Antoni Neri Florentini, De arte vitraria libri septem, & in eosdem Christoph. Merretti med.D. & Societ. Regiæ Socii. Observationes & notæ. In quibus omne gemmarum artificialium, encaustorum & laccarum artificium explicatur.

331쪽

vitro prisens, quae si Z navibus ibidemi congregatis exhauriatur, locus vacuisi statim denuo repletur. Henti siquidem,l ut veri mile est, de circumstantibus sui perciliis arenam huc convehunt. Locusi autem metalli statim iuvitrum quicquid susceperat mutat. Mirabiliis autem mihil hoc videtur, quod Iam converse cremem vitrum, quaecum ue pars super mar-

grues ci i iis fuerit iacta, tu vu arem

a renam denuo convertitur. Et Tacitus historiarum quinto; Belus mare Tu-l daicum intrat, cujus ostium arenae coli sectae, cita Lipsius non conjectae) quial nitrum admistum habent, tu vitrum ex mcoquuvtur Exiguum sit sedivexhaustumi u est, u quos peditatur. Idem Strabo docet, l. IE. Pim. l. 6. Agricola de fossit. & quotquot de vitro scribunt autores illius loci mentionem: aciunt, unde arena depromitur. No-itri Londmenses vittarii arenam habent admodum candidam, illius veneris, quo vulgo literas recens scriptas consipergimus, vel utensialia tergemus,

o quae

332쪽

Maids onio Cantii advehitur ; item

que aliam, qUsse vitro communi inservit, & wolwicho advehitur: Prioris generis arena cum metallo vitri ordinario misceri non vult: posterio, ris, cum navibus advehatur, exiguo

venit.

Cardanus lib. de variet. Magne sam addit, eamq; fideream Vocat, ceu ltertium ingrediens: Ex trabm,inquit, vitrum constat Iandibus nimirum, vesarena, sale Cati, Ssiderea. Atqui eX- .igua Magnesiae quantitas addita me tallo parum ad rem facit. Praeterea non in omni promiscue vitro Magnem ista locum habet. C A P. III. Docet, quomodo sal secundum lcommunem Chymicorum metho-ldum bene filio solutionis, silirationis liu coagulationis figatur. C A P. V. Resecavo. Plantae in Universium

333쪽

omnes suo quaevis tempore resecandeatque colligendae sunt, nimirum ubi jam maturuerunt. Tempus tamen omnium, sive caules earundem, sive

folia desideres, optimum, idemque Chymicis operationibus,& extrahendo ex vegetabilibus oleo spiritibusque commodissimum illud est, quod maturitatem earundem paulo antecedite duplo enim tunc major quam alio tempore quantitas extrahitur. Salautem tunc melius extrahitur, ubi

semen produxerunt, id quod filici

circa haec tempora accidit. Vulgaris error est, filicem, aliasque herbas capillares non producere semen , cUmtamen illud ab interiore foliorum latere producant copiosum pulverum lentum & nigricans in ipse etiam muscus semine abundat, id quod certum genus non descriptae, & in hortonaeo sicco conspicitae chamaepeuces evidentissime demonstrat, in cujus ramis, & m ter unumquodque solium Musdem copia seminis rotundi & ni-

334쪽

N O Tgricantis invenire est. Quantum pro ratione tempestivitatis anni vegetabilia differant, hi qui globulos pro thoracibus ligneos formant Optime norunt, qui pyrum aestate,ilicem hyeme dejectam operi aptissimam esse deprehendunt. Buxus circa sestum Paschatos durissimi , tenerior aestate est. Oxyacanthus circa Octobrem , sorbus aestate mitescit. C A P. VI. Plantas enumerat, quae sal reddunt vitro aptum. Uno verbo: Nullum non vegetabile vitro aptum est, quod

copiam subministrat Alcalisiati satis. Sal aliausatum Chymici illud vocant,

quod ignem fert vehementiorem, nec avolando evanescit in auras, denominatione facta a Nali, id est sale extracto ex Cali. Et horum nonnulla hoc capite recenset. Nostrum Nelp a Cali sic dictum, & cineres smegmatici crystallino metallo inserviunt. Nelpmaximam partem ex planta marima

335쪽

sit, quam Sathongs vel Vocamus, de qua Ioh. Bauli in US l. 32. c. 2. de hist plant. At a angusti folia vitrariorum, si paulo postquam cosiecta fuerit, ita ut est humida , diutius aliquanto servetur, in superficie foliorum attentius jectanti, sal exhibebit candidum. - Matthiolus in Dioscoridem

hanc algam vulgarem Henetorum Vocat,

non tantum ob dictam rationem, sed etiam, quia Veneti vitra sua, quae infixteras regiones transi nittunt, hac alga vestiunt Et sane haec rejicula, cum

tempestuosum est mare, scopulis illisa refunditur alga, j uxta Virgilium , &copiose per scopulos dispersa, in ipso littore, ab incolis illius loci aestivo

tempore colligitur, & pro re nata tapius circumactat , ni instar ad solem & ventos siccatur, combustaque cineres reddit, alumini non minuS, quam vitro inservientes, quos Rebvocamus. Neque haec solum per Omne nostrum mare copiosissime dis persa, sed omnis in universium alila,

