemus loco saces porro cupressi in ossicinis ad multos medicinae usus seruantur.De qui bus & arbore Galenus libro . . de Facult.simpl. me dic. ita disserit: Cupreu a s si folia,germina, pitulae recentes & molles, magna ulcera glutinant in dulis corporibus, quare resiccandi uim habent absq; insigni acrimonia aut calo.' re, tanta enim ei acrimonia inem caliditasq;. quanta satis sit dedit cendae in illum acerbitati,proinde in alto latentes in flaccidis putrescentibusq; ast bus humiditates, innoxie depascit & populatur, Sic entero coelicos iussa exiccans,roburq; addens corporis partibus prae humiditate laxatis : qui dam ea utuntur ad carbunculos, herpete ;, polentae miscentes: Sunt qui ad erysipelata utantur.

iuiij v I UNI PER I duo & illa quidem uulgata habentur genera, alternuduo reVera, milus: alterum uero minus. Quibus coma perpetua inest,quae spina uerluiquam folium est, unde topiario operi ac pergulis non immerito inseri illi arbor; cuius lignum nunquam cariosam sentit senectam,ut ex trabibus te pli Diant Plinius libro i 6 capite. go.approbat.Fert arbor haec baccas myrti magnitudine,p imo uirides,postea nigricantes, cum pauco cyaneo colore perfusas quibus pauperes pro cubiculorum suffitibus utuntur: dissetutenim iuniperi duo haec dicta genera inter se,arboris tantum & seminis magnitudine. Verum ex iunipero gummi extrahitur, quod Arabes inepte almodum sandaracham appellant, quod quum recens est, album, lucidum, S transparens conspicitur: quum uero ueterascit, ad rubedinem declinat; i' λ, hi multum enim .sandaraclia haecArabum, a Graecorum sandaracha disseth tu, qtium Arabum ut diximus sandaracha iuniperi gummi; Graecorum uero, ,hhri eii. sandarac ha auri pigmenti species quaedam sit,ut libro .s . quoq; dicitur,qus

102쪽

I NADIOS CORID. LI g. PRIMUM

proculdubio corrosiua & uenenosa est. Quu igitur,candidati iuuenes, apud Arabas sandaracham legerint, intelligant uelim, gummi hoc iuniperi, ii sum tanon uero pernecantem &corrosiuam Graecorum; Secus uero si apud Grae .. , . ita cos sandaracham lectitauerint & ea opus habuerint,non illam Arab tim,sed est. potius hanc corrosiuam rubri auri pigmenti spectent accipere debent, que S doracbaan per os tuto dari possit,alibi quum de ea sermone fecerimus, aperiemuS, ia,' , Nunc uero sat sit dixisse, quod Ga . & Paulus Aesi neta eam in copositio: b, dis ii ..hibiis &siisti uniueis,quae per os simuntur immiscent, ut apud ipsum Pau- temtum legere est,hbros .suae medicinae capite.18. in pastilli cuiusdam compositione.capnisti dicti,& libro quinto capite. t s. quum antidota contra Viperarum morsus, ad mentem Oribasii describit, a quibus nec Dioscorides dissentit,ut capite. 6. quinti libri legere est ubi haec ad amussim & ex pro fesso tractamus. Ad nostrum igitur gum mi reuertebtes,dicamus,quod Pisnitis quanquam libro. 13 .capite undecim', ubi gummi multas species tractat, dicat iuniperi gumi ad nihil utile esse, contrarium tamen hoc nostro tepore percipimus, quum ad multa ne dii utile, sed perquam necessariu fac, te dixerim,sit: fit enim ex eo & oleo seminis lini, Vernix liquida,qua pictores pro lustra dis picturis & imaginibus utuntur, no minus ea quoq; enses, modo parasicaeq; & cultri, uelut alia ferrea ornameta, decoris gratia oblinuntur. Valet r praeterea ad ignium cobustiones,no minus quoq: excellens est corra tumores hemorrhoidarii & ipsarum dolores est uero gumi aridu hoc iuniperi,ca

