장음표시 사용
331쪽
Translata ex Transact Philos Anglic Mens Jan.
Experimentum aliquo ab hine tempore ostendi oneernens
quantitatem aquae intra diei spatium amaris superficie in vaporem exaltatae: quod quidem tali cum approbatione ab in-Hytis quibusdam Societatis hujus membris exceptum est, ut jussus ab ipsis tuerim inquistiones istas prosequi, ac speciatim respectu
habito ad mei hodum a natura teneri solitam,circa memoratos apo. res in mare denuo reducendos id quod nempe tam exacte pernei tur , ut satis certi este queamus, Oceanum a multis retro seculis nullum, quod insensus incurrat, per vaporum acturam decrementum accepisse neque tamen etiam exundasse ab immensa ista quantiatate aquarum dulcium, qua jugiter a fluminibus recipit. Isthoe vero aequilibrium acceptorum expensorum in mari universo dein monstrare tametsi durius pensum est, quan eui suscipiendo sim: interim ut iis obediam, quibus inservire honorificum mihi eli, ea iuc in medium afferam , quae ha tenus visa mihi fuere rationem suppeditare maxime satisfactoriam magni hujus phaenomeni. Tentavi antehac explanare modum, quo vapor per calorem ascen dat, ostendendo'iiod, siquidem atomus quaedam que expanda tur in corticem seu bullam ea ratione, ut decies adaeque mole diametrum, quam dum aqua erat, habuerat talis, inquam, atomus spe cie levior evaderet acre ac tam diu adscendere pergeret, quamdiu flatus iste aut spiritus calidus, qui eam primum ab aqua separaverat, ipsam ad eundem gradum distendere pergeret: declinante vero aestu, ac ubi aer frigidior fieret atque insimul specifice levior, tum vapore eonsequetue substituri forent circa certam aeris regionem, aut plane descensuri, id quod varias ob rationes contingere potest, prout mox deducere conabor. Attamen id adstruere non molior, unicum hoc esse incentivum astenses vaporum, neque , dari posse certum materiae genus, cujus const- gravitatis conatui contrarius esse queat tale qui etenim evidens est in vegetations Diqilias by Corale
332쪽
tione, ubi tendentia surculorum directo sursum , sive contra perispendiculum sertur. Quaecunque tamen tandem vera causa sit, id quidem in faeto certum est, quod calor partieulas aquae separat easque emittit majori atque majori cum velocitate, quo magis πtagisque aestus intenditur uti manifestum si in exhalatione bullienti, caldarii, ubi pari modo vaporum ascensus visibiliter decrescit, uiaque donec evanescant, dispersi videlicet ae assimilati ab aere ambientes
Vaporibus jam per calorem ita elevari solitis, ponamus primo, liniversam totius globi supersciem esse aquam valde profundam ,
aut potius torum Terrae corpus aquam esse, Solemque diurno suo motu illud circumire equidem arbitror secuturum, quod aer per se imbibiturus seret certam aquosorum vaporum quantitatem ac retenturus eos, ad instar salium in aqua ditatutorum porro quod Sola aerem tepefaciente abundantioremque ab aquis vaporem intemdiu excitante,aer suffecturus esset sustinendae majori vaporum proportioni quemadmodum aqua fervens plus salium dissolutorum sustinere potis est; hi ipsi tamen per SoIis absentiam noctu omnes rursum dita luerentur in rores perinde ut salia praecipitari vide mus liquoribus refrigescentibus. Neque vero credibile est, tali in eas ullam fore tempestatis diversitatem, praeterquam periodi- eam omnibusque annis similem mixtura videlicet quorumcunque vaporum terrestrium, salinorum, heterogeneorum sublata qui ipsi nempe, prout varie compositi sunt ac ventorum ministerio advohuntur , ausae videntur esse variantium , quas nunc experimur, tempestatum. Isto casu praeterea aeris regiones cunctis in locis ad eandem altitudinem aequaliter repletae forent tali aquae r portione, qualem continere valerent, respectu unice habito ad diaversos caloris gradus secundum propinquitatem aut distantiam Solis perpetuus quoque ventus orientalis flando pervaderet totum globi ambitum, ad idem modo orientis latus inclinans, ad quod latitudo ab AEquatore uti observatum est in oceano intra Tropicos.
