장음표시 사용
81쪽
AR1sTOTELIS FORTUNA. 7s et uocirca miror, inquit, Theologos noseri temporis paginaN Humorum isamentorum ita ne gligenter legere, o in nesicio quarum satis e riuum subtilitatum indag ne siua ingenia conterere , utque verbis utar Apostolicis, languere riseca quaestiones o pugnas verborum , quod Sophistarum es, non Theologorum. Iesia autem languere circa quaestiones o pugnas verborum,s quid sibi ista verba volunt Apsolica st Isios certe reprehendere volunt, qui omissa fertili, se fluctuosa arbore sacrarum literarum, insiguatiacis es serilibus pabulum doctranae requirunt, inter quos languere dicantur , id eis , fame acieiunio, nulla ibi reperto fluctu tabescere , o si quem forte in illis fluctum inuenire contingat, ilis eis pomis Sodomorum, quae exteriori quidem decie pulchra es decora videntur, ubi vero
ea manu carpis, in pulueren acfumum fluuntur. Pulchra namque primo consectu videntur
soptismata , ingeniosa, acuta , subtilia , sed si
merborum soluta intricatione fluctum ibi requiras, velut fumus, euanscunt, quia intus inania fuerunt. Propterea sicriptum est, ciui Sophistice loquitur, odibilis est & post alia: Nunc autem plerosique τidemus scholasticos sacrarum inconcussa tectimonia scripturarum tam enois astimare momenti, ut mustonationem
82쪽
so DE VARIA ab auctoritate ductam velut inertem o mis iame acutam , sebio ac subsannatione irrideant, quasi sint maiorii ponderis, quae phantasia hu mana imaginationis adinuemt. Eas intelligit argutias subtilitates , quas pepereravrecepta Aristotelis philosophia, & quibus ductam e Scriptura ratiocinationem Sophistae Theologi postponebant- a Sic fuerunt omni tempore, qui quam
profitebantur artem, male profiterentur. Nicolaus V. a maiorum statutis in Arimi est tacitus derogauit.
Nico LAvs V. qui anno M. CD. x L VII. Romanam Sedem iniuit, Gregorij IX. SI aliorum Pontificum statu tis hac in re nonnihil derogauit. Tantum enim abest , ut qui Aristotelis libri ex decreto Gregorij prius corrigendi erant, quam legerentur , eos Corrigendos ediceret , ut omnium illius philosophi operum lectionem probauerit, Mquo facilius intelligerentur , curauerit noua latinitate donari. Cardinalis Bessarion rem ita narrat in sua ad Alfonsum Aragoniae regem epistola, quam factae a se Metaphysicorum transsationi praefixit.
83쪽
ARIsTOTELIS FORet V NA. fixit. Magnum, inquit, illam Alexandrum Maccdonem , inclyte asae ruuic ime princeps, editionem Metaphsicorum Aristotelis,quibus apprime eruditus fuerat , iniquo animo tulisse , memoriae tradiderunt. Cuius rei ratioianem in literis, quas ad praeceptorem sevum Ariasotelem dedit, facile exprcssit, quod ilicet doctrina ac sapientia potius, quam armis viribi que anteire caeteros cupiebat. Et quidem merito , cum EDd hominis, hoc animalis , i ad ingenu , hoc corporis sit virtus. Hunc tu, rex sapientissime , imitatus, neqNe crmis solum , sed tot tantrique victoriis , quibus immorta lem tibi gloriam comparasti, contentus ; literis quoque modo diuinis , modo Pentilibus, o his cum ad sapientiam , tum ad eloquentiam conducentibus, non in pace solum , ver etiam in medio bellorum feruore incumbis. Et ita incumiabis , ut cum summus in armis sis, summumque in re militari locum teneas, dubium sit -- , modi rebus studentibus , quonam magis ex resias , armone cientia, potentia, an sapientia. Curus rei ar mentum est, qHod me , ut librum Metaphysicorum Arinotelis tibi Latinum facerem , efflagit i , o ita efflagitast , ut ego
tanti principis tam honeso desiderio victas, oblitus fuerim mei fius, ct tantam rem aggres
84쪽
ses sm, quam veteres aggress Latini, quid fe
