장음표시 사용
101쪽
desiderat, id est,occasionem exercendarii viri. tutum habere, secundum Hieronymum. P H I.
Verum quia dissicile est in delitiis diuitia ruris
versari,& illis non reprehensibilem esse, cor ne te insidiosis blandit ijs committe, quibus facillime captiuaberis. Sapienter ergo Crates ille Thebanus, prolesto in mare. non paruo auri pondere, Ab ite, dixit, pessimae voluptates: egQVos mergam, ne ipse mergar a vobis. Pythagorici, PlatQnici ac Stoici in so i itudinibus,&d sertis, ac pestilentibus locis habitasse seruntur, n e v li a vo i ta pia tu in i l l ecebra a co n templatio e Sapientiae avocarentur. THE. Ad hanc rem Hiero . contra Iovinianum sic loquitur:Si quis existimat versari ii ter delitias, & delitiarum vitiis non teneri, seipsum decipit: quum enitati procu l ab his remoti, Ppe capiamur naturae illa iecebris; & cogimur ea cupere , quarum copi am non liqbemus; quanto magis, si circundati retibus voluptatum , esse nos liberos arbitre muri 'et is 'oque sententia est: Difficile, inhino impossibile est, deliths & voluptatibus ac fluentes non ea cogitare, quae gerimus. frustra quidem simulant, salua fide & pudicitia &integritate mentis, se abuti voluptatibus: quum contra naturam sit, copiis voluptatum sine voluptate frui.& Apostolus hoc ipsium canens,dixit: Quae autem in delitijs vivens est, mortua sis. P H i. Periculqsa itaq; res est, & usque adeo periculosi, quod reprehensione non carubit,
102쪽
DT PRINCIPITR rtetur,& huiuscemodi discriminibus sese oble
diare non reformidat: satius quippe existimo per egestatem liberalitatis usu carere, quam tainfami periculo se committere. H Is i. Quod si ratio non suadet, suadeat saltem haud latens atque domesticum experimentum. Rigiditas Romanae Ecclesiae aduersus voluptatu illecebras diuitiaru delinimentis emollita,atq; prorsus effeminata cernitur: & quae calcare numi
litate superbiam,& imperij fastus despicere m
lebat, posita nunc mansuetudine, caeca ambitionis libidine fures, dominandi potestate sustperbit. Quid maius via qua Ro. Imperio' quod tamen non alijs armis, qu in diuitiarum blanditijs expugnatum atq; euersum videmus. fallitur quisquis res magnas vi diuitiarum peragi putat: atqui nec armis praeclarum quicquam conficitur sine prudentum contilio &authoiaritate: quid humilius Caslio Romuleis ' quid eiusdem victorijs gloriosius ' non opulcntia, sed virtutis robore totiens definitimis trium phauit. decreuit, non creuit, immo intersit res Romana luxuriosis diuitiarum opibus. quid
plura postqua sapie tissimi Catonis habemus
testimoniu: cuius verba in Oratione ad Senatu contra Catilinam sunt haec : Nolite existimare Maiores nostros Rem p. ex parua armis magna fecisse; si ita res esset, multo pulcherrimam h beremus,quippe ciuium atque sociorum, a morti atque equorum maior copia nobis, qua
illis,est; sed alti suere, quae illos magnos fece
103쪽
RIPI I MONI Pyrunt, domi industria, ris iustum imperium, animus in Eonsulendo liber, neque delicto neque libidini obnoxius. pro his nos habemus luxuriam atque auaritiam. IvR. Nugas audii quideor.Si neque armis, neque pecunia res magnae conficiuntu i , quibus rebus dicitis conficitu H i. Non inimaduertis i Catonis recitata verba, quod magistra Virtute ' Haec sola sapientes facit, fortes, prudentes. haec nihil fugiendum docet, nisi ignauiam, turpitudinem, vitium: pullos hostus formidabiles fore , nullum locuasperum, inaccessibilem, inexpugnabilem:nullum laborem insolitum: sitim, famem, vigilias tot rare: bdio iacere: sole, imbribus, gelu, frigore durare membra: los hostes odisse, ciues& socios diligere, iustitiam colere, Deos propitiare suppliciter:pro side, pro patria pulcnrum mori: hostes in uadore, loco pellere, ciues se
