Henrici ab Heer,... Spadacrene, secundis curis auctior : Hoc est, Fons Spadanus accuratius descriptus, eum bibendi modus, medicamina bibentibus necessaria

91쪽

amplius) eum saccaro vel syr in bolum formatae

valide conueniunt, Aut R.electia catholici drag-mas, confeci: hamec dragmas s. lapidis armenii praeparati scrupi uos, cum saccaro fiant botu Cae terum quia raro humores sinceri, plerumque mixti peccant, ideo plerisque hanc vel similem

potionem suadeo. R. herb rec. eridi uiae, heth, ricae, lupulorum an . manipulum, florum hype-sici, genistae, Neari, sambuci, an . Pug. I. radicum acori draginam unam semis; bulliant in L. q.aque adunc tres, in col solue et catholdragmas sex, syr Oxi saccarae Unciam unam, aquae cin dragmas a. s. haustus: aut si quis suinptus vel non habet, vel metuit, petat a pharmacopaeo elect cathol quod solum ut & electuarium lenitivum ingrati

saporis expers est ) dragmas decem, distatuat iniusculo aliquo, vel vino albo: hoc rer quater re petat prout opus fuerit, vel continuo, vel interpolatis diebus. Caeterum contumacioribuS malis p cedentia decocta magis conueniunt. Fortean mirabitur quis, quod triduanas omnibus, vel quatriduanas praescribam purgationes, cum diaria hactenus plerique contenti fuerint. Dico tres vel quatuor leuiores potiones, uni validae

praeferendas, nam primo die primam purgabunt regionem, hoc est: ventriculum & intestina, secunda hae par deplebunt, ipsiusque obstructionem & infarctum expedient: Tertia venas, quae reuera stabulum sunt colluuiei, morbos mortemque accersentis, emundabunt ; haec medendi ra- tio,

92쪽

ilo, vitibus illaesis, imo lenta depletione robor

tis,inueterata & callum ducentia vitia sensim deis molitur; quae vehementiora pharmaca, summavi, summaque perturbatione non excutiunt, &quae antiqui ut immedicabilia reliquerunt. Principibus alii sique magnatibus, cum fere famili rem secum trahant medicum vel Leodio secum ducant, pharmaca non praescripsi; extracta . esse sentiasque pretiosas omisi, quanquam&hae illis

qui pecunia affluunt, non incommode donentur. Aptari corpus aliquo horum medicamentorum necessarium est, ne forte aqua noxiorum humores incurrens, eos secum rapiat, inuentamque obstructionem austeat. Imo qui saluti suae reci e consultum volet octauo,decimo, vel duodecimo

quoque die, medicamen um, sed semel tantum resumet, atque tunc aquae haustum in diem proximum differat, sic liberius permeabunt aquae, totaque cloaca humorum elota, corpus sanissimum relinquent: quod velim plerique medici aegris suis imperent, memores etiam eos qui gua iacinae vacant dietae, si non octauo vel decimo

repurgentur die, ac nisi aluus semel quotidie resepondeat, symptomata incurrere grauissima. Remedia his aquis in actum ducendis necessaria.

CAP. XI.

CVm no omnes his aquis eaquὲ dicam quantitate, pauci etiam ijs quas praescribam hebdomadibus,

93쪽

domadibus, vel mensibus bibere possint: idesi

remedia quaedam addere visum est: selecta . m lisque in quae has aquas valere dixi debellandi, sidonea, atque Ut loquuntur chymistae specifica. lHaec remedia quacunque ratione, solida, liquida, consistentia mediocri, coaluerint, tota hora, vel eius dimidio, aut certe quadrante ante sumenda.Aut si quis nauseam aliudue incommodum inde timet; vel proxime eam sumptionem pr*militat aquis, aut in primo earum alterove vitro hauriat, ita diu retica vi aquae Spadanae adiuta, facilius corpus permeabunt membrumque cui destinantur, attingent. Venia mus ergo ad cer, bium humidum seu cathariis obnoxium. Mirabitur quis me huic malo, multum aquae presecribere, cum iam toti medicorum scholae, hoc

versu aures caleant.