Sed supponamus ulterius, Oeeamim hunc interspersos habere amplos spatiose tetrae tractus cum excelsis montiuntqugis, cuiusmodi sunt Pyrenaei Alpes, Apenninus, carpathii in Europal
333쪽
Taurus, Caucalus, Imaus d complures alii in Asia; Atlas aeMontes Lunae cum aliis minus notis montibus in Arrica, unde ortum habent Nilus, Niger atque Zairus i in America denique Andes ScApalateant montes quorum nempe singuli longe transscendunt corisuetam altitudinem , ad quam Vapores aquei per te emtuntur, quorumque in vertice adeo frigidus ac rarefactus aer est , ut non nisi exiguam eorum vaporum partem retinendo sit, qui ventorum ope istuc devehuntur. mi itaque vapores , qui copiose in mari excitantur, ac a Ventis per depressiores terrarum tractus deferuntur ad ista montium juga, ibidem ab aeris flumine coguntur Pur sum cum ipso scandere ad montium cacumina, ubi aqua extemplo praecipitatur, deorsum per saxi rimas destillans parte quoque vaporis cavernas montium subintrante ej is aquae tanquam inalembico colliguntur intra pelves lapidum, quas ibi offendit quibus semel oppletis, omne id, quod de aquis istuc adventantibus exundat, superfluit qua locus est humillimus, ac per montium latera prorumpens singulos format sentes. morum jam plures dum per convalles seu incilia inter collium juga delabuntur ac mutuo uni
untur, rivulos producunt, aut torrentes : eorumque rursus plures
in unam communem vallem confluentes planumque nacti solum ac inde facti minus rapidi in amnem evadunt quorum dein ali qui in communem canalem collecti tanta demum gignunt numina, uti sunt Rhenus, Rhodanus, Danubius quorum hunci stremo nominatum quidem aegre quis crederet collectionem aquae ex vaporibus condensatae nisi consideretur, quam vastum telluris tractum flumen hoc altuat, quodque veluti summa sit universorum illorum fontium, quotquot ex australi latere montium Carpathio
rum erumpunt, nec non ex oreali immensorum istorum, quibus Alpes constant, jugorum, quae continua montium catena est inde ab
Helvetia ad Pontum usque Euxinum. inique pro regula fere esse potest , fluvii alicujus magnitudinem , aquarumque quas eaone re quantitatem, proportione respondere longitudini atque altitudini jugorum, unde ejus scaturigines exsurgunt. Haec ipsa vero Fontium Theoria haudquaquam nuda est hypothesis, verum xperientia utique fulcitur quam ipsam nempe ut acquirerem, sors mea tulit, dum in S. Helenae insula commorari
334쪽
aliquandiu mihi obtigit ubi nempe nocturno tempore in montium
vertice, et O circiter pedes maris superficiem transtendente, adeo mira fiebat condensatio, aut potius praecipitatio vaporum , ut non parum impedimenti crearet coelestibus,queis tum vacabam, obtervationibus; etenim sereno quoque coelo ros tam copiose solebat caderes, ut singulis hora quadrantibus vitra mea optica guttulis obtegeret,quae idcirco toties abstergere me oportebat charta quoque ista qua scribebam, fere in momento rore adeo madescebat,ut atramento
sustinendo haud sumceret amplius r unde concludere Iicet, quam celeriter aquae colligantur in vastis illis ac praealtis, quae modo nominavi, montium jugis. Hoc itaque pacto pars una vaporum flatu super terras delata , per flumina intra mare reducitur, unde venerant pars alia per noucturnum stigus in mare iterum delabitur, sub brma roris aut pluis viae etiam, priusquam ad aridam pertingat; quae quidem vaporis universi longe maxima est portio , ob vastam nempe Oceani amplitudinem, quam ventorum motio non pervadit longo admodum temporis patio. Atque haec ipla ratio est, cur flumina nona fundant tantum in Mare Mediterraneum , quantum sub vaporum specie inde extrahitur. Tertia quaedam pars cadit in terras humiliores, plantisque : pabulum cedit neque tamen ibi remanet, verum rursus exhalatii in vapores per Solis actionem, cli sic vel a ventis devehitur ad mare, sub schemate pluviae aut roris illuc relapsura, vel ad montes alioquin quo ibi in scaturigines convertatur:&ut maxime hoc non immediato ita contingat, post plusculas tamen vicissitudines, quibus modo in vaporibus ascendit, modo in rore vel imbribus delabitur, singulae tandem aquae particulae ad mare, unde prodierant, revertuntur. His accedit, quod aquae pluviati postquam tellus affatim uinore sitiata est, per valles ac depressiores terrae partes viam intra flumina inveniunt, o ita per compendiui ad