uare; nte alios ascendere muros,dicto parere H i s T. His me hercle artibus fundat res R.omana crevit: potentissimi Reges domu bella- cisiimae gentes ac poplui subacti, parua sepe
militum manu numerosi hostili exercitus d Jςti. iv R.Superu cuae ad ron bellicam sunt isto modo pecuniae. P H i. iii quatenus necessitati, quae cito expletur,sectant satis. nullus diuitiarum cumulus satis est his, qui mercen rio belligerant milite, di I ranis imprimis. Alia san Enxio est pugnantium pro patri , pro imp*rio propagando vel conseruando, longeqsienobb
itur pro liberta pro liberi pro socii, pr0 l
104쪽
ribus.alia alienigenorum, qui conductitia sita pepugnant. quid ab his praeclarum expectare possumus, sui stiecm quam seipsos habent chariorem, aut stipe se putant viliorest Nunquam ad tantum fastigium res Romana peruenisset, 'i non suis lacertis dimicasset. H i s T. Quantum intersit pro se, an pro a liis pugnare, Pisanim morabile documentum nostra aetate praestiterunt: omni pecuniarum & sociorum auxilio inopes, quatuordecim annorum obsidionem fortissime soli sustinueruiit non modo aduersus Florentinas opes , verumetiam uniuersos prope Italos, Gallorumque impetus : qui omnibus tum formidolosi erant. splenduit tum Pisana virtus, etiam sceminis iuxta viros pro muris, pro portis, pro stationibus,die noctuq; militaria munera intrepidὸ obeuntibus.mertatur certe suarum laudum egregium praecone.
sed multum interest, ut ille ait, in quae cuiusq; tempora virtus incidat. quia pro libertate pul nabant: ubi ab omnibus iuuandi erant,pudeeicere, vel expugnatores omnes senserui. t x R.
Profecto isthaec ratio efficit, quod mercenarii milites vel dum in castris degunt, vel in bello eadunt, iisdem honoribus &fauoribus no gauis deant,quibus pro patria pugnantes vel occumbentes. P H i. Blandiuntur cedepoὲ sibijpsis Potentatus nostri temporis , quando se magnos existimant,quod pecuniis,&multo conductitio abundant milite. Ego vero solitus sum diacere,imbelles homines quamuis locupletes, de
105쪽
qui alienis manibus prael tantur, neque bello neque pace potentes. quid si pecuniae non sit palpetant quid si mercenarium non inueniat mia litem l Et profligato exercitu, Vnde, & quam praesto,&quam strenuum reparabunt,nisi fortuitum quemque, rudem, inexercitatum, Nel trioboli militem ' A i s et . Verissima loqueris: experti nunc sumus Gallorum & Venetorum vires longe minores esse , quam Vulgo credebantur : Gallorum potentia , quae pri dem omnibus terrori erat, breui imbecillis
apparuit, peditatu indiga : uno impetu Italia pulsi itaq; qui aliena appetebant, de suis nunc cum Hispanis,& Anglis dimicare compelluntur. quod no aliunde est,nisi quod externo belligerant pedite:& quamuis strenuissimo abundent equitatu atq; pecunia, veruntam e sine peditatu non esst exercitus. Aptissime Epycrates,
vir in re militari peritissimus,Pedites manibus sini Ies esse dicebat;& Equites, pedibus. longὸ autem imbecilliores apparuerut Veneti, homines imbelles utroque,scilicet peditatu &equitatu nisi coductitio. quaenam potentia ipsoru censeri potest,quae tota ab unius Partholomaei Albiani sortuna pendebat qui licci sortissimὶ cum Gallis pugnauerit,& optimi ducis ac strenuissimi militis munia obierit, uno acri praelio
superato,omnia Venetorum, praeter urbis moenia,amissa vidimus;deque ipsis actum fuisset, nisi Iulij II. Pont. Ro. iram turpiter placassent,
diperoratores scilicet,publico decreto ad hoc
106쪽
