장음표시 사용
161쪽
isd AMATI LUSITANI co MMENTlib. 3. Aeneid.lapidosa iiocat, quia foris parum carnis,& intus plurimu ossis habeant.De quibus Gai .lib. .de Facult. simpl. med.sermone facit,ad istum modum dicens: fructus eius admodum acerbus est, esuique aptus, proinde italenter aluum restringit,quemadmodum & mespila, folia quoque digermina peracerba sunt gustui,ualenterq desiccant, itaq; maxima uulnera glutinare possunt,potissimumque duorum corporum.
De Sorbo.GTace , orum, audi: Let ne orbum: re punice orbas: Diluce orbe: Gallice, cormiera.
Enarratios, I A SORB VM, fructus arboris, munissimus est, qui dum immatutus pheth. est,ualentissime astringin maturus uero,paru aut nihil.B R A S.quum olim' in Examine simpliatum meorum in similia uerba prorupissem, non defuit
postea quidam male seriatus uir,qui tanquam falsa,ea obliterare conabatur. AMA T. Sinamus istos sycophantas maledicentes,qui nihil praeter obtrectationes,calumniasque discunt,nescientes bonum a malo discernere,& ublium a uirtute. B R A S quum nullos habeant ad quos diuertant aegrotan tes,ut magni tamen & scientes appareat,alios mordent,alios uellicant, alios dilaniant, ut merito rabidi canes sint appellandi. AMAT. non dubito sane hos in rabiem angi, quum nullum habeant lucrum. B R A S. quum miseranda tristitia perurantur, in maximam incidunt siccitatem, & confoen.is hi, k tuenterlabiem. A M AT. ita plerunque fit,nec ambigendum est, homb&h-nes rabie affici posse ut Leonicenus uir nunquam sine honoris titulo nominandus,in eo libro cui titulum esse uoluit, de Plinii & aliorum medicorum
erroribus, patefecit, & post illum Caelius Rodiginus,magnae lectionis uir. B R A S. is haec missa faciamus, & istos cum sua rabie in malam cruce ablegemus. A M A T: imo in malos coruos. B R A S sorbum igitur immaturum apprime constipat,maturum uero adeo parum,ut merito sorbum maturum non constringere, aut constipate sit dicendum . A M AT. nec hoc mirum est,quum multi fructus interdum quum immaturi sunt, constringunt,postea uero matuti facti,tantum abest, ut constringant, ut potius ualentissime soluant. B R A S. meministi, si recte memoria teneo, capitede Me pilis, Serapionis interpretem, quae mes lo debebantur, sorbo tribuisse. AM AT . ita est,ut qui conferre uoluerit ea quae apud Serapione desedi' bo dicuntur,cuns viae a Dioscoride de Mespilo scribuntur,sacile inueniet.
162쪽
resistas, amexeas: Italice si cine , brugmlegis: Gallice, des
Enarratio I s c. P R V N V S Arbor ubique famigeratissima est, cuius fructus uarius
habetur,quum quaedam reperiantur pruna uiridia, quaedam alba,alia rubra, Pruna alia lutea, nonnulla herbacea, reliqua uero nigra, item eX illis quaedam ma- .gna, alia parma,alia mediocria,uaria forma inlignata,m quibus hodie Dama is, tu, scena praecipua habentur, Syracusana ab Hispanis nominata,nigra,rubrica- raeissa ilia, uel in totum alba ad citrinum tendentia,oblonga boni saporis, dicta Da 'm-r mascena, quia ex D amasco Syriae praecipua ciuitate uectae primo silere: de quibus Dioscorides in praesenti,ita inquit:Syriaca praesertimque in Damasco genita siccata pruna,stomacho accommodata sunt,& aluum cohibenti Galenus uero, animaduertens Dioscoridis haec uerba sic absolute prolata falsa esse, consulto ea est interpretatus libro septimo de Facultatibus simpliciorum medicamentorum ad hunc modum inquiens; pruni fructus uel trem subducit, recens quidem plus,aridus minus. Caeterum,haud scio cur Dioscorides pruna Damascena siccata uentrem sistere dicat, quum & ipsa palam etiam subducant, minus tamen quam quae importantur e Iberia. Siquidem Damascena magis astringunt; at quae Iberia fert, dulciora sunt. Iis igitur uerbis satis clare patet,Galenum interpretari