lidum & siccu in primo ordine : quod ut Serapioni placet,eN Isaac Ehen ri,

ambram, sanguinem ex naribus profluentem sistit, praesertim si ovi albu- duin rapi mini immixtum fronti & temporibus applicetur, fluxum mensium reti- primone nori minus uomitionem cum polline thuris & oui albumine exceptu, ' supprimit firmatq; profluentem aluum, tineas & caeteras lumbricorum species necat, fistularum sinus resiccat, manum & pedum hiantibus rimis illitu succurrit,& ut summatim dicam, succini, charabe dicti, uires obtinet. Paratur uero ex iuniperi ligno per discensorium aut elambicum vitreum, oleum,non nisi ad multa utilissimum, praesertim ad paraly sim , spasmum,& iuncturarum dolores a frigiditate ortos. Lignum uero iuniperi, ut testatur Galenus libro. c. de Facult. simpl. medic. calidum & siccum .s. ordine est,fructus uero similitet calidus, sed siccus primo tantu. Nec praetereunduta me est hoc loco,id quod chimissae aiunt,scilicet, si ex iuniperi ligno carbones accensi,Cum eiusdem cinere cooperti manserint,quod per integrum annu sic perdurabunt accensi. Non minus hic taxandi a me Hispani ueniunt; Mera oliuoleum sua uoce (meram) dictum, quo ovium scabiem depellunt,iuniperi u iri 'flesse credentes, quum re uera,non iuniperi sed cedri potius oleum sit; causa tamen erroris est, quia cedri arbores adeo iuniperis similes sunt, ut non facile sit aliasiab aliis discernere,ut capite de cedro dicemus.

103쪽

De Sabaea. Graece, 3 -: Latine, brath, aliqui sum: Hi hic Italice illa: Gallice, du aufer.

Enarratio. svis bis . SABINA ossicinis sauina dicitur,cuius duo genera uulgatissima sunt:

alteru cupressi folio,alterum uero tamarici simile perpetua enim haec coma virescunt,proinde topiariis non immerito quoq; reponuntur.Nonnulli autem crassa ignoratia obcaecati,iocosabinq,quandam accipiunt herbal in montibus nascentem,cuius folia sabinae simillima sunt, sed odoreses, pore longe disserentia; quam Plinius (mea sententia) libro. 1 .capite H.sse laginem appellat,quum dicat ; similis herbae huic sabinae est selago appellita. Legitur sine serro dextra manu per tunicam , qua sinistra exuitur ueluta surante, candida neste uestito, pureque lotis nudis pedibus, sacro ficto prius quam legatur, pane uinoq;; fertur in mappa noua.Hanc contra omnem perniciem habendam prodidere Druidae Gallorum, & contra omnia oculorum uitia fumum eius prodesse. Haec Plinius. De sabinae uiribus ita refert Galenus .c. de Facult.simpl.medic.libro, Savina quantum in acrimonia cupressum uincit, tantum ab eo superatur in astrictione; quare illo acalidior est, & potentius digerit; quin & si militer cupresso putredinibus accommodari potest,maxime ubi rebelliores fuerint,& diuturniores: catbunculos item soluit,mense ;,ut siquid aliud,essentiae tenuitate prouocat, gauis. A, di sanguinem per urinas mouet,scerum etiam uiuentem interficit, & mobbilis es h tuum adducit. Est autem hoc medicamen tertii ordinis tum excalfacim.

ea in. ora tium tum: miccautiu eX numero eorum quae maxime tenuiu iunt partiti.

Graece, x O. : Latine, cedrus: uulgo cedro.

