장음표시 사용
381쪽
cem, vultus ad gestum accommodetur; ut recta sit facies dieentis, labra distyrqueantur, ne immodicus hiatus ric tam distendati supinus voltus, ne dejecti in terram oculi, ne inclinata utrolcervix, ne supercilia ad vocis conatus alleveritur, ne conrtringa tur, ne dissideant;&qtiae alia observanda idem monet cap. v. l. ram quoque in orationibus vim ac potestatem habere pronunci tionem,quae in voce, lactionem, quae in gestibus oratoris locum obtinet, documento scenicorum actorum idem Quintilianus Lib. R. . i. debaohstrat, nec probationem ullam, quae ab oratore venit seu artiticialem tam firmam esse, ut non perdat vires suas, nisi ad subuvetur asseveratione dicentis omnes etiam affectus languescere, nisi voce, Vultu, totius eorporis habitu inardescant, affirmat. circa orationem vel mediocrem,commendatam viribus actic tistimat dabituram esse momenti, quam optimam iisdem diram quapropter&Demosthenes, quid euet in toto dicendi primum, interrogatus, pronunciationi palmam dederit44M.T.cero unam in dicendo actionem dominari docuerit de qua laQuintilianus d. l. disierit, ejusque momenta futuro oratori in
Omne isthoe oratorium priscae neundiae artificium hodi rape si .ckannorum Ionga desuetudine oblitteratum est quod revo care, ex orco, ut dicitur,ac faucibus oblivionis eripere aggressus est eloquentissimus harum rationum auctor; pro sua in pronuncian do egregia vi,&actionis mirifica virtute, si non ad pristinum illum, quod fieri posse non sperat, ad aliquem tamen splendorem nitoremque istarnanem reducturus. Igituta quo primum tempore ab Am- steritamensibus, praestantissimorum virorum Volsi, Barlaei, Blon, delli Mnissimu successor constitutus, ct in Athenaeo celeberrimae urbis Professorio muneri admotus fuit primam curam habuit, ut ad
eloquentiae studium optimam Inventuti viam commonitraret.Cumque ea duplex apud veterestierit, intema, quae inviso scriptione
consisti de externa, quae in elocutione& gestu, quaeque Rhetoribus actio dicituri; non prioris saltem consequendae rationem e et rum, quae supersunt, monumentis exponere, interiorem illam fr-
eundiam, coniam, ubertatem, omnemque artem rhetoricam co
St ostendam auditoribus f , exhibere allaboravit; sed inuo a
382쪽
dore, qua concitatione, qua voce, qua manu, quo totius corporis . motu veteres suas dixerint orationes, quodammodo explicare,acit
quod praecipuum in oratione existimarunt, actionem seu pronunis .ciationem, iisdem inculcare studuit Ut verbo indicem, ait Orat. II. p. .M. in quopraecipue rordeat ac consisat Eloquentia; elaborare ante omnia decet, ut bene ordinata silendescat, meditata ora tortum ut iustis orporis moveat instrumentis,c elocutionis lege proferatur exacta Neque es hoc dissimulandum, quod occultari non potes, sed aperte fatendum ducimur nos propemodum omnes rapa quadam eperversa loquentia visione, eo disertor atque eloquenies exsimantes, qui uide, qui raptissime, qui unaseris, nautim
terrupto cursu orationis loquuntur. Date reniam, Auditores forte dissentio. Partem si Eloquentiae, non totam possident. Nam ut sua orationi tribuatur majes- , non uno procedendum tenore, non una oberrandum es chorda Laterum ad tfirmitaae concinnuae
manuum motuι,animas=rrituwque contentio facilitas voras, puritas, robur, diversitas, apta verborum inflexio, moderatio, nunc intensior eadem, nune remissior, nunc celerior rumus, nunc lentior: gulaeo
Aderentur period ,singuli numerorum in xus,singula verba,singuia stabae ponderentur atque examinentur necesse est AIque hae ita
autumo trutinari debere, ne cum affectatione unquam, ne mimice, ne