Dioscoridem,quum Damascena pruna siccata, licet uentrem subducant, comparatione tamen ad Hispaniae pruna, adeo parum, ut id constringere potius dicendum sit et Pruna Mi. Hanc uero Galeni esse mentem facile elicitur ex libro secundo de Facultatibus alimentorum, capite trigesimo primo quum dicat: fama est ea pruna crum. . omnium esse praestantissima,quae inDamasco urbe Syrte nascuntur:secun- sunt. da autem post illa est e quae in ea regione quam Iberiam ac Hispaniam noti minant, proueniant ; Verum haec quidem nihil astrictionis prae se ferunt. nonnulla uero Damascenoru, uel plurimum, id est astrictionis habent. haec ille. Quam astrictionem animaduertens Dioscorides, no ueritus est asserere Damalcena pruna constringere. Nam quanto pruna magis sunt acida,ta to plus frigida dicenda sunt, & pressius alvu cohibentia, saccaro tamen coecta,uel melicrato sumpta, stypticitate amittunt,&aluum optime dentiunt: Iberica porro pruna meliora sunt, quae & Damascena,& Syracusana apud ipsos dicuntur,nigra,& citrina reperta,nam citrina multi ob colorem,cerea, appellare non dubitant. Verum multi ex omnibus pruni speciebus in Hi--,aiis
spania reperti quandam praecipue laudant,quam Salmaruicenses andrinas urensia. ob colotem nigrum illis insitum uocant: rotunda autem pruna haec sunt, A et' rum nigra,sapore acido,ori gratissimo,quae matura sebiicitantibus/pud Salmaccenses, Doctor Alteretus praeceptor meus nunquam Poenitendus,non, thoras.
163쪽
ne optimo successu concedebat.Nam corpus refrigerant & humectant: bili aduersantur, sitim arcent, ct alutina deiiciunt: siccata uero non adeo ut re centia suos effectus producunt ; quibus pro parandis decoctis, a Zimatbbus,& syrupis quotidie utimur.: eligi tamen debent pruna ossa parua, nitibi ina uero carnis habentia, ex quibus electuarium in officinis &Gim sermonio,& sine illo paratum prostat. Sylvestria uero pruna, non minus quoque nota sunt,eX quibus succus exprimitur,quem loco acaliae seplasiari ut ditabs bipen mis hodie exhibent. Prunis proximus fructus est,sebesten dictus,que Dioscorides & Galenus subticuerunt. Paulus uero ueluti & Actuarius SN φρ Aetius de eo mentionem faciunt,sic enim Paulus inquit; Myxa siue Myxa retia is ria , arboris fiuctus est, minor quidem prunis,facultate uero consimilis. Ex quibus uerbis percipitur, myxam siue labesten, aluum laxare:no uero eams .evia, constringere,ut Leonardus Fuchsius in suis Paradoxis non sine errore conermi, tendit, quum non solum Paulo, sed experientiae quotidianae contradicat. quae fructu istum bilem depellere indicat. Quin & Actuarius scriptor Gra cus doctissimus,aluum laxare dicit, & sitim extinguere, imo ut passim uide mus,fiuctus iste, linguae ariditatem & ipsius asperitate remouet,quin etiam pectoris uitiis utilis est, & urinae ardorem a bile ortum restingit, non est elago quod Fuchsius dicat conditum ex sebesten non ob fructum istum pudigare,sed ob scamonium & alia in eo admixta medicamenta, quum fructus iste, non minus aluum subducis,quam cassae fistulae pulpamentum. Verumyxa siue myxaria, ut placet Hermolao Barbaro in silo Corollatio, seberis en dicuntur,hoc est si latine interpreteris,augusta.Nascuntur enim ingen ' ti copia in Syria, quae & myxa appellari traduhob mucilaginem illis insita,
