장음표시 사용
391쪽
de eo fieri certiorem Romanos interim ad firmandas praetep. ne suas longe melius sibi prospicere, quibus tamen satis possit, si Juventuti, Historiae notitia Conciliorum operam da rurae, loco Baromiin Binii exscriptoris ejus, non nisi ad Monaochiam Pontificiam oculos defixos habentium, exactior ab omnitiser montanimo repurg'lausoria&cisiectio Conciliorum propo, natur,& sic illa opinionibus, antiquitati olidoctrinae Cleri Gallica ni magis conformibus, temporius assuefiat. Non sine indignaistione videre se posse, quod Conciliorum impressione, in Lusaνasumtibus Regis facta, non levis memoriae majorum ejus macula inis uratur,ac axiomatibus toti Regno schismatis notam affricantibus, Ecclesiaeque subruentibus libertatem, insisnis concilietur autoritas. dignitate status, tae honore Cleri esse, ut egregiorum istorum operum Historiae scilicet Ecclesiasticae monciliorum elaboratio p. n. tribus aut quatuor eximiis Theologis committatur librorum quo inque Censoribus invigilandum esse, a te in Synomm Decretorum Papatium s Conciliorum circa res Fidei a P. Porter, qui & Compendium Annalitim Ecclesiasticorum uberniari quo in Actu A. Disti. p. I p. diis ximus, Pontifici dedicaverit, sarisiis edendam aliquid ,quod minus r. I. e re sit, irrepere patiantur. Nec deesse in Gallia viros huic labori suscipiendo idoneos Wingenti boni Ecclesiastici servore accensos, modo laudabiles eorum conatus nouimpediantur magis quam promoveantur majorque iis expectanda sit gratia. Sic meritissimo cuidam Viro operi ejusmodi animum applicanti multum litigii intentatum, d novam operum Ioh Gersonis, magni istius libertatis Gallicanae detensoris, editionem, quam Canonicus quidam Regula oris de S. Victore adornaverat, incertum qua de causa, sufflaminatam. pim Optimo quoque Launyo non solum Colloquiorum circa miles
materias institutorum continuationem interdictam, sed ionii mento honoris , tumulo ipsius ab amicis destinato , carendum
fuisse. mine etiam factum esse , ut ad defensionem IV Articulo p. s. rum , a tot scriptoribus, inter quos Quirriu Cardinatatum , Abbas S. Galli spem Plirpurae, Schespratis Bibliothecari Papalis dignitatem, praemii loco meruerint, oppugnatorum, vix unus ealamo
armatus in Gallia processerit: ci Hollandia quaerendos suisse,
392쪽
quot Theologorum, quos Romanorum potestati turpiter traditos galeri Cardinalitii pro Rachelis fratre expetiti pretium esse oportue p. ririt. Non minus ignominiosum esse, quod liber de Libertaribus Ecclesia Galileana inscriptus, qui ingratiam eorum, qui glorientur, neminem illi resipondere ausum nicte, refutatione maxime opus habeat, Episcopis conniventibus, impune in Gallia divulgetur licer Autor, Religiosus, ut Autor putat, Gallicus, Jurudictionem Episcopalem dejure divino non esse, libere statuat. Nescire se, quomodo se habituri sint Isuit Gallici, si Generam istius Societatis liber con , ὸ tra IV Articulos conscriptus, sed intercedente Pontificis prohibi P tione, ne exemplaria venum eant, nondum editus, expectationi tamen, si ex aliis ejus operibus judicium ferendum,vix responsurus, aliquando prodierit;cum in ultimo ejus capite prolixe evincere nitatur Λutor, neminem rerum esse posse Isuitam, & tale mereri nomen, nisPontificis infassibilitatem dcsuperioritatem in Concilia tueatur Tanisdem cum in Gallicis quoque Congregationibus majorem concordiam clibertatem desideret Abbas .interim tamen ad sequiores, qui p. 61: ex dissimulatione metuendi sint, effectus impediendos, ad tuendam possessionem, sententiam Partamenti, apiscoporum Parisiensium vicinorumque, quid de Decreto hoc sentiant, declarationem tantisper sufficere existimet coneludit denique, a Concilio Nationali, qualia Clodovatu, romae M. δ alii Regis Antecetares convocaverint,maximum emolumentum expectandum, sed hoc tempore, quo ob privati interventum commodi provincialia solum Conciliari cassiim expetantur, vix sperandum esse.
Priusque, tire des Regi es ei Academi Ruase
Memorabilia Mathematico Physica, desumta ex Adversariis Academia Scientiarum Regiae.
