Enchiridion hermeneuticæ generalis Tabularum Veteris et Novi Foederis

21쪽

a 4 S. 4. Utilitas et necessitas

non- paucas relinquit, quae Occurrente occasione observantur. Ita quidem est, ut supra diximus, rectam interpretationem po de re ab usu loquendi, et ab adjunctis historicis temporum , locorum et personarum; sed hae ipsae duae res, tot alias generales observationes, ad acuendam attentionem, reflexionem et judicium necessarias, requi. Tunt , quibus inveniendis et firmandis omnes erudiis torum coetus tot seculis pares vix fuerunt, tantum abest, ut omnis tiro eas ipse eruat, juste definiat et argumentis comprobet, aut solo usu et lectione interpretum condiscat, in quibus quidem sparsim occurrunt, nec tamen justis limitibus circumscri. huntur, nec argumentis congruis suffulciuntur, neque vis probandi desinitur. Si autem in mystema rediguntur regulae, et idoneis argumentis comprobantur: non solum sibi mutuo lumen affundunt, sed earum quoque vis probandi determinarer, firmatur et illustratur, ut si forte interpretatio in dubium revocetur, Solidum fundamentum , cui innitaris, praebeant. Necessariam itaque esse theologo Hermeneuticam, nemo, nisi harum rerum ignarus aut incuriosus, negaverit.

Audiebam inde ab anno I ', quo studium Biblicum, agente

immortali Rautenstrauehio, in nostras regiones introductum aest, quam plurimos adversarios, qui non modo necessita

tem, sed etiam utilitatem hujus studii impugnabant; acerrimi autem erant illi, qui in iuventute se operam his lite

ris navasse, nec tamen ullam utilitatem retulisse conquerebantur. Longe absum, ut in omnes hos et illos retorqueam

22쪽

memoriam revocem, quod seribit aeutissimus explorator actionum humanarum: Hen generat ceu π, qui, sans Sue-rices, ont cultivo les aris et les scienees, deviennent. s' iis is soni eleves nux premiers postes, les plus erueis en nemis

,, de gens des lettres. Pour les deerier iis se metient a la,, tete de sols; iis vo udroient anneantit te genre d esprit, ,, ou iis n'ont pas reussi. On peut die que, dans leab, et tres, comme dans la religion, les apostais soni tes,, plus grands perseeuteurs. V Longe, ut dixi, absum et

sena per aberam, ut hae e regererem, sed e contrario hos omnes adversArios, non solum aequo animo serebam, sed

etiam excusabam; sunt enim, ut Cicero ait, iudieia hominum Iibera , quocum et sentio, cum scribit: ,, et. illi pugnant, is et quidem vicinorum fidem implorant; multi autem sunt, ,, qui statim eonvolent. Ego is sum, qui dicam, me nonis laborare, aetum habiturum quod egerint. Quid enim Z de bello Punieo agitur 3 In turba adversariorum me solus movit Dr. Κlii psel, Pros. Dogm. Friburg. , qui Praefat. ad Commonit. Uine 'ntii Lirin. , quod paucos ante annos recudi euravit, studio Biblii eo novas et adeo dis repantes interpretationes exprobrat, et magis traditionem urgendam esse, diligentissime monet. Μirum prosecto , Prosessorem Dogmaticae suisse immemorem, ecclesiam Anglieanam, non minus quam nostram, uti traditione, ex ea autem eruere

dogmata nobis adversantia; taeeo, quae Antonius de Dominis in opere de Republiea Christiana, ex traditione deduxit; unde liquet, traditionem, qualis ex ipsis fontibus, scilicet ex seriptis Patrum ecclesiae, hauritur, minime esse in omnibus adeo et aram et definitam , qualem adversarius hic praetendit. Quodsi traditionem, seu sentenistias Patrum tam diligenter, uti Biblia , exeutere velimus, nova opus erit hermeneutica Patristica; neque,enim tam saeile est . ut vulgo putatur, illos antiquos libros Eeelesia-,ii eos reete intelligere et interpretari, ut negotium hoe sine tegulis elare eognitis feliciter cadere possit. Quod si faelum luerit, vereor, ne major diversitas sententiarum it, explieanda traditione oriatur, quam in interpretatione S. Seripturae obis