mucoremue, ex quo Syriaci uiscum parant, & Venetias ad irretiendas aurum culas mittunt. Huic fiuctui affinis est aIter,quem Dioscorides praetermisit, I iuba se . & iuiubam officinae appellant i, Graeci uero sericam, latiniores autem Eigb - pham quam uocem imitantes Hispani,licet corrupte,acus fas eum appellant: Liisitani uero Arabica lingua, pomum ab alnas ua eum nominant; de quo Galenus libro secundo de Facultatibus alimentorum, capi te trige simo secundo ita tradit; Nec haec quidem ausim affirmare quicquam ad sanitatis tutelam, aut morborum profligationem pertinere, mulierum enim atque infantium effrenatorum est edulium,quod exigui est alimenti ac coetu difficilis, & praeterquam quod stomachum non iuuat,parum etiam ali, menti corpori exhibet,hactenus Galenus. Qui licet suo tempore ivtubas inrasos medicos non traxit, ab Arabibus tamen pro spissando bilioso sanguine, ac densanda si ibtiliori materia ad pectus descendente, earum syrupus maxime laudatur,uel uti pom uia ipsa in decocto,quod aiut, pectorali. Nec Fueh, Ma enim erat,quur hic Fuchsius caninam suam maledicentiam; ut solet in Araudi tiae bas exerceret, qui tum demum praeclare se perfunctum officio suo putat quum
164쪽
quum uiginiti Latinis uersibus unum Graeculum inseruerit,ut eruditionem aliquam ambitiose ostgntet,cum hactenus nullam praeter laboriosam illam
eX aliorum commentariis' coaceruationem uel compilationem potius consecutus sit. i
ΚOMARO S arbutus est, frutex aliquado arborescens cotonet ma Comaruili magnitudine, folio lauri splendido,uiridi; Nam lignu huius squamosum arbutus ideui detulli bricans in cuius summitatibus flores albi cymbalorum modo,ra cernatim Pendent,apibus gratissimi,quibus decidentibus, fructus memecylitianedo die us pultu lar,rotundus,primum uiridis, postea luteus, ultimo quum ad exactam tilaturitatem peruenit ruber fili magnitudine qua uulgatum mespilum uidetur;Qui ideo unedo dicitur,quia ob eius mdliciam unu vis d. 'his tantum edendum sit pomum, nam stomacho aduersatur, & facile ceph de dicasur. lalgiam comedenti inducit . In Hispania porro non ita noxius fructus iste
prouenit,quiim erimmulti auidius fiam par sit comedant,& tamen in nullum corporis detrimentum incurrunt:eo tamen turdi, sturni, merulaeve, &alii passerculi in dumetis degentes maxime gaudent, adeo ut aucupes hoc fructu,in aucupio utantur. Multi praeterea fruticem istum contra pe- AqMarbustem,& uenenum,tanti faciunt,ut ex illius foliis & floribus aqua per elambicum extractam, tanquam sacratisfinium antidotum, ad eosdem effectus servent. Nonnulli tamen differentiam faciunt, inter plantam istam qnum frutescit,& eam quae in arborem cresciti in quam sententiam Theophrastuire animaduerto,quum comaron,id est arbutum ab unedone arbore, libro primo,de Plantarum historia, ubi corticum differentias enarrat, diuersum facit , qtsanquam tamen idem Theophrastus et quam de unedone sermonem priuatim,quod equidem obseruauerim,habuerit: Galenus tamen illuimitatus, uno in capite de unedone fructu sermonem fecit,ut capite de me spilo diximus: alio uero de arbuto siue comaro,ut libro . i. uidere est, qui de eo ita tradit: Arbutus arbor ipsa qualitate acerba una cum fructu est, eu vis A is, memecylum nuncupant,est autem hic & infensus stomacho ct capiti do- butu, e,
lorem commouens .Haec Galenus. Mea tamen sententia, unedo ab arbuto momi
siue comaro in nulla re differt,quum eadem sit arbor specie,& utriusq; seu ictus unedo siue memecylus dicatur,stomacho infestus,& cephalalgiam in- Lugiis. ducens. Libet hoc Ioco Lusitanorum quorundam stupiditatem irris Dipidit i
165쪽
is. AMATI L v s IT ANI COMMa NT.dere, qui cateruatim ad foeminam quam ipsi honoris causa Magistra uoca.bant,ad recuperandam amissam ualetudinem concurrebant:ea uero, quid illis & si diuersissimo morbo tentatis propinaret,praeter aquam ex unedom ne per campanam expressam,habebat nihi:lquod si quis astris ita fauetibus amissam recuperaret ualetudinem,non iam mulierem aut Magistram sed diuam potius uocare,illique eos honores exhibere, quibus tantiim Diui afficiuntur.Memini uisam esse a me hanc foemina in oppido Stremotio,quo non longe ab urbe Ebora distat.