Hagae Comitum, apud Henr. van Bulderen, I6or in n. Pl. I. Ovam hie stimus Ephemeridum literariarum speclam, ova servationibus mathematicis atque physicis publicandis de
393쪽
natarum, quas singulis posthac mensibus edere decrevit Regia , qua
Parisiis floret, Scientiarum Academia memoratis maxime studiorum generibus excolendis dicata Scilicet tametsi nobilissima ejus membra fere gravioribus & longioris temporis tractu inta exposcentibus operibus aut inventionibus insudent assidue non , ideo tamen omittunt in medium conferre jucundiora quoque me. letemata, ad animi recreationem subinde facta, nec non desultoriae velut observationes, quas aliud agentibus nonnunquam sponte
offert occasio propitia : dum alius quidem jam insolitum aliquod in coelo phaenomenon detegit alii novum quid in Geometricis invenire obtingit; alii Algebra propositionem suggerit curiosa subtilitate notabilem alii denique in opticis, alii in mechanicis,chymi- eis, botanicis aliisque hujus ordinis artibus quidpiam haud vulgare eruunt. Haec vero singula quotidie semet offerentia cum hactenus privatis modo bcietatis suae commentariis inserere cori-tenti fuissent nunc tandem multorum precibus inducti decreverrunt orbi literario particulatim ea communicare, menstruo miniamum intervallo, nisi quandoque largior talium subnata messis crebriores edere manipulos jusserit. Cum vero vel ipsa materiae elegantia institutum hoc affatim curiosis commendet, non ingratum
Lectori sore confidimus, si, uti ex aliis huius generis scriptis hucusque
facere consuevimus, ex hac quoque Sylloge unum alterumve, morandum excerpserimus subinde, Actisque nostris inseruerimus, in gratiam eorum maxime, quibus Gallica legere non vacat. Et quidem primitiarum instar nunc erit, quod in om seu fasci eulcia die 3I. Ianuarii anni currentis publicato, primum obtinet locum' nempe
DIVERSAE MOTUS PERIODI IN IOVE LAE
neta noviter observasae, inde a Ianuario Gla urique ad initium praesentis anni, per n. O num. ΗΑudquaquam merae curiositatis stimulus fuit, qui famosiores
hujus seculi Astronomos permovit, ut tanto cum studio ad Iovem planetam observandum semet applicarent quin potius eo maxime fine tale qu:d ab ipsis factitatum est, ut hoc pacto Mactiori potirentur cognitione Longitudinum, unde scilicet eo-ῖxaphiae
394쪽
graphiae pariter ac Navigationis perfectio pendet. Iudicaruntia enim, in promtu sic fore medium expeditum atque securum determinandis longitudinibus, siquidem in c celo detegere semel liceret tale aliquod phaenomenon, quod desinotu satis veloci gauderet, &diversis Telluris in locis longissime a se invicem dissitis cerni posset, dum eodem momento ad idem aliquod punctum appelleret Ni mirum hoc supposito , ex comparatis inter semet observationum horis, eodem tempore, locis diversis & ab oriente versus occiden tem distantibus, proclive cognitu fore, quanto locorum unus alte to magis orientalis esset, utpote in quo consistit longitudinis disse.
Et quotidiana quiJem astrorum circa terram revolutio jam egregie apta huic usui fuisset dummodo in coelo ullum daretur inctum fixum, ad quod dum accederent hac sua revolutione astra, diverss e locis conspici posset. Opus ergo fuit recurrere ad particularem Lunae metum,qui etiam adinveniendis honnullis longitudinibus haud inutiliter adhibitus est. Quotiescunque etenim ea patitur eclipsin, umbra Te rae tunc super Lunam conspicua eodem tempore in eadem ejus disci regione cerni potest ab integro isto hemisphaerio verum praeterquam quod eclipses tales non satis frequente fiunt, tam quoque dissicile est, eas probe observare, ut non nisi paucorum locorum longitudines hoc pacto explorari contigerit, ubi nempe Α-stronomi adfuere satis habiles, satisque curiosi ad necessarias omnes praecautiones hisce observationibus adhibendas. Non aliud interim adminiculum tutum suppetiit pro indaga dis longitudinibus, ad initium usque praesentis seculi. Sed posteaquam Telescopia adinventa fuere, quatuor illi pufilli planetae, quos Satellites Jonu appellatiant, ejus nempe circa globum sese rotan tes, detecti sunt eumque observatum simul fuisset, motum horumasteriscorum satis esto celerem, periodum perbrevem, eclipsesque admodum frequentes: mox visum fuit, iis uti ad explorandas longitudines. At fere plus quam dimidium seculum suxit, antequam propositum hoc executioni daretur; quod nempe anno demum i668 prospere coepit succedere, quando Dn. Cassinus in publicum edidit Ephemerides horum Saleslitum , una cum methodo eclipses
