장음표시 사용
521쪽
si vere dicatur de futuro, idque ila suturum sit, Ut si dicatur Alii canum Karthagine potiturum, dicas esse
necessarium. Quae est tota Diodori vobis inimica sententia. Etenim si illud vere connectitur, ει Si oriente Canicula natus es, in mari non morieris; ψprimumque quod in connexo, re Natus es oriente Caniculara necessarium est omnia enim vera in praeteritis, necessaria sunt, ut Chrysippo placet, dissentienti a magistro Cleantho, quia sunt immutabilia, nec in salsum e vero praeterita possunt converti et si igitur, quod primum in ConneXo est, neceSSarium est; sit etiam, quod consequitur, necessarium. Quamquam hoc Chrysippo β non videtur valere in omnibus. Sed tamen, si naturalis est causa, cur in mari Fabius non moriatur, in mari Fabius mori non potest.
VIII. Hoc loco Chrysippus aestu ns, salli sperat
saritim. In emendatione h. l. Lam hi num et Bottingerum feeultis sum.
ria Chosippus, quum in ea rae deus quidem ullum ius habeat, praeterquam oblivicinis. At Cleanthes .ius
magister necessitatem ex natura reis
rum potius, quam ex immutabili tem. poris eo ditione metiebatur. Itaque natas ext Fal riente Canicula , ei necessarium nori videbaturi nee id de liti eis lanium e sis init iligebat quod Cieeronis exemplum satis deis elarat. Tvar . 2 Co eriere. Sic Sehii lx. post Davis. e eod. Eliens. ut est etiam in Gueis aliisque Mss. Paulo post, idem habet sequimν pro tulg. eouaevitur, quod revocavi. T.
Si necessarium e, quod in connexoptimum est, quod anneetitur etiam necessarium esse tradunt. Quod et hἰe Cicer argumentaliae, cu in Exceptione tamen, quod probet acumen Chrysippi. id in omnitius non valere ex iis stimantia, sed in muli a videri eetiis sentis, ex conditione polius quam ea naturat aut aliquas certe argutias aδ-
eam multas e niecerat, eliam n n-
nunquam incredibiles et falsas i euiusmodi e,l apud Plutarch. advers. Stoicos p. 3059. TvMe. Sod tamen. Si os eonnexo sorte
necessario non semper sequitiar ara nexum necessarium , argumenta ,ἐ-mur , si eausa naturalis mi eur rarinmoriatur in mari, in mari noti moriturum. Tv N.
5 Turnehus putaLCIeerranem io. eulariter dicere, Chrysippum sperare
se sueum esse tacturum a trologis.
Forsitati viri docii sententia haee suit: Chrysippum , quum xiderei, di-
522쪽
Chaldaeos, ceterosque divinos, neque eos usuros osses coniunctionibus, ut in sua percepta pronuntient: GSi quis natus cst oriente Canicula, is in mari non morietuo: is sed potius ita dicant, e Non et narius est quis oriente Canicula, et is in mari morietur. is
o licentiam iocularem I ne ipso incidat in Diodorum,
docet Chaldaeos, quo pacto eos exponere Percepta oporteat. Quaero enim, si Chaldaei ita loquantur, ut negationes infinitarum coniunctionum potius , quam infinita Connexa ponant; cur idem medici, cur geometrae, Cur reliqui sacere non possint I Medicus in primis, quod erit ei perspectum in arte, non ita proponet: GSi cui venae sic moventur, is habet febrem; a sed potius illo modo, e Non ei venae sic
moventur, et sebrem is non habet. H Itemque geometres non ita dicet: e In sphaera maximi Orbes, medii inter se dividuntur: is sed potius illo modo: ci Non et sunt in sphaera ma imi orbes, et hi non medii inter se dividuntur. is Quid est, quod non possit isto
modo ex Connexo transferri ad coniunctionum nega
tionem 7 Et quidem aliis modis easdem res efferre
vina icitiem , et earum rerum . quae praedielae sint, neeesstialem non
posse disiungi. divinationem autem improbare nollet, necessitatem ta. men minime prohareis eum igitue sucum Deere u luisse astrologis cete .ri,qtie divinis, dum iuberet eos pedieepta alio modo pr/nuntiare, quam solehanti quo saelo eum necessitatem ip am tollere voluiis , divinationem enere. At eadem hae ratione sallebat illos divinos, quum ea, quae praedicerent, non amplitis neeessaria essent, ergo etiam ars eorum inanis, cui nemo crederet, quippe praedieta vel e enire polerarii. vel non poteratit. Hollingerus autem v. d. Turaehi senis lentiam rarin probans eleganter erami. eii, me Meo orerippus ramitiana nos falli sperat, noque Chaluviem ceterosia qua disinos tis os esse eonitinctioni. hus, ete. BaEM. - Chaldaeos. id est,