am,dulis A MYGDALA tam dulcis quam amara fatis nota est; Nam dui:
' cis uiribus impotentior rueritur: De qua Gaaenus lib. secundo de Faculitatibus alimentorum,ita prodit: Amygdalae nihil prorsus habent facultatis astringentis, Sola enim tenuandi facultas ac deterge di in eis praepollet, quarum uiscera purgant,tum humores e pulmonibus ac thorace , sputis expectorant,& caetera.Item libro quinto de Facultatibus simpl. medicamentorum, ubi extergentium & farctu liberantium medicamentis agit, inquit: simile quiddam amygdalis accidit , nam & horum ipsorum, ea quae
amarasunt,&detergunt,& meatus expurgant,quae uero edendo sunt detergunt quidem,non tamen infarctu liberant.Galeni igitur cosilio oleo amygdalarum dulcium,contra neptiritim,colicol affectus & alias frigidas passiones utimur, ueluti quom amygdalam amararum,quum calidum utrunq; sit,in amaris tamen magis,ut Galenum adnotasse constat libro sexto citati uoluminis sic dicentem; amygdala quae quidem palam amara sunt,omni no extenuandi uim possident. Siquidem ephelim purgant,&excreationi bus ex pectore pulmoneq; cratarum lentorumq; humorum mire auxi Iiantur.Obstructiones praeterea iecinoris a crassis S uiscidis succis ortas ex
pediunt; quin & lateris & lienis, di coli, & renum dolores, ab huiusmodi
causa natos persanat,ipsius arboris etiam radices coctaeillitaeq; epheles purgant:porro amygdala dulcia.quae&ipsa nonnihil sortiuntur amaritudinis, . moderate sunt calida. Attamen amygdalae aestuosae, ob pinguitudinem . he , . quam habent sunt ,ut Hippocrates libro secundo de Diaeta testatur, cuius uerba Avicenna postea enarrans,libro secundo sui Canonis, dixit: Et Sa. uic earum est comouens choleram,ob sui unctuositatem, proinde anima, uertant qui indiscrete febricitantibus amygdalatum porrigunt, aut saltem
iis,qui stomachum biliosum habentiquum iuvamenti uice praestandi, mu
166쪽
gnum aegris adferant detrimentum. Virides uero suo integro operimento come, amygdalae,bonum faciunt stomachum, & illum ab humiditate
PISTATI V S quam,ptimo c Syria Lucius Vitellius in Italia por ria f.