395쪽
eclipses ipsorum per calculum definiendi. Ab hoc ergo tempore
observationes ingenti numero habitae sunt in observatorio Parisiensi, ex composito respondentes cum iis, quas Astronomi Academiae, Regis jussu hunc ipsum in finem ad omnes mundi oras ablegati,
nec non alii Astronomi, quibuscum commercium literarium intercedebat, suscepere atque harum observationum auxilio permagna
errorum seges deprehensa est circa longitudines in Mappis Geographicis expressas , qui abhinc correcti fuere. Caeterum idem Cassinus, postquam assidue perrexit exquirere eoelestes ejusmodi revolutiones eidem scopo inservientes. plures adhuc alias revelavit velociores brevioresque istorum Satellitum gyriis
TAB. IX. Nimirum anno 366 maeulam quandam in Iove eonspica FiS I tus est,quae sequenti anno apparere desiit neque ulla in hoc plane
ta alias macula es ante vel postea spectata fuit, quae tanto tempore duraverit, totiesque, ut hare, tuerit reversa. Plusculis etenim vicibus apparuit evanuitque ad Ianuarium usque anni I69r, ubi adhuc conspicuam se praebuist: quotiescunque vero rediit, eandem cono stanter figuram eundemque situm servavit. Ac deprehendit quidem Cassinus, ejus motus periodum esse novem horarum ad 16 min. dum scilicet novissime factae observationes ipsum edocuere, periodum hanc uno circiter minuto breviorem esse, quando Iupiter in duodecennali sua revolutione Soli proximior, quam cum ab eo magis remotus existit. Ab anno dein i 66s usque ad iobo non nisi perraro aliae in Iove maculae apparuerunt, eaeque praeterea adeo confusae, ac tam existguae durationis, ut dissicile fuerit earum periodos praecis determinare. Verum mense Decembri 69o Cassinus alterationis aliquid advertit in figura hujus planetae, ejusque balteis seu fasciis, ac in ejus disco complures novas maculas reperit. Mox ergo ea de re in publicum edidit relationem, in qua per compendium recenset nova sua ευρηρι-S, usumque commonstrat, quem inde capere liceat ad inveniendum longitudines ibidem etiam explicat, quantum quidem materiae disscultas permittit, yundenam istae apparentes balteorum, macularumque tam lucidarum quam obscurarum species
proventire queant, Nimirinnut qualo unquς hujus rei ideam imprimata
398쪽
primat, asserit ea, quae in Iove spectantur, sinulitudine quadam reis spondere cum iis polia quae hic intra in terris contingunt. Scilicet siquis desuper e eoelo Terram certo in situ contuere.
tur, tum Oceanus univetiam tellurem circumplectens eandem propemodum formam exhibiturus seret, uti magna illa fascia meridionalis, quae totum Iovis globum ambit mare autem mediterraneu in specie quadantenus responderet interruptis istis fasciis in planeta hocce conspicuis reliqua vero maria alias emcerent grandiores
maculas obscuras mutationis expertes r porro continentes majore , que insulae appariturae forent instar macularum lueidarum pariter Perennantium . nives vero vulgores exhiberent per intervalla disparentes; fluxus item ac refluxus Oceani,nec non contingentes quaa doque largiores inundationes aliarum macularum, modo appare cum, modo evanescentium, larvam ostenderent Luna unum e I vis satellitibus aemularetur nubes denique nostrae atmosphaerae similitudine responderent fasciis illis interruptis maculisque transeuntiis bus, quaevi magnitudine figura subinde variant, motumque habent velocitatis ratione differentem. Atque hae quidem comparationes eorum, quae 'in Iove ternuntur, cum his, quae stiper terram accidunt, neutiquam pro meris imaginationibus jucundioribus limeri debent sed temporis successu forteanducem scenerare poterunt, ad naturam horum phaenomen rum pernoscendam. Etenim quemadmodum maxima pars mutationum in terris contingentium plerumque eveniunt cum quadam
regularitatis specie, adeoque, si terram de coeli fornice despicere
daretur, reverti viderentur propemodum intra certa tempora revolutionis, quam Tellus circa Solem facit eadem ratione oporteret
ut mutationes, quae in Iovis globo conspiciuntur siquidem aliquam omnino analogiam haberent cum iis, quae super terram fiunt rectent singulis quibusque revolutionibus, quas Iupiter duodenis
annis eirca Solem atque Terram absolvis, aut saltem, ut recurrerent certis temporibus istius octoginta trium annorum periodi, intra
quam idem Iovis positus respectu Solis circa eosdem Zodiaci gradus obtingit. Atque se exactius observato reditu Zonarum macularumque Jovialium, licebit aliquando arius earum indolemia
quidem a nobis fere abscondita est.