. Ipsum destinatos, Pontificis pedibus calcanda ceruices uniuerso speetante Pop. Ro. ut Cric ipus ait, suppliciter porrexissent. Qua breui rest ornana cecidisset, si post unam, alteram, atq;
alterani ad Tycinum, Trebiam, i rasimenum,& Cannas memorabiles acceptas clades,nouo&ad manus expedito p inlitatus & equitatus
ciuium delectu, reparari exercitus non valuis sent. P H i. Satis evagati sumus: tempus est receptui canamus. Postquarii exemplis lucidatum
est insidiosas fore opum delitias,& veneno malo plenas; quas, ut materiem omnium malOTu,
nemo sapiens, ut Christus ait, concupiuit, superest huius rei causa non ignoretur; quae licet tortillimis argumentis explicari post it,breuitatis tamen gratia sussiciat Platonis IIII. de Rep. recita Te omnibus probata verba; quae velim evestro nunqua defluant pectore , si inter stultatos conumeratu sugitis: Coliat, inquit, impossibile esse in ciuitate diuitias honorare simul, de teperantia possidere;sed necessariu est ad alte rius aestimationem semper alteru negligi. &alio idem loco ait: Quando in ciuitate diuiter& diuitiae honorantur, virtus probiq; viri despiciuntur: incendutui' ad ea studia omnes, que in honore sunt. Tur. Hinc Iesus noster dixit,
Facilius Camelum transire per foramen acus, quam diuitem intrare in regnum coelorum. &Hiero.lib. Conuers Christi; Iustus no est ab dans extraneis facultatibus. i v Η. Q ijd audio 'diuites ergo beari nequcut. Veruntamen mul-
107쪽
ςs MARI Vs x a LIMONIVS tos legimus viros sanctos locupletes suisse
τHr. Quidam diuites sunt avari. opulentiam amare,& illam in pretio no habere est imposta sibile; iuia, Vbi thesaurus tuus, scriptum est, ibi & cor tuum.nemo potest Deo,&Mammonae seruire.&de his,qui diuitias in honore ha bent,Plato loquitura, &Saluator noster Diuites Camelis comparat. Quidam Diuites
non sunt auari et virtutes suspiciunt ac ven rantur: studium tamen sine iniuria cumulandarum opum non negligunt; & hos dicimus non facile saluos fieri;& hi sunt, qui seminant, ut Iesas docet,inter spinas. nam,uti difficild est diuitiarum delinimentis non capi, ita non facile ad virtutes Diues accedit.Causam Diuus Hierς.Lib.de Conuers Christ. disserens,sic t
quitur:FIaxu enim rerum,& ubertate copiaruan mus soluitur, vigor mentis infringitur,vir
tu S corporis eneruatur. Alii vero, qui sunt liberales ici est,qui ad usum virtutis effundunt diauitias,hi beati & Deo similes sunt: qui vero ad malos usus erogant,licet largiter,infelices sunt
prodigi,& gratiae Dei dissipatores. Sunt alii, qui non iure proprietatis sunt diuites, sed usu&ministerio, ut Praelati, Epistopi, & reliqui ccclesiastici dispensatores. si panem frangant quibus & quando ius est,de liberalitate nequaquam laudantur,sed de bene administrata pecunia.sin sibi habent aut suis delitijs indulgentes impendunt,impiissimo ligatur furto. nam
aurum, quod postident, eleemoθnarium, &
108쪽
DE PRINCIPArr. st panis pauperum est rinter quos aequa diuisio, non liberalitas est,sed pia distributio: quod si
non fiat, aeris alieni &esurientium panis fraudatio est. 1 v R. Quid si Princeps virtutis sit ex persi se H i. Et sibi & alijs conclamatς calamitosaeque coditionis ret:sbi,quod eis vita qua- misera est, inquit Plato,& ab omnibus fugienda, in quo anima,qua vivit, per vitium est d prauata.idem in Legibus: Si homo Vnus, aut Paucorum potestas voluptati &cupiditati deditum animum habeat, hisque repleri desideret, quanquam id minime assequatur, inexplebili inextinguibiliq; ardore, & insanabili morbo vexatur. naec Plato. 8c no dubium est, quod
voluptuosis hominibus furor fit laesa paulula
Voluptas. horum autem causam Chrinia nisi mis eiusdem verbis explicatam attendite: A superbis, ait,lex diuina respuitur: qui mox, sicut Dei legem derelinquunt,ita deserutur a Deo. deserti autem & peccant atrocius, & miserabilius cruciantur. latius eadem Mercurius Tris
megistus disserit in Pymandro; a quo Platone didicisse opinor: sic enim loquitur Pymander, id est, Mens diuina:Adsum ego, inquit, his qui boni, pij, puri, religiosi,sanctique sunt: praesen
tia mea fero illis opem; adeo ut statim cuncta dinoscat, Patremque pacatum, propitiumque habeant. itaque gratias agant, benedicetes pie,& hymnis solennibus collaudantes. cocedunt sane corpus morti suae: sensuum illecebras fata
stidiunt, utpote qui plane dijudicent, quam
109쪽
lethi sera sensuum Nnocinia. quin etiam ego ipsa Mens, ianitoris munere fungens,insidiates insidias corporis haudquaqua permitto finem consequi situ: aditus aut, per quos bladitie ma nare solent, iugiter intercludo, libidinumque
fomitesomnes extinguo coira,ab ignauis, im
probis,inuidis, iniquis, homicidis, imp ijs, procul ad modii habito, permittens eos Daemonis vltoris arbitrio; qui, ignis acumen incuties, sensus affligit; magisque ad patranda scelera hominem armat,Vt,turpioris culpq reus,acriori supplicio sit obnoxius,eumq; une ulla intermisti one ad insatiabiles cocupiscentias inflammat. ae H P.Propterea supplex precatur Rex David, dices:Ne derelinquas me Domine Deus meus; ne discesseris a me: intende in adiutor tu meum Domine, Deus salutis meae.& iteru:Non auer tas faciem tuam a me: in quacunque die tribualor inclina ad me aurem tuam. Verum si pensi
culabimus supradicta Tris megisti, & Platonis verba,no differunt ab illis Pauli ad Romanos: Sicut non probauersit, inquit A postolus, Deuhabere in notitia, tradidit illos Deus in re pro hia sensum, ut sactant ea, quae non conueniunt, repletos omni iniquitate,& malitia; fornicati One,&auaritia;nequitia plenos, inuidijs,homicidiis, contentione,dolo,malignitate;susurro nes, detractores,Deo odibiles, contumeliosos; superbos, elatos, inuentores malorum. H Isae.
His verbis mihi videtur Apostolus mehercthnostri teporis mores taxare; qui nihilo melio-
110쪽
DE PRINCI Parri estres cernuntur, quamuis mi a Dei cognitio ha beatur.Τ H E. Accuratius dixeris, haberi positinam Ioannes Apost. ad Ecclesias scribens, ait: Qui dicit se nosse Deum, & mandata eius non
cultodit, mendax est. Ρ H I. Quantum Uero ali
is pestilentiores sint mali Reges, quorum ductu omnes intemperanter degant, Vitamq; Vi-uatit infelicissimam, paulo ante uberrime de monstratu est. bonos & graues Viros odio ominino habent; quorum sanctitate vitae sua ipso . rum scelera coargui intelligunt; quodq; eortadem virtus mirum ria modum ipsis formidolcisa est: & ideo solos sibi similes diligunt. unde ilIud: Sub malo Principe boni Cities esse non
possunt.T H F. Regnatibus imp ijs, ruinae popu-Iorti; in Prouerbijs. Ρ H 1. Scite igitur huiusmodi ubernatio ubique detestatur: &tanquam pestem fugienda exclamat diuinus Plato his Verbis: Quippe, inquit, extrema omnia sub eita , da mi prius, quam sub ea guberniatione vivere, quae peiores solet homineS facere. His T. Heu heu,quam omnis nunc dissoluta est disciplina:
Pudor, fatuitas dicitur; Modestia , rusticitas; Frugalitas, hi pocrysis. Apuleius Platonice phsebilosophans, violatae prosessionis apud Procontablem accusatus proditur, quod speculum do mi habebat,capillo in sordidato incederet, de istitium cum versiculis dono amico dedisset. it Clerus nunc noster, a quo caeteri discunt litaentiose vivere; quod ambitiose, delicate, lata