tauit,licet Syriacis,peculiaris fit arbor , in multis tamen Italiae & Hispaniae fluiι -- locis hodie uidetur,parua, lentisci folium habens,maiusculu tamen, in qua fructus pistatium siue fisticus dictus,pendet,ea magnitudine qua pinei numclei cum putaminibus sunt,nam intus fructus iste uirescit , esui perquam gratus,qui & Veneremfincitat &apprime nutrit,quibus de causis, hodie bellariis instaurantibus S reficientibus,eum misceri comendamus, imo ut Avicenna de eo libello de Vitibus cordis tradit,cor confortat, uelut Rabbinus Moses de Aegypto, ex omnibus fructibus, sisticus praestantissimus habetur.At Galenus,de Pistatiis libro secundo de Alimentorum facultatiabus,inquit: Haec quidem ad magnam Alexandriam proueniunt, sed mulito uberiora in Berrhoea urbe Syriae, parum quidem nutrientia,uerum ad hepar roborandum & succos in ipsius uiis infarctos purgandos,utilia. Qualitatem enim habent,aromaticam,subamaram,& subastringentem.Scio autem& alia huiuscemodi pleraq; hepati esse utilissima,quemadmodum in opere de simplicibus medicamentis est demonstratum.Porro non ausim affirmar ullam ex ipsis stomacho accedere utilitatem, aut laesionem insignem, quemadmodum neque quod aluum deiiciant,aut sistant, haec Galenus, in quibus Avicena tacite illum mordet, praesertim quia dicat, stomacho neq; aut renaitiuamentum nec nocumentum pistatia praestar ita enim Avicenna tradit; tacue Gale Quidam innuit pistatia neque prodesse neque obesse stomacho.At ego re ' praaliter euenire nosco,quum uentricultim roborent,& nauseam prohibeant, ' 'ut eorum sapor obscurus amarus,austerusue testatur.
Nucibus. Graece, iapust paethim: Latine, cardia basilica nuces iuglanis des , regiae nuces: Hissame , tiaeetes: Italice noce : Galli.ce , des nodi
N V C E S tam sunt ubis notae,ut nulla prorsus indigeant descriptiovu i i
167쪽
its AMATI L s mi Areta coM M IN The ea n de illis tamen & caricistrumve nio iniit Dioscorides adnbpit pati. v tur. I e quo Galenus lib. de Cibist boni & mali sacci ita ragdicrrionillilli de lethalium uenenorum copositione scribentes, caricas cu ruta Iauciba mpraesumptis,uenenis eiusmodi uniuersis aduersari testantur . Caeterum ieiu, no stomacho comestae nuces,lumbricos latos peIlunt,ut experientia com pertum habeo.Nam rob de nucibus,ubiq; quoq uulgatum esse arbitror.Nμπ μ'mi Non ab re quoq; erit in praesenti , quum de nugibus S demite uomica& nietella tmdneni habere. Est igitur ut palicis d cam nux uomica apud Serapionem,ea quam seplasiatii,nucem metellam app ellant; Aeat quam ei apio arietes reuocatio minarum aiuRupitaca: Fina ierint ut nequii illas also accuset,ipsum Serapionem aurumus y capite de nnceii linica ra dicentem, ex mente Abraham; Nila Ddmica cuius color est Intet glaucedinem S albedinem, maior auellana parum est in sitia sunt nodi. I aec Set api Per quid facillime qui cognitio nem utrium*lmaci Iabuerit,iuili, icabis nucem uomicam Serapionis eandesti esse citur metesIa officinarum, j quum officinarum metella nux. talem obtineat colorem, & ab utro late ua. repetollatur tuberculis quibusdamicircularibus oculosit antibus,ut nulli rem ubiui. sit dubium metellam hances ossicin mi apud Serapiiuncti uomulis esse ea apud se Non minus quoq; ex ipso Serapione elicitur quam ille Metellam appel- γ' S lat uomstam officinarue' - ita enim de Metalla capite Isi pro diret Flux metella est similis nuci uomic semen eius est imite semihi mandrago
omni nuci uomicae orticinarii conuenirexIamis est, quam Vnt a me multis
monstrari debeae, quum nux haec colasinunt sub ea dicta;plana iitrbq; P -- - istre si cuiu imum in asper, uelliti pilosus: uam ipsius saportui ruosus aes vi deletabilis est,canes interficiens. Quod uero di catiemen iblius semini seruidragore est simile,intelligo virtute: Ineus autem figura, quom Sili calici frigida in quarto si gradu.In summa igitur dicamus, meum illae utroq; in latere eleliata . uera uomic st: illai uero altera, plana utraque sparteci& ue
r.higeae his Iu oblongae & rotundae reperiunitur, sic dictae Ponticae,quia e Ponto priusces idem. aduectae fuere,de quibus & prior utili est cibus,Galenus.r. de Facultatibus simplimedic, ita tradit Arbor tum in foliis tu in germinibus asti,
168쪽
IN DIosco RID. LIB. PRIMvM ISTctionem quandam possidet; caeterum euidentem multamque in nucis putamine recenti pariter & sicco: eius autem succo expresso, ac melle decocto, nos loco stomachici medicaminis utimur,oleum quod ex fructu elicitur inueterato admodum per halitum digerit,quare nonnulli eo gangraenas,ca hunculos , & aegilopas sanant. Sunt qui ad neruorum uulnera utantur; Si tamen recens fit, astringentis nonnihil qualitatis obtinet. Nucleus areis factus &ustus , tenuium partium &exiccatorium citra morsum est medicamen:At Pontica nux, quam hi eouae vox, &auellanam appellant, plus pse anuis habet essentiae terr ris ac frigidae, itaque austerior tum cortex, tum plan- aucllanata,riun fructus apparet.