Cedri diis Enarratio. y s. speciei, CEDRI duae sunt species, altera procera, reliqua uero humilis, quae a iunipero difficulter discernitur, imo praeterquam fructu inter se nodisserunt, quum iuniperi niger cyaneo colore perfusus sit, cedri uero sese us ad ruborem quendam declinans conspicitur, q ui cedris dbstus, boni

est odoris, & antequam ad integram perueniat maturitatem, alter nasci tur novus, adeo ut in eadem arbore, & uetus & nouus semper reperiatur fructussis enim in cibo sumptus ut testatur Galeims secundo de Alimento rum facul libro,nullum corpori alimetum praebet. Insunt enim cedro,selia aculeata,nec unquam quoq; cadentia.Lignum porro huius arbori dii

104쪽

IN DIO S COR I D. LIB. PRIMUM

rissimum solidissimumq; est, adeo ut eo antiquitas tanquam corruptione nunquam sentiente in templis, instar lapidum uterentur. Crescunt enim cedri, in insula Maderiae, tanta proceritate , ut Ceteras illic superare dixeris arbores, non minus quoque in insula Cypri atque in Syria felicissime crescunt, ex quibus liquor quidam fluit, & eg eo oleum paratur coloris subrum, quo hodie pastores ad antiquorum imitationem pro ovium sanandis huicerationibus a tonsura derelictis, ueluti scabie , utuntur. Hoc uero Hispani sua uoce (meram ) uocant,& iuniperi oleum appellant,non

sine errore tamen , quum arbores illae ex quibus meram colligunt, cedri M. d. ,uin sint, non uero iuniperi, iuniperi tamen illas esse credunt, non minus ac cedri.

Istriae incolae, apud quos cedri in maxima proueniunt copia, qui & Iuniperos, non uero cedros, eas appellant. Ex quoque ex cedro paratur, et Us cedria dicta: de qua & cedri uiribus, Galenum audiamus libro septimo de v,

Facultatibus simplicium medicamentorum,ubi Dioscoridem mea sententia interpretatur, praesertim in iis quae ad cedri liquorem faciunt, sic enim Galeni ueluti pro coronide habentur nerba, ut in Epitome per doctissimum Andream Lacunam legitur: cedrus specie est duplex, altera fruti- Andreat cosa iunipero assimilis: altera arbor non exigua , utraque est calidae siccaeq, Lacma sqremperaturae tertii quodam modo ordinis, secundum utrunque . Caete- '-- rum cedrea uocatur ita cedri oleum) quartum etiam ordinem attigisseiae detur, admodum calida & tenuium partium, quare mollem vimentium carnem prompte, citraque dolorem putrefacit: Nam mortuorum corpora exiccat, simulque a corruptione tuetur, utpote humiditates eorum depascens, at solida haudquaquam attingens corpora. Nec mirum uideri debet, si cum tanta ui polleat, tendes,pediculos, tineas, auriumque ue mes interficere ualeat, tum saetum uiuentem quidem interimat, extinctum autem eiiciat, quemadmodum & ipsum semen, si coeundi tempore, pudenda eo circumlinantur .Proinde partui aduersum est medicamen; quod etiam dentium foraminibus instillatum, eos & confringit, & a dolore liberat: extenuat quoque oculorum cicatrices, & uisus hebetudini ab humorum crassitudine ortae medetur, utuntur autem ea plebeii, quum ad uulnera ouibus inter tondendum a forfice illata tum etiam contra ipsarum scabiem & ricinos, quos-uocant rat fructus moderatiores existunt, adeo ut comedi possint, quanquam si iis liberalius utare,c piti dolorem inferent, ardoremque ac morsum in uentre percipies, hactenus Galenus. Non libet ab hoc loco prius discedere, quam resinarum, & gummi amicitias odiaque recenseam, sunt enim nonnullae quae aquam, spreto oleo uelint, sunt quae oleum contra aqua reiecti, sunt narum quae neutrum, quae igitur oleum amant, & cum eo amicitiam habent haec sunt

105쪽

Oleum amantia.

BenZ uinum. Ladanum.

Resina pini. Terebinthi resina.Pix naualis .

piam

et Von Oleum. Gummi Arabicum.

Lacca. Sanguis Draconis.

Nec oleum nec aquam.

Ammoniacum. Bdellium Myrrha.