399쪽
Cunetae ergo mutationes istae cum in Iove appatere pere xissent multa cum diversitate per novissimum annum 69i,Cassinus iis observandis jugiter invigilavit ea assiduitate , quam novitate sua haecce phaenomen merebantur. Verum cum hic non Iiceat sigilissatim istas ejus observationes ordine percenseres contenti erimus data relatione succincta alterationum, quas ipse annotavit anno proxime praeterlapso in fasciis aeque ac maculis hujus planetae. i. Scilicet Iatissima e tribus majoribus fasciis obscuris, quaeque Iovis centro proxima est in Iatere septentrionali assidue semper conspicuam se exhibuit, non tamen absque quibusdam variationubus. Novissimo mense Octobri Cassinus in ea advertit duas inculas lucidas, totam ejus fere latitudinem occupantes: accirca finem ejusdem mensis duas adhuc ibi observavit sibimet invicem oppositas, revolutionem suam intra spatium 9 hor. si min. absolventes. Animadvertit praeterea ipsam hancce fasciam in arctius sese tonistrahere, ac e diverso alias illas duas ronas, alteram meridionalem, alteram septentrionalem, inter quas ista interjacet,paulatim dilatari. ita quidem ut mense Decembri parum differentiae fuerit inter trium harum fasciarum latitudinem. Quod si ergo analogia statuenda est majuscularum harum fasciarum cum nostris Maribus, quibus nempecomparari quodammodo possunt, dicendum esset, mediam illam fasciam exoneras gessemet pro parte in duas reliquas quem admodum & reapse inter fascias has veluti communieationis eo
stigia cernere licuit. . Porro magna rona meridionalis , nec non septentrionalis, 6. non semper integrae comparuerunt primis mensibus dicti anni Ibsissed interruptiones subinde in iis observatae fuere, earumque termini visi sunt pra movere a parte orientali Iovialis disci versus occidenta- Iem. Et Cassinus inita temporis mensura, quo extremitas zonae meridionalis revolveretur adlavis meditullium, nec non aliquo eiusa modi revolutionibus inter se comparatis, expertus fuit, fingulas Conoctare thoris ac min. Parum ergo dii ferentiae est inter perio
dum hujus fasciaeviantiquioris illius maculae,quae toties apparuit evaanuitque inde ab anno i66rsae generaliter fasciae visae sunt revolutiones sitas perficere intra idem tempus, quo maculae ipsis adhaerentes suum absolverunt gyrum.
400쪽
Mense octobri nuperrimo certis temporibus in Iovis globoeonspicuae fuerunt vel septem aut octo ronae obscurae admodum inister se mutuo propinquae, iteraeque a latere meridionali. Quo vero mente concipere quis possit, qua ratione hae zonae formentur, imaginari juxta Cassini meditationem licebit, Iovis globum circumcirca exeavatum esse striis parallelis, ad instar sulcorum in sphaera rudiusculo tantum torno elaborata, darique materiam quandam suidam, quae in sulcos istos semet infundat hoc etenim supposito siet, ut materia liquida, dum ab oriente versus occidentem semet expandit, non absimilem obscurarum fasciarum speciem etarmet. Porro motus extremitatis occidentalis majorum fasciarum interruptarum, dum reriura parte Iovis orientali ad occidentalem, multo velocior apparet, quam integra ipsarum revolutionis periodus ideo sertassis quia non satis bene distinguere licet intervalla. quae sunt inter extremitatem harum onarum4 disci Iovialis mar- einem aut quia congruenter ideae modo de hisce fasciis datae,mat riae liquidae incanalibus, quos in Iovis globo dicto modo imaginari licet, fluentes, dum Soli exponuntur uti quidem tum contingit a calore Solari rarefiunt & extenduntur. Verum plus adhuc mutationis apparuit in maculis Iovis, quam in ejus fasciis Nempe nova illa macula, quae conspici coepit dic Decembris anni roso in spatio lucido inter fasciam latam medianam' onam meridionalem centro proximam, postquam aliquoties figuram suam variavit, tandem dieret ejusdem mensis deinprehensa est intres divulsa maculas, quarum media revolutionem suam peregit intra Choras de ei minuta, perinde ac integra macula fecerat, priusquam ita divideretur, ae vero tres maculae perrexerunt comparere in eodem Iovis parallelo mense adhue Ianuario &Februario anni novissimi I6 i idque, unde judicare leuit, quod unaeae eaedem jugiter maculae essent, hoc fuit, quod medianae maculae periodus semper deprehensa est constare o horis , misnutis per plusculas revolutiones. In hemisphaerio ei opposito, in quo tergemina haeeee maeulatextitit, aliam quandam mense Ianuario I inovam maculam for mari contigit, in spatio lucido inter duas illas majores fascias ob-st a centro proximas. Et Cassinus comparatis intre si, ipse-Z a ruin