장음표시 사용
31쪽
ipsi nimium credat, ad Federicum Cardinalem Borromaeum . CVI. De cauta imitatione Sanctorum ΕDiscoporum , ad eumdem . CVII. Libellus eonsolatorius ad eumdem Federicum Cardinalem Borro maeum , de obitu ejus matris . CVIII. De memorabili die decimose ptimo Septembris anni M. D. XCUL ad eumdem Federicum Cardinalem Borromatum . De hoc die vide Chronicon Magnum ex Selerium D. Baptiis a Rieetolii e Soe. Iesu pag. 2 9.CIX. De paterna earitate Clementis VIII. Sum. Pont. ersa amplis uam Regnum Galliae. CX. Historia anni Iubilaei M. DC. CXI. Apologia ad Ueronenses. CXII. Homiliae eentum ad usum Pa rochorum Mediolanensium . sed duo-
deeim santum a CL saxo sunt repertae.
CXIII. Homilia in festo S. Martini. CXI U. HomiIta in festo S. Antonini. CXU. Homilia in sesto S. Romani. CXVI. Homilia in sesto S. Clementis . CXVII. Homilia in festo S. Andreae .
CXVIII. Homilia in festo S. Gei I ae . CXIX. Homilia in Baptismo S. Aminbrosii. CXX. Homilia in festo S. Nicolai. CXXI. Homilia in nocte Nativitatis D. N. IESU CHRISTI .i CXXII. Homilia in ahirora Nativitatis D. N. I E S U CHRISTI . CXXIII. Homilia in Dominica qua . ta post Epiphaniam. CXXIV. Homilia in Dominica quin ta post Epiphaniam . CXXU. De eximia Clementis VIII.
humanitate , et indiciis plurimis paterni amoris erga Rempublicam Venetam, ad Bernardum Valerium. CXXVI. Quod eum animi tranquill tale in vocarione in qua vocatus est , maneat . Ad Augustin uni Valerium fratris filium . CXXVII. De reverentia , et obedientia erga Romanum Pontificem, Christi Uiearium . . . CXXVIII. Dialogi xxx. dierum canicularium , habiti in aula magna S. Marci Romae.
Tomnia so Maria Gennari, Inquis toreri nel Libro intitolato : Aaet inἐValerii S. E. Carrinalis, Episcopi Veronensis , Opustutam de Caurione as,ibenda in edendis Abris, σω. Item Grationes aliquor Patriciorum Vonororum, non effer eosa alcuna contra la Santa Fede CattoLm ψe parimente, per at-eestato det Segretario Nostro , cliente contra Principi , e buoni eostumi seoncedianao Licen Ea a Gius m Comino, Mampatore in Padova, che possa emere stam pato , offervando gli ordini in materia di Stampe , e presentanindo re colite eopte alle Pubbliche Librerie di venetia , et di Padova . Dat. li 33. Febraro IIII α-- δ
32쪽
34쪽
de cautione adhibenda in edendis libris A D
PTAUERAT non ignobilis quidam phil sophus, ut in pectoribus nostris fenestrae quaedam exstarent, quibus animi semsus dignoscerentur: quod si opifex naturae Deus humano generi concessisset , minime necessarius suisset sermo, multo
minus scriptio . Sed certe non expedimrat omnia nota esse omnibus ad huma. nam societatem conservandam, et ad com Ordiam retinendam. Rarionis, et orationis munere insignivit Caeli , ac terrae rex dominus Deus praeclarum animal homunem: delectatus est obsequio hominis, ejus cultu, ejus obedientia, ejus laudatione: ad se laudandum , et ad se imitam dum beneficiis in alios conserendis, mente , et facultatibus aliis animi, et lingua ipsa, vocisque organis ornavit eumdem hominem , qui ratione aliqua ceteris hominibus esset veluti
35쪽
Deus , hoc est instrumentum divinorum beneficiorum , qu bus alii erudirentur, et meliores fierent ; civitates, respublicae , regna ipsa conterVarentur. Vt autem beneficum animal homo beneficentiam extenderet suam , et ea quae divinitus ei concessa sunt munera, ingenium, judicium, variarum rerum scientiar, quibus alii doli ores, et meliores fieri pollent, communicaret, divino beneficio no a quaedam , quibus praestantium virorum doruina ad posteritatem etiam perveniret, repertae sunt, imprimendorumque librorum ars ad usum vo cari coepta est; cum antea in papyro , ac in membranis quibusdam monumenta literarum custodirentur I quae cuua non ita facile ad plurimorum manus pervenirent, doctorum hominum numerus multo minor fuit. a a. Num aurem praestantiores in omni literarum genere exstiterint, qui ante inventam artem imprimendorum librorum floruerunt , . non satis explorata res est, immo