Ieiunes, vigiles, Divir sic rhetimata cures. sCredunt nimirum contraria contrariis curari quare cum ieiunium, & vigilae, & sitis exile' dicent, his cerebri humiditatem opportune op pugnare videntur. Iam ante dixi has aquas actu lhumidas, potentia potenter exsiccare de calefa- scere, sicque ventriculi & cerebri vitia emendar

Cathar si itaque iis usuit, huius syrupi praeci piant unum alterumque cochlear. R. viscique cini, radicis & feminis paeoniae, ligni aloes, fassa iras odori non cariosi, scobis eboris,scobis cornu s

94쪽

xerui apto tempore ,hoc est cum in surias ignemque ruunt, quod fere fit a medio Augusti, ad idus Septembres, an. unciam semis, corticis citri sicci, corallorum praeparatorum, piperiuacori veri, Zedoariae, galangae granorum iumniperi an. dragmas 3. florum stoechadis, liliorum convallium, pCeoniae, bellionicae, lavendulae an. pug. unum semis, bulliant omnia in sq. aquae stillatiae liliorum convallium, pCeoniae, flor tiliae ad libras duas, incolatura, solue saccari rosiati perlati q. s. coque ad consistentiam syr apprime cocti. Hoc etiam uti poterunt vertiginosi, paralysi & tremore sibi metuentes. Pauperes capiant baccarum lauri, iuniperi, rad. aristolochiae rotondae, pyrethri, gentianae, Zedoariae, an . dragmas duab; dicipiant omnia pauco melle antho salo, aut simplici, & ducant in formam electuari j solidi: capiant ad magnitudinem fabae vel amplius. Ceeterum Leodicnses pharmacopei aquam habent catharratem a socero primu meo Thoma Ryetio ipsis communicatam, cui si addatur aliquid theriacae antiquae, vel mithridatij, optimum dictis malis fiet remediu m. Eius descriptionem quam Illust ri & generosus Dominus Ioannes Curtiu Dominus d oupey &c. ab Alexandro Farnesio Parmensium Principe acceptam, ipsi pro arcano plusquam Eleusinio communicauit, libens hic evulgabo, quando certissima fide asseuerare posse

surri, fidum & tutu his affectibus esse remedium, si eius

95쪽

si eius cochlear unu m alterumque hic mane, do. mi suae lectum ingressi iri sumant, atque temporibus interdiu sepe oblinant. Descriptio haec est

R. florum salutae, roris marini, lauendulae, caryo. phyllorum, nucis moscatae, cin, sac, an . uncias

duas, granorum paradisi, macis, Zedoariae, sem icoriandrorum, piperis longi, & nigri, a n. um sol irutae, absunthian. dragmas duas, pomum auran- stium incisum unum, omnia grossi, modo lusi macerentu r plures dies in vini cretici libris qui tuor. vini albi optimi libris sex, deinde distillen- tur: per arenam. Oculorum rubori nihil me Iius quam si Spadanis aquis praemittant haustum aquae stillatitiae ex foliis hederae terrestris, qua

Etiam oculos faciemque abluent. Singultuosis post ventriculum ex hiere usu perpurgatum, tam, calida quam frigida ortum habente, utilissim hae aquae: si modo in stingultu calido primittant species diarhodonis Abbatis siue in tabulis, siue

conseruae alicui, utrob. deribes, aut berberorum mixtas: aut si hinc minus iuuentur, sumant duos

vel tres scrupulos Philonii Romani, cum syr papaueris, & aqua ment hy vel ab synthij. Ceterum cum virginem illam cuius supra memini curam rem, nec hoc medicamine quod plerosque iuuat proficerem, singulis dosibus opij tria vel quatuor grana remiscebam. Si singultus frigoris so-holes sit, R. schae nanti, calami aromatici, anisi,

salis menthy & absynthii An. dragmam unam, croci, ligni aloes, ambiae, cariophyllorum, aloes