moles loquatur orator ut omno a cium abscondere , nutam flentare, maximum illi sit artificium. Artificium hoc Iuvenes non rectius doceri posse credidit, quam si Recitationibus publicis ad qualemcunque ejus usum eos assuefaceret: ideoque Cieeronis orati fies iis ediscendas proposuit, ut dum ipsi scribere nesciunt, ad optimum interim sese componerent scribendi exemplum dum autem eas memoriae mandatas apte pronunciant, ςandem quam Cicero. nem in pronunciando tenuisse credunt, ipsi quoque rationem evviam insistunt,in quodammodo Ciceronem repraesentant, gestus di elocutionem essermarent adeoque verba Ciceronis edistendo recitando dictionem ejus pariter imbiberent,oad illius actionem elocutionemque suam ei imarent. Quod institutum novi exemis pli, sed adi priscam: rationem exacti in Orationibus, quibus recitationibus ejusmodi praefatus est, exequitur commendans Iuvenum
conatus, qui eloquentiae juxta & actionis oratoriae studiosi, Ciceror Aci nis
383쪽
his ac Demosthenis orationes honnullas,in Petronis carmen manae Reip. mutatione bellis civilibus, Pedonis Albinovanigiam consolatoriam,&ex Ovidii Libro XIII Metam inviis iAiax δ Ulysses inter se eontendunt, e&corporis motu decet
testibus ad veterum oratorum morem compositis, fecitarunt. Praeter hujus argumenti otationes minores seu praelationes quae san 6. 7. 3. 'IO. II. Ia I3. 4. I II. I3 I9.2 4c una Graec aai. plures eaeque prolixiores coquisito verborum cultu eonstri ptae in hoe volumine leguntu disertissimi Franeii orationes e qua inter palmam obtinere villatur decima quinta qua persectumae eonsummatum cstatorem Mimasne Ciceronis spectandum propo nil Singularem autem venustatem spirat inventionis gratia eati ias praestans quarta, laudes galli galisnaeei decantans, eum iamc dum, quo festiva hujusmodi delevia argumenta docti viri oIim 4, elamationibus illustrarunt, ut anserem Iulius Caesar sciliget, ese phantem Lipsius, formicam Melanchthon, mustam scribanius, puli eem Calcagninus, pedaeulum Heinsus, asnum idem sas alis. vlulam Goddains,alia animalia alii verbis atque oratione exornarii & extulerunt. Ita noster laudes galli copiosein venuste exposuit. rem non sertam sitio tamen graviterque tractans, ae in ammati ho. Rrtitudinis ac victoriae, diligentiae ac vigilantiae, poenitentiae etiam imaginem auditoribus ob oculos ponens, multaque utilissi retri
admonitionum momenta existitutibus hujus animaritis Iuvenum animis instillans. Eloquentiae studium orationesn historiaruris utilitatem Iecunis, conrjunctionis litterarum eloquentia necessita tem tertia, Graecae linguae usumis praestantiam quinta commendat, ultima Amstet amensis urbis Patri gratias agit pro decretis fibi anno 674 munere publiee in illustri Gymnasio profitendi eis. luentiam x historiasi Graecae etiam lingua prosessione anno 168 seoneessa,&cum nuper in Theod. Rykir demortui locum a Lugdunensibus pereretur, luculanter, ut .fimstelodami maneres, aucto str-
pendio, d honorifica promtissimae voluntatis testineatione facta. Quem timorem sbi a vitis gravibus eli prudentia onspicuis tributum merito magni facit, eum laudi gloriae ab ipso inprun is auis dante constitui preti m existimet. Nos quoque nemini rectius
384쪽
vita fuisse, quam Poetae statori huic excellentissimo, Amstelo damum aeque ac seculum hoc ingeniis eloquentiae laude illustran-ε δ de Iuventutis eloouentia formanda praeclare merito, ah
m misisorices Theologicarum riga. I. Ee Missa sicca, II. Giubere iis Ecclesia II de taliu
1ena apud Io Bielchium, Anno 1691 in L
Cum propositum clarissimo Autori esset, luci publicae deineera