dubia valde. nam multi cum in praestantissimos libros inciderent , illos deseribebant , et memoriae illa ratione commendabant: in deligendis etiam libris diligentiam adhibebant, ne in rebus minume necessariis, et non admodum utilibus , tempus. consumerent, et minimo cum fructu laborarent. Vbi vero tam facule libri imprimi coeperunt , amputanda quaedam luxuries ingeniorum apparuit et scripturire quamplurimi coeperunt : imgens librorum copia rempublicam literariam perturbat: librorum multitudine opprimimur , aut saltem obruimur . Hinc, a grammaticis nescio quibus in arte rhetorica versatis editos
Iibros pii viri queruntur , quibus ecclesia sancta Dei perturibata est , renovatae haereses , innumerabilium mortalium com rupta ingenia. Quas ob caussas disceptatum est, et non imme- .rito, interdum inter pios, et eruditos viros, profueritne, an potius obfuerit typographica imprimendorum librorum ars. nam et ante tantam edendorum librorum facilitatem sacrosam
ω biblia a piis viris studiose legebantur, et commentariis itilustrabantur : sancti doctores Dionysius Areopagita, Basilius, uterque Gregorius , NaZianZenus ,' et Nyssenus, Chrysost mus, Cyrillus, Damascenus : sancti etiam doctores ecclesiae qui latine scripserunt, Ambrosius, Hieronymus, Augustinus,
36쪽
Crego ius , Cyprianus, Hilarius, et reliqui in manibus erant omnium ; et fractus Thomas sanctissimorum virorum .docti simus , cum Commentarium sancti Chrysostomi in sanctum evangelistam Matthaeum in ejus manus pervenisset, thesaurum
se reperis e existimans , sua manu illud totum descripsi se fera tur, industriam Demosthenis imitatus , qui Thucydidis scripta non semel; sed octies descripserat.: 3. Et profecto si quis praestantissimos viros , qui antequam
Irs imprimendorum librorum esset reperta, floruerunt, ' Cum illis qui post: eam repertam centum, et amplius ab hinc annis doctrinae famam sunt consecuti , comparaverit, Vereor nc rein centiores multo inferiores antiquioribus dignoscantur quamquam non negaverimus, excellentes plurimos viros post atarem imprimendorum librorum repertam exstitisse , ingenio Praestanti, judicio acri, et varia, ac recondita doctrina praedi. ros, Cajetanum, Alphonsum de Castro, Solos, et alios multos in quacumque facultate . Problema sane dubium est, Utilitatesne, an incommoda , tanta librorum copia attulerit populo Dei, et haec edendi proclivitas M. Quamobrem pii , et docti viri vehementer aliquando optaverunt, ut in edendis libris major cautio adhiberetur, in librisque examinandis maxima poneretur diligentia r libros, quibus mores corrumpi possent , quibus deteriores lectores evaderent, quibus legentes solum voluptatem Caperent, non liceret imprimere, ne lectio malorum librorum, aut saltem cinutilium, lectionem bonorum scriptorum retardaret. Et in j, Te civili, et canonico, in philosophia, et i in omnibus artibus desiderata est vehementer haec moderatio , ut illo versiculo
Horatii res haec tot examinaretur:
Omne tulit punctam, qui miscuit utile dulcistit utilitate dulcedo misceretur , ederent homineS , quae ceteris utilitatem , et voluptatem essent allatura. o S. Sunt quidam viri, et superioribus aetatibus fuerunt, dis
sicili ingenio, et fastidioso, ut ita dicam, judicio , qui recemlliorum Virorum labores prorsus contemserunt , neminem saris eruditum virum iudicaverunt post veteres , qui maximam au-m,ritatem doctissimis suis libris sunt consecuti, Platonem, et Aristo-
37쪽
Aristotelem in philosophia, eorumque interpretes Iamblichum, Proclum , Themistium, Alexandrum Aphrodisiensem, Aver-roem post Demosthenem, Ciceronem, et alios praestantes Ormiores; post insignes scriptores graecos, et Iatinos doctores numcupatos , Bassilium, NazianZenum, Chrysostomum , Ambrosium, Hieronymum, Augustinum , Gregorium , et alios quosdam et
post beatum in primis Thomam Aquinatem in jure civili post
Bariolum, et Baldum 8, in jure canonico post Innocentios , et quosdam alios, neminem esse , qui cum laude possit scribere.