MORA caminea dicta nota sunt, quibus trinus inest colore nam primo albescunt, deinde rubescunt, postremo nigerrima fiunt, quasi Thisbes puellae Aegyptiae cruore respersa. Hic uero fiuctus ieiuno stomacho
edendus est,nec omnino maturus,quum exacte maturus facillime corrum Mora ram
pitur, & in uenenum transit, ut Galenus libro de Cibis boni & mali succi
suadet.Verum ex moris, rob dia moron dictum in officinis contra tonsil- Arin. larum inflanimationes paratum reperies. Nam alba morus ouidio cognita .i . fuit, ut ex fabula citata apparer, cuius foliis bombices, serices uermes dicti, bis oui s. maxime oblectantur.De quibus Hieronymus Vida Cremonesis,uir singu eoauitalaris eloquentiae, elegantissime cecinit: nam ouidio antiquiores, arborem S t istam ignorarunt:nec mirum,quum postea,ex nigra moro populo inserta, et, '
alba enecta est. III De Socomoro
ssanice , fui uera de dam,sigo de indum: Italice si de Esrmisso de sum: Gallice gues de tridum.
s Y COMO R V Si arbor Aegyptia est,quae quoquein India pro- Deoin. . cere crescit,& urab iis qui ex Alexandria & India ad nos sunt reuersi, aece rua. Pimus,arbor similis moro est , fructum tanquam ficum non prope folia, Ied in trunco &crassioribus ramis faciens, ct illum quidem dulcem,sem, ne interiori carentem, quem multi ficu Adam appellant, quia in eo Adam
169쪽
uentriculi partem deoscendunt.
1s8 AMATI LUSITANI co MMsNT peccasse credant, ut uero fructus iste, esui aptus fiat, ab arbore colligatus atque ferreo uncino opus est. Sic enim intra quatuor dies maturescit, ct in eo loco a quo collectus fuit,alius repullulat,ita ut in anno ter & quater a bor haec fructum pariat.De huius uero arboris ligno, mirum fertur, quod Praeterire non est, scilicet, quod nunquam siccum euadit, nisii immersum aqua quum autem diu in aqua maduerit, siccescit, & supra aquam ascendit. Qui uero sycomorum, ficum agrestem parietibus frequentem,esse autumant,toto procul dubio errant coelo. Nam huius arboris plures species, tum apud Syros, tum apud Aegyptios,& Indos,reperiuntur,quae omnes, frumim,ueluti apud nos ficu producunt. Caeterum de sycomoro ita GD lenus prodit libro secundo de Facultatibus alimentorum capite trigesimo quinto:Plantam sycomori uidi in Alexandria una cum fructu, paruae ficui albae adsimilem s fructus nullam habet acrimoniam,exiguae tamen dulcedinis est particeps estque facultate ut mora, humidior quodam modo, ac frigidior, quin potius in medio mororum ac ficuum iure quis ipsum collocarit, indeque nomen ipsi arbitror esse positum. Ridiculi enim sunt, qui fructum hunc ob id aiunt sycomorum fuisse nominatum, quod paruis Scubus sit adsimilis, ipsius autem generatio ab aliis arborum fructibus quodam modo est diuersa, non enim ex surculis ac germinibus, sed ex ipsis rammis ac stipitibus enascitur.