De Lauro arbore. Graece, ,hxex : Latine aurus: Hlpanice aure Durem Italice lauro, silc laurier.

Enarratio schL A V B V S arbor illa quondam Apollini dicata, qua triumphantes

in coronis utebantur omnibus nota est . Cuius duo genera habentur , mesticum & sylvestre, parum inter se disserentia, ut Dioscorides in praesenti innuere uidetur: baccae uero lauri in officinis adseruatur ex quibus aB Cimm oleum ut diximus & electuarium ab illis denominationem trahens con l. , FH cinnatur , non morbis frigidis conueniens: unde Galenus libro sexto simpl. ita de lauri uiribus tradit: huius solia calfaciunt &siccant uehementer, at fructus adhuc uehementius: radicis cortex minus quidem acris est,& calidus,uerum magis amarus, habetq;etiam astrictionis nonihil: quam obrem & calculos confringit, dc iecori pro dest. Bibitur ex uino fragrante trium obolorum pondere.

De Platano . Graece, mumin: Latine platanus: Italice platano.

Enarratio sT PLATANVS raro hodie conspicitur, nec mirum quum olim

106쪽

quisitis illecebris nutrita in solo Italo de dignaretur, ut cumque tamen,Fer- Plata'ux rariae duae uisuntur arbores, folio uitis, ampliore ac multifido, apud Neaes, politanos uero frequenter crescere audio,de qua Plinius abunde libro duodecimo capite primo ita inquit: Sed quis non iure miretur, arborem umbrae, gratia tantum,ex alieno petita orbe Platanus ea est haec per mare Ionium in Diomedis insulam , eiusdem tumuli gratia primum inuecta, inde in Siciliam transgressa,atque inter primas donata Italiae,& iam ad Morinos usque pervecta , &c. Haec uero arbor adeo uintim amat, ut eo irrigata enutriatur prospereque crescat, ut citato loco Plinius quoque meminit , quem legere ne pigear, quum uaria ex Licinio Mutiano conside in Lyciae prouincia legato non nisi lectu iuciindissima referat. Galenus uero platani uires attingit libro S.de Facult. simpl.medic.subiis uerbis: Humidioris frigidiorisq;. essentiae est,non ita multo quam symmetra : proinde folia uiridia trita dcillita , non obscure nascentes phlegmonas adiuuant, cortex dc pitulae magis deiiccantem uim obtinent, ut illae quidem in aceto coctae ad dentium adlis beatur dolores,pitulae uero cum adipe ad ulcera ambiista. Vitandus est puluis foliis arboris insidens; alioqui si attrahatur spiritu,arteriam offendit, ii lenter siccans,exasperansque nec non uocem laedit, sicuti & auditum & uis sum, si in oculos aut aures inciderit.

De fraxino. Graece ramin: Latine fraxinus: Hssanaeefesto fera:

Italice falseruo, Gallice frusne.

Enarratio . 8. FRAXINVS, ubique nota arbor est,non nisi serpentibus infesti; sima:unde Plinius libro sut naturalis his priae,foedissime proculdubio hallu cinatur, quum quae Theophiastus, mylaci, id est taxo arbori neneno lae tritabuit, ille nominis uicinitate deceptus,non mylaci sed potius meliae id est, fraxino,tribuit,ut apud illum est legere libro 16. capite is .ubi fraxini folia iumentis mortifera,& lethalia esse tradit,quum tamen non meliae,id est fraxiae ni folia Theophrastus uenenosa esse scripsit,sed mylacos,id est taxi. Nam

tantum abest, ut fraxini folia uenenosa & mortifera sint, ut ea potius prodi prax sissentaneum antidotum contra ueneni omne genus reputentur, ut ibidem sera quoque ille non negat, & nos centuria prima Curationu nostrarii abunde et indicauimus, praecipue ubi curationem demorsae puellae a vipera describi, mus. Caeterum, in fraxinorum summitatibus folia quaedant crassa amygdalarum magnitudine reperiuntur, intra quae: semen rec'nditur, seminis

melonis magnitudine aromatici quid habens, quod ossicine, lingua Passem L hau rinam, siue linguam auis appellant,ad irritandam Venerem accomodatis prica d.