mathemaiieos: genethliaci enim omnes, qui ex natatilio sidere sutura praesagiunt, Chaldaei vocanturi quod onim illa natio siderum observandorum peritissima fuit, Delum est, ut mathemallei ita voearentur. Tvam. Hottingero magia platei peremtiam. Et mi pro ei. 2) Vt aequator, Eodiaeus, meri in dianus 1 alii minores, tropici, aretiei.
523쪽
M. T. CICERONI spossumus. Modo dixi: et In sphaera maximi Orbes, medii inter se dividuntur :ra possum dicere : et Si in sphaera maximi orbes erunt; is possum dicere :α Quia in sphaera maximi orbes erunt. D Multa genera sunt enuntiandi, nec ullum distortius , quam hoc, quo Chrysippus sperat Chaldaeos contentos Stoicorum causa sore. Illorum tamen nemo ita loquitur; maius est enim has contortiones orationis, quam signorum ortus obitusque perdiscere
IX. Sed ad illam Diodori contentionem, quam περt δυνατων appellant, revertamur: ' in qua, quid valeat id, quod fieri possit, anquiritur. Placet igitur Diodoro, id solum fieri posse, quod aut verum sit, nut verum suturum sit. Qui locus attingit hanc quaestionem: Nihil fieri, quod non necesse suerit; et: Quidquid fieri possit, id aut esse iam , aut latu cum
esse; nec magis commutari ex veris in salsa ea posse, quae sutura sunt . quam ea, quae facta sunt; sed
in factis immutabilitatem apparere; in futuris quibus-
tit in eo, qui morti sero morbo urgeatur, verum Sit re Hic morietur hoc morbo; D at hoc idem si vero dicetur in eo, in quo vis morbi tanta non appareat, nihilo minus suturum sit. Ita sit, ut commutatio ex
- Medii, id est, in duas aequales
2) Sod ad iliam. Esplieat sentenistiam Diodori, qua Chrysippo respondere potest. Diodorus autem saltim n nitidueit. sed in enuntiatis vim verborum interpretatur. non causarum ae
riem ponit, quum tamen ea vi veris horum et ex onuntiationibus salum eonfirmaret Chrysippus. IIaee autem Diodori eontentio lota ad logicen, ut initio dixit. perit ei. TvMi. - Conissentionem. Cotilendii enim, si quid in stilum verum sit, Non Posse non venire. Libros napi Mieemias Chrysippus seripserat, in quibus magna illi eum Diodoro luetatio erat. Tvain. 3) Apparet coni. Davis. ut reser tur ad immtitialiaualem. s
524쪽
xero in salsum ne in futuro quide in ulla si ori possit. Nam et Morietur Scipio i is talem vim habet, ut quamquam de futuro dicitur, tamen id non possit converti in salsum: de homine enim dicitur, cui necessc est mori. Sic si diceretur, G Morietur noctu in cubiculo suo Scipio vi oppressus; is vere diceretur. . Id enim fore diceretur, quod esset suturum; suturum autem suisse. ex eo, quia factum est, intelligi debet. Nec magis erat verum , ta Morietur Scipio is quam re Morietur illo modo; ra nec minus necesSe movi Scipionem, , quam illo modo mori; nec magis immutabile ex vero in salsum, ci Necatus est Scipio is quam re Necabitur Scipio: D nec, quum haec ita sint, est causa, cur Epicurus satum extimescat, et ab atomis petat praesidium, easque devia deducat, et uno tempore suscipiat res duas inenodabiles; unam, ut sine causa fiat aliquid, si ex
Craecho, et Carboni adversalias esset. Dei;s valen que, in euhieulo mortuus inventus est postridie. Ei viiii Carbo alluli ae existimatus, ut seribit Cieerri ad Paelum i quod et hie se .pii .idelue. Alii votienum ei ab usore inpronia Gracchi sorore datum suspicati stitii. Tv N. 2) Sie Bremitis elim edd. vell. et eod. Heret. Vulgo tamen is id non
3) Quod tamen in speeiem rninusneeessarium esse v Idetur, quam morietur: propterea quod omnes moris ales hae conditione nati sunt, ut m riendum sit eis. Contendit tamen
Diodorus non minus esse Necesse. Tvat .
