장음표시 사용
171쪽
1εo DE VERIT A WE CERTA.vum unum sit causa alterius. Hic itaque tiserva
u Si in objecto A mutationem aliquam obse vas, qua pisum ob ectum A iungitur. objecto B;
tunc ratio sufficiens mutationis, , quae in objecto A . accidit, merito quaeritur in objecto B; ut ita objectum B mutationis illius. in objesto Λ subsecutae.
si Ex eo. quod non ita perpetuo coexistere a sive se invicem 1 equi obis vas . neutiquam statim
inseras : Ergo unum est causa alterius . Positiones illustrabimus exemplis. Si vibservas ceram, quae an-.tea dura . erat, mollem fieri & bquescere, ut primum solis radiis suerit exp ita; calorem solis r cte habes pro causa liquefactionis cerae. Fac autem , cum cometa simul existere bellum . vel hoe si equi cometam, a qualicumque cωxistemis vel insecutione belli, nondum concludere potes : Ergo cometa est causa belli . . . 3gr. Ex his omnibus patet, propositiones ex experientia legitime instituta formatas. esse certas. Demonstri Quascumque propositiones experientiπope formamus, in iis praedicatum subjecto convςnixe oppido observamus β. 369. . In quibuscumque uero propositionibus praedicatum subjecto convenire observamus, i s veras esse 'agnoscimus 3rg. . . Quascu'Hue pruositiones veras esse agnoscimus , illas non posse esse salsas, novἱmus per prisc. c-prad. .. Quascumque autem propositiones ita veras esse novimus, ut oppositum earum. scilicet falsitatem, locum habere non posse. perspiciamus , illae sunt nobis certo verae - Eaeo propositi nes ope experientiae legitime. institutae A formatae .
sunt nobis certae . . . 'NG. Atque eadem ratio est prepositionum, qudsper experientiam falsas esse novimus. Has , MK aon potestis ut simul habeamus pra veris . adeoque sunt nobis certo fals - . Exempla
172쪽
Perientiam . constat, Veram itaque esse p sitiomem, intelligi*us: es sidias. adeoque nobis
aga Quidquid itaqiae cum sensione, secundum regulas simra traditas Ustituta, convenit, illud cer-xum est f. 381. . . 's. 383 Ex quo porro patet, definitIonos, quae ex emientia dc .collatione casum lydividualium ,
secundura regulas sepra 377. traditas. formatae sunt, . debere esse certas. Demonstri Curi ea, quae experientia cognoscuntur line cerea s y. 3 qai cpnsequens est, ut definstiones..ex experientia secundum regulas suppeditatas Iegitime.formatae, sint etiam certae . Ex certo enim non potest non legitime fluere certum 8 . Axiomata itaque di postulata itidem cer- ta esse, ex nis intelligi poterit. --. Cum axiomata & postulata snt propo-uta'nes , ex. unica. definitione immediate fluentes
tellectis, patet , praedicatum c Venire, Vel' non con- -
renue. Iubjecio, definitiones autem sint certae S333 .st,. patet, axiomata & postulata eadem gaudere certitudine, qua gaudent. definitiones.'. p. 3 8s: Haec de primo ad certitudiflem perv mendi adminiculo , stilicet experientia sive. 'co nitione a eriori , qua per senfionem ita subiecto αonvenire praedicatum obse tam , ut de rei veritate dubitare non pollimus g. . 38r- . . Altera Via ad veritatem certam est ratio . Quae cum nihil sit quam facult s nexum veritatum universalium
distincte pers ciendi . 13, 3 : facile intelviturnos ope rationis sive cunitionis a priori tum demum . ad titudinem pervenire. , cum propositionem, cujus certitudinem obtinere .volumus ita con- neciimus cum aliis propositionibus, tamquam Indu-Dus principias, .ut nexus subjecti & praedicati nnaum. Log. L pr
173쪽
pmosition , quae nobis certa esse de ζ ,- op ἄν perspiciatur . . .Exen N. Fac e. gri te veste scire . num haec propositio, Anima humana es immortuus, sit certo v tunc non ad sensionem & experientiam consu-gere potes, sed certitudinem hujui propositionis a priori cognoscas, oportet, . i. e. debes eam cum a uis propositionibus , tamquam suis principiis indusitatis . ita connectere,. ut legitime ratiocinando earnen es; is certis propositionibus derives 386. Quotiescumque propositionem . aliquam ,
te'qram conclusionem ex praemissis certis & . indu-uis legitime rati inando, deducimus toties istam proposition m dicitur demonstrare: Ut adeo demo myratio nihil aliud sit quam concatenatio hye con- . nexib. ωiociniorum , ita quibus nullae pi missae, nisi
, i. Ratiocinia autem sive syllorismi dicuntur con. catenati, si semper. conclusio seliniunt aptecedentis it praemissa sussequentis syllogismi. Exempla hujus
concatenationi, moic adducentur
. . L 38 .. Praemissae 'illae certae, ex quitas conelasofive propositio demqnstranda deducitur,. appellantur principia demonstra o . 3s 8. Ex quo apparet , in .omni dem0nstratione ad duo attendi. debere. - γ ad' principia demonstran , di; ad ipsam con xkoem conclus ist cum principili demonstrandi. Non Pr mum. requisitum dicimus materiae demon- rationis alierum nominamus formale demonstra
I. 3 ρ. Iinter principia demonstrandi reser;
mus meri u expetiens , deniti mes, axiomata, dc
Demonstri Cuin enim experientiae sint certa .. 38i . itemque definitiones ex experientia legitimciso ais t. q. 383 3 neque minus axiomata & postu-lκα gaudeanu certitudine . II 4 facile patet ..