vanos homines nuncupantes, qui scriptionibus tempus conterunt. Severe, aut, rectius ut dicam, fastidiose nimium: omnibus enim aetatibus nascuntur divino beneficio viri ingenio, et
iudicio praestantes, qui aut excogitare aliquid, aut saltem e plicare dilucidius, vel novis exemplis ex his temporibus sumtis magis illustrare possunt ea , quae sunt obscuriora; aut si non possunt, praeclaras res aggredi est laudabile, et sibi ipsis scribere, assinibus suis, concivibus suis, et amicis, sane toler bile est. liberalis etiam voluptas, quae ex scriptionibus percupitur , permittenda est, praesertim cum vita hominum sine v luptate duci non possit v et inter bonos, et malos viros haec praecipua sit disterentia, quemadmodum scripsit Plato, ut boni honestis , mali turpibus delectentur voluptatibus. 6. Verumtamen et in scribendis novis libris, sed maxime in edendis, cautio adhibenda est maxima. Vitanda sunt in primis haec vitia, ne ea quae gravissimi, et doctissimi viri maximo oris dine, et praeclaro stilo tradiderunt , quisque ausit sua facere, nihil addendo quod ad legentium utilitatem aliqua ratione pocsit pertinere . vanorum hoc est hominum. possunt ipsi quidem
sibi ipsis scribere , sed edere libros , qui novi nihil asserant,
qui meliora deteriora faciant, hoc est obruere rempublicam literariam librorum copia, et inanem gloriam apud imperitum vulgus aucupari. Si quis res gestas hujus alatis in qua vivumus, ad veterem scribendi formam accommodet , praecepta veterum philosophorum, et scripta sanctorum theologorum ad usunt ecclesiae , ad exstirpandas haereses, ad mores informa dos redigat, sanctae matris ecclesiae, aut civitatis in qua n tus est, aut aequalium, et amicorum quorumdam commodis
38쪽
consulat ; quis hujusmodi scriptiones non admittat e quis indv. striam eorum non laudet qui steros libros explicare magno studio, magna diligentia nituntur, quamquam explicatoribus veteribus abundemus e Adhibenda moderatio est in deterrendis hominibus a scribendor favendum est potius ingeniis: honesta
voluptas concedenda est scribentibus, ne praeclara quaedam tori Pescant ingenia, ne alterius generis, et noxiis illis quidem vo-ὶuptatibus corrumpantur . P. Haec saepe mecum, amice candide Silvi, consideravi, et cum sextumdecimum annum agens Patavium me contulic' sem , in nobilissimam illam totius Italiae Academiam , tamquam ad mercaturam bonarum artium, forte fortuna, hoc est disponente Deo nos enim nomina casus, fortunae, fati ad paternam Dei providentiam reserimus, nec essicientes Caussas
nobis occultas illas putamus singulari ergo beneficio Dei
contigit , ut eo ipso tempore Bernardus Navagerius avunculus meus, quem tu Cardinalem nosti, qui te etiam mirifice dilexit, quo tempore Carolo Cardinali Borromaro ab epistolis eras, Patavii praetor esset. Hic a prandio memoriter partem quamdam orationis, quam habuit in funere Andreae Gritti Umneti principis, praesente Lazaro Bonamico, cui me discipulum dederat, recitavit. Ego, Silvi, sic avunculum admiratus sum, ita luminibus ingenii, et elegantia sermonis , et gravitate semientiarum, quibus illa oratio abundare mihi visa est, sum commotus, ita domestico exemplo ad latine scribendum excitatus, ut nihil cogitarem vehementius , nihil mihi magis studio, et diligentia enitendum putavi, quam si orationem etiam ipse alia quando eodem in genere possem conscribere. Et quia illo ipso die fiunebrium orationum, quas Andreas Navagerius habuerat, facta fuerat mentio, & laudationes veterum avunculus eo in genere laudaverat , illam Thucydidis egregiam , quamdam etiam Platonis in Menexeno, et Isocratis, quae inscribitur Evagoras, et recentiorum etiam quasdam, nihil mihi suit prius, quam Omnes orationes, quae eo in genere scriptae, et habitae suerunt, perquirere, easque admodum studiose legere. 8. Cum autem aliquot post annos LaZarus Bonamicus,' quo Praeceptore eram usus , ex hac vita migrasiet, annum
39쪽
aetatis meae decimvmoctavum agens , oratisnem so si eius in funere. virum liberalibus disciplinis instructiim , linguam
