Isaaci casauboni, ad epistolam illustr. et reuerendiss. Cardinalis Perronij, responsio

31쪽

tat Rex cum B. Augustino pro nitare, quod probatum fuerit Ecclesiam a prima sua origine, ad illa usque tempora seruasse, id tanquam im .pium velle reiicere,insolentissimae esIein fani q. Τ res enim recti notas Vincentis Lirinensis, a principio, ubique&sein Peria dudum amplecti se, vere nec simulate eius Maiestas est professa. Rex igitur & Ecclesia Anglicana, quatuor prima Concilia Oecumenica quum admittant, eo

ipso satis declarant, Verq ac legitimae Ecclesiae

tempus non includere se uno aut altero demuseculo,uerum multo logius producere, & Mar-- ciant Imperatoris, sub quo Chalcedonense con cilium est celebratum', tempus complecti. Sed quod in hac obseruatione pluris videntur aestimari tempora post Constantinum, quam ante ἀriora: id vero Sereni is. Rex Valde miratur, de

omnino haut probat. Fatetur Rex quarti seculi Eeclesiam gloria splendore, opibus ac doctoi uvirorum copia, magis quam priora floruisse: aerectitudine fidei, quam ορθοδε ιυ dicunt, & in- eorruptae, disciplinae sinceritate, aut parem, aut etiam superrorem priorum seculorum Ecclesia fuisse,dubitare posse putat Rex mortalium neminem. Legutur passim apud pios patres quarti seculi, Basilium, Nazianet enum, Hieronymia, Chrysostomum, Augustinum,alios, grauissimae querelae de viiijs Ecclesiarum suarum,& varijs deprauationibus : neque potest ambigi, quo longius ab origine prima recedebatur, e b erram

longius a prim qua puritate & simplicitate esse

recessum.

32쪽

reeessum. Quare si de verrenda & mundantia domo Dei serio cogitatur, cur ad Apostolica tempora, aut Apostolicis proxima non potissimum respiciatur Z Verum quidem est, partem multo maximam illius temporis jn tenebris situ & squali ore , propter continuas persecutiones, piis esse transactam sed videamus etiam atque etiam, ne in hac quoquere, melius sitire ad domum luctus, quam ad domum conuiuij. Paupertas & calamitas bonae metis sorores, audiunt, diuitiae & gloria no eadem famam obtinent. Quod si non adeo multi eorum temporum scriptores ad nostram qtate petruenerunt: at peruenerniat tamen nonnulli, quorum ratio habeatur dignissimi. Vel unicus certe Christi martyr sanctissimus Cyprianus, primitiuae Ecclesiae mλm & disciplinam tota melius nos docuerit,qua multi alij qui in quar- seculo vixerunt. Summa igitur regiae responsonis ad hanc obseruationem est: facile passuram ipsius Maiestatem , ut e Patrum scriptis quarti aut etiam quinti seculi argumenta afferantur,ea tamen lege atque conditione, ut pro Vere anti- ruis,&ad salutem necessariis illa sint admitte a, quae non tunc primum fuerint nata, sed quae ab origine prima nascentis Ecclesiae obseruaistione continua,ad illos peruenitIe constiterit.

V. OBSERVATIO

CVm unanimis Patrum consensus quaeri istar, sunt qui tunc de eo satis liquere con

33쪽

3a Ad Epistolam Card. Per

tendat, quando res eadem totidem verbis apud omnes Patres reperitur: quorum sententia,quusit palam iniqua AEquius fuerit ad consensum Patrum cognoscendum, duas hasce regulas adhiberi, Prior est, ut tunc existimetur satis probatus esse consensus patrum, quando eminensi: ssimi quique singularum nationum, in rei aliis cuius affirmatione consenserint, neque illis sese quisquam opposuerit, qui quidem orthodoxus censeretur. Sic B. Augustinus contra Donatistas, postquam e prioribus scriptoribus insigniores undecim lauda sset; Patres Cosilii Ephesini postquam contraNestorium decem protulissent,de unanimi consensu Ecclesiae priori dem se abunde fecisse crediderunt; Posterior re gula haec est: Quando Patres non ut Doctores loquuntur, neque dicunt hoc aut illud sie esse credendum,aut sic faciendum: sed tanquam testes eorum quae suis temporibus Ecclesia uniuersalis credebat, aut faciebat, dicunt hanc esse fidem aut praxin Ecclesiae Catholicφ per totuorbem terrarum :tunc eum honorem illis habe- dum esse,ut ad unanimem consensum Ecclesiae, eiusm odi affirmatio satis credatur valere.