107쪽

cens : fraxinus, quam uim aduersus serpentes haberet, indicauimus, Semia foliis eius inest,quae medentur iocineris & lateris doloribus in uino,aquati Manarta quae subit cutem extraliut, corpus obesum leuant onere sensim ad macieti qt, reducentes, haec Plinius:ex quibus Manardum perperam dixisse compte, hendimus,quum ab antiquis de hoc semine nullam fieri mentionem,libro undecimo suarum epistolaru,epistola secunda tradat: teri tamen est,quo huius seminis uis, ad uenerem faciens, incognita priscis fuerit, quod Ara Lingua has bes, Serapio praecipue linguam auis nominat,quia cum avicularum lingulis ferina siue quandam contrahat similitudinem, uel potius, lingua auis semen hoc dici, . a. his tur , ad imitationem linguae anserinae, quae ut multi credunt uenerem sti. .hd . , mulat.Caereru,est semen hoc calidum in secundo gradu,cum quadam hibiae. miditate,ut Serapioni placet,qua mediante uenerem irritati

Depopulo albet. Graece in Latin populus alba:H Anice, amo blatico: Italice assero , pio o blanco: Gallice , trambula , GemalletuMisen alberbaum. Populus nigra,

Graece , Os: Latine, nigra populus: Hi Anice, fumo nigrisso: Italice , ono , pio o stero: Gallice , ct trem e

Enarratio centesima.

NON solum ad ripas fluuiotu regis Eridani seu Padi Ferrariam per

labenti populi arbores nascuntur,de quibus poetarum extant fabulae ; sed uariis aliis in locis prospere crescunt,ex quibus, tenellos cauliculos,pro caeficiendo myracopo,id est, unguento populeo, officinarum magistri coli, gunt et quo medici pro extinguenda capitis & renum ardore , frequenti, me, illitis fronte & temporibus, renibusque ipsis,ardentissimis in febribus utuntur:an uero bene,in dubium uertamus,quum uetus Galeni translatio, in im calidam in tertio gradu esse constituit, cui opinioni Serapio & Auicenna capite 3 o. fauent, eam in tertio caloris gradu collocantes et a quibus nec Oribasius dissentit libro secundo ad Eunapium, & libro ire ad Iulia num Caesarem, quum eam inter calida tertii ordinis medicamenta adnu meret: quae si uera sunt proculdubio unguentu populeum potius calidum quam frigidum censendum est. At re vera,res ipsa non ita se habet, qdum

unguentum

108쪽

IN DIOS CORID. LIB. PRIMUM'unguentum populeum prope tertium gradu frigiditatis,a doctissimus indicatur,& quotidiana experientia ita esse attestatur. Proinde populum frigidam esse,uel saltem non calidam necessarium est, id quod castigatissima emendatissimaq; Galeni uersio Venetiis excusa ita esse ostendit, quum lib. 6.Simplicium, aegirum non calidam tertio recessu legitur esse, sed potius primo, ut Paulus Aegineta, uerborum Gai .uerus interpres, in sua medicina quoq; scripsit,eam scilicet calidam in primo ordine collocans. Quibus Constantinus monachus author non usq; quaq; aspernabilis consentit, imo natura ipsa arboris,& proprietates, satis indicant calidam non esse, quibus magis credere debemus,quam omnibus hucusque de ea scribentibus. Nam arbor ipsa paru est odorata, nec eximio aliquo sapore praedita dum