174쪽
DE VERLTATE CERIAaEtsterlantias .. definitiones itemque axio ea & p stulata oosse doco marinisarum certarum κdmipti . Praemiuae certae , ex quisus prodititio damonstrand legitime derivatur, dicuntur principia demonnrandi 9: ὶ. Ergo patet, ex per nitas, definitione . itemque axiomata & postulata recte resem inter pri
, shα Hinc est, ut Cel. Wolfius in Lo' Lo. p. 3ο . definiat demonstrationem per ejusmod probatio nem, si in syllogismis, quos inter se concatenamus , non usamur praemissis, nisi definitionibus, experientiis indubitatis. axiomatibus , ' propritionibus jam an
nc vides, non statim illum demonstra sua alteria, qui ea ex priocipiis iocertis & dubiis deducit. Un adeo qualiscumque probatio propositionis non sit confundenda cum ejusdem demonstratione in qua qaippe requiruntur principia certa, de quorum veritate dubitati neqdit. .s 9. 386. Jβ. . 39r cum propositioneni, sive conclusionem de monstrandam deducis. ex definitionibus 5 axiomatibus. tum eam a prioxi demonstrari meempl. Sic e. gr. si velles a priori demsnstrate
hoc asserrume Deus Vult Optimum, tune tofatua dein
monstratio niteretur his defimtio*bus & axiomatibus. De lup . I. Deus est elis pe setassimum . . Axioma Ens persectissimum debet Hiere volun
Definitis. II. Voluntas persectissima est, quae vult
Axioma II. Quicumque habet voluntatem perse via ille vult. .non nisi optimum. Ex his defiuitii hibus & axiomatibar saec )emonstratio a priori con
Quicumque est ens persectissimum, ille habet o Iuntatem persectissimam, .s per axioma I. 1 . Atqui Deus est ens persetiissimum per De . I. . Ergo Deus habet voluntatem persectissimam. . , L 2 Qui-
175쪽
le vult optimum , Atqui Deus habere voluntatem persectissimam per ollogismum prineedeutem o lago Deus vult optimum. Dicitur demopstratio a prim quoque tua prpbatio, qua effectum ex iba causa demotistro.' 6 44, Cum oropositione sive assertum probo ex indubia experientia , demonstratio dicitur posteriora. EnmpL di c. gr. qui contingentiam mundi demonstrare volunt , tem , qui ' hanc
demonstrant, Imposse s , idem Dul
e e provocare iolent experientiam, quod eit a si fiori demonstrare. D citur qu3ppea posteriori, cum causam ex affectu ὀemonstro. Cum ex gr. exlilentiam Dei eκ existentia mundi . demonstramus, Dei existentialia a posteriori demon tramus, ouia ex' esse tu causam colligimus, :6 64 Praeterea demonstratiq dioeicitur m stentivam sive directam , & apogogicam. live IMI- rcctam Directa demonstratu lla' est, quam hactenus explicavimusF molfius m in Log. Lat p. I et ita definit: Demonstratio directa sive ostentiva est, et 'ex potione subjecti colligitur, praedicatum con- Talis est demonstratio, quam suppeditavimussi ;ς i. ubi ex nouone Dei, ὸistinctius evoluta, culiis amus velle optimum convenire Deo. si. . . Demonstritio in directa sive apogogica est, ubi P propositibnem. cui clusioni nostrae demonstrandae oppolitpm , . assismimus, tamquam veram , atque itide absurrum aliquod seu tali tun colligimus, quod propositioiii demonstrandae contradicit . Lot Haec demonstratio dicitur alias. deductio ari et Talis est illa 'demon-tio. quam supra dedimus β. 269.. ubi per indirectum demonstrabamus hanc, propolitionem: In figura ma or propo isto semper sit timuersalistionis hiatia exemplum adhuc aliquod adduc s.