ervatur, de quo Vel Dallaeus in opere de usu Patrum, Diuitiam by Cooste

23쪽

I6 S. 4. Utilit. et necessit. Hermeneut. Bibl.eere potuisset Prosessorem Dogmaticae. Ego prolaeto, spquis alius, traditionem genuinam Teneror, quae non Pauca dubia tollit ; sed id ab ea expectare nequeo , quod video eam praestare non posse. finem scilicet omnium eontroveris statum. Si theologi dogmatiet eandide agere velint,agant, quod ego egi; nam et ego olim tradidi dogmatteam, sed ei adjungebam studium Biblicum , eui dudum adsueveram. Νavent Theologi Dogmatici serio operam literis Biblieis, et interpretes exorbitantes, ex usu loquendi, ex antiquitatibus. et ex regulis hermeneutieis subtiliter eonfutent et redaria guant, et salva et integra res erit. Cons. Dr. Arigleri orat δε eadem. I 8os Uiennae.

S. 5.

Origines et incrementa Hermeneuticae. Cum aucta ecclesia Christiana permultos requireret doctores populi, et interpretes sacrae Scriptu rae, quae in liturgia praelegebatur et explicabatur, eti hi certa norma interpretandi destituerentur: non potuerunt non oriri et divulgari diversissimae interpretationes, et persaepe sibi invicem oppositae. Id incommodum observatum fuit seculo IV. . quare Tichonius Donatista septem regulas interpretationis

elucubratus est, fere omnes ad sensum mysticumspectantes, quas dein Augustinus L. III. de D octi Christ. recensuit, emendavit et auXit, neque tamen ipse sibi in operibus suis obtemperavit, neque defectu suppellectilis hermeneuticae obtemperare

potuit. His Adrianus in Isagoge Sacrarum I iterarum, Cassiodorus in Institutione ad Divinas Lectiones, et Junilius de Partihus Literarum Sacrarum, oppido pauca,

24쪽

S. 5. Origines et incrementa Hermeneuticae. 'quae Hermeneuticam promoverent, adjecerunt. Sequentibus seculis in hac disciplina, sicut in aliis. nihil actum est usque ad seculum XVI, quo no

Vae controversiae gravissimae. et interpretatio. nes antiquis oppositae , attentionem excitarunt, et docuerunt , necessaria esse firmiora interpreta

tionis principia. Abhinc coeperunt eruditi naturam

interpretationis altius scrutari, et usque ad nostram aetatem quam plurimas sub diversis inscriptionibus elucubrati sunt institutiones Hermeneuticae, quarum aliae de utroque Foedere, aliae vero de Antiquo, aliae de Novo Foedere singillatim agunt, quas omnes recen set Εrn. Frid. Carol. Rosen mulier in opere inscripto

- I64. Go et tingae I 797 - Ι 8Oo. Progressus tamen erant primum tenues et tardi, donec seculo demum XVIII. res subtilius eXaminaretur, et solidiora fundamenta jacerentnr, quibus tamen iterumn Stra Retate plures, qui soli rationi sibi relictae considunt, illudere quam insistere malunt, ut huc adcommodari fere possit, quod. Cicero de eloquentia suae aetatis Scripsit: si oratorum quidem is laus ita ducta ab humili, venit ad summum, ut ,, jam, quod natura fert in omnibus fere rebus, is senescat, breVique tempore ad nihilum ventura, , videatur. ). Accidit omnino, quod Ciceroni

visum est; eandem tamen sortem Hermeneuticae, Cieero Tuse. Quest. II. s. Diuili od by Cooste

25쪽

I 8 I. 5. Origines et inere menta Hermeneulicae. praecavebunt viri non pauci, iique doctissimi, qui

rem ipsam bene noverunt et firmiter tenent, atque inania verba contemnunt.

Opera hermeneutiea, vel ob antiquitatem, vel ob praestantiam , memoratu dignior' sunt sere sequentia :Hermene uti ea o Catholi eorum. Santis Pagnini Lueensis Isagogae ad sacras literas ; et Isa gogae ad mysticos S. Scripturae sensus. Lugduni asD LAmbrosii Catharini Claves duae ad aperiendas intelligendasque saeras scripturas. Lugd. Bal. 1548. 8. Guilloimus Lindanus de optimo sacras scripturas interpr landi genere. Coloniae 3558. 8. Sixti Senensis Ars interpretandi seripturas saeras absolutissima. Venetiis 3566. s.; . opus ob praestantiam saepissime re eusum. Cons. Bosemn ulteri Fland bueti fur die Literatur et

I. Th. S. 93 - 96.r et Rieh. Simon Histoire Critique du U. T. L. III. Chap. 17.1 osmeisteri Canones ad interpretandas saeras literas. Paris. 1573. 8.Jos. Aeosta de vera seripturas interpretandi ratione, in opere de Christo revelato. Romae 159o. 4. Martini Ant. del Rio Pharus sacrae sapientiae. London. 16o8. 4. Basilii Ponee de Leon Quaestiones quatuor expositivae. Sa

Iam antitae I 6 1.

