Antoni Neri Florentini, De arte vitraria libri septem, & in eosdem Christoph. Merretti med.D. & Societ. Regiæ Socii. Observationes & notæ. In quibus omne gemmarum artificialium, encaustorum & laccarum artificium explicatur.

61쪽

plus ferruginei coloris continet, ac nigrum semper opus reddit, ideoque

vitrarii Pede montana semper utUntur, ut qua meliorem non agnoscunt.

Parce autem & cum judicio addenda est magnesia: colorem enim crystallo tribuit ferrugineum , qui tandem in nigrum degenerat, eidem que splendorem detrahit. Addita magnesia vitrum bulliat, usquedum colorem acquirat clarum & fulgentem. Proprium magnesiae in debita quantitate adhibitae hoc est , ut ablata rudi viriditate crystallum perficiat, eiqUe candidum splendorem tribuat. Parce igitur & gradatim adhibenda est , ne

crystallum corrumpat: tot tam autem

hoc negotium a diligentis & ingeniosi artificis peritia dependet, nec pondus aut mensura certa dari potest. Ubi iam crystallum habueris exactam limpidam & formosam , id age, ut sine interruptione in talia vasa vel Opera formetur, quae tibi quam maxime arrident, minore tamen qUam

62쪽

in elaborando communi vitro igne, sed maxime lucido, & ex lignis durioribus & aridis, sine fumo . Instrumenta autem ferrea, quibus operarius utitur, munda& polita sint, advertendo, ne collum vel extremitas vitri, qua cannae adhaeret, in ollam crystalli projiciatur, semper enim aliquid ferrei coloris secum trahit, quod crystallum vitiat. Hoc ergo specialiter notandum, & particula illa vitri, quq cannae annexa fuerat, in ollam vitri communis conjicienda est, unde minoris momenti vasa conficiuntur, quibus hoc nihil obest. Atque hic modus est elaborandi crystallum, quo semper usUS sum.

CAP. X.

Ut crystacinum S vitrum candidum,

alias vitrum commune dictum flat. I fritiam pulvere factam in ollam miseris , vitrum habebis candidum

63쪽

dum & pulchrum , quod vitrum

commune Vocatur. Quomodo au

tem fritia ex pulvere & rochetta fiat, suo loco perspicue demonstratum est. Quod si fritiam rochetta factam adhibeas, vitrum habebis pulcherrimum , quod medio inter vitrum commune & excoctum , Eollito dictum, loco est, & crystallus vocatur. Fornax semper calefiat lignis durioribus & siccis, cavendo fumum , qui semper noxius est, & nigrum opus reddit. Vitro, tam communi, quam crystallino sua dosis, & sua magnesiae Pede montanae praeparatae pars detur, ut de Bollito vel crystallo dictum est,& pulchrum evadet. Magnesia enim quicquid viriditatis habent aufert. Crystallinum semper in aquam pro-j sciendum est, & vitrum habebis candidum & speciosum. Idem vitro communi fieri potest, ut perfectum eVadat. Inde in ollam redeant more solito, & ubi purgata fuerint, elaboranda sunt, prout usus postulat: notau-

64쪽

go LIBER PRIMUS.

do, projectionem in aquam in uniuscuiusque arbitrio sitam esse, S omitti, si voles, posse : at vero si vitrum solito formosius desideras, necessaria est : praeterquam enim quod vitrum reddit candidum , etiam hoc ei praestat, ut calcinetur & bene purgetUr, minusque pustularum habeat. Animadvertendum etiam quam maxime

hoc est , si libris centum crystallini totidemque communis vitri, singulis seorsim, libras decem salis tartari purificati addideris, vitrum es scies & crystallinum citra controversam solito elegantius & operi magis

aptUm, cavendo ne in crystallinum projicias extremitates illas vitri, quae cannae ferrete adhaerent; semper enim colorem nigrum progenerant, ideoque in vitrum commune projiciuntur. sal tartari addendum, interim , dum fritia sit, miscendumque

cum tarso vel arena, & cum pulvere vel rochetia cribrata, fritiaque more

65쪽

LipER PRIMUS.

rificandi in hos usus sal tartari, is est, qui sequit Ur.C A P. XI. Ut sal tartari purificetur. REcipe tartarum, vel grumos vini

rubri, crassiores, non pulverulentos, eosque in ollis terreis inter accensos carbones ure, ut in nigram calcem redigantur, omnisque pinguedo absumatur, ac jam albescere incipiant, albi tamen nondum sint, id

enim ex re non es et. Hoc tartarum ea ratione calcinatum mittatur in vasa terrea vitriata, & aqua communi

repleta, bulliatque ad ignem lentum, ita ut horis duabus quarta pars aquae absumatur. Tunc auferatur ab igne,& aqua refrigescens, ubi inclaruit, decantetur & acre lixivium dabit. Impleantur vasa , quibus reliquiae tartari continentur aqua communi, bulliantque ut antea, idque repeta tur , ut salsi nihil in aqua remaneat,