FICU S Tam arbor, quam ipsius fructus,ubique proueniunt, &communes sunt, albae,nigrae, &diuersorum colorum,quarum meliores habeditur, stipe optime sunt matura crassi,& boni saporis,similium enim alimentum Galenus uuarum alimento anteponit, qui in uniuersum maxime pe-
netrant, adeo ut si post esum aliorum cibariorum ficus quis comederit, adimam uentriculi partem descendisse percipiet,modo post horam euomar, quum prius, uniuersus cibus per uomitum exibit, quam ficus evomantur, unde ipsos infima uentriculi partem descendisse,ut diximus, facillime percipitur, quarum & caricarum, ut lector notitiam exactam habeat,legat Gai num libro secundo de Facultatibus alimentorum,& libro octauo de Facultatibus simplicium medicamentorum:libro enim de Facult. simpl. ita tradit;ficus arbor, calidae, tenuiumque partium temperaturae est,sicuti indicat tum liquor eius,tum foliorum succussualenter enim calfacit uterque, itaq; non mordicat tantum aut uehementer abstergit, sed & ulcerat, & ora uam
170쪽
IN DIOS CORID. LIB. PRIMUM II isorum reserat,& uerrucas extirpat, quin & uim purgatoriam habet. Porro lachryma & succus agrestis ficus, quam caprificu uocant, ad omnia quam saltu ualentior est. Verum ipsarum surculi adeo calidi sunt, atq; tenuium partium,ut carnes bubulas duras, fi coquendis adiiciantur, friabiles ac teneras reddant. Libro uero secundo de Facult. alimentorum ita quoque in- Fimium quit: Ficus quanquam prauitatem non potuerunt omnino effugere, facile tamen totum corpus pervadunt,nam & abstergendi quoq; insignem obtinent facultatem et quo fit,ut post ipsarum esum, nephritici arenulas multas excernant. Nutriunt praeterea uberius caeteris autumnalibus fructibus,ssatibus tamen hae quoq; implent. At quae ficus iam prorsus maturuerunt, proapemodum nihil omnino laedunt, quo modo nec caricae, quae multiplicem quidem praestant utilitatem, si quis tamen largius eas esitauerit, offendetur ab ipsis,quandoquidem sanguinem non admodnm probum gignunt,quo sit,ut ex ipsarum esu, pediculorum multitudo proueniat:habent etiam thnuandi facultatem, & incidendi, qua uentrem quoque ad excretionem irristant,renesque expurgant; Caeterum iecori, lienique inflammatione obsessis sunt noxiae,quemadmodum &ficus,communi omnium dulcium ciborum ac potuum ratione,obstructis tamen illis,aut scirrho affectis ipsae ex sese nihil commodant, nec officiunt, sed medicamentis incidentibus' extenuanti, bus,dc abstergentibus mistae,non mediocriter iuuant um caricae, tum ficus.
Graece,' : Latine, persea , persica arbor: H Panice, Perse Miro: Italice, per fico albor: Ga laesim psester: Ger manice, Vesichbaum.
V A N VM est id quod multi dictitant,credentes,perseam arborem a persica disserentem esse, quum parum animaduertant, Dioscoridem; qui quum de malis omnibus egerit, & de persicis qnoque sermonem habere
consentaneum erat. Egit igitur de perficis,hoc est de pomis arboris persee, capite Io 6.nunc uero,de ipsa arboresne illam silentio praetermiteret caput constituit: & quod ita se res habeat,quicunq; rem penitius animaduerterit, inuenie ,quum utroque in capite fructum huius arboris,stomacho conducibilem esse tradat; quod non dixisset,si modo de arbore uenenosa fructum uenenosum habete tractasset. Hanc nostram sentetiam confirmat Galenus, libro sexto de Aegritudine & morbo,capite primo, quum dicat; Sunt qui nut rimentum mutare corpus non posse, quod ab eo nutritur existiment eo quod haec natura scilicet nutrimentum uidetur illis tantummodo significare reme mutabilem.& non mutantemi Secundum rei ueritatem , hoc ne-