Hac proinde methodo Circulatio ea perscini r neque equidem dubito, quin Hypothesis haec rationi magis consentanea sit quam opinio eorum, qui staturigines universas ab aqui piti viis derivant, cum tamen illae perennes ac diminutionis experies sint , tunc etiam, cum multo temporis intervallo imbrium nulli cecidit:
335쪽
magis item, quam altera illa, quae easdem deducit a filiration : seu percolatione aquae marinae per certos tubulos imaginarios segmeatus subterraneos, intra quos salsuginem suam perdat quae quidem sententia, praeter plures alias, hac principali absurditate laborat, quod grandilsima flumina sere copiosissimas suas scaturigines quam maxime amari remotas habent, ac talibus in locis, quorsum tam vasta aquarum dulcium quantitas alia qualicunque via derivari nequit, quam per vapores. Atque hic ipse, siquidem caulas finales admittere fas est, videtur esse designatus montium nisi ut eorum juga, per medios continentis tractus disposita, pro Alembi cis quasi inservirent, ad destillanda aquas dulces in usus hominurriaeque ac animalium eorumque altitudo declivitatem praeberet istis amnibus ad leniter decurrendum, instar totidem venarum macrocosmi, pro largiori creaturarum emolumento. Si porro distare tia interrorem δέ pluviam, causa itidem, cur nubilum aliquando, aliquando serenum coelum sit, exquiratur, equidem nil habeo,quod pro justa horum lutione venditare queam: quod si tamen conjecturas, quae mihi quidem occurrunt, optima modeste propone licet, ita arbitror auod videlicet, aere in cumulum congesto per
mutuum occursum duorum ventorum contrariantium, cum Me eurius in barometro alte scandit vapores tanto melius sustinentur
prohibenturque, ne in guttas coagulentur aut condensentur, unde non ita facile nubes generari contingit atque noctu sic vapores singulatim decidunt, uti ascenderant in atomis aqueis sensum effutientibus E diverssi quando Mercurius depressu est,aerq; rarefactus per exhaustionem, inductam binis ventis ad plagas contrarias ab eodem loco prodeuntibus, tum atomi aereat non ita bene separatos distinent vapores, quin hi in guttas coalestant visibiles in nubibus: unde porro facile trahuntur in majores pluviae stillas. Praeterea νnee impossibile est, nec improbabile , qui genus quoddam salinarum aut angularium vaporis cujuspiam terrestris particularum, aqueis , quas bullas esse arbitror , immixtum scindere aut rumpere harum pellicula cuticulasque valeat, atque sic facere. adceleris rem ipsuum in pluvias condςnsationem.
336쪽
sanguini injecto, noxiisque ejusdem in ulmones essectis,
Societati Regia communicata ab A. Mou. Iin M. D.
P Romiseram, eum novissimum haberemus conventum, me da turum hoc ipso die rationes, quibus inductus arbitrer Mercurium pulmonibus inimicum esse spero proinde pollicitatis-nis fidem impletam fore, dummodo exhibuero Iperimentum, quod apud D n. Boylium autumno nuper elapso in cane feci. Nimirum injeci intra venam ejus jugularem sesquiunciam circiter Mercurii crudi, ae paulo post observavi, eanem tussicula sicca exiguis intervallis ipsum adoriente assici Consuto tum vulnere, canem remisi curandum, non aliis isto quidem tempore Mercurii effectibus annotatis in exacto biduo eum eundem reviserem , offendi ipsum insigni disseultate respirandi laborantem, sono edito, qu/lis anheli seu suspiriosi qui esse solet nullus interim tumor erat circa linguae radicem, neque ullam in glandulis maxillaribus aut parotidibus inflationem, diligentissime licet scrutatus, invenire poteram nec ipse salivam effundere sentiebatur ut maxime calidum justulum ei praeberi iussi me , salivationem expectans. Quarto post Mercurii