66쪽

quo facto aqua omnis fitretur, & lixivium clarum fit tratumque in ampullis vitreis super cinere ad lentum Ignem evaporet, ac in fundo sal candidum remanebit, quod aqua communi solutum, ubi per biduum quievit, denuo sitiretur, & ad lentum agnem in ampullis ut antea evaporet, remanebitque in fundo sal longe quam antea candidius. Repetaturnic processus ter quaterque, & sal habebis nive candidius, & a manna parte terrestreitatis suae liberum , quod pulveri vel rochetiae cribratae, cum debita quantitate tarsi vel arenae admistum, fritiam, & postea crystallinum & commune vitrum multo quam alias melius dabit. C A P. XII. Zafferam praeparare, ut coloribus in arte vitraria inserviat. Ecipiantur frusta majora Zasserae, mittanturque in vasa terrea,

67쪽

d: per dimidium diem in camera fornacis serventur: inde in iudicula serrea ad agnem fornacis candescant, extra aque acri aceto conspergantUr. Postea ubi sana refrixerint super porphyrite ad laevorem subigantur, & in Iasis vitriatis calida tapius laventur ita tamen ut Zaffera semper residere in fundo permittatur: quo facto aqua leniter decantetur, ita enim spurcities& terretreitas omnis auferetur, &sola Tassera in fundo remanebit, u Uael siccata & vasis clausis in usus asservata vitrum egregie & longe quam antea melius tingehC A P. XIII. Magnesiam praeparare, tinge do vitro. D Ecipiatur magnesia Pedemonta-

na: omnium enim , quas nunc quidem vitram norunt, optima est,&mptota prostat, eaque sola rem rei utuntur. Utut enim in Thusicia &Ligqria large proveniat,

erri

68쪽

ferri tamen plurimum continet, nigrumque & spurcum colorem reddit , cum econtra Pedem Ontana spanum pulcherrimum saciat, & postremo vitrum ablata viriditate candidum relinquat. Hujus ergo magnesiae frusta in iudicula ferrea igne fornacis re-Verberentur , ac jam candentia acri aceto conspergantur; postea macerentur subtiliter, laventurque aliquoties calida, non secus atque Zafferae frusta. Inde siccentur, redigantur in pulverem, & serventur vase clauso ad usum. CAP. XIV.

Ut Ferretium Hispanicum fiat

colorando vitro.

Erretum facere nihil aliud est,

squam aes ea ratione calcinare, ut reclusum tincturam suam vitro communicare possit: atque hac calcinatione bene facta illud efficitur , ut in vitro colores diversi & valde speciosi

69쪽

appareant. Variis autem modis illa sit, quorum ego duos describam, faciles , & quibus non sine insigni essectu multoties usus sum: ac prior quii dem hic est. Habeas laminas aeris tenues, crassitie Florentinarum, adsitque unum vel l plura crucibula, in quorum fundol stratum facies ex pulveri sato sulphure, impositisque alternatim laminis &l pulvere, eodem ordine procedes, usoque dum crucibulum impleatur, id quod stratificare vocant. Crucibulum hoc luto bene obductum & si

a catum in fornacem an emiam mitti-l tur, & accensis infra carbonibus peri duas horas igne urgetur valido: refrii gerato postea crucibulo aes calcinal tum in venies, quod digitis instar ter-s rae siccioris confractum colorem red-s det nigricantem & subrus m. Hoc aes subtiliter maceratum , cribro angustiore cribratur & servatur usui. C A P.

70쪽

Li AER PRIMUS.

C A P. XV. Alius modus faciendi Ferretium.

HIc secundus modus faciendi ser-

rettum , magi S quidem operosus est, sed effectum in vitro extraordinarium producit. AEs ergo loco sulphuris cum vitriolo stratificetur calcineturque, & per triduum in camera fornacis Ioramen, Italis oechio dictum detineatur. Deinde extrahatur , recenti vitriolo stratifice-tUr, reverbereturque ut supra; atque haec calcinatio cum vitriolo sexies ite . rata ferret tum dabit nobilissimum, quod tingendis vitris effectum praebet plus quam ordinarium. C A P. XVI. Ut crocus ferri, vel ut vulgo dicitur, Martis fiat, tingendo vitro.

Rocus Martis nihil aliud est

quam subtilis calcinatio ferri, qua mediante tinctura ejusdein, quae in