96쪽

alexandrinae, an. scrupulos duos, coriandrorum cum succo cydonii praeparatorum, cassis ligneaean. scrupulum, conseruae aurantiorum uncias

duas, cum saccaro aqua anisi soluto q. L. f. elect Vomitu molesto vexati, regionem ventriculi linant ungento, quod capit olei masticini unciam,ol mach semuciam, spec aromatici ros . scrupulos

duos, cerae parum, fiat unguentum. Intus autem sumant vinum Alleganticum, cui in codierint radices mali cotonei, cuius unum alterumue comchlear sufficit; aut utantur radice acori, aut, Ein

Eiberis, aut anthorae, aut eringij condita. Ictero viscerumque obstructione laborantibus, item issquibus retenti vitium faciunt menses, commode

praescribebat hoc olim Generosus & doctissimus Guillelmus Paddij.R. troch de Eupatorio, drag-mas duas & semis, cy phios sesquidragmam,gummi ammonii generoso vino soluti, chalybis praeparati an . dragmam, specier diarod Abbatis,scrupulos quatuor, sialis cochleari ,absy nthii an dradimam semis, diagalangae scrupulum, conser. ros da mala.vnciam, cons stor. calenduim uncias duas, cum syr by Eantino& de cori citri an. q.LLopiatat sumant dragmam vel amplius. Pauperibus puluis

interaneorum terrS pr Sparatorum, aut radix r

biae tinctoru suffecerit. Arenos &calculosi, vel praebibant Heurnii illam optimam insolatu si ctam distillationem, quae recepit vini ardenti

aqui fragrariS & petroselini, cuiusque libras duas, maluatici acerbi libram, misce primum trasque

97쪽

utrasque aquas ardenti quadrante horae. mox liunge maluaticum, &saccari candi tussi, libram:

macera dies octo, nec move, tum effunde, & iterum dies octo soli redde, demum quod claris,i

mum est deple, eiusque ante aquas sume cochlearia tria: quanquam properanti sat erit, tamdiu ad ignem vel insole phialam agitasse, dum isaccarum solutum sit, quod duabus vel tribus litoris confieri potest. Ego his annas multum fie- lliciter hac aqua usus soleo addere aquam exbao cis paliuri, & parietaria dili illatam remisce'- lque olei vitrioli guttas, quot sumentis palato ac lacoris gratiam sufficiunt. Aut elect diasper macton , Ferne iij dragmas tres vcl quatuor prae- cipio. A Renum ulcere male habitis feliciter' i praescripsi, R. o libani, masticis an. unciam se-

mis, gummi arabici, cerasorum, tragacanthi. an. dransnas duas, sem frigid. mund. an. sesqui-dragmam; troch. Atheleergi draginas tres; exatracti corticum rad. ivsquia mi, croci an . dradimam semis, cum pyr de althea fernelii f. massa, ide qua deglutiat dragimam. Ad gonorrhaeanas aut fluorem muliebrem . utiliter praescribitur lhic puluis, qui habet capulorum glandium, se,

minis viticis, sem Cannabis parum tosti, gum mi arabici, tragacanthae, carabe, mum mite, boli armeni, mandibularum lucis an. semunciam ca-phuraedragma, binas, cum terebinthina cypria ss. pili paruae quarum sumant dragmam et aut cum isyr myrtillorum aut de rosis siccis, ducatur in formam

98쪽

formam optatae. Verminosis diuitibus do be=arcum osse ceruino, eo quo dixi tempore colle sto; pauperibus vel corallinain, vel mercurium crudum, cribro tantum per corium transitu repurgatum, a quo qui sibi ni eluit legat Mathiolum, Fallo pium, Masiam, Ges nerum, Cratonem, FCelicem platerum, alios.

stuando bibenda sint aqua vadana. C a P. XII. TEmporibiu medicina valet, data tempore pro utite

Et data non apto tempore Fina cint.