nos Ecclesiastisos exponere, iisque Vel argumenta rariora ex antiquitate ecclesiastica depromta illustrare, vel quaedam veteris ac recentioris aevi monumenta, hactenus ἀνεκδο , ex archi. vis, δc bibliothecis seu publicis, seu frivatis, in historiae sacrae supplementum producere, consilium inde cepit lianc Egerestationum trigam dicto Annorum operi nunc praemittendi. Genus itaque es indolem Missae, quar siceam nominarunt, trimo Ioco dum exponit te remoniarum in Eucharistia adhiberi solitarum alias habere divinum mandatum observat cla Apostolorum, praxinialias expresso quidem mangato divino carere, in se tamen habere bonitatem, sc ad aedilficationem ecclesiae adhiberi posse; quasdam indifferentes esse non nullas vero nil nisi superstitionem de ius pietatem sapere ad postremam et silernin primat hujus exercitationis suae argumentum retuIit, planumque in eadem se cit,simplicitatem ce emoniarum, quam audat, vix ultra annum recentesimum durare,varia dein Missarum genera successive secte introducta aliam de sesto simplici, dupisti emiduplieit4Iiam de Dominica, vel feria, vel vigilia, vel octava, ves extra ordinem: asam votivam,rto defunctis aliam, asiam de Ianctis, aliam a Bam, nigram, rubiam, viridem e aliam siccam denique, a. e. consecratione&sumtione corporis atque sanguinis Dominici catentem, aliam non siccam quorum tamen pleraque nec a Christo, nee ab Apostolis, Apostolicisque viris , nec a primitiva Ecclesia instituta fuerint unquam vel recepta: factumque rix illud
385쪽
illud tanta levitates ceremoniarum inconstantia, ut Eucharistian in Eucharistia quaerere eum oporteat, qui hanc rerum faciem antiqua illa germana Ecclesiae institutione atque celebratione
Atque his suppositis docet cumprimis, quid per Missam sieeam
olim intellexerint, quo in cassi fuerit adhibita, quam antiquit, prae se ferat,quando abrogata,num pi ne cessaverit, quid mali
habuerit. De Missis quoq; in mari celebrandis,acrem controve in Hispanorum Academiis agitari memorat inter Moralistas, aliis a mi mantium, aliis negantium signa sequentibus. Porro monet,per quinq; propemodum seculorum decursum siccam illam duravisse radabolitionem illius perduci difficulter Sacerdotes potuisse,quod totum Missae negotium fuerit quaestuosum adversari eam vero formulae a Christo positae Apostolicae praxi, nec non constanti mori primitivae Ecclesiae,ipsis Pontificiorum doetoribus non abnuentibin. Sub finem Exercitationis adducitur& Matthiae Cithardi,Concio natoris quondam Caesarei ad Iulium Pssugium, Numburgensem Episcopum, scripta epistola. Inter articulos, quos Caesar, velut Ad vocatus Ecclesiae supremus, in suis ad Pontificem Romanum literis ursisse hic refertur,& is legitur numero . ut calicis usue consens s autoritate ecclesiastica, pro conservando exiguis cathobca religionis reliquiu oncedatur, fiat e provisio σdsostio pro horum tempseram iniquitate, sive confugio sacerdotum
Exercitatio secunda de Muliere in Ecclesia sic agit,ut scemin
rum molimina initio recenseat, illa postmodum ex rationibus certis detestabilia reddat, &certos denique ponat urium foemineorum mites Fata iterarum ut habita olim fuerint aurea, argentea etiam gemmea, sic parum abesse putat, quin virilia, vel foeminea vel mixta hodie facienda sint; si praesertim dissertationes expendantur orationes, desceminis eruditis hodienum cumulari solitae.Quamvis autem concessum forte sequiori sexui legatur, in Philosephia ea-thedras ut erigat, si studia perficere illi contigerit; in Ecclesia tamen
nequidem ut interrogent permitti, multo minus ut doceant. Proinbatque adeo dictum Epiphani : Nunquam , ex quo mundinfuit conditin, Sacerdotio esse functam mulierem Philippo equidem filias quatuor fuisse Prophetictas, non tamen Sacerdotes Pauli &T
386쪽
quae circumferantur, acta esse supposititia: Diaconisiarum, Presbyterarum, Episcoparum nomine,non ost,ciales sed uxores, vel vi po duas ministrorum Ecclesiae intelligi: mulieres sacerdotio esse hono si.