176쪽
produeere ;. tunc propositio in huic asserto oppolitan assumas tamquam veram atqFe ex ea geduc.igaliquod absurdum . Est huteini propositio opposita haec: Aliquid potest semetipsam producere . DeMU- stratio itaque indirecta ita conficietur Ponamus , 'aliquid semetipsium producere ; tunc id , quod semerin fum producit debet existere simul non exsece . Existere debet , alias non posset semetipsum .producere. Non exsere debet quia demum se producit b- eexistentiam largitur. Dura mero. abGrdum tr. impius-bile sit . ut aliquid firmzi existat, se non .exi fiat p 'μprincἱpium contradidi. absurdum quoque --p s-le est . ut aliqui I femetipsum producat. opaci ita ita. que propositio erit vera r Nibia hemtipsum. potest
I. Novi quidem , esse nonnullos , qui huic demonstrandi modo parum tribuunt elficaciae i At , mea quidem sententi a , multum ipsi . inest roboris. Quia entiri in hae demonstratione indirecta . evincitur , propόsitionem , quae conclusioni demisia stratidae opposita est , esse saliam & ablaesam ; necessario illa propositis , quam domopstrandam suscepimus ,
3OD. Quia in omni demonstratIone. conclusio demonstranda per syllogismoeum concatenationem eum suis. pretentissis s ve prineipiis legitime debet ccii necti g. 386. ): deprehendimus, .llam concatenartionem aut ita institui , ut .a eqnclusione . demdnstranda sistendan us & pervenIamus ad prima indubia principia , aut ita , ut a princ*iis praemis-ss hiduhiis progrediamur dc descendamus ad cor inclusonem , sive Irostostionem demonstrandiam . ille modus demonstrandi dicitur anubilaus , in quo conclusionem resolvimus in sua prima principia . Haec autem demonstrandi ratio dicitur onuistica , in qua - , L a
177쪽
χεε I 8 3 Eii iT A TE CERT'a . ex si triplicissi s es primis principiis cornItur& exsurgit e inclusio sive propositso demon- Exeriri. narunus .e. gr. hane propositionem: Deus eat et afectibus mana6tice demonstraturi fumus, ita ut a conplusione , sive propositione ipsa demo str da . per c oncatenationem ratiociniorum , ascendamus', & progrediamur ad prima usque principia ,sive ad definitionos & axiomata , quibus propositio demonstranda nititur b. οἰ - couicumquo cinret appetitu footivo , ille caret a
Atqui Deus carer appetitu Iesiti . . Ergo Deus caret affectionibus. Μinoris probatio . . . '
iI. 9uicumque caret reprissentationibus confusis, rLle caret appetitu sen ivo, pre des . appetit. DU. Atqui Deus caret repraesentationibus congos'. Erra Deus caret appetitu seMi - . Minoris probatio . . ' -
.PL' Blaumque omnia sibi diuincti ma repraesentat sile caret repromitatiombus confusis, esbo proposit tqui Deus omnia fibi di inctissime repraesentat, Frgo Deus caret repraesentationibus consin ' . . Minoris probatio. IV . suicumque gauder ntellectu .perfect4simo, ille omnia dii di nausinu repraesentat , per se . . eLibyti, perfecti Mi . - atqui Deus gaudet intellectu pessetaissimo. Ergo Deus omnia sibi distinctissime,repraegemas ' Minoris probatio' V. sulcumque est ens pelisecti um, ille gaudet in-nsiectu seriestissmo es barcprumf. axiom, . suqui Deus es ens persectis/imum ,- per ses'.
