장음표시 사용
81쪽
Apostoli: Si non caste, caute. &scandalizare potes absq; eo peccato, quod peccare videris, nihil interest,quod ad nos mortales, male Velogas,vel agere videaris. si me fugit, vere numieceris;non me fugit per id, quod peccasse via deris.Neque minimum peccat, quisquis sic vitauit, Vt peccare videatur: non enim in eo quod
i 'n facis, sed in eo quod facere videris, scandalizas. Ad haec Aurelius August. lib. de Com. vitae Cier. Duae res sunt, conscientia & fama: conscientia est necessaria tibi, sama proximo tuo: qui confidens cos cientiae negligit famam, crudelis est: quae crudelitas, Viridisertistimi, non in seipsum, ut vulgo creditur, sed in alios est,qui male agedi inducunt licentiam: ut ideAug. alio loco declarat,dicens:Non sunt auditaendi, qu i sibi sufficere consuentiam dicul;ex
stimationem autem non solum impudenter, verum etiam crudeliter contemnentes; quum ccidant animas aliorum. 1 V R. Non erso sus.
picionibus summus Pont. iudicatur,feci mani festo scandaligationis delicto. hinc, nullis a cusantibus, sanctissimum purgandi ius introia ductum legimus;& sponte multos Pont. subiecis e colla; ut Xistum,Leonem IIII HI s a . Hodie capitale est de purgatione,aut concilio cogitarem ec ob aliud tot annos infestis oppressa armis miserabiliter luget Italia; in cuius excladium omnium Christianorum concitata sunt
arma,omnium Barbarorum immanitas, ac rabios irritata.testis est Verona,Vicentia,Patauia
82쪽
DE PRINCIPATV. Iui',&reliqua Venetia tota; item Aemilia, Tuis 'scia,Rauenna, Brixia: ubi sine discrimine aetatis,sexus,locorum,ctu itum crudelissime non ignoratur: illisi infantes,direpta templa, prosa nata sacra;Moni les virgines, nuptae atqui in nupta: caesae, stupratae,Venundatae, prostitutae: nec ante ab host ibus cessatum, quam perpauci ad infamem miseriam reseruati intelligeretur. Ter signis collatis pugnatum ; stipi a ducenta millia Cristianorum desiderata ; plus rivulis decurretis singuinis humani, quam imbrium, irrigata terra. delirant Reges,ut ille ait,plectruxur Achiui. pro aliorum nequitia poenas dant innocentes; δ quod crudelius est, deletis saepe copijs, redintegrare bellum non cessant. quo
Ventum est'aurum Ecclesiae, ex eleemosynis in alimoniam paulierum,&captiuorum redemptionem congestum, effunditur in perniciem etiam animarum. Orabat Moses ut vinceret,
non pugnabat. Cecidissent Reges & Duces L5gobardorum , si diuinus Gregorius humano sanguine pollui non formidasset. Ambrosius, irruentibus ad Ecclesiam occupandam arma tis,ne qua strages sequeretur, non restitit vi,ut poterat, sed oratione & lachrymis; quae sola Clericorum arma esse dicebat. Idem Ambrosi- us Theodosium Imperatorem I mpli aditu repulit,quod in Thessalonicenses non sine in nocentum discrimine saeuisset: qualem arta trari e praestitisset erga eos Sacerdotes, qui haud
Umimilis auitiae extitissent i quid si vidiser,
83쪽
Christianorum caesis,Gentilium more supe bos per Urbem trahi triumphos, solennia Deo vota solui, gratulationesque agitari contra rationes triumphandi, sanctistimaque Ciuitatis nostrae instituta 'quae nunquam sun estis Ciui um,Sociorumve victoriis laetari visa est. Quj-bus verbis humanitatem tuam efferam,C. An toni, victor Catilinae, quod abstersos gladios in castra incestus retulistit inuidiosum sanh c