randas, inter taces Montanisticas non ultimam haberi nec earum de elle exempla,quae mentit in coenobiis legum. lat una etiamdi fr.gnitatem fuerint admotae. Episcopos omnem adhibuisse curam, ne nartes ministerii in Ecclesia sumerent sibi foeminae, ex Aventini pro M. Datur Annalibus Iurisque Canonici autoritate in muliere loquente 76. multam fiduciam ad disseminanda venena sua habere Daemonem, II. Hieronymi judicio Magnum foemineae modestiae, in publico Eccle-fiae conventu adhibitae,exemplum in Marcilla vidua occurrere pri- l. vatim vero&circa disciplinam domesticam,quid foeminarum ossicio lacumbat, non obscure cognosci ex Paulino monito Iis a,i, nec
non ex priscillae, Loidis. Eunicae exemplis. Vindicato tandem s. Lutheri loco, ostendit adversus Forbesium, a Corse, Malios ejus 37. dem fidei alumnos, licuisse foeminis in necessitatis eati etiam baptiuare, Tertulliano, Hieronymo, Concilii Florentini decreto sui
Bagantibus . Postrema Exercitatio cultum externum ornatumque perse Io quitur, qui libro Evangeliorum vel omnium quatuor, vel onrus,sive ux toto sive ex parte, non in choro tantum cum scriberetur videli Io cet, aut legeretur publice, in divinationibus Tanctorum sortibus , Ri . quoties legendi Episcopi vel Canonici cooptandi essent, in purgando a crimine, nec non in supplicationibus processionibus J sed in to . usro quoque in praestandis v. c. urainentis, reprimendisque inceri 333, s. diis , atque in domo fuerit exhibitus &ostendit, quantam in supe sitionem degenerarit is, postquam in curandis morbis vis aliqua ex 38.
ternis Evangelii elementis tribui coepta est: quamque vanus laboreorum fuerit, qui per insignem, foedamque satis pleud hermeniam, ex Paulina sententia, Evangelium,iram es saltitem omni credea ΤΑΙ. ejus generis vim conati sunt exsculpere, vel tueri etiam, atqυe
defendere. Tahdem externum cultum Evangesti nullum eo Dconcludit, nisi interno cordis affectu, doctrina libris illis comprehensa excolatur,& vitae nostrae morumque conditio sanctis Evata Ili praeceptis exacte respondeat.
387쪽
Litera Abbatis cujusdam, ad alium Aula RoPra sulem, de Decreto Inquisitionis contra
Propositiones i. VII. Deo i69o promulgato
Iuxta exemplar Tholotinum Di in x pl. 3. jρ- ,s UIRaemittitur, quatenus Tribunalis istius es ta in Gallia Iocit habeant,nec ne Ita condemnationem haereseos exste cato' IUUhico enataei communi omnium applausu exceptam fuisse cum intolerabilem errorem foverit, ab ipsis Iesultis in antecessum reprobatum, licet Generalis ipsorum omnem circa illam impedien
clam moverit lapidem. Contra satis adhuc constare, quem calcu I.lm Bulla Alexandra VII adversu geminam Sorbonae Centuram lata
meruerit, opaea Vernantia dc Amadaeu Guimen rimpetiti fueranticum tamen ullae ejusmodi Papales longe majoris momenti sint, quam simplex Inquisitionis Decretum Caeterum novum hoc, de quo nobis sermo est, D cretum jam ante 8 velo annos importunis Dia, rarum dc Francisanorum sollicitationibus impetratum tuisse,iacin memorat,idque hae occasione Theologos scilicet conanirenno id et Propositionum LXvadmo perniciosarum, itori adhuc numero selectarum, condemnationem Romae per δtatos suos procurasse; dc post oblata binas Censuras,quas UnivDryaniensis macosis eontra Lessium&. alium ejus Socium triori seculo emiserant, se insuper doctrinae moralis, plus quadraginta artieulis comprehens ,ri praevio examine pro irreprehensblli dijudicatae, approbationem ab Innocenti XI. P. R. quem per De putatos illos suos Iudicis inrallibilis elogio decoraverant, obtinuisse. Hoc successu irritatos Iesultas, Franciscaporum quos sibi maxime dein votos habentio quidem P. Du i 6c P. Poneri opera, quorum illes Propositiones Catholiea Majestatis nomine, hic Io ejusdem stri argumcati, quas omnςr Lovaniςnsibus tribuςbant, cleri Secu-Digitias by Ooste