REGIs RESPONSIO.Ε x quidem aequissima postulatio, ut de co

muni consensu partium hodie contendentium, ratio ineatur utiliter utendi veterum Patrum auctoritate.Nam primitiuς Ecclesiae testi- mgnio & pondere iublato, controuersias ho

34쪽

pturas, neque ulla disputatione fore terminandas, ultro Sereni T. Rςx agnoseit. Vt igitur coninueniat inter utrosque, quid & quantum Patribus sit tribuendum, & quatenus eorum auctoritati sit deferendum, non fuerit inutile certas regulas de mutuo partium consensu componi, quae modum rei praescribant. Inter alios plures ei proposito utiles ac necellarios canones, etiaduobus hisce locum posse concedi, Rex autumat. Sed quoniam hodie non deceremoniis coistrouertitur,aut aliis mediocris momenti rebus;

verum de fidei articulis aliquot, & de dogmatis ad salutem pertinentibus,multo sollicitius da dam esse operam Rex iudicat, v t ante omnia de hac regula inter omnes conueniat: Dogmata fidei, & quicquid ad salutem necessarium merebis voluntatem peripiti tum Sanctum declarauit. Patribus enim & Ecclesiue vetexi, fidei articulos eliciendi e Sacra Scriptura,& explicandi ius fuisse: nouos articulos comminiscendi nullum ius fuisse. Isto posito fundamento &-θεο-πιευςφ paginς sua Maiestas manebit sarta tecta,& piis Patribus quae debetur reuerentia praesta bitur. Hoc voluisse omnes veteris Ecclessiae do. . istores,facile potellex eorum scriptis demo1 strari. Nam quid in eorum libris occurrit ke

: quς docenturiri Ecclesia Dei, leverbo

tur credi,e sola Scriptura facra peti debere: ne que a quorum uis mortalium auctoritate pedere sed e verbo Dei duntaxat, quo suam ipse no-

35쪽

Dei peti debent. aut haec ,κ θεοπιε-σ ὐῶνσασα, iudiciu de controuersiis in causare. ligionis penes scriptura esto, Aut cui iam nota non sunt verba aurea Basilii Magni, in libello De si de 3 φεκπῖω σις πιλώς, 6 ααδηφανιας κώθη

quidem obseruationes haec dicta sunto. Sequuntur iam quatuor ias . Accedens enim tua illustris dignitas ad hypothesin, ut uincat non credere Sereni A. Regem, quae olim Catholica Ecclesia credidit, quatuor id argumentis instituit demonstrare, ex iis rebus petitis, quae ad exteriorem Dei cultum percinent, siue liturgiam,&praxin quotidianam. Cur autem has potissimum ci Gis afferat, hanc rationem postea reddit, quia si de his esset conuetum, de cetieri futura sit facilis contentio. Optaret equidem Regia Maiestas, illustrissime Cardi halis, posset hoc sperari: sed recordanti ipsi & animo reputanti, quid illud sit quod hodie a vestris scriptoribus praecipua cura & ac sto'

re contentione urgeatur, non magna illi concordiae spes apparet, ne tum quidem , li de istis quatuor capitibus a te propositis fuerit

conueiatum . non enim iam de istis, aut omnino de ullo religioni Christianae capite , acrius disputatur, quam de Romani Pontificis imperio. Is unus est odie fidei articulus, a quo caeteri omnes pendent. Quid igitur bonae spei restat, nisi in illius bonitate & misericordia, cu-

36쪽

In illo sp eremus, etiam cotra spem. υ s πιιέ t. Vt redeamus in lineam, quatuor ἐν 'Gις contra

liturgiam Ecclesiae Anglicanae alatae, sunt istae. i. In sacro sancta Eucharistia realem Clitisti

presentiam non Credit.