sebas & si optabilis,& Reipublicae pernecessaria ea victoria fuerit sanguinolentis gladijs
Ciuium, Ut externorum cruore hostium,exultare.L. Cecinna & C.Marius, ut ciuilis sanguinis auidi,sic moderatissimi vietores, quod noprotinus ad templa Deorum &aras cucurre runt. L. Sylla, insolens quamuis victor fuerit,
de honfectis perispe bellis ciuilibus neque Vn- . Iam ouans triumphansqu* visus proditur.enique Fabius meminit, laurum nec Senatu cuiquam decreuisse,neque quenquam sibi dari petijsse Ciuitatis parte lachrymate. I HE.N que mirism;si tam execrabilis est scadalizatio, quod plura deterrima inde sequuntur mala; ipsius charitatis derelictio, Christianis infid litas,& peccandi licentia, non Christianis irriadendae, at detestandae, quod peius est, Religi nis ansa. Apostolus:Si propter escam frater tuus scandali fatur, iam no in charitate ambulas; noli esta tua illum perdere, propter que Christus mortuus est. Cyprianus: Blasphemiam i
84쪽
DE pGNC1PITr. δ' gerit religioni, quam contulit, qui, quod confitetur, non ante omnes impleuerit, ne Christi anitas credatur esse sallacia, Smccchatio vide atur sanctitatis velamento vestita. propter qFDominus in Evangelio sic praemonet, dicens: Sic lumen vestrum luceat coram hominibus, ut videntes opera vestra bona, magnificcnt Patrem vestrum, qui in coelis est. Paulus; Estqtu sine scadalo Iudabis,& Graecis, &Ecclesiae Dei, sicut ego, qui per omnia omnibus placeo; non quaerens quod mihi utile est, sed quod multis,
vis alui fiant. Simon Petrus: Haec est volun ras Dei, ut benefacientes obmutestere faciatis stultorum hominum ignorantiam. quomodo ergo obmutescere facient,qui blasphemias ab insidelibus prouocant, & fidelibus perniciosum praebent exemplum' iccirco Paulus ad Timotheum scribit: Non percussorem Episcopum, id est, qui conscientiam non percutiat
singulorum, ut contra Iovinianum placet Hieronymo . male ergo Gratianus interpretatur,
ne propi sis manibus aliquem caedat. qui sensus cunon quadraret ei de Hieronymo, statim subiunxit; Non enim pugilem describit sermo postolicus, sed instituit, quid Pont. facere nodeberet. abstinore omnino debet non solii ab his, quae turpia sunt, Episcopus, veru metia ab his, quae indifferεtia haritatur, quado propterea prospicit in scandali offensam incidere. Idε Paulus ad Corinth. Si esca scandalizat fratrem
85쪽
PHI. Principem ergo&esse , & credi bonum Virum oportet,si virtutis studiosam reliquam multitudinem fieri desideramus.i v R.Quibus virtutibus praestare debet Princepsiae H E.Omnibus quidem. & iccirco Aquinas noster ait: Non dicitur esse aliquis bonus Princeps,nisi sit
bonus per omnesivirtutes morales,&prudens.
vude oportet Politicum, id est Rectorem po litiae,esse prudentem, & per cosequens bonum virum. P H I.Et imprimis, prudentia;quod dux est aliarum omnium viri itum; similiter , α temperantia;sine qua nemo iustus esse potest. Nam sicut haud quisquam est, qui vicino, familiarine sorti, aut liberali, multarumue artiaum perito, contentus sit, nisi sit eti m tempe ratus;pariter nec intemperato Principe laetari potest. Hinc Plato ait; Princeps, si temperantibam non habeat, reliquas lic t virtutes habeat, nihil est. item magnifica liberalitate usque adeo pollere debet,ut ne minima pecuniarum cupidinis suspicioemaculetur. quod si in pretio
census habeat, nemo non auripeta efficietur.