388쪽
Regularis Belgici nomine ad examenin censuram exhia fuerat cum praeterea Franciscanorum Generalis Grandis Hispa- niae Iesultarum vero Generalis ubique Grandis esset' id Romae p. 34. effecisse, ut XXXI Propositiones inde selectae censuram incurrerent, di per Decretum condemnarentur , quarum tamen plurimae
optimo constent sensu , nee nisi verbis vim inferas, insequiorem detorqueri possint. unde ipsi quatuor illi se dicti l catores S. Oificii, Metisse scilicet S. Palatii, Commissaritu S. Ossicii, Laurea fiscim, qui duo posteriores in Purpuratorum postea ordinem cooptati sunt, saepius in partes abierint Ce g. cum Propositionem Timor gehenna non es supernaturalis, aequivoca par. I tione laborare cernerent,dc timorem illum, qua Spiritus S. donum sit,supernaturalem, naturalem vero , quatenus ab amore sui ipsius passiones subterfugiente proficiscitur, deprehenderent syquin etiam sat multas Propositiones, quae vel autoribus carebant, vel illis falso tribuebantur, vel sine allegatione thesium, sub generali effato passim inculcatur,pulo, insinuabantur, talibus obeliscis non habetire. autor non est autoris; sed non constat, configere necesse habu rint. Subjungitur porro, quid ipsi Decreto rac impeditae tunc etiam promulgationi ejus ansam dederit. Theologos nimirum Lo P. r , Vanienses Curiam Romanam usque ad A. I 68r vel8s sibi satis propituam habuisse.Cum vero circa negotium IVarticulorum inCongregatione Cleri Gallicani contra autoritatem Romani Pontificis editorum frigide agerent, alii temerarium esse dicerent, florentem Ecclesiam Calliae incessere, e fle, qua ob subjugatasBelgii provincias quadant ny dependerent; alii de negotio hoc nimis arduo non satis sibi liquere obtenderent; alii etiam veritati opinionis Gallicae, religionis princi piis&conciliis cecumenicis congruae, refragari serte non auderent; plurimi autem in eam coirent sententiam,quod prudentia pacis studium silentium suadaret, adeoq; omnes spem Romanae Curiae de suta cipienda ejus detensione conceptam niterent: tactum esse, ut pristino favore exeiderent,&Decreti, in gratiam Adversariorum facti, rigorem, explicatione sua, qua omnibus dubiis satisfactum Romani ipsi fatebantur, insuper habita, in se provocarent. Cur vero Innocentis XI promulgationem ejus suppresserit, hae inter alias rationes at tialesantur liuod nemo si alis Cardinatis,cujus uanilem, prae
389쪽
dentia aeque consummata, pietate ad exemplum proficua, ε paclii. Ecclesiae commoda, pacem,&disciplinam zelo praeditum Curia Roa mana diu non habuerit, pontificem de pessimo Decreti, non nisi divisionem Ecclesiae Manimorum exacerbationem tendentis,eιctu tempestive admonuisset; deinde quod Cardinalis Esireus, Religiosi isti Pontificem causae suae involvere niterentur, ,el unicam XXIX propositionem his terminis conceptam, illis eoisties convulsa est assertio de pontificis Romanisupra Concilium arcumerinicum auroritate atque in Fidei quaestioniam decernendis in EUM IDate, Decreti publicationem se impetraturos sperarent, gravissima oppositione sua Eundem iterata offensa Galliam lacessere nolentem,ut consensum suum suspenderet degunt. Ipsa vero Decreti iniquitas ita demonstratur. Congregationes viὸelicet Romanas ni mium sibi arrogare inferendis Censuris adversus Propositiones,quas tamen non distincte exprimant, quaenam scandalosae sint, verere