graecam, et latinam callentem optime , qui in epistolis scrabem dis Horatium feliciter nostro saeculo est imitatus, probum, cam didum, in amoeno oppido Venetae reipublicae subjecto Bassiani natum, qui me unice dilexerat, et ingenium meum qualecumque est, magni facere binterdum pro amore in me suo comsueverat , laudandum suscepi . Pius, ut opinor, labor meus juvenilis , et probatus bonis viris ; nam praestanda sunt omnia ossicia in praeceptores, quae debentur patribus, cum de nobis laboribus suis, et sua industria optime mereantur. In illa comscribenda oratione imitatus sum veteres graecos. cavi autem maxime , ne locos , quos avunculus meus in sua tractaverat,
transferrem in meam. id etiam seci studiosius, quia ipse luctia brationis illius meae futurus erat judex. et in Petri Landi, Marci Antonii Trivisani, et Francisci Donati Venetorum principum obitum senebres orationes etiam conscripsi, exercendi ingenii, et acuendi stili caussa. Nullam harum orationum habere sum ausus, quia me impeditum lingua esse cognoveram, et non audebam, Silvi, prodire, et loqui in tanta frequentia
hominum i admirabar , qui cum laude id possent praviare. Orbatus suerat magnae spei filio Marcus Antonius Genua, quo magistro in philosophia utebar : consolatoriam longam quamdam epistolam ad eum scripsi , quam magna ex parte sumsi ex eo libello quem Plutarchus ad Apollonium scripsie de Consolatione . illa ipsa aetate non satis matura, cum viginti ci
citer attingerem annos . . . . : . ,
9. Hanc verissimam sententiam ad animi moderationem, et vitae tranquillitatem in animo impresseram meo, cauitonem ma
ximam esse adhibendam in edendis libris. Qua de re nunc ad te scribo, ut intelligant quicumque hunc libellum, cum ex hac vita migravero, legerint, quid ego ipse de meis scriptis semserim et quas potissimum ob caussas tot scriptionibus vitae mea molestae hujus peregrinationis, tempus transegerim . Impressa erat etiam alia sententia divino beneficio meo in animo, ut omnium reprehensionem non moleste admitterem , communicarem facile lucubratiunculas meas, monitionibus amicorum Diuitigod by Corale
40쪽
delectarer, ex correctionibus etiam aemulorum maximum friactum perciperem, eos qui meis scriptis detraxerant aliquid, aequanimitate interdum mihi amicos facerem. hoc non minimum fuit Dei donum, Silvi; de quo saepe clementissimo patri, et domino, bonorum omnium largitori, gratias egi . Io. Vivebat eo tempore Petrus Franciscus Conrarenus, vir castissimis moribus , et multipIici , atque admiranda quadam eruditione praeditus . interrogationibus, Socratico quodam more , videbatur vir ille docere eos quibus cum loquebatur :admittebat omnes ad colloquium, et domi, et apud bibliopolas certis quibusdam horis . Admirabar ego adolescens tantam doctrinam cum admirabili modestia conjunctam morum suavitatem, et philosophicam, ac Veneto viro dignam graviralem suspiciebam. admirabar vitae innocentiam, egregiam in Deum pietatem, optimamque ipsius Voluntatem, non vulgaris erga me benevolentiae suae indicia dantem; clarissimis enim testimoniis sitis ornabat me saepe, et existimationem augebat meam. Hic dum censoris munere fungeretur, urbis Venetae patriae meae Patriarcha a senatu , ad quem jus nominandi pertinet, Paullo Quarto Pontifice, nominatus est; qui cum gravissimum illud onus, ut patriae obsequeretur, non recusasset, aegritudine corporis impeditus, stomachi in primis imbecillitate, ea pastoralis muneris documenta dare non potuit, quae eximia ejus doctrina, et vitae sanctimonia pollicebantur. Rus in morbo tolerando constantiam admiratus sum ipse saepe ε, cum vero in patriarcham duos annos vix absolvisset, obiit optimus , et
doctissimus vir. Ipse ad imitationem illius libelli Xenophontis qui inscriptus est Agesilaus , libellum conscripsi, cujus fuit titulus Petrus Franciscus Contarenus Patriarcha. mores, et doctrinam hominis , quem mirifice dilexeram , et magna Obsem vantia adolescens eram prosecutus , descripsi Venetis, ut hac etiam aetate domestico exemplo , ejus in primis gentiles, ad
varias virtutes imitandas excitarentur.
II. Et quoniam , quo tempore ipse ex hac vita decessit, erat annus petitionis meae ; absolveram enim vigesimum quin-rum annum , quo tempore mihi licebat petere , ut in minorum praeconsultorum numerum a Senatu deligerer ; profecto B non