II. Doctrinam de sacrifieio Eeelestet Christianae respuit. iri. N oh precatur pro mortuis. I v. Inuocationem Sanctorum,qui in coelis sunt damnat . Ad haec quatuor paucis tespondet Rex. Ad primam ἔν menν de praesentra reali.

SI in sacrosanctis religionis Christianae mysteriis, nihil credere fideles existim adi sunt,

nisi cuius rationes omnes habent perspectas,&modu tenent: nae multa Christiani reperientur non credere, quae ipsi tamen fit missima se fide credere non dubitant. Christum Dominum no . sttum Dei Patris filium esse, ante omnia saecula a Patre generatum : eundem quum sit verus Deus , carnem humanam assumsisse in utero B.Virgininis, ex illa natum esse virginitate matris illetis: diuinam naturam humanae in eandem

hypostasin re ij sie: haee,inqua,& similia hisplu-

credere se omnes profitentur Christiani. a quibus tamen si modum quaeras, quo ista sunt facta, aliud fidem esse Theologicam dicent, aliud humanam scientiam: pieque usurpabunt Galeni, parum alioquin idonei pietatis magistri, verba

37쪽

tres vero quoties nos dehortentur a qu stione πωου, dc curi iositate modi explicandi in diuinis mysteriis, si aggrediar hic adnotare, longum fecero. G tegoris Nazianzeni verba sunt tibi nota in oratione priore, De Theologia

ευν οπ γε ίω , Mγχωρή μυ- Erat Gregorio res cum Arrianis pervicacissimis haereticis : qnorum impiat curiositati, non subtilitate disputa di conatur satisfacere. sed tanti arcani modum& ratione quaeri vetans, silentiu in illis indicit. γHac pia moderatione si Rex & Ecclesia Anglicana in saeto sancto Eucharistiae mysterio vivis tur,quae, obsecro, inuidia estὶ Legimus in Eua- geliis, Dominu nostru cum hoc lacramen tu insti tuebat, panε sumsisse, de dixisse HOeeri corpus meum: quomodo panis corpus suum esset, ne

Verbulo quide uno explicuisse Chi istu legimus. Quod legit Ecclesia Anglicana hoc pie credi trquod no legit, pari pietate no inquirit. Mysteriu istud magnu esse, humano ingenio in eopreis hesibile,ac multo magis inenarrabile, fatetur &docet de essicacia illius sentit qua augustissime:

ad sacra mensam accessuros conscientiae Omnes scrutari recessus, dc peccata confiteri , Utique a

pud Deum sed de si opus fuerit, apud presbyte

rum,iubet;accedentes,ut ad omnem humilitate& deuotionem se componant, sedulo monetrgenibus flexis communionem corporis Christi accipit: nee solum incommuni conuentu pane

38쪽

vspo o. . , 3 my sti eum fidelibus diuidit, sed etiam morientibus hoc viaticum , ut appellant Patres concilii Niceni, Mota antiquitas,administrat postremo quum ab omni curiositate velit Rex suorum ingenia abstinere, quaecunque tamen pii Patres primorum soculorum, ad commedationem in- affabilis mysterii dixerunt, ea ipse admittit: Pa

το χΙωσι ,& similia, ex mente ipsorum si accipiatur & exponantur . non reiicit. Haec Regis &Ecclesiae Anglicanae doctrina, si vobis non satis facit: nempe illud restat,utTransubstantiationis

dogma, quo vobis placatis pos sit uti approbet.