Henr. Mareelli Canones explieandae scripturae. Herbipoli 3653. 22. Joh. Neerensset Traetatus de leetione sacrarum Scripturarum. Emmerici. 1677. Ios. Mel Zgeri Institutiones saerae seripturae. Salisburgi i68o. Dom. Iean Martianay. Traiih methodique, ou manter dχxplique t 'Teriture par te seeours de trois syntaxeS, IR Propre, a figuree, rharmonique; .- et Metho de saeree pour apprendrae et expliqueri' Eeriture sain te par lyeeriture meme. Paris 17 4. 12. et iri s. 8. Sebast. See milier Institutiones ad interpretationem s. scripturae. Augustae Vindelicorum 3779.

26쪽

S. 5. Origines et incrementa hermeneuticae. I9

Jos. Iul. Μonsperger Institution f hermeneulicae saerae v. T. Vindobonae 17 6, reeus. 784. 8. Steph. Flayd Introductio hermeneuti ea in saeros N T. Iibros. Uiennae 1777. 8.Ad. Uieter Piae notationes hermeneuti eae N. F. Tyrnavi ad 3777. 4.

Hermone uti eae A e a th ol i eo r v. m. Math. FIaci Clavis Seripturae sacrae. Basileae I 567. sol. Joh. Gethaidi Traetatus de legitima S. Scripturae interpretatione. Ieriae I 6 o et I 663. 4. Wolla. Franetii Tractatus Theologicus novus et perspieuus de interpretatione Seripturarum S. S. maxime legitima. Viten-hergae 16IO. 4. Sal. Glassii Philologia Saeta. yenae 16eta. 364s, Franeos. et Hamb. 1653 , et dein saepius recusa, novissime a Dathiorin n. 1776., et a BRuero emendata, Lips. 3793 - 1797., quae adhuedum legi meretur. . Conr. Dan haueri Hermeneuti ea Saera i 654. 4.; et Idea honi interpretis et malitiosi ealumniatoris. I 67o, 8. Argentorati. Eodem tempore prodiit Sixtini Amamas Anii barbarus Biblieus, in quo vitia interpretationis illius aetatis arguuntur. Theod. Haespani Interpres errabundus, h. e. brevis disquisitio de caussis errandi interpretum et eommentatorum S. Seripturae. I 645. 8.

Iob. Olearii Theologia exegetica I 6 4. 8.; et Elementa

Hermeneuticae SAerae. 1β99. Lips. Joh. Iae. Rambachii Institutiones hermeneuti eae sacrae, Ie-nae I 23.; et dein octies recusae. a complemento materiarum Iaudatae, ininus tamen praeticae esse videntur.

- Ioh. Alph. Turretinus de Saerae seripturae interpretatione, Traj. I 28.; et eura Telleri Franeos. ad Uiadrum 1776. 8., Iaudes immeritas tulit.

27쪽

so s. s. origines et incrementa Hermeneuticae.

Dan. Wittentiaehii Elementa Hermeneutieae Saerae, eo, quo in scientiis seri solet, modo proposita. Marburgi. I 6o. 8 Ioh. Aug. Ernesti Institutio Interprelis N. F. 176I, 8. Tecusa 792. 8. Opus excellens. Toelner's Grundriss einer erwiesenen Hermeneutili des h. Sehrist. Ziillic hau, I vis, 8; author, ut in aliis suis traetatibus

subialis.

GottI Traugoti Zaehariae Tinteitung in die Auslegungskunstcler h. Sehrist. Goettingen 8. Opus post humum. Ioaeh. Ehrenis. Pseisseri Institutiones Hermeneuti eae saerae, veterum et recentiorum, et propria quaedam praecepta complexae. Erlang e. IIII. Ioh. Sal. Semleri Apparatus ad liberalem U. F., - et NT. interpretationem. Halae. I 67 et 3 7 . 8. Georg. Laur. Baueri Hermeneutiea Sacra U T Lipsiae 3797. EGotii. Nil helm Μayer's Uersveh einer Hermeneutili des T. 42 Th. in 8. Goetting. 1y 9 - Ι 8o; opus utile, ex atris e Ilectum, multa, quae . ad Introductionem pertinent, immixta exhibet. Sam. Frid. Nath. Mori Hermeneutiea N. Τ., Acroasesaeademicae, editioni aptavit Elchstaedii Lips. 1797., in ephemeridibus literariis non Iaudatae. Georg. i Lor. Bauer's Entwurs einer Hermoneutili des A. u. N. T. Leip3. 1799. Georg. Fried. Sellers Biblisehe Hermeneutih des Α. u. N. T. Erlang. 28Oo. 8.Chr. Dan. Beckii Μonogrammata Hermeneutiees t brorum N. F. P. I. i8ra. 8. Lips. Hari Gotti. Bret sebneidet's Historiseb - Dogmatisehe Auste-gung des N. T. LeipE. I 8ois. 8. Opuseulum nostrae aetati adprime congruum. Diuitigod by Cooste