iv R. Nihil mihi videtur istud absurdi continere:quinimo plus Reip. expetenda Patrisfamilias diligentia, quam inertium desidia : Patris enim familias est opus,quaerendorum solulicitudo: isque oeconomicae finis, uti Mercatu- , quaestus;&Medictiae, sanitas: quae sollicia ludo homines reddit solertiores, industrios; quique, quantum ignauis p stant,tantum comunitati sunt utiliores. diuitiae singulorum,
86쪽
DE PRINCIPI Tr. υnon alterius magis, ingruetibus necessitatibus, quis uniuersorum, esse intelliguntur. quopulentior est Resp. potentibr& subi mior& nobilior sit,est necesse. Si pauperes Maiores nostri extitissent,iam late imperantem Rem p. non habuissentitametsi armis belligeretur, nuhilominus belli neruus est pecunia; quam desiderantes sunt imbelles, inermes u e. praeterea pauperes scelicitatis Aristotelics copotes haud fieri possunt, quod usu exercendae liberalita tis destituuntur. PHi. Etsi in fronte falsa opinione praecepta isti sc vera videantur, in recensi tamen qui penitius introspexerit,&libramine rationis pensitauerit, nihil tam inimicum Reipublicae comperiet, quam diuitiarum illa lecebras. licet patrisfamilias officium sit quae
rere, dc quaesita tueri,citra vitium tamen acci
pimus ut non ducat in delitijs, ditari; sed, non egere. Hinc Diues dictus, quod nihil egeat,
quasi Deus. Egere vero sapientes reserunt ad necessitatem, non autem ad luxus & volupta tes.neque Diues definitur , qui multa habet, sed qui paucis eget, quique egere non ignoratinam quo plura habeas, pluribus egeas est necesse. diuitiae moderatione animi terminatur, non rerum amu entia. Cato Porcius sibi exprobrantes quod multis egeret, deridebat, quod nescirent egere. opes itaque appetendae pro instrumento ad bene beateque vivendum. T H F-Hoc illud bonum opus est, de quo Apostolus sic ait: Qui Episcopatum desiderat bonu opus
87쪽
inent. In puniendis peccatis pessimi cum reis
nunc agitur ut bonis, aut vita & bonis simul exuuntur.nulla castigandi ratio , Ut meliores Dant: nulla quoque exemplaris poena, ut alii terreantur. a: rarios feri Cities, non bonos, a- 'ra an t. D i u o Traia no i ta ter cae tera Op ti m i cognomen tribuitur , quod nulla fisci causa, se Principe,bona esset; nunc vero nulla mala. Modestinum, in causis dubijs contra fiscum intrepide iudicatum, i cspondisse serunt; pro fisco
hunc semper fit iudicatio. Sapientes duas pC narum species commendant, Castigationem&Exemplum: Castigatio , ut qui imprudens heccauit, posthac fieret cc sideratior, vel quoties spes esset rcum ad meliorem frugem redia c. Exemplum appellant capitalem poenam, sua caeteri admonetur. IvR. De hac Poena nuc sintelligo Claud. Iureconsultiam respondisse: Nimirum, multis personis grassantibus, e em iplo opus esse H i s T. Eadem poenarum distin exionem Virgae & Secures in fascibus Praetori an is polliccbantur. virgae, quod emendari po-
88쪽
DE PRINCIPATV. die vaginati gladij Potestatibus praeseruntur
pro fascibus; qui Praetores praeibat, ea ratione, quod non in promptu &ad manus de capite cognoscentis expeditas secures csse volebant: id est quod omnis puniendi ratio vinculo humanitatis,& misericordiae dulcedine esset irretita, quodque non nisi lege, & inuitus ad vici scendum accedere videaris. THE. Audite ad hanc rem quaeso eloquenti simi, ac sancti stimi Leonis Papae verba aurea haec:Plus erga corri pendos agat benc uoletia, quam se tu critas: plus cxhortatio, quam comminatio: plus charitas,