cerint, quove modo in Latinum verterint, alio-κum sis iudicium. Ita certe verterunt , ut opus fuerit, o sanctis imum ac clementi imum dominum Nicolaum V. Ponti cem maximum, qui omnis frientiae, omnis diuinae, humanaeque sapientiae doc imus in Apostolicam Sedem conscendit, quique ut loco ct damnitate, ita Philosophia, Theologia, s omni optimarum scientiarum genere princgatum obtinet, viros eligere .etiri que linguae peritos , νι omnes fere Aristotelis libros in Latinam verterent orationem, o male tem tuam ante illius in Apsolicum tribunal assumptionem a nobis petere, ut hunc, de quo loquimur, librum Latinum faceremus, quem iamdiu a me perfectam, tuae sacrae maie- sati, rex inclyte, dedicaui. Hunc qualis que erit, cum tua serenitu hilari vultu acceperit, non dubito , ceteris quoque ob auctoritatem se dignitatem tuam , gratum acceptumque futu- .rum. Ecce tibi Bessarion, qui ex eo laudat Nicolaum V. Pontificem , quod omnes fere Aristotelis libros in Latinam traduci
85쪽
ARIsTOTELIS FORTUNA. 83Grauis de Platone or Aristotele contentio inter Carae Ee araonem, O Marcum Ephesinum.
Huc spectat grauis illa de Aristotele de
Platone contentio, quae Bessarionem, MMarcum Ephesinum acerrime inter se Commistas tenuit. Cuius rei historiam damus ex Bessarione libro I. contra Calumniatorem Platonis Cap. I. Secundo tribro, inquit, opiniones Arintotelis nonisae religionis verissimis, optimi que sententiis consentanen esse conatur ontendere, ac proinde veriores: flatonis autem dissentire nostris, ideoque falsas esse or a veritate prorsus alienas. Deinde lib. II. contra eundem Calumniatorem Cap. I. Nunc quoniam aduersarius secundo volumine eum s Aristotelem asserit, qui ad veritatem Christianae religionis orsanctae Eccles doctranam propius accesserit, lon- me ceteris sapientiorem esse iudicandum , tum Platonem mulso Ari totele inferiorem facit,
quod ille a Doctorum noctrorum sententia alie-nfiimus esset; hic vero maxime cum his consentire videatur. Nos huius quoque res contra
rium plane , ns nos animus sallit, octende mus , o doctrinam Platonis magis , quam ristotelis nostrae reli ori consentaneam esse
86쪽
M DE v ARIA demonstrabimus. ΔΘ od non ideo faciemus,
quia Platonem aut existimemus, aut vetimus ostendere Christianum esse. Alienus enim utemque a noBra De tam Plato, quam Aristitues fuit, , ut nomine , se es religione gentilis uterque : propter quod mora Aristotelem hoc loco laudat aduersarius es in s confiij , quo mera dicere videatur, ad religiovem refugit, ut flent rei capitis , quaerendae salutis gratia ad asylum se , aiamque recipere. Itaque non eis consilium laborare , ut Platonem Christianum fuisse ostendamus, quemadmodum de Ara tuefacti aduersarius e sed ita hunc locum conabimur tractare , ut quis ex auctoritate quoque gentilium Philosephorum veritatem nostrae rebronis corroborare voluerit, Platonis plus li
bris, quam Anctotelis id es sci posse demonstre
mus. Cum autem cerneret aduersarius, Docto-νes Eccles viros ut vitae sanctimonia, ita tam nostra, quam gentilium doctrina insignes, Platonis magis,quam Aristotelis opiniones cum suis conciliare, o sitius quidem tectimonio omnibus fere in rebus uti, Ari telis vix unquam facere mentionem. Primum eos refigere conatus eis, s eis Zimationem, quam omnes de diuina isiorum sapientia conceperunt, animis abo-Pre. Itaque suo potius, quam Egorum iudicio
87쪽
inquit, assati diuino oritu scripserunt, s ad
sidem duntaxat, o mortalium salutem pertinent , teneri crerique ab omnibus fas est Reliqua vero non ita recipienda sint, ut a sanctissimis miris tradita Dcre. . tquisi in ris , quae ad fiam es religionem pertinent, credendu- esse exsiminue, o bone vir: Platonis autem υerbis sancti Omi viri utuntur ad fideii religionis confirmatiouem , cur aequum non censes, praeberi eis fiam, his Platonem longe Aristoteli praeferendum existimant' Quod s Doctores nostri sinriti quidem tantummodo , se I eo dediti fuissent, optimarum vero artium sudia , vix summis, ut aiunt,