n erase. Da istus vero nee minus Me
eesse mori illo modo Seipionem quam
5 Quamquam enuntiationes Neiseessitatem veri vel salsi hahent, ut Diodorus eenset, non tamen ea de ea usa salum suerili quod quum timeret Epicurus, et omnem enuntiationem veram, vel falsam esse ne gavit, et motum quemdam eommen illium deelinationis atomorum induxit. Tvan.
6 Quia declinationis nullam eauissam Epicurus affert, ut aliorum mo iuum. Moveri per inane profundum, xerbi gratia, indilidua ecirpuscula dieit propter pondus, et resilire in conis eursionibus ea plaga, ut illorum duo
rum moliatim eausae sint . pondus et
plaga; deelinationis autem quam a s serre tandem eausam potest 3 Itaque in ea et a C;eerone , et ab omnibus
525쪽
quo exsaetet, ut de nihilo quippiam fiat, quod nec ipsi, nec cuiquam physico placet; alteram, ut, quum
regione moveatur, alterum declinet. Licet enim Epicuro, concedenti, Omne enuntiatum aut verum, uulsalsum esse, non vereri, no omnia fato fieri sit necesse; non enim ex aeternis Causis, naturae neces
sitate manantibus, verum est id, quod ita enuntiatur: Descendit in Academiam Carneades; nee tamen sine causis; sed interest inter causas sortuito ante-
naturalem. Ita et sempe o verum suit: Morietur Epicurus, quum duo et septuaginta annos vixerit, AP-chonte Pytharato ; neque tamen erant causae fatales, cur ita accideret; sed, quod ita cecidisset, Certe surum, sicut cecidit, fuit. Nec ii, qui dicunt, immutabilia esse . quae sutura sint, nec posse Verum futurum converti in salsum, sati necessitatem confirmant, Sed verborum vi in interpretantur.' At, qui introducunt si causarum seriem sempiternam, ii men
dioiatia eorpora per inanitialem deo sum ferantur. a) Vulgo non enim aeternia causis. Beg. et Ball. non enim extarnia e ais, unde Davis. eonj. ea aeternis e a s. quod recepi. - Suffragatur Bre. ratius Davisti eoniecturae. T. 3 Vophensius coniecit continen . Da. Geanerus in Thea. vulgatam sie , plicati Cohihentea. i. e. conlinenis
res ιn ra eatisas Mere et proinΗe eontigenter agentes: et agentes phosice edea necessitare atiae natus se, locum
datis Liaeretii ll. 4030. Observatadum est eohilere pro eo minore tum diri . suum aliquid in alio quasi ineliisum,
et sere consusum eum eo st. Arcti rem igitur eonitineii nom indieat . quam eontinere. Ita terra semen Ai. eiiue in se e hibere de Seneetule eap. 45. LDeus, quem Emestius in Clavi laudavit ox libro de Natura Do r. II, 3, non eonvenit. Ibi eohibere est regere, dominari. BaEM.