gustatur,quae qualitas errare nunquam permittit,imo ea mediante, medicamentorum temperamenta indaganda praecipue sunt. Primo nanq; modice astringit,obscuram quandam amaritudinem post se relinquens, quae omnia exiguam caliditatem, ut nostis arguunt. Itaque populum ad frigidita' popula, d tem potius quam caliditatem inclinare in confesta est. De alba uero popli bor fregi - lo, quod frigida sit temperamento non est dubium,ut testatur Galenus, lib. r. dicti uoluminis, subiis uerbis: Leuce, ex aqua tepida,& terrena extenuasta essentia conflatur, quamobrem & abstergentis facultatis est particeps.Haec Galenus.Caeterum multi innixi iis uerbis Dioscoridis (scilicet fertur utriusq; populi lachryma circa Eridanum fluuium , in distillando densari, fieriq; quod electrum Graeci, Romani succinum uocant, crediderunt electrum siue succinum,quod carabe Arabes appellanib&uulgus alambrum,

populi gummi esse, non animaduertetes Dioscoridem aliorum opinione, rabe idem. uerba illa retulisse,& ut falsa reliquisse minimes approbasse, quum re ue-ra,ut Plinius aperuit, non populi gummi aut ipsius lachryma clectrum siue carabe est,sed potius ut libro trigesimoseptimo,capite tertio legitur, Arboris cuiusdam pineae similis, sic enim post multas & uarias de illo citatas qui s. opiniones,quas exolosas &extirpatas relinquit, ueram ad istum modum prosecutus es dicens: Certum est gigni in insulis Septentrionalis Oceani, dc a Germanis appellari glessum, itaq; & a nostris unam insularum ob id Glessariam appellatam,Germanico Caesare ibi classibus rem gerente, Austra uiam a barbaris diciam. Nascitur autem, defluente medulla pinei generis arboribus,ut gummi in cerasi resina pineis,erumpit humoris abundanti densatur rigore, uel tepore autumnali, tuum intumescens aestus rapuit ex insulis,certe in littora expellitur,ita uolubile,ut pendere uideatur,atque

considere in uado, quod arboris succum esse prisci nostri credidere, ob id succinum appellates, hactenus Plinius. Cuius uerba uera esse hodie cogno- Si ccm et scimus, iam in mari Germanico Baltheo dicto, electrum siue succinu in M' et ' quo Preculae siue coronae fiunt, colligatur,& nusquam alibi: quod uero gu

109쪽

,8 AMATI Lusi TANI c o M M s N T. mi arboris pineae simile sit,ipsus in attritu pineus odor attestaturimo vie Dantisco urbe libera apud Germanos, nobiscum uersati sunt, tanquande re conspecta iudicium suum ferebant, nec in re aliqua a Plinio dissi sbant.Nascitur enim electrum liquidum tanquam pini resina, quod quunmusteum fluit, formicas,muscas, paleas,& alia rapit,quae omnia postea heo densato,uidentur, ut Martialis hoc disticho complexus est. Quum Phaethontea formica uagatur in umbra, Implicuit tenuem succina gutta feram. Vario porro colore electrum reperitur,quod ad se festucas ct paleas tibhit, uelut magnes ferrum. Ex hoc enim electro pastilli olim pro sisten a sanguinis fluxione Graeci parabant,quos Arabes quoq; sub nomine carbber pro eodem effectu constriiunt, &in officinis hodiernis repositi habeatur. Valet autem flauum electrum ad multa,nam pueris pro amuleto cohira fuscinationes appenditur, Contra dysuriam quoq; bibitur . Album ubro cum aqua stillata 8 raphano nephritim curat ebibitum , nec minus codita f... dii tremori, di orthopnoeae prodest: na inspersum rhagadibus, dolorem& pruritum praesenti auxilio mitigare traditur. Caeterum lapis lyncis os

Decies ore cinis hodie sic nominatus,electri species quaedam est,quam lyncutium,sive pterygophorum,id est,plumas trahentem,Graeci appellant, non uero uri ita lyncis est,uel ut pharmacopole dicunt lupi ceruarii concreta,ut recte ab modum Dioscoridc, libro 1 .capite de urina aperuit.

Ita Macere. Graece, Latme,macer, mac cortexllucis mos a tae: Hlymice, macias,macas: Badice macu.