28쪽

Hermeneutica Generalis V. et N. F. Caput I.

S. 6.

Sensus.

Verbis singulis respondent notiones, et eX integris propositionibus et orationibus prodit

sensus, qui itaque est nexus seu relatio mutua notionum, quas author verbis designavit; vel quod aliis placet, et idem est, conceptus animi, quem author verbis expressit, et in lectoribus excitare voluit. Hic sensus, sive ex propria, sive ex in Propria et tropica vocum significatione aut allegorica Oratione oriatur, est immediatus, grammaticus, historicus, literatis, et dicitur etiam sensus literae. Qui sensum a notionibus non distinguunt, et Singulis quoque verbis sensum tribuunt, ut Cl. Eme.

29쪽

22 S. 6. Sensus. stius, Latinorum quidem usum loquandi non laedunt, minus tamen clare et adcurate loquuntur ' . Qui vero sensum literae a sensu literati discreverunt, ut ille in notionibus singulorum verborum, tale de re, Carnes, alter, hic vero in notionibus verborum per orationem invicem nexis, locum haheat, ut edere carne S alterius, pro calumniari, et malis alterius delectari 'I, vim nominum minime perspexerunt. Nam ex indole linguae Latinae sensus literae, et Iiter alis, Prorsus Synonyma Sunt, ut taceam, Singula verba in se, et sine neXu et relatione mutua, Spectata, non Proprie sensum , sed notiones exhibere.

Ex usu loquendi eruendus. Scriptores sacri non minus ac profani, lingua hominum Suae aetatis scribebant, et ab hominibus coaevis intelligi volebant, quare non poterant uota observare leges loquendi eo tempore vigentes, et vocibus eas notiones nectere debebant, quas usus illius aetatis et gentis probaverat. Id valet etiam de notionibus tropicis, et de allegoriis, saltem eate. nus, ut si tropi forte novi erant et usu nondum triti, ex natura rerum, a quibus ducebantur, et analo-

ὶ Cons. Μorus Diss. Theol P. I. p. 6i - 98. ' de Diserimine signifieationis et sensus. Iob. 39, 22. Ps. 27, 2. cons. Meidani Proverbiorum pars 3795. Lugd. Bat. P. I. Diuiti eo by Cooste

30쪽

S. 7. EX usu loquendi eruendus. asgia, sine difficultate intelligi possent. Hinc partes

interpretis sunt, illum notionum cum verbis nexum, et mutuum earum in oratione respectum, usu illius

aetatis et gentis probatum, eruere. Usus itaque loquendi primorum lectorum et ipsius authoris, primum et summum est Hermeneuticae principium, a quo omnes regulae interpretandi pendent. Nequaquam igitur fluctuans aut arbitraria est interpretatio, ut quipiam opinari videntur, sed adstricta regulis necessariis et i m nrutabilibus, quae non a priori provoluntate deductae, aut ad lubitum inventae, sed ex usu loquendi illius aetatis et regionis, tanquam facto, quod infectum fieri nequit, erutae sunt. S. 8. Usus loquendi. Usus loquendi cujusvis linguae et nationis, judicio Cl. Ernestii, adsunctis sequentibus determinaritur, quae sedulo observaSSe, de historicam interpretatio item permultum confert. I. Tempore; aliter enim verba quaepiam hoc, aliter insequenti tempore usurpantnr '). Sic

'rii . ' in in libris antiquioribus significat om-

Horatius ad Pisones Ep. II. 3. v. 69 - l: Multa renas. centur, quae illam cecidere , eadentque Quae nune sunt in honore vocabula, si volet usus, Quem penes arbitrium' 'est, et jus et norma loquendi. n Ab. Arab. sa reeepit aliquo commorandi caussa, diversatus est, pro mansione accepit.