injectionem die moriebatur, postquam biduo moditem antegresso tam valida orthopncea infestatus fuerat, ut somnum aliter capere nequiret, nisi capite qualicunque sulcimini innitente. Eo disiecto reperi libram unam extravasati seri sanguinolenti intra thoracem. Extimum quoque pulmonum latus plerisque in locis vidi pustulis plenum quas heet primo adspectu habuinem pro praeternaturalibus quibusdam dilatationibus vesicularum, queis bronchia eonstant non erant tamen nisi papulae , sive separatio quaedam eommunis pulmonum integumenti ab eorum substantia. Harum aliquae grandiores erantiis majusculo , alia exiliores: ploraeque tamen earum continebant globulo Mercuri alas qui in
337쪽
plusculis etiam nondum apertis jam visum incurrebant per ipsam
exteriorem cuticulam I in apertarum vero pene omnibus, quoto quot examinare curiosiuas terebat, tales conspexi. Multas quoque earum ruptas deprehendi factaque leni pressura observavi Merei,
tium effluere tali eum ipsis pauxillum saniel adhibita vero coinpressione validiuscula , largam talismodi sanie copiam emanare vidi. Disiecto dextro cordis ventriculo, nonnullas hydrargyri pat-ticulas ostendi in ipso meditullio sanguinis eoagulati istic stabulantis, uti in eo quem arteria bronchialis continebat. Obse vavi praeterea cruorem coagulatum,in modo quidem quem e bis exprimere nescio magnopere abludente ab omnibus, quos unquam alias mihi cernere contigit, tametsi varias alioqui methodos in eo coagulando adhibuerim atque eum in interstitiis inter columnas modo dicti ventriculi Dae in hoc ipso majorem Mercurii quantitatem, quam in ulla alia eanis parte Coagulum autem hoc erat in vertice ventriculi , olumnis ac parietibus satis arcte ad
Sinistro ventriculo aperto, tenacissimum teperi sanguinerria coagulatum firmiterque majori valvulae adhaerescentem inclusis ejus tendinibus, ae polypo nonnihil aemulum. In hoe ventriculo tametsi diligenter Mercurium exscrutari laborassem , nullum tamen invenire valui unde colligere est , Mercurium non ulterius penetrasse, quam ad extremitates arteriae pulmonalis. Atque haec occasio fuit pumilarum superius memoratarum, dum ille viam fibi violenter aperuit per communem pulmonum tunicam, partim proprio suo pondere, partim per propulsionem sanguinis recentis ad easdem extremitates, qui per Mercurium in motu suo suffa natus consequenter transitum sibi vi paravit per locum facilius cedentem, communem nempe pulmonum tunicam.
Denique asperam arteriam aperui descendendo ad ipsa usque bronchi , nullum tamen ibi Mercurium, quam diligentissme licet facta perquisitione, offendere licuit Subdivisionum aeque ac divisionum in ronchii singulae repletae erant sanie, qua abluta globulos hydrargyri luset is in locis reperi sub bronchiis, de
338쪽
globulos istos retrorsum antrorsumque trusi, eorumque aliquos seel prorumpere per foramina in vesiculis supra descriptis facta. Non parum operae impendi, ut certiorem me redderem ubinam sanies intra bronchia recepta seret, satis tamen mihi facere hac in re non
Caeterum elucescere ex dictis poterit, quantum periculi habeat Mercurium taliter intra corpus humanum adhibere, ut in masisam sanguineam penetrare queat, accipe clatim intra pulmones:
dum nempe hi destituuntur vegeta illa sertique motione, qua quidem musculi gaudent aliis in partibus, utpote qui sussiciunt isti eadem cum sanguine via propellendo, eum in finem, ut excitetve salivatio. Laxa etenim ae spongiosa pulmonum textura nimis eos ineptos reddit ad liberandum sese a tam molesto hospite,cujusmodi est Mercurius. Quod vero hie eundem effectum in humanis pulmonibus habeat, planum ex eo evadit, quod quotidie experimur fieri in personis quibus talis inlivae fluxio saepius inducta fuit quae sciis licet sere tabe omnem Medicinae opem eludente emori observantur.
DIOGENES LAERTIVr GRAECE ET LATINE,
cum commentariis integris doctorum Virorum.
Amstelaedam apud Henr. etstentum I69,in maj. Constat duobus Vol Alphab. .pageli. ciconibus Philosophorum 4.