4) Vt Diodorus, qui tantum quae-xit , quid valeant enuntiationes de eo
quod fieri poleat aut non test, noneausas fatales se latur. Tvare. 5 Veraene sini enuntiationes ansaliae. ID.
526쪽
tem hominis voluntate libera spoliatam , necessi late fati devinciunt. Sed haec hactenus. Alia videamus.
X. Concludit enim Chrysippus hoc modo: Si est
motus 3 sine causa, non omnis enuntiatio, quod
ἀθίω atra dialectici appellant, aut vera aut salsa erit. Causas enim essicientes quod non hahobit, id nec
Verum, nec falsum erit. Omnis autem enuntiatio, aut vera aut salsa est. Motus ergo sine causa nullus
est. Quod si ita est, omnia, quae fiunt, causis sunt antegressis. Id si ita est, omnia fato fiunt. Essicitur
igitur; salo fieri, quaecumque fiant. Hic primum
mihi libeat, assentiri Epi euro, et negare omnem
enuntiationem aut veram esse, aut salsam; eam pla'
gam Potius accipiam , quam sato omnia fieri compro-
in mum , neque a Cicerone est. et editores id fugisse, Dia satis mirarer , nisi seirem, non D em mendo. foedilutem in propistiti esse sitiam,mω qne I sentutis sine ossi navi ἐν sis mitti, qua attentius considerata. μα-ge ahatirdissimia Mideamur. Heιlis Mismen meriti loci, is qui desera ρ- iotidia si proratis a Mittiae. Eam cor Metor qtiis saeuans intriasit, Mi a Der, tis istis, eam plagam . a risin Mi. quam Mespere Ptiliaris, sine conclitione protosin Lmd eometrare Dir ωιurrutis. Sed niatis apodosi Metis est, et Pro nomen eam signialius Me exprimie. M antea at lieι eν Hestim erat.
friam esse negantis, sententiam Hiis gendi , se ratim primum nas nati tim ictio, ei, qtiem is iaminem sati dum ripae hehetem exagitare, et a quo fera in vilia omni riscedere e mes.ser; hiano enim opinionem , Metimque assurdiam, et philosopho maxime indigniam, siti tolerabiliorem tamen sideri. quam fari necessitarem. a Ba. - Paristicula milii quoque intrusa videtur
adeoque s denter ea ni ea pia taxi. F. t
527쪽
hae vero non est tolerabilis. Itaque contendit omnes nervos Chrysippus, ut persuadeat, omne αςt D in Rut Uerum esse, aut salsum. Vt enim Epicurus veretur, ne, si hoc concesserit, Concedendum
sit, sato sieri, quaecumque fiant si enim alteru
trum ex aeternitate verum sit, esse id etiam certum; et, si certum, etiam necessarium: ita et necessita
tem, et satum confirmari putat ; sic Chrysippus
metuit, ne, si non obtinuerit, omne, quod enuntietur, aut verum esse, aut salsum, non teneat, omnia sato fieri, et ex causis aeternis rerum suturarum. 4 Sed Epicurus declinatione atomi vitari fati necessitatem putat. Itaque tertius quidam motus oritur extra pondus et plagam, β quum declinat si atomus intervallo minimo: id appellat ελπιστον. Quam declinationem sine causa fieri si minus verbis, recogitur confiteri. Non enim atomus ab atomo pulsa
declinat: nam qui potest pelli alia ab alia , si gravi -