Istud vero non est rei veritatem pie credere: sed importuna curiositate modum decernere: quod Rex cum Ecclesia sua nunquam est facturus,nu-quam' probaturus. Miratur vero Serenissimus Rex, quum fateatur tua illustris dignitas, non

προσγου μως quaerere vos, ut credatur Transsubstantiatio, sed ut de praesentiae veritate ne dubitetur: Ecclesiam Anglicanam, quae toties id se credere publicis scriptis est testata, necdu vobis fecisse satis. Vt igitur certo cognoscas, quid in hac Ecclesia super illa re credatur, quid docea , turddescribam hic reuerendisssimi viri Domini Episcopi Eliensis locum integrum, . libro quePaucos ante menses aduersus Cardinalem Bel tarminum edidit. Sic ille capite primo. Quod cardinalem non latet, nisi volentem σ ltro, dixiι rictus boe e 1 corpus meu:nσn, Hoe modo hae est eo

pus meum. Nobis autem obiscum de Aiecto conuenit,de modo sis omnis est. De Hoe est,side firma tene-

39쪽

s 8 Al Epistolam card pre. mus,quail sit :de Hoc modo est nempe transubstantiata in eo pus pane) de modo quo fiat, i sit Persiue In ,Decumsue S ub ue Trans nullum inibi Perbum est. Et

quia Perbum nullnm, merito a fide ablegamus procul: intir scita sicho ortasse, inter fidei articulos non ρε-nimus. Quod dixi*e olim fertur Durandus, neutiqua nobis displicet, Verbum audimus, motam sentimus, modum nesc--,praesentiam credimus. Prasentiam,

inquam,eredimus 'ree minus quam vos eram. De mois

do praesentia nil il temere desinimus, addo nee anxi inquirrmus, non magis quam in baptismo nψῖro,qua- modo abluat nos sanguis cirrbii: non magis quam in christi incarnatione, uomodo natura Huma humana in eandem Dpostasin uniatur. Inter masteria daeimus

quidem masterium est Eucharistia ipsa) cuius quadreliquum en debeι igne absismi, id es, ut eleganteν inprimis patres,side adorari,non ratione dissuri. Haec fides Regis, haec fides Ecclesiae Anglicans. Quae ut breui compedio rem omnem complectar, in eoena Domini, realiter participem se fieri credit corporis de sanguinis Christi, ut Patres Graeci dicunt, & quod Bellar minus ipse fatetur, spiritualiter. Per fidem enim Christum apprehendunt & manducant: creduotque nullum aliud manducationis genus ad salutem utile esse posse. quod de omnes vestes semper fassi sunt. Ad II. ενασιν de faerificio in Ecclesia christiana. V Eteris Ecclesiae Patres sacrificium jn religione Christiana unum agnouisse, quod in locu successistit omni u legis Mosaicae lacrificioru,neq; ignorat Rex Meque negat. Sed hoc saerifieisi nihil esse aliud contendit, ni u Come

40쪽

Rs η'. morationem eius quod semel in cruce Christus patri suo obtulit. Quare B. Chrysostomus, quo freque ius nemo huius sacrificii meminit,lian Onu caput Epistolae ad Hebroeos,postquam θυος nominallet, continuo subiungit. siue explicationis, siue etia correetionis loco Mον ο ανοίμνησιν θυσία illa locutio seM.ον 1 quam vim habeat, scis ipse omniu optime. Sqpe aute Ecclesia Anglica, na professa et , de verbo nullam se litem motu Iam si modo impetrari a vobis posset, v t pristina fide in integrum restituta, quς contra V sum veteris Ecclesiae a vobis usarpantur, tolle iecur. Nam Eucharistiae celebrationem sine communicantibus,&uniuersa in illam priuataru missarum nundinationem, multis etiam vestrorum Theologis damnatam , certum est a peruersa doctrina de hoe sacrificio originem habu ille. Quod autem ad extrahendas defunctorum antia mas e flammis purgatorii sacrificia missarum exiguntur, & quidem laepe repetita, otiosorum,

hominum desimplicitate populorum ad quaestu suum impie abutentium, delirium esse, Rex nodhibitat. Tollantur hi &similes his alij crassi foedique abusus, qui apud vos obtinent: ab Ecclesia Anglicana, quae in sua liturgia expressam sacrifiei, mentionem habet facile impetraueris, ut in veteris Ecclesiae usu acquiescat. Quam O- , brem serenissimus Rex quum nuper ei essent

narrata quae paulo ante inceleberrimo conuentu Dominicanorum docte iuerant a te disputata, de duplici sacrificio, expiationis nempe, de commemorationis,sive religionis,sibi quoque