p. v. ineae, sed sub vocabulo resectis in fine adjecto , cujuslibet qualitatem divinandam relinquant aliis Hoe modo appellationem Sch fmattea doctrinae non nisi in Propos Ix cadere posse,&se vi hujus Decreti Sorbonam, partamentum, Clerum, quin totius EcclesiaeGaIlicanae membra declarari Schismatica, & nisi concilii Constantiensis& Basileensis decisionibus renunciare velint,excommunicari EJDp n. m; Gallos vero sibi animam citius, quam Concilium Basileense, P, Q eripi pastros, nec unquam dodecassis circiter Theologorum, non nisi doctrina imbutorum Scholastita, tamen patium & Conciliorum nunquam a se lectorum judices se constituentium, arbitriose submissiiros esse. Quod enim de Concilio Constantiens objiciatur, Marti ranu. P. R. universas ejus Decisiones non approbasse, p. 3 sicet haec assertio centies refutata si eam ex Chronico Monasterii indesheimensis, paulo post concilium istud conscripto, in verbis: omnia Concilis Vsius Decreta rite opp=obavitis , hae de Constantios Concitio, autoritate Sedis Apostolica re omnium praelatorum inter quos prior dicti Monasterii fuit adolesia totius Christian raris multum approbrio, adhue refelli elatius. Nec ullum esse dubium, quin primatius partamenti praeses, si negotium hoc eo de i volvatur, pro animositate prudentia sua, cujus amanteos annos,
juvenis adhuc,&patria sui proculatoris tune Genetalis iees sustia
390쪽
pens,cum Sorbonae,neAlex.VII Bulla,contra facultatem ferendicet suras lata, quicquam moveretur, Aulae nomine significaret,egregium
specimen ediderit, ossiet se non sit defuturus. mei quippe per p. 43. missu contigisse , ut qui Pontificis infallibilitatem adstruere nitebantur, si illi, quam inire debebant, plane contraria incesserint; eum censurae ejusmodi non nisi semma cum circumspectione,aecer sitis in partes Theologis, oli consultis circa oblatas Propositiones Fa- eultatibus celebrioribus, Auctoribusque ipsis prius auditis, edendae sint, nec exponenda autoritas publica abusui privatorum, aut Ordinum, ex affectuum intemperie adversariorum suorum , quos interdum sibi fingant,oppressionem machinantium.Nunc autem ad D eretum contra Propositionem UI,quae Sinnithis DoctorisLovaniensis J η' est,& hanc Litaniae formulam,Agratra sufficiente libera nos Domine, vix risum teneri posse: Leondemnatione vero Propositionis XXIIX de intentioneMinistri circa Sacramenta,qua doctrina Lovaniensium. p. 44. imprimis Fer quis haud ita pridam e vivis abrepti,4 Fabri invadi tur, aqua tamen Papa Innocentia IV, traditio, Wingens autorum stet cohorsa infinitas scholis, conscientiis turbas imminereri cum tamen distinctione res facile expediri possit, quod in Ministro, ceu instrumento, sufficiat intentio ad producendum esse p. μctum exteriorem,e. g. in Sacramento baptismi, in aspersione aquae,&pronunciatione verborum, Banieto te iis nomine Dei Patris e consistentem , cui Deus essectum interiorem, si stificationem scilicet bapti rati, simul uniat. Cum porro Decreti hujus publicatio iisdem fere eircumstantiis, quibus ejus consgnationem Dessui'. in
particularisis horrendi cujusdam de peccato Philosophie dogmatis insimulaturo re Porteris obtinuerunt, per duos itidem . Lanciscanos P. Diosum Mulanum qui ex Capucino Calvini assecla factus, ducta Montepessulano uxore, medicum egorii, Romae deinde, praevia absolutione, Franciscanis se a claverit eo tempore , quo de componendo dissidio Romano-Gallico maxime laborabatur Ministrorum potissimum Hispaniae, compositio p. di II. nem talem impedire satagentium, artibus procurata fuerit,mirari se dicit Abbas, hoe negotium, quo libertas Ecclesiae Gallicanae haud obscure petatur, non satis cordi esse iis, ad quos ea cura pertinea