Et iam lympha Spadana nisi anni aptum quis

tempus seligat, horamque diei commodam, nocitura est ; uniuersim omne tela pus sud tim, quoties aer serenat, huic potui peropportunum: pluuio coelo, cum Iouem per cribrum mingere, nugatur Alisiophanes, aut cum densa, &mox casura pendent nubila , multum de aquae hurbs viribus & praestantia decedit. Nec mirum est

admixtione crassiorum vaporum , vel imbrilam. has aquas adulterari. aciditatemque natiuam, si non Omnino deponere, minimum certe eius retinere, atque ad communium fontium sapG- rem accedere; . Quod bibentes magno suo taedio experiuntur,qui magno sumptu, maiore nausea, multum maris & terrae emensi, quando coelum

tota sere oeliate. It hoc anno, pluuium nacti;

insipidam

99쪽

.nspidam serme, aut minimum acrimoniae ha. Phentem bibunt aquam. Verum cum ae cate, dira

Autumni initio, dies ut pluerimum sunt serenio. res,spatium quod sol nostrum pererrat Horiχon. tem longius, iterque facturis commodius, mul. taque ad ambulandum invitent, Unde calefacto corpore auidius, & copiosius hauriuntur aquae; ideoque hoc anni tempus reliquis opportunius iudicant omnes medici. Germani , Belgi nescio a quo Macaroneorum scriptore Versum lumpse.

Men ibis inestibus R non debes bibere mater. Itaque ante lulatum;&post Augustum,boni viti, vini quam Lympharum csteroqui amantiores, aquam bibendam negant. Si de aliis fontibus,

stagnis, lacubus, quos primo Vere ranarum bufonumque spermata; ineunte Autumno decidua vicinarum arborum infamant folia, ita sentiunt, eorum sententiq libens subscribo: Sin hos sontes aliorum numero adscribunt, in alia eo omnis. Nam & veris tempore, & Antum mi, & hyeme letiam adulta, cum omnia gelu acri rigent, & pe' snetrabile frigus, non terr* tantum mandata se- lmina. sed & mineras per antiperistasin calefacit, summo cum fructulis aquq bibuntur. Anteddicennium Illustiissima Domicella Henrica de Rohan, ad vigesimum usque Septembris diem, me suadente & prs sente, magno suo bono bibit. Tt omnibus annis superioribus, noui multos, & linter alios Antvverpianum quendam ciuem, ub s

100쪽

eere renum quo etiam liberatus fuit, laborantem, totas tres hyemes continuas hanc aquam bibisse: &sane media hyeme, cum peroppositionem frigoris contrarii, calor in ima terrae sic re cepit viscera, aquae acerrimae su nt, quod mea experientia didicis qui caussa fuit, cur cum Illustris. simus Mantuae Dux, faelicis memoriae, Thomae Ryetio socero meo, mihique in mandatis dedit-set ante tredecim annos, ducentas ut aquae lagemnas ipsi mitteremus, ipsa vigilia Natiuitatis Domini, cum multos ante continuos dies gelasset, eas implevimus praesentes, simulque aquam gustauimus acriorem, quam ullo unquam aestuante Syrio. Certum tamen est bibendas hy eme aquas ad ignem luculentum, aut si usa , ut vocant, vel

albiculo probe calfacto, ne si bibentes frigeant, quod sibi &aliis accidisse scribit Pallo pius, aut

resoluantur, aut conuellantur. Eadem causia est, cur cum mollis praecelsit hyems, ut hoc anno, aquae solito inefficaciores sint. Caeterum constat puriorem aestatis aerena, corpora potus sitientiora, tempus ambulationi aptius, Maium, Iunium, Iulium, Augustum, prae caeteri S commendare;quod nostri Leodienses accurate obseruant. Hi enim indicto Iustitio, cum canis arentes sudi; hiulcus agros, cum alia omnia medicamenta prohibet. qui exoriente cane, O ante canis ortum,

perdis ciles fiunt purgari oues : centuriatim in Spaconuolant caniculaeque aestus hac aqua, maeroresst curas, incundissimis salibus eluunt. Quanta quam