Multae sunt Diogenis Laertii dotes, ob qua dignus habendus
est, qui ab eruditis studiosius versetur, ejusque de vitis, da o, matibus 8 apophthematibus Philosophorum veterum Graecorum libri decem assidue manibus eorum erantur. Nam praeter variam scientiam, qua isti scatent, Philosophiam uti per gradus incrementa nata auctaque sit, ita in iis depinxit, ut vel ex solis istis totius Philosophia ratio facili compendio possit cognosci: siquidem non tantum uniuscujusque Philosophi vitam mores deseripsit, verum etiam instirutum dc doctrinam cujusque diligentissime exposuit, potissima cujusvis sectae dogmata ena avit, adhaec multas gravilunas sentcntias, multa argute dicta Bilhain PR
339쪽
que suo quaeque loco inspersit, auctores ubique, e quibus
denromta iunt , indicavit, ut ob solam horum nomenclaturammati eruditis hi libri esse debeant. Saepe etiam sua intexuit epugeammatain versus, ex libro quem mu iam nomine insigniverat, petitos; in quo de omnibus sapientia: doctrina illustribus viris carmine luserat. inc etsi memoria non satis firma ipsum fuisse
usum, quae saepenumero vacillavit, ingenio etiam non adeo v luisse appareat plusque adeo studii in congerendis, quam judieii in deligendis vel digerendis veterum auctorum sententiis adhibuisse a doctis annotatum uerit hae leves tamen maculae insignibus reliquis hujus operis ornamentis haud officiunt, & praestanti utilitate, quam ex eo capere licet, pensantur. Quocirca ut diutius officinae librariae egregii hujus libri copia destituerentur, ferre noci
potuit vir plane eximius Henrichil euienisu, riuo nemo aetate nostra elegantiori eruditione instructus librariam mercaturam facit, nec quisquam de cultu librorum, quos exeudi curat, magis est sollieitus. Animadvertens enim, Anglicanam editionem, quae ultima viginti ex octo abhine annis cum uenagii observationibus Londini prodierat, nullibi amplius venalem extare, a multis autem verae eruditionis amantibus Laertium expetici ipse de nova concinnanda sollicitus , adhibito in consilium doctissimo sene Mareo Meiloismis, omnis Graecae literaturae scientissimo , rationem inivit, ut de prioriam editionum elegantiae omnes iterum exhiberentur, tulcherrimis accessionibus eaedem augerentur, ipseque Diogenis Graecus contextus, ejus Latina interpretatio, id istum observationes, meliores integrioresque extarent, nitidissimis typis excusae rquorum Graeci id peculiare habent, ut litterulae quaevis seorsim conflatae, nee ullis abbreviaturis, quibus ad codicum manu scriptorum exemplum compositi veteres excusi libri abundant, coarctatae
sibique implexae legantur quam rationem cumprimis Meibomio improbari intelligimus. Iuxta Aldobrandinianam editionem, quae Romae A. lys prodist,quam Londinenses typianno 66 expresserunt, Graeca excusa sunt collatione tamen Basileensis&Stephani editionum, ut&duorum a Thoma Galeo suppeditatorum manuscriptorum codicum, indeque complurium locorum emendation ac restitutione, cumprimis
340쪽
primis in decimo libro, a Meibomio facta qui Latinam etiam Ambrosi Calmaldulensis a Benedicto Brugnoto anno i 7 Venetiis re cognitam interpretationem , posthabita Aldobrandiniana, passim meliorem fecit,4 multa supplevit ut pro nova haec haberi possit.
Libros autem ut quo loco in iis quodvis memorabile extat, posthae accuratius denotari,&Laertius non minus ac reliqui Autores veteres, ab editoribus in capita laragraphos divisi, examus allegari possit, in segmenta distinxit, emendataeque typorum constitutionis diligentissimam rationem habuit. Notas haec nova meistentana editio exhibet omnes, quotquot antea otiterunt, N. Aldobrandini Henr Stephani Discivi Meriei subori, ipsi Laertio substratas, quibus eruditas etiam suas admiscuit ελληνικωτατ iei mitu Doctissimi autem in Gallia Abbatis, elegantioris omnis eruditionis commodo, quod per tot annos tam insigniter promovit, adhuc superstitis uiae Menagii observationes,in Anglia ante hos octo & viginti annos excusas, copiosas juxta eruditas, alteri volumini, ut seorsim haberentur, inclusit Editor; qui multis accessionibus ab Auctore, in provecta adeo aetate cujus jam nonum septuagesimum annum agit litteris his assidue invigilante, locupletatas acceperat e Gallia missasci insigni documento , acerrimum etiamsi inter intestas gentes bellum geratur,. suam tamen litteratis inter eas sartam tectam constare pacem,neque
Martis castra e partes Minervam sequi. Observationibus subjecit ejusdem doctissimi auctoris de mulieribi philosophis commentario. tum seu historiam, Annae Fabra Daceriae inscriptam AEuolunt i5so editam, a nobis in Actu anni rose mensi Nov. P. HT. memora tam Hunc libellum excipiunt D ehimi Whni eruditissimi viri,qui
Argentoratensem academiam Graecarum litterarum 8 historiarum
studiis exornat, ac Eliani editione .animadversionibus in Iulii Pollucis Onomastico orbi litterato se approbavit, observationes
Ejusdem autem Viri clarissimi studio novam editionem dictio nomastici adornandam, suisque sumtibus in publicam lucem pro ferendam pollicetur qui Diogenem nobis nunc dedit Pausaniam quoque ejusdem cura proditurum notis ipsius illustratum in nostra urbe brevi lucem conspecturum esse, qua ut plura eruditi Viri