178쪽
DR VExi A TE CERH. . 167 Noe. Habes hic demonstrationem analytIcam hu-4us propositionis r Deus caret affectibus . A. propositione. enim demonstranda, quae fuit conclusio primi
syllogismi, ad principia progressi sumus. , syllogisenos
ita quidem concatenando, ut semper minor propositio
prioris syllogismi, fuerit conclusio. syllogismi su
Exempl. Eamdem propositionem si s thetiee demonstiare vis, a 'principiis, scilicen, definitionibus 8c axiomatibus , descendis usque ad , cuncrisionem demonstrangam, ratiociniis ita concatenatis , ut semper conclusio prioris syllogisini debeat fieri ,propositio minor posterioris syllogismi , hunc in m
Atqui Deus omnia sibi distinctissime repraesentat , per Duri. II.
Ergo reus caret reprassentatiombus confusis. IV. suicumque caret repraesentationibus confusis, itiis .caret sippetitia sensuido: p r desin. appetit. Jens Atqui di us caret repraesentationibus coalusis , per ΘIIog. m. ' . Ergo Deus caret appesitu se Piso . V. Dicumque caret appetitu sensitivo, ille caret
179쪽
At c Deus aurei appetitu sensereo, per δε α
Ergo Degs caret affectibus. . g. 3, 6. Ex his vides, syllosismorum ut uni in domonstrando esse indispensabilem. Demonstri Cum omnis defoustratio conima syLDgisinorum concatenatione absolvatur . 386.3 :patet, syllogismorum uium esse in demonitiando in- dispensabit . . . bes. Qui demonstrandi habitum sibi . compararunt , saepius demonstrant propositionem aliquam, ita ut videantur nullos mente formare syllogisinos . atque a tuum omnium, quo& mens edit, non sincsgillatim sibi conscii . At quamvis in demonstra
do, exercitatiores , έ epius unam 'alteramve propositioncm mente retineant , nec eam exprimant veris
bis i ipsos tamen revera omnia per syllogismos demonstrasse , tum den sum apparet , ii analysin dirnostrationis Iustitueris. Credis 'e.. g. paucissimas d monstrationes in illust. mollii scriptis philosophicis
reperiundas esse per syllugismos comita natas . Sed contrarium probat illarum demonstrationum analyss, quana nos, sine fructis, & jucunditate institues. 39 . Circulus in demonstrando est, cum qui sad demonstratulana. pmpositionem A utitur. propositione B, quae . tamen propolitio B sine propositione A de nonstrari nequit. Exeni pl. Ex. gr. Cireulum . in demondrando committeres , si hanc .propositionem : Deus est orems, demonstrares ex hac: quia Deus es ens necessarium , d onstra rus autem. porro hanc propositionem :Deus es ens nec arium , in subsidium vocares h anc propositionem: quia Deus es aeternaso Revera ita demonstrares hanc propositionem: L s. est Meternus.
per eamdem, quia est aeternus.
398. Circulus in dorumstrando. sollicite evita
Demonstri Qui circulum' in demonstrando commit-
180쪽
DE V εχιτ A TE CERt A 16ς tit , ille probat propositionem A .per propositionem B , & propositionem B per propositionem A ; ademque propositionem re, per propositionem .Λ , & Aper semetipsam probat . Quia vero nihil potest else simul propolitio probans , & propositio' probanda , quia alias estet timui principium di principiatum , cauisti& enectus eodem respectu patet , circulum in demonstrando .este ridiculum, adeoque sollidite evi
ta est, illa est certo vera. Demonstr. Quaecunque propositici legitime demonstrata est : illa nititur experientiis definitionibus &axiomatibus g. 389. ..Cum vero experientiae, definitiones, & axiomata sua gasdeant certitudine Nas1 . & seqq. J : manifestum est , propolitiones ex iis legitime deductas esse etIam certas & quidem certo veras e si haec principia demonstrandi fuerint vera , quia ex veris praemissis non potest non legitime
SchoLPoterat haec propositio ita quoque demonstra xi. Quaeeumque propositio legitime destionstratur , iuea nexum subjecti & praedicati distincto per picimus ,& rationem iussacientem perspicimus , cur sit vera , quia eam , tamquam ex principiis suis deductam ,
CPntemplamur . In quacumque autem propositionerationem susscientem nexus subjem & praedicati di, stincte perspicimus , de ejus propositionis veritate sumus certi g. 348. ); ut adeo illa propositio non pos.
st non nobis esse certa , quae legitime demonstrata est. 4 . Demonstrationem itaque praestaritissimam esse viam ad veritatem certam perveniendi , ex his uberrime patet. 4or. Cum itaque Sc experientiam , dem strationem , certitudinis adminicula est e ev