Enarratio, loro

M. . , NON approbo illorum iudicium, qui macerem a mace officinarurimaris , si diuersum esse statuunt,quum reuera,antiquorum macer,macis nostras sit;

cortex scilicet subrussus, crassius,& in glistu astringens,qui ex India ad nos adfertur, quem Galenus intelligens,clarius de eo lib. .&mplicium,ita proedidit,dicens; macer cortex est,qui ex India adust ungustu multum acerebo cum levicula quadam acrimonia odorata,constat autem ex mista egeritia pleraq; terrena frigida,paucula uero calida, ct tenuium partium,itaque ualenter desiceat,astringitq; ob idq; coeliacis & dysenteticis medicamentis miscetur,in tertio exiccantiu consistens ordine: in caloris frigorisq; discriu.g. ,-- mine, neutrum insigniter praestans . Iis enim Galeni uerbis facile quis nisi

hiis contumax si dicet,Galenum,nostrum macem descripsisse,quum corticem dubii. ix essie dicat ex India aduectum,& inter aromata habitum,quae omnia huic reh-- spondent. At hodie multi rerum nouitate gaudete omnia in dubium irae

110쪽

hunt, assimantes, omnia sere ossicinarum medicamenta, antiquis incognita fuisse,id quod olim Lud. Viues Valentinus uir sane doctus,mecum querebatur, quu tamen paucissima hodie habentur, de quibus prisci mentionem non fecerint; fatendum tamen est,quod antiqui de macere tanquade re obscura.& non satis illis cognita locuti sunt,quod mea sententia, magis temporum anguinis, quam illorum ignorationi tribuendum reo liquo rataim est, ut Plinius libro vigesimosecundo, capite octauo, tanquam de re sibi incomperta, ut ipse quoq; fatetur,dicat; Macerem corticem rubentem magnae radicis,nomine arboris suae esse, qui ex India aduehebatur. Nouerunt enim omnes macerem, sed unde colligebatur, aut ex qua re extram hebatur ignorarunt, imo non diu est exacte huius rei uera habita cognitio, quum ante repertum pomum, & ut ita dicam excorticatum, ex quo maces extrahuntur,multa & falsa de mace circunferebantur. Qui igitur dei ceps ueram maris historiam tenere desiderat,aures praestet, quum de re nobis millies conspecta sententiam feramus .Est enim pomum,quod non diu, ex India ad nos saccaro confectum deferri coepit, magnitudine qua pomu Persicum,rotundum,obscuris quibusdam lineis intersectum,nam color iles It Persici quoque inesse uidetur.inius autem pomi caro suauissima ac gustui gratissima est,& cordialis; & ea de causa, eius libra quatuor venditur

aureis ducatis, post excorticatum autem pomum, Prope centrum, coditex quidam cancellatus russus apparet, os non exacte tegens, qui cortex, macis siue Graecorum macer est, crassus,adstringens, suauis, stomacho, &cerebro conducibilis, qui non exacte calidus, inter nobilia aromata cohnumeratur Nam os subtus corticem istum apparens,nucleum intus habet,

qui moschata nux dicitur, tabernis, & pigmentariis familiarissima admodum aromatica, quae & ipsa, capiti utilis & stomachalis est, matrici amica et plina. ' quam Hermolaus Barbarus & post eum Manardus, aliique uiri doctis, v. h. imi,nucem myristicam appellari contendebant, quam uero bene, iudicet hi Mis ilectores, quum nomen hoc glandi unguentariae ex directo respondeat, fimitan ur. quam Graeci est id; μb c itDv sua uoce appellant,ut lib. uidere licebit.

Enarratio. Ioa.

'VLMVS haec illa arbor est, quae uiridis facile ceditur,sicca uero ualde disticulter; Cuius Plinius quatuor enumerat genera, libro decimosexto capite decimoseptimo, Columella duo tantum, quae Italiae familiariss ma sunt,& uitibus sustentandis accomodatissima.Inueniuntur enim in ulmn ii

SEARCH

MENU NAVIGATION