dg sossint, concederem tibi profesta
Geometrae potius in rebus ad Geometriam pertinentibus, quam sanctae simplicitati esse ci edendum , o sidem adhibendam, quam iis, quι ΠΙ-
des fossint atque ignari , tame i mira L late insignes haberentur. CAt s qui cum tractitate adseummum etiam Lectrinae orsapientiae
peruenerunt, legerάxtque Platonis atque Aristotelas libros, ct viri que philosophi opiniones sunt Hugent ijsime per rutati, quales fuerunt
apudGraecos Γaselius, Gregyrim, Cyristus, gorius aster , crud Latinos vero Augusinus,
88쪽
ss DE VARIA Boetius, s My complures sapientis imi viri, o philosophia diis illustres, o tamen cum
de vera religione disseruerunt, gentilium philosophorum auctoritatibus libenter innixi punt, quo pacti existim te unum , fretis auctori- sin uetis sequi oportere ' Sed nos se quicunque mentis compotes sunt, te dimisso Doctores no- Ossanctis os se sapientissimos viros sequemur, eorumque sententia rem a nobis propo tam os demus. In hac autem contentione Bessarion adstipulatores habet antiquos Ecclesiae Patres, quorum testimonia retulimus cap. D. Marcus Vero Ephessinus
recentiores Academias, quae su is in scholis Platoni Aristotelem praetulerunt. Sed Bessarion , cum Aristotelis Metaphysicam in Latinum sermonem vertit , id sine dubio fecit, quod primae , secundae M tertiae librorum Aristotelis fortunae vix
89쪽
uinta Aristotela fortuna recensetur atque explicatur. In qua Cardinalis Tota uitiaus memoratis in superiori fomtuna libris moralem Philosophiam adiscit,sed commentarios de Phasico auditu praetermisit.
ANNus agebatur millesimus quadringentesimus quinquagessimus-s cundus , cum Caroli VII. regis auctoritate factum est , ut Guillelmus Cardinalis Totauillaeus Academiam Parisiensem instauraret. Quo in opere praecedentium instauratorum statuta modo confirmauit, modo noua quaedam adiunxit. Sed quae nostrum spectant negotium , sic se habent in Reformatione Facultatis Artium : Item Auens approbamus flatutum , quodscholares pri quam admittant βr ad deterin
minandum , audiant veterem artem totam, li
brum Topicorum potissime, quoad quatuor δε-bros, o libros Elenchorum, Priorum o Posse
90쪽
. D E V Α R I Ariorum complete , etiam librum de Anima in toto vel in parte. Et post alia : Item illud a
tutum innova a , quod Eus admittintur ad licentium in dicta Facultate , nec in examine Beatae Mariae, nec in examine Beatae Gemusae,
nise viva praedictos libros audierit Parisius, vel in alio Studio generali librum Phinorum degeneratione o corruptione , de caelo mundo, parua naturalia, videlicet libros defensu es sensato , de somno , vigilua , de memoria es reminiscentia, de longitudine s- breuitate vite, librum Metaph cae, vel quod actu audiat eundem , se quod aliquos libros Mathematicales au- iuuerit, quodque audiuerit libros morales υμ-cialiter librum Ethicorum, quantum ad maiorem partem. LAd hoc autem stitutum , quod per nece arium es, aducimus praecipientes, ut praedicti libri audiantur, non cursim, o transi
currendo , sed sudiose es grauiter. Spccialius
autem monemus maristros , ut non permittant suos scholares es Baccatinos ad Tentamen exhiberi, ni ciuerint ipsos si cienter in praedrictis esse instractos. Spectabus autem mandamus, quatenus i scholares di gentius in Runt Metaph catibus libris cir Moralibus ad scendis, alio quis in Tentamine volumus o mandam uos, ut merentur, repelli. Haec ille literarum