eontroversum essa; alioqui id non tantopere dispularet Chrysippus T vas. 2 Quum ex ea sequatur eversi vitae et morum, et volutitalis servi ius. Tunn. 3ὶ Sie vietori Davia. ed. a. Nam priore aie ediderali ale Choesintis meruit na si non otiineor, Omne quodenuntiem Dertim esse aia filatim, omnia fuso feri non Possim. 4) Notum declinationis exeogitais vit Epicurus, ut voluntatis liberta. em retineret, ne, si in pronum semper laberentur atomi necessario et nais aueali motu, sato fierent omnia: nune enim quum ineerio spatio et regione declinent, ea eo essicitur, ut, quan- doeumque volumus, nobἰs Omnis si . Meptio et animi Induetio libera ali et voluntaria. TvaΗ. n Tres atomia molus Epieurus . ut Plutaretius serihil , tribuit: unum κατα σταθui1s, id est, ad lineam 1 alterum κατα παρέν γλισιν, id est, per deel; nationem e tertium νατα πληγόγου, id est, ex plaga. Ad lineam movenis lue deorsum per inane profundum rper deelinationem, quum minimum doelinant, tit eomplexiones, copula tiones et adhaesiones atomorum fiant; nam si omnes e regione moverentur, nulla alteram attingere di ex plaga, quum propter sciliditatem ex eon sietu resullatii. In 6) Lambinus . nescio eur, legen-
528쪽
tate se Puntur ad perpendiculum Eorpora individua, rectis lineis , ut Epicuro placet 2 Sequitur eniin, ut, si alia ab alia nuinquam depellatur, ne contingat quidem alia aliam. Ex quo essicitur, ut iam si si intonius, eaque declinet, declinare sine causa. ΙΙancrationem Epicurus induxit ob eam rem, quod verituS est. ne, si semper atomus gravitate serretur natu ali ac necessaria, nihil liberum nobis esset, quum ita moverctur animus , Ut atomorum motu Cogeretur. ΙΙinc Democritus, 4 auctor atomorum, accipere maluit, ψ necessitate omnia sieri, quam a corporibus individuis naturales motus avellere.
XI. Acutius Carneades, qui docebat, posse Epicu reos suam causam Sine hac commenticia declination ode radere. . Nam quum doceret, si esse Posse quemdam animi motum voluntarium , id fuit defendi melius , quam introducere declinationem, cuius praedum eensuit quo deelinat. Sed Cicero saepe enutiliai;onem, quae antecedentia ulterius illustret, per voculam iam adiungit. Ceterum Commenta.
xii loco esse potest de Finibus I, 6.
Mantilius et post eum alii viridoeli voces comoria indisidua pro In iiiiiii, habuerunt. Sunt tamen in Cl. ter ne multa, quae nostro loeci e nisgruant, ita ut subieetum modo eadem Oee. modo alia idem signi strante, repetatur, v. e. de Finibus I. 4, ubi iri doeii sine ea usa sapientia dele. erunt. Ib. II. 0r Neque enim haeos Moluptas non dolendi ) moMero potes ametirtim animi r nee titium hiabea iratim, otio mutir animum statas his non dolendi. Vbi miror nemini postrema verba suspeeta fuisse. BREM. a) Dauis. e. Nas. Reg. ea quo efffici in citia a sit atomus eaque deest isnar. Id reeepit Bremius addiditque eam post deetinare.
3) codd. fere omnes habent, id
Demoerilus, quod neseio an vulgalae praeserendum sit. BaEM. - Lapctius atomorum auelorem Leueippum fuisse
praedieat a Cieero hoe loeo Demoeri tum dieἱt, euius imitator fuerit Epi
4) Admittere et subire. Cieem, Aead. I, E qui a aer et ignis mo-oendi Mim finiene et ostii lati reliquiae Partes, ace tendi vi quasi patiendi. ID. 5) Suam e sam. Quae salum lolialit, et libertatem voluntalis eoostituit.