336쪽

N fucus, & quercus marina, aliaeqUe planit mariny sal copiosum continent. Cineres smegmatici e Polonia& Russa, nec non A nglia nova advehuntur, & maximam partem ex abietis & strobili cinere parantur. In vitri communis usum apud nos omne genus cinerum coemunt, ab his, qui potissima in Anglit partem illius mercimonii causa pervagantur. Optimi tamen & acerrimi in Anglia cinerescet carduis vulgaribus fiunt, quanquam Omne genias carduorum huic rei inserviat. Proximum a card Uis locum lupulus occupat, caules scilicet S germina ejusd(m, postquam fores collecti sciat: atque h*c omnia D Uperae inventionis sunt. Mortas inter arbores optimum snt reddit, nec non

genista spinosa , &pos hanc Oxyacanthus & hali spinosum inter plantas marinas, ut jam spinos & aculeutae plant optimum in suo genere S copiosissimum sal reddere videant Ur.

Succedunt herbae amarae omneS, JU-

337쪽

NOTAE. Silpulus scilicet, ab synthium, Carduus

benedictus, Centaurium, Gentiana, Abrotonum, Tanacetum, Glastum,&c.quarum cineres copiose & exiguosum tu parari possunt. Adde petum, cujus caules collecti & combusti plu .rimum salis teddunt, unde non exigua lucri spes affulget, sed cum aliquo soli detrimento. Mercator quidam mihi retulit, obtulisse sese Carolo primo Regi, suo se sumtu exstructurum, & sarta tecta servaturum aliquot templa , constituta in unumquodque eorum annua dote librarum centum, tantum ut sibi cederent

trunci vel caules peti in Virginia na scentis, demonstrabatque quantum inde ad se emolumenti rediturum fuisset. Proximus post petum locus leguminum plantis debet ut, quales sunt pisa, abae, &c. quae aliquam cum reliqua tribu assinitatem habent; Specialiter, lupini, vicia, ciceres & lentes, quorum hi nuper in Comitatu Oxoniensii copiose admodum , alendi pe-

338쪽

coris gratia seri caeperunt, & experi entia teste huic negotio inserviunt. Adde inter lacteas plantas omne genus tithymali, vel catapultorum , &ficum arborem, quae Omnia inflammandi vim habent:nec non sarmenta, sonchum nonnihil aculeatum

di flore declivi, in quo ei cum carduis convenit , & succum instar tithymali lacteum habet. Porro haec fixa salia

quod attinet, notandum est, Optima esse ea, quae a terra & omni heterogeneo corpore quam maxime libera sunt, nec non in frusta duriora & candida coierunt, , gustu insignem acrimoniam prae se ferunt. Secundo optimos cineres, puro puto sale plenos,

in calcaria citissime distatui. Tertio

eos cineres vegetabilium optimos esse,

qui vigentibus illis , & ex eorundem maxime insignibus ramis facti sunt. Atque hinc Chymici emeres clave a-tos denominasse videntur, quasi clavolatos, a clavola, qua de re Varro l. I. de re rus . c. o. In oleagiveis semini-

339쪽

bus videndum, ut sit de tenero ramo ex utraque parte aequabiliter praecisum, quos alii clavolsae, alii taleis appellant, ct faciunt cireiter pedales. Ubi Cla-

volam interpretatUr teuerum ramum.

Nonias legit Clavula, eamque definit esse resectionem ligni, Id certum est Clavolam vel Clavulam descendere bclava, quae vox Anglicum inc stium Club sonat. Quarto salia haec in sicco& procul ab omni humore servanda esse: Valde enim hic noxius humor

eli. Postremo horum cinerum alios aliis candidius vitrum reddere. Querni cineres vitrioli naturam induentes, vitrum obscurius reddunt: Cineres fraxini & Oxyacanthi, quorum sal ad nitri naturam accedit, metallum reddunt candidius. Agricola hac ratione ex sale vitrum

facit: primas nitro ; secundas sali fos sili candido & translucido; tertias sali' cinere anthyllidis aut alterius herbae salsae facto desert. Nonnulli inq: primas eineri anthyssidis, O s nou

340쪽

non nitro deferunt, quo deficiente vitrum faciunt ex duabm partibus cineris querni int lignei vel roborei vel cerrei, aut si hi in promptu non fuerint, fagini vetabiegni, cum una sabuli vel arenae parte, addito modico sali, ex aqua salsa vel marinafacto, ct exigua magnetis particula: sed isti minus candidum S translucidum vitrum consciunt: verum cinis ex antiquis arboribus si, quorum truncus , ubi assurrexit ad altitudinem sex pedum, cavatur, si in ecto igne ar

bor tota comburitur, ac in cinerem cori

vertitur: quod sit home, cum nives diutinae cessant, vel aestate cum non pluit: nam imbres aliis anni temporibus, quod

cineres cum terra misceant, impuros reddunt , quamotbrem tunc ex iisdem arbo

ribus in plures partes sectis si sub tecto