quam potestas. Sed ab his, qui quae sua lusi ut, non quae Christi, ab hac lege disceditur: & dudominari magis, qtiam consulere subditis platacet, honoriti flatur insuperbiam. HIs T. Diocletianus Imperator, Iustitiam sine misericolia dia crucem esse dicebat: dignit me hercle Principe dicterium .furentis sane, & sanguinem humanum anhelantis est, praecipitem in supplicia serri. Saeptilinae nos ipsi vidimus , si memoria tenetis, in media urbe, eodem momento & ca pios & capite truncatos rivultos. quod plerum que fassus est Princeps, a se iris peratum ne sup plicationibus vinceretur. DAs. Quid audio pulchrius duxit, crudelior quana indulgentior videri. Hi, T. Antiquitus tanti de capite hona inis iudiciu erat, quod publica iudicia multatorum grauissima censura agitarentur ex ona
hi ordine lectorum iudicum, plebeio, Eque Senatorio: ac dispari numero, is pluriu
89쪽
siliem numero certa sententia Vinceret.In cati sa Miloniana unus &septuaginta dati Iudice, memorantur; fiebatq; reis recusandi potestas, quos volebat reiici;& in reiectorum locum ex urna alij ublegebantur. auctor est Asconius Pedianus. Sub Impera torib. postea introductu
de nullo suppliciti sumi, niti proprio Caesaris
chirographo tabella subscriberetur: &, quum inhumanu ducerent etiam in facinorosos suu ire, Aqua&Igni interdicendi ius induxerunt: interdicto enim earum rerum usu, sine quibus vita consistere non potest , rei inter mortuos
numerabantur. humore sane,& calore corpora animari intelligebant. Hinc a noua nupta
ignem,& aqua tangi instituerunt. quod initia tutum adhuc in sacris nuptialibus retinemus. Cruenta vero supplicia raro, S in humisiores ac perditi sit mos,exercebant.nuc aut vhius stulti arbitrio,&indicta pIcrumque causa in omne pastina secures expeciliatur. Horret animus durecursa in mentem carnificina illa,qua quotidie pro spectaculis spectamus, de exossatis per Ionga supplicia, & candenti forfice excarnisiacatis corporibus.Olim non nisi atra die, ac de 1erto & infami loco supplicijs rei sub ijciebantur. nunc Vero ipsa die, ac via celebri, qua in Consistori uitur ; quasi comeantibus gratu sit In cruce actoru spectaculu. non sic Maiores nostri,sed humaniter, clemeter, resigiose. & sacerdotibus omnino piaculare esse voluerunt, ne vita forent inoptabisi. PHi. Platonicii est etia
90쪽
- ' . DE PRINCI phrr. 1itud institutu. in Epistola ad propinquos Dionis scribit,Sacerdote in serenda necis, carceris, exiiij sentcntia contaminari nefas esse. idem in Gorgia est, Non decere sapientem inoptabile vitam habere: in optabile putat eorum, qui cap italibus ius dicunt. Γ v R. Hoc idem sacris C stitu tionabus continetur; quamuis Episcopi hodie titulo Gubernatoris huic ministerio pia
sciantur. l H 1. Dic, prudentissime, quam .bendΕpiscopus orabit pro populo ' Vir sanguinis
quam bene plebe sitia instruet: cuius inter tortatores & carnificos conuersiatio est, di de extendendis equuleis scdula disputatio quiq; pulachrius ducit solertiore latruculatorem, quam religiosum Episcopum, haberi H i s T. Dirus; non Diuus Diocletianus,Magist ratibus urbi cis, prouinciarumq; Praesidibus tantum curae adhibuit, ut neq; modestiores unqua, neq; iustiores extitisse perhibeantur. nunc autem pudet a Caesarum ignauissimo in moderamine Iurisdicudi nostros superari.ad Magis, as deliguntui inclemetes, rapaces, callidi,&plerunq; licitatione vincentes, ea,quod peius est, te ut nullis legibus etia repetundarum teneatur. Vnde verum expurimur illud Aristotelis: Qui legibus hominem pi sponit, saeuissimam bestia praeponit. P . Obseruate obsecro haec Platonis quarto De legibus, Verba : Interitu, inquit,
illi Ciuitati paratu video, in qua no lex magia stratibus, sed legi magistratus pressent:salutem vero illi,ubi lex seruietibus magistratibus dii minatur.