6 meeret pertinet ad Carneadem, non ad Epleurum, qutid vcitu;sse vi. dentur ii, qui pro Dieti eos dederunt
529쪽
sertim causam re Perire non Possunt. Quo defenso, facile Chrysippo possent resistere. Quum enim conis
cessissent, motum nullum CSSe Sine causa, non concederent, omnia, quae sierent, sieri causis antecedentibus: voluntatis enim nostrae non esse causas externas et antecedentes. Communi igitur consuetudine sermonis abutimur, quum ita dicimus, velle aliquid quempiam, aut nolle sine causa: ita enim dicimus, sine causa, ut dicamus, Sine externa et antecedenti causa, non sine aliqua. Vt quum vas inane dicimus, non ita loquimur , ut physici, quibus inane esse nihil placet; sed ita, ut, verbi causa,
sine aqua, sine vino, Sine oleo vas esse dicamus: sic, quum sine causa animuin moveri dicimus, sine antecedente et externa Causa moveri, non omnino sine
causa, dicimus. De ipsa atomo dici potest, quuin per inane moveatur gravitate et pondere, sine Causam O, cui, quia nulla causa accedat extrinsecus. Rursus autem, ne omnes' a physicis irrideamur, si dicamus, quidquam si eri sine causa, distinguendum est, et ita dicendum, ipsius individui hanc esse naturam, ut Pondere et gra Vitate moveatur, eamque ipsam esse causam, Cur ita seratur. Similiter ad animorum motus volunta Tios , non est requirenda externa. causa. Motus enim voluntarius eam naturam
reium natura esse Dilail censent, aeda,inrita eonserta ei plena: naan Epicurias eoutra. inane ponit. Tvain. 3) Εrties ius eoni. Omnino. Fru atra. Probabilius Bre1nius Me omnes nos insita irrideam. - Haudquaquam hoe voluit Blemnis, si quidem integra est eius nota, quam subiicio ex editicina Paris. a Forsitan alius quispiam omes ita defendat. ut ait omnes pulvise Mee dieimvis r quod quamquam non prorsus apertiam, sateor iamen mihi durum videri. Mss. autem longe plurimi et edd. veil. legunt om aes DFaui. u T.
530쪽
in se ipse continet, ut sit in nostra potestate, nobis. que pareat; nec id sinu causa: eius enim rei causa ipsa natura est. Quod quum ita sit, quid est, cur non omnis pronuntiati O aut vera, aut salsa sit, nisi concesserimus sato fieri quaecumque fiant2 Quia sutura vera, inquit,' non POSSunt esse ea, quae Causas, cur sutura sint, non habent; habeant igitur
Causas necesse eSt, ut ea, quae vera sunt,4 ita quum eveneritit, fato evenerint.
XII. Consectum negotium, si quidem tibi concedendum est, aut sato omnia seri, aut quidquam posso
scri sine causa. An aliter haeC enunt intio vera esse non potest: Capiet Numantiam Scipio; nisi ex aeternitate causa causam screns s hoc erit offectura Z An hoc salsum potuisset esse, si esset sexcentis saeculis ante dictum 2 Et, si tam non esset Vera hace enun
tiatio: Cupiet Numantiam Scipio; ne illa quidem
eversa vera est haee enuntiatio: Cepit Νumantiam Scipio. β Potest igitur quidquam factum esse, quod non verum morit suturum esse Τε Nam ut praeterita
l) I. e. neetens. Lambinus e libris quibusdam veteribus asseri hane te. etἰonem nisi eae aeternuare eatisartim series, ete. - Paulo post Bromiu, edi dii Al si tum ex eoni. Uoliingeri, qui negat esse copulae locum. Ais emat autem, Cicerotiem Eleganter voculavi tum uti, quum antecedentibus ali quid ita opponit, ut prorsus neget, illa vera esse posse. T.
5 sie ieete emendavit Lumhinus. Vulgo copiet Atimntitiam Se pio. AE si voro in sal iam futura mutari possunt, posset aliquid sa-cium esse, qutid, salsum suerit futurum esse. Dic enim Cieero ex Diodori sententia Chrysippo respondet, et sine salo docet latura inmiutatii. Dauisius eoniecit enuntiario, qu id utique est usitatius. A l Prontinistiis iam legitur T se. Dispp. I, 7. Cf. Collitia lib. XVI, 8. B M. - Verumal salsum in enuntiatis nihil assertcausae cur salum ait. Falum enim ntin suerit sine neeessariis causis: alui verum ei salsum sit, esseere posis sunt eausae fortuitae et voluntarine.
ut evi quae Gera stitit. Davisin plateis hat 3 